Trên mọi sự chỉ trích/ không chỗ trách được là gì?

Trong hành trình đức tin, mỗi Cơ Đốc nhân đều khao khát một đời sống đẹp lòng Đức Chúa Trời, một cuộc sống mà ngay cả thế gian cũng khó tìm ra điều gì để bắt lỗi. Kinh Thánh thường xuyên nhắc đến mục tiêu trở nên “không chỗ trách được” (blameless) – một trạng thái thuộc linh sâu sắc vượt xa khái niệm hoàn hảo theo nghĩa trần tục. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa thần học, nền tảng Kinh Thánh và con đường thực tiễn để sống một đời sống “trên mọi sự chỉ trích” trong ánh sáng của Lời Đức Chúa Trời.

Để hiểu đúng khái niệm này, chúng ta cần trở về với ngôn ngữ gốc của Kinh Thánh. Trong tiếng Hy Lạp (Tân Ước), từ then chốt được dùng là “amemptōs” (ἀμέμπτως) và “amōmos” (ἄμωμος).

“Amemptōs” mang nghĩa “một cách không thể bị khiển trách, không có lỗi, không đáng bị quở trách”. Nó nhấn mạnh đến tính cách toàn vẹn trong mối quan hệ và hành vi, khiến người ngoài không tìm thấy cơ sở chính đáng để buộc tội. Trong khi đó, “amōmos” thường được dịch là “không tì vết, không chỗ trách”, có gốc từ “mōmos” nghĩa là khuyết điểm, vết nhơ. Từ này thường dùng để miêu tả sự tinh sạch, trọn vẹn như của một con sinh tế không có khuyết tật dâng lên cho Đức Chúa Trời.

Trong tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước), từ tương đương là “tamim” (תָּמִים), thường được dịch là “trọn vẹn, toàn hảo, không tì vết”. Nó diễn tả sự trọn vẹn, tính toàn bộ và sự chính trực, chứ không phải sự hoàn hảo vô tội theo nghĩa triết học. Một người “tamim” là người có lòng trung tín trọn vẹn với giao ước, bước đi cách ngay thẳng với Đức Chúa Trời.

Như vậy, “không chỗ trách được” trong Kinh Thánh không hàm ý rằng một người chưa từng phạm sai lầm (vì “mọi người đều đã phạm tội” – Rô-ma 3:23). Thay vào đó, nó mô tả một đời sống được chữa lành, được tái tạo và được hướng dẫn bởi Thánh Linh, đến nỗi những lỗi lầm trong quá khứ đã được xử lý bởi huyết của Đấng Christ, và hiện tại, người ấy sống trong sự ăn năn, vâng phục và chính trực, khiến cho những lời buộc tội từ bên ngoài trở nên vô căn cứ.

Chủ đề này xuyên suốt cả Cựu Ước lẫn Tân Ước, cho thấy đây là ý muốn của Đức Chúa Trời cho dân sự Ngài.

1. Lời Kêu Gọi Trong Cựu Ước:
Đức Chúa Trời đã phán với Áp-ra-ham: “Hãy đi trước mặt ta, ngươi phải làm trọn vẹn” (Sáng Thế Ký 17:1). Từ “trọn vẹn” ở đây chính là “tamim”. Đây không phải là điều kiện để được gọi, nhưng là đáp ứng của đức tin đối với giao ước. Thi thiên 15 cũng mô tả đặc điểm của người được ở trong đền tạm Đức Giê-hô-va: “Hỡi Đức Giê-hô-va, ai sẽ được ngụ trong đền tạm Ngài?... Ấy là kẻ ăn ở trọn vẹn, làm sự công bình, và nói chân thật trong lòng mình” (Thi thiên 15:1-2).

2. Mệnh Lệnh Và Lời Cầu Nguyện Trong Tân Ước:
Sứ đồ Phao-lô đã trình bày rõ ràng mục tiêu này trong các thư tín của mình:

• Cho Hội Thánh: “Lại xin Ngài khiến lòng anh em đầy dẫy sự vui mừng, được bền đỗ và trọn lành trong mọi việc, hầu cho không chỗ trách được trước mặt Đức Chúa Trời, là Cha chúng ta, trong kỳ Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta ngự đến với các thánh đồ của Ngài” (I Tê-sa-lô-ni-ca 3:13).
• Cho Mục Sư Và Chấp Sự: Tiêu chuẩn cho chức vụ là “phải cho không chỗ trách được” (I Ti-mô-thê 3:2, Tít 1:6-7). Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của tính cách toàn vẹn trong chức vụ.
• Lời Cầu Nguyện Toàn Diện: Có lẽ câu Kinh Thánh quan trọng nhất là I Tê-sa-lô-ni-ca 5:23: “Nguyền xin chính Đức Chúa Trời bình an khiến anh em nên thánh trọn vẹn, và nguyền xin tâm thần, linh hồn, và thân thể của anh em đều được giữ vẹn, không chỗ trách được, cho đến kỳ sự đến của Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta”. Lời cầu nguyện này cho thấy “không chỗ trách được” là công việc của “chính Đức Chúa Trời bình an”, bao trùm toàn bộ con người: tâm thần (pneuma), linh hồn (psychē) và thân thể (sōma).

Cần phải làm rõ sự khác biệt quan trọng để tránh rơi vào chủ nghĩa cầu toàn (perfectionism) gây ra mặc cảm tội lỗi và kiệt sức thuộc linh.

• Hoàn Hảo Không Tội Lỗi (Sinless Perfection): Là trạng thái hoàn toàn không có tội lỗi, ngay cả trong tư tưởng. Điều này chỉ thuộc về bản tính của Đức Chúa Trời và của Chúa Giê-xu Christ khi Ngài sống trên đất (Hê-bơ-rơ 4:15). Đối với con người, điều này là bất khả thi trong thân thể hay chết này (I Giăng 1:8).

• Không Chỗ Trách Được (Blamelessness): Là một đời sống được xưng công bình bởi đức tin (Rô-ma 5:1), được nên thánh tiếp tục bởi Thánh Linh, và được thể hiện qua sự chính trực, trung tín trong các mối quan hệ và trách nhiệm. Nó thừa nhận rằng chúng ta vẫn có thể vấp ngã, nhưng chúng ta sống trong ánh sáng, sẵn sàng xưng tội và được tẩy sạch (I Giăng 1:9). Sự “không chỗ trách được” này là món quay của ân điển và là sự đáp ứng của đức tin.

Phao-lô đã làm chứng về mình: “Về sự công bình mà luật pháp ban cho, thì tôi không chỗ trách được” (Phi-líp 3:6). Ông không nói rằng mình không có tội, nhưng ông đã giữ luật pháp một cách nghiêm túc đến nỗi người đương thời không thể bắt lỗi ông về phương diện đó. Tuy nhiên, ông vẫn xem đó là “rơm rác” so với sự công bình đến bởi đức tin nơi Đấng Christ (Phi-líp 3:7-9).

Làm thế nào để áp dụng lẽ thật này vào đời sống hằng ngày? Dưới đây là những nguyên tắc thực tiễn dựa trên Lời Chúa.

1. Được Lập Lại Trong Ân Điển Và Sự Công Bình Của Đấng Christ (Nền Tảng):
Không ai có thể tự mình trở nên không chỗ trách được. Điều này bắt đầu từ vị trí thuộc linh: chúng ta “được xưng công bình bởi đức tin” (Rô-ma 5:1). Khi tin nhận Chúa Giê-xu, chúng ta được mặc lấy sự công bình của Ngài (II Cô-rinh-tô 5:21). Trước mặt Đức Chúa Trời, chúng ta đã “không chỗ trách được” nhờ huyết Chiên Con. Đây là nền tảng bất di bất dịch cho mọi nỗ lực sống đạo tiếp theo.

2. Sống Trong Ánh Sáng Và Sự Tương Giao (Quá Trình):
I Giăng 1:7 dạy: “Nhưng, nếu chúng ta đi trong sự sáng cũng như chính mình Ngài ở trong sự sáng, thì chúng ta giao thông với nhau; và huyết của Đức Chúa Jêsus Christ, Con Ngài, làm sạch mọi tội chúng ta”. “Đi trong sự sáng” có nghĩa là sống trong sự chân thật với Chúa, với chính mình và với anh em. Nó bao hàm:

• Sự Xưng Tội Thường Xuyên: Không giấu giếm tội lỗi nhưng mau chóng xưng ra và nhận sự tha thứ (Gia-cơ 5:16).
• Lương Tâm Nhạy Bén Với Thánh Linh: Để Thánh Linh cáo trách và hướng dẫn trong mọi quyết định (Giăng 16:8).

3. Theo Đuổi Sự Chính Trực Trong Các Mối Quan Hệ (Thể Hiện Cụ Thể):
“Không chỗ trách được” được kiểm chứng rõ nhất trong cách chúng ta đối xử với người khác.

• Trong Gia Đình: Là người chồng, người vợ, người con có trách nhiệm và yêu thương (Ê-phê-sô 5:22-6:4).
• Trong Hội Thánh: Sống hòa thuận, kiên nhẫn, sẵn sàng tha thứ và giải hòa (Cô-lô-se 3:12-14).
• Trong Xã Hội Và Công Việc: Làm việc cách chân thật, trả nợ đầy đủ, giữ lời hứa, là công dân gương mẫu (Rô-ma 12:17, 13:7-8).

4. Gìn Giữ Sự Thống Nhất Của Tâm Linh, Linh Hồn Và Thân Thể (Toàn Diện):
Như I Tê-sa-lô-ni-ca 5:23 đã chỉ ra, sự “không chỗ trách được” bao gồm cả ba phương diện:

• Tâm Thần (Pneuma): Mối liên hệ được phục hòa và vâng phục Đức Chúa Trời. Được Thánh Linh đầy dẫy và dẫn dắt.
• Linh Hồn (Psychē): Đời sống tâm lý, tình cảm, ý chí được Chúa chữa lành và điều chỉnh. Có tâm trí của Đấng Christ (Phi-líp 2:5).
• Thân Thể (Sōma): Sử dụng thân thể như công cụ của sự công bình cho Đức Chúa Trời (Rô-ma 6:13), giữ gìn sự trong sạch, và quản lý sức khỏe cách khôn ngoan như đền thờ của Đức Thánh Linh (I Cô-rinh-tô 6:19-20).

5. Hướng Về Sự Tái Lâm Của Đấng Christ (Động Lực Và Hy Vọng):
Mục tiêu cuối cùng là “cho đến kỳ sự đến của Đức Chúa Jêsus Christ” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:23). Sự trông đợi Chúa trở lại là động lực mạnh mẽ để chúng ta sống cách thánh khiết và không chỗ trách (I Giăng 3:2-3). Nó cho chúng ta hy vọng rằng công việc tốt lành mà Đức Chúa Trời đã bắt đầu trong chúng ta, Ngài sẽ làm cho trọn vẹn cho đến ngày đó (Phi-líp 1:6).

Sống “trên mọi sự chỉ trích” không phải là gánh nặng của sự tự cứu, mà là đặc ân và kết quả của một đời sống được cắm rễ sâu trong Đấng Christ. Nó là sự kết hợp giữa ân điển tuyên xưng (chúng ta đã được xưng công bình) và ân điển biến đổi (chúng ta đang được nên thánh).

Hãy để lời cầu nguyện của Phao-lô trong I Tê-sa-lô-ni-ca 5:23-24 trở thành lời cầu nguyện và niềm tin của chính chúng ta: “Nguyền xin chính Đức Chúa Trời bình an… khiến anh em nên thánh trọn vẹn… được giữ vẹn, không chỗ trách được… Đấng đã gọi anh em là thành tín, chính Ngài sẽ làm việc đó”. Chính Đức Chúa Trời thành tín là Đấng bảo đảm và hoàn thành công việc này trong chúng ta. Bổn phận của chúng ta là bước đi trong đức tin, vâng lời và sự tương giao mật thiết với Ngài, để đời sống chúng ta ngày càng phản chiếu sự toàn vẹn của Đấng Christ, trở thành chứng nhân không thể chối cãi cho tình yêu và quyền năng của Phúc Âm.