Trả cho Sê-sa những gì của Sê-sa" có ý nghĩa gì?

Trong kho tàng lời dạy của Chúa Giê-xu, có những câu nói ngắn gọn nhưng mang sức nặng thần học và tính ứng dụng vượt thời gian. Câu phán: "Hãy trả cho Sê-sa vật gì của Sê-sa, và trả cho Đức Chúa Trời vật gì của Đức Chúa Trời" (Ma-thi-ơ 22:21) là một trong những lời dạy như thế. Không chỉ là một câu trả lời khôn ngoan để thoát khỏi một cái bẫy chính trị, đây còn là một tuyên ngôn nền tảng về thế giới quan Cơ Đốc, định hình mối quan hệ giữa người tin Chúa với chính quyền và với Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào bối cảnh, ý nghĩa nguyên thủy, và những áp dụng thiết thực cho đời sống đức tin hôm nay.

Sự kiện này được cả ba sách Phúc Âm Nhất Lãm ghi lại (Ma-thi-ơ 22:15-22; Mác 12:13-17; Lu-ca 20:20-26). Những người Pha-ri-si, vốn chống đối sự cai trị của La Mã, đã liên minh với đảng Hê-rốt – những người thân La Mã – để đặt ra một câu hỏi hóc búa. Họ đến với Chúa Giê-xu với vẻ ngoài tôn trọng nhưng lòng đầy gian ác: "Thưa thầy, chúng tôi biết thầy là người chân thật, và theo lẽ thật mà dạy đường Đức Chúa Trời, thầy không tây vị ai, vì thầy không xem bề ngoài của người ta. Vậy, xin thầy nói cho chúng tôi biết thầy nghĩ thế nào: có nên nộp thuế cho Sê-sa hay không?" (Ma-thi-ơ 22:16-17).

Đây là một cái bẫy hai lưỡi hoàn hảo về mặt chính trị:

Lưỡi thứ nhất: Nếu Chúa Giê-xu trả lời "Không nên nộp thuế", Ngài sẽ lập tức bị tố cáo với chính quyền La Mã về tội phản loạn, xúi giục dân chúng chống lại Sê-sa. Hình phạt cho tội này là đóng đinh.

Lưỡi thứ hai: Nếu Chúa Giê-xu trả lời "Nên nộp thuế", Ngài sẽ mất lòng dân chúng Do Thái, những người đang khao khát một Đấng Mết-si-a giải phóng họ khỏi ách đô hộ La Mã. Uy tín của Ngài như một nhà lãnh đạo tôn giáo và dân tộc sẽ sụp đổ.

Họ tin rằng dù Chúa Giê-xu trả lời thế nào, Ngài cũng sẽ mắc bẫy. Tuy nhiên, câu trả lời của Ngài đã vượt xa sự tính toán nhỏ nhen của họ, đưa ra một nguyên tắc vĩ đại.

Chúa Giê-xu đã yêu cầu họ đưa cho Ngài một đồng tiền nộp thuế – đồng đê-na-ri (từ Hy Lạp: δηνάριον – dēnárion). Hành động này rất quan trọng. Bằng việc mang theo đồng tiền của Sê-sa, chính những người Pha-ri-si đã thừa nhận trên thực tế họ đang sống dưới hệ thống kinh tế và chính trị của La Mã.

Ngài hỏi họ: "Hình và hiệu nầy của ai?" Họ đáp: "Của Sê-sa." (Ma-thi-ơ 22:20-21). Đồng đê-na-ri thời đó thường mang hình và danh hiệu của Hoàng đế Tiberius Caesar, với những dòng chữ tôn vinh ông là "CON CỦA THẦN AUGUSTUS" và "THẦY TẾ LỄ TỐI CAO". Đối với người Do Thái, việc mang theo đồng tiền có hình tượng và danh hiệu của một con người tự xưng là thần là một sự ô uế.

Từ bối cảnh đó, Chúa Giê-xu tuyên bố: "Vậy, hãy trả cho Sê-sa vật gì của Sê-sa, và trả cho Đức Chúa Trời vật gì của Đức Chúa Trời."

Chúng ta cần giải nghĩa hai khái niệm then chốt:

1. "Vật gì của Sê-sa" (Tiếng Hy Lạp: τὰ Καίσαρος – ta Kaisaros): Đây là những gì mang dấu ấn (image) và danh hiệu (inscription) của Sê-sa. Trên phương diện thực tế, nó bao gồm:

• Thuế má, tài chính: Đồng tiền do Sê-sa đúc ra và hệ thống kinh tế ông kiểm soát.
• Sự vâng phục dân sự: Tuân thủ luật pháp hợp pháp, tôn trọng thể chế chính quyền mà Đức Chúa Trời cho phép tồn tại (Rô-ma 13:1-7).
• Trách nhiệm công dân: Đóng góp vào trật tự và an ninh chung của xã hội.

Ý Chúa không phải là chia tách con người thành hai phần (phần "thuộc Sê-sa" và phần "thuộc Đức Chúa Trời"), nhưng Ngài công nhận rằng trong đời sống tại thế, con dân Chúa có những trách nhiệm đối với cộng đồng nhân loại và thể chế trần gian.

2. "Vật gì của Đức Chúa Trời" (Tiếng Hy Lạp: τὰ τοῦ Θεοῦ – ta tou Theou): Đây là phần then chốt và mang tính quyết định. Nếu đồng tiền mang hình ảnh Sê-sa thì thuộc về Sê-sa, vậy cái gì mang hình ảnh Đức Chúa Trời? Kinh Thánh dạy rõ: "Đức Chúa Trời dựng nên loài người như hình Ngài; Ngài dựng nên loài người giống như hình Đức Chúa Trời" (Sáng-thế Ký 1:27). Sứ đồ Phao-lô cũng xác nhận con người là "hình ảnh và vinh quang của Đức Chúa Trời" (I Cô-rinh-tô 11:7).

Vậy, "vật gì của Đức Chúa Trời" chính là TOÀN BỘ CON NGƯỜI CHÚNG TA – linh hồn, tâm trí, ý chí, tình cảm, thân thể, và sự thờ phượng của chúng ta. Chúng ta mang hình ảnh Ngài, được Ngài tạo dựng, cứu chuộc và thuộc về Ngài. Trả cho Đức Chúa Trời vật thuộc về Ngài có nghĩa là dâng trọn vẹn đời sống mình cho Ngài, vâng phục Ngài trong mọi lĩnh vực.

Một ngộ nhận phổ biến là hiểu câu nói này như sự tách biệt hoàn toàn giữa "đời" và "đạo", hay giữa "nhà nước" và "tôn giáo" theo nghĩa hiện đại. Điều này không chính xác. Chúa Giê-xu không đang thiết lập hai lãnh vực độc lập, mà Ngài đang chỉ ra hai trách nhiệm và một thứ tự ưu tiên rõ ràng.

a) Sự Phân Biệt: Có những điều thuộc về lãnh vực dân sự (như tiền thuế, luật giao thông, an sinh xã hội) và những điều thuộc về lãnh vực thuộc linh (sự thờ phượng, lòng trung tín, đạo đức tuyệt đối). Chúng ta có bổn phận trong cả hai. Tuy nhiên, đây không phải là hai "vương quốc" ngang hàng. Vương quốc Đức Chúa Trời là tối thượng.

b) Thứ Tự Ưu Tiên: Khi có sự xung đột giữa mệnh lệnh của chính quyền và mệnh lệnh của Đức Chúa Trời, nguyên tắc Kinh Thánh rất rõ ràng: "Thế thì, chúng tôi phải vâng lời Đức Chúa Trời hơn là vâng lời người ta" (Công vụ 5:29). Sự vâng phục chính quyền chỉ có giá trị khi nó không buộc chúng ta phải phản bội Đức Chúa Trời. Chúng ta trả cho Sê-sa những gì của Sê-sa, NHƯNG không bao giờ được trả cho Sê-sa những gì thuộc về Đức Chúa Trời – đó là sự thờ phượng, lương tâm, và sự trung tín tối cao của chúng ta.

Đồng tiền có thể thuộc về Sê-sa, nhưng người mang đồng tiền ấy – tức là chính chúng ta – lại thuộc trọn về Đức Chúa Trời. Mọi hoạt động của chúng ta, kể cả việc trả thuế, đều phải được thực hiện với tư cách là công dân Nước Trời (Phi-líp 3:20).

Nguyên tắc này không phải là một lý thuyết trừu tượng, mà phải được thể hiện sống động trong đời sống hằng ngày của mỗi tín hữu.

• Sống tử tế và tuân thủ pháp luật: Là "muối và ánh sáng" qua việc là công dân gương mẫu, tôn trọng luật lệ giao thông, bảo vệ môi trường, tham gia bảo vệ an ninh trật tự (Rô-ma 13:3-5).
• Chu toàn nghĩa vụ tài chính: Nộp thuế đầy đủ, minh bạch, với thái độ trung thực, xem đó là một phần của sự vâng phục Chúa (Rô-ma 13:6-7).
• Tham gia xây dựng xã hội: Tích cực đóng góp cho cộng đồng qua công việc, thiện nguyện, và cầu nguyện cho những người lãnh đạo (I Ti-mô-thê 2:1-2).

• Giữ vững lập trường thuộc linh: Không để chủ nghĩa dân tộc, chính trị, hay ý thức hệ trần gian chiếm chỗ của Chúa trong lòng. Lòng trung thành tối cao thuộc về Đấng Christ.
• Can đảm làm chứng và bênh vực lẽ thật: Khi luật pháp hoặc văn hóa xung đột với giá trị Nước Trời (ví dụ: cổ xúy tội lỗi, hạn chế tự do tôn giáo, bắt bớ), chúng ta phải ưu tiên vâng lời Đức Chúa Trời cách ôn hòa nhưng kiên quyết.
• Dâng trọn đời sống cho Chúa: Nhận biết rằng thời gian, tài năng, tài chính, và chính mạng sống chúng ta đều thuộc về Đức Chúa Trời. Chúng ta là "đồng tiền" mang hình ảnh Ngài, và phải được sử dụng cho mục đích của Ngài.

Kinh Thánh dạy chúng ta phải tôn trọng và cầu nguyện cho những người cầm quyền (I Ti-mô-thê 2:1-2; I Phi-e-rơ 2:17). Tuy nhiên, sự tôn trọng không đồng nghĩa với sự tôn thờ mù quáng. Chúng ta biết ơn Chúa ban cho một chính quyền tốt để duy trì trật tự, nhưng cũng nhận thức rằng mọi quyền bính thế gian đều tạm thời và phải chịu trách nhiệm trước Đấng Tạo Hóa.

Lời dạy "Trả cho Sê-sa..." của Chúa Giê-xu là một minh chứng cho sự khôn ngoan siêu việt và quyền năng của Ngài. Nó giải thoát chúng ta khỏi hai thái cực sai lầm: thứ nhất là chủ nghĩa thoát tục, khước từ mọi trách nhiệm với xã hội; thứ hai là chủ nghĩa thế tục, để cho những hệ tư tưởng và thể chế đời này chi phối hoặc thay thế địa vị tối cao của Đức Chúa Trời.

Là con dân Chúa, chúng ta được kêu gọi sống "trong thế gian" nhưng không thuộc về "thế gian" (Giăng 17:14-16). Chúng ta tích cực góp phần xây dựng xã hội loài người, chu toàn bổn phận công dân với tinh thần trách nhiệm cao nhất, nhưng luôn giữ vững căn tính không thể lay chuyển của mình: chúng ta thuộc về Đức Chúa Trời. Mọi sự chúng ta làm, dù là trả thuế hay thờ phượng, đều phải xuất phát từ một tấm lòng đã được Chúa Cứu Thế Giê-xu cứu chuộc và đang tìm kiếm vinh quang Ngài trên hết mọi sự.

"Mặc dầu vậy, anh em chớ nên như vậy; nhưng trong vòng anh em, kẻ làm lớn hãy như kẻ hầu việc; kẻ cai trị hãy như kẻ hầu việc... Hãy cho Sê-sa vật gì của Sê-sa, còn vật gì của Đức Chúa Trời, hãy trả cho Đức Chúa Trời." (Lu-ca 22:26 & 20:25).