Quan điểm Cơ Đốc về chứng ADD và ADHD nên như thế nào?

Trong thế giới hiện đại, chứng Rối loạn tăng động giảm chú ý (Attention Deficit Hyperactivity Disorder – ADHD) và dạng giảm chú ý (ADD) ngày càng được nhận diện rõ ràng. Nhiều người, từ trẻ em đến người lớn, phải đối mặt với những thách thức như khó tập trung, bốc đồng, hoặc hiếu động quá mức. Với tư cách là Cơ Đốc nhân, chúng ta cần có cái nhìn cân bằng, vừa dựa trên khoa học vừa dựa trên nền tảng Kinh Thánh về các tình trạng này. Bài viết này khám phá quan điểm Cơ Đốc về ADD/ADHD, đưa ra lời khuyên thiết thực và nhắc nhở rằng mỗi người đều quý giá trong mắt Đức Chúa Trời.

I. Bản chất con người và sự sa ngã: ADD/ADHD trong một thế giới đổ vỡ

Kinh Thánh dạy rằng con người được tạo dựng theo hình ảnh Đức Chúa Trời (Sáng thế ký 1:27), hoàn hảo và không có khuyết tật. Tuy nhiên, sau khi tội lỗi vào thế gian, mọi khía cạnh của nhân loại đều bị ảnh hưởng, bao gồm cả sức khỏe thể chất và tâm thần (Rô-ma 5:12). ADD/ADHD không phải là hậu quả trực tiếp của tội cá nhân, mà là một biểu hiện của sự đổ vỡ chung trong thế giới sa ngã. Chúa Giê-xu đã đến để chữa lành và phục hồi (Ma-thi-ơ 8:16-17). Do đó, người Cơ Đốc nên xem các rối loạn tâm thần kinh như ADD/ADHD là điều kiện y tế cần được quan tâm, không phải là sự yếu đuối tâm linh hay sự trừng phạt.

II. Lời Chúa về sự bình an và kỷ luật tự giác

Kinh Thánh nhấn mạnh tầm quan trọng của tâm trí bình an và kỷ luật. Chúa hứa giữ gìn những ai để tâm trí nương cậy nơi Ngài: “Ngài sẽ giữ gìn người nào có lòng trông cậy nơi Ngài trong sự bình yên trọn vẹn, vì người ấy nhờ cậy Ngài.” (Ê-sai 26:3). Trong Tân Ước, Phao-lô khuyên: “Chớ lo phiền chi hết, nhưng trong mọi sự hãy dùng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời. Sự bình an của Đức Chúa Trời vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ gìn giữ lòng và trí anh em trong Đức Chúa Jêsus Christ.” (Phi-líp 4:6-7).

Thêm vào đó, Đức Thánh Linh ban cho chúng ta tâm thần mạnh mẽ, có kỷ luật: “Vì Đức Chúa Trời chẳng ban cho chúng ta tâm thần nhút nhát, bèn là tâm thần mạnh mẽ, có tình yêu thương và có kỷ luật tự chủ.” (2 Ti-mô-thê 1:7). Những câu Kinh Thánh này không phải để kết tội người đấu tranh với ADD/ADHD, nhưng để khích lệ họ tìm kiếm sự giúp đỡ từ Chúa và sử dụng các phương tiện mà Ngài ban (như y học, tư vấn, chiến lược hành vi) để phát triển sự tập trung và tự chủ.

III. Những gương mẫu trong Kinh Thánh: Đa dạng tính cách và ân tứ

Kinh Thánh ghi lại nhiều nhân vật với những đặc điểm tính cách khác nhau, và một số biểu hiện có thể liên quan đến hiếu động hoặc bốc đồng. Chẳng hạn, Phi-e-rơ thường hành động trước khi suy nghĩ (ví dụ: chém đầy tớ thầy cả thượng phẩm – Ma-thi-ơ 26:51). Phao-lô được mô tả là người nhiệt thành và không ngừng nghỉ (Công vụ 9:1-2). Tuy nhiên, chúng ta không nên “chẩn đoán” họ, vì Kinh Thánh không cung cấp đủ thông tin. Điểm quan trọng là Đức Chúa Trời sử dụng mọi loại tính cách để thực hiện mục đích của Ngài. Ngài ban cho mỗi người những ân tứ khác nhau (1 Cô-rinh-tô 12:4-6). Người có ADD/ADHD thường sáng tạo, nhiệt tình, và có khả năng suy nghĩ “ngoài chiếc hộp”. Những đặc điểm này có thể trở thành phương tiện phục vụ Hội Thánh và vinh hiển Chúa khi được hướng dẫn đúng cách.

IV. Vai trò của Hội Thánh: Yêu thương, hỗ trợ và hòa nhập

Thân thể Đấng Christ được kêu gọi yêu thương và nâng đỡ những thành phần yếu đuối hơn. Phao-lô viết: “Những phần trong thân mà chúng ta coi là yếu hơn lại là rất cần thiết… Đức Chúa Trời đã sắp đặt thân thể, để phần nào thiếu thốn thì phần khác bù đắp” (1 Cô-rinh-tô 12:22-24). Đối với người có ADD/ADHD, Hội Thánh nên tạo môi trường đón nhận, thông cảm và cung cấp sự hỗ trợ thực tế. Điều này có thể bao gồm việc tổ chức các nhóm nhỏ phù hợp với nhu cầu, điều chỉnh các chương trình Trường Chúa Nhật, hoặc đơn giản là kiên nhẫn lắng nghe.

Lời Chúa dạy: “Hãy mang gánh nặng cho nhau, như vậy anh em sẽ làm trọn luật pháp của Đấng Christ.” (Ga-la-ti 6:2). Gánh nặng ở đây không chỉ là tội lỗi, mà còn là những khó khăn hằng ngày. Hội Thánh có thể hỗ trợ qua lời cầu nguyện, khích lệ và giúp đỡ tìm kiếm chuyên gia y tế Cơ Đốc khi cần.

V. Ứng dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc

1. Đối với người có ADD/ADHD

• Chấp nhận và tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên môn: Không có gì sai khi sử dụng thuốc hoặc liệu pháp tâm lý nếu được các bác sĩ Cơ Đốc khuyên dùng. Điều đó cũng giống như dùng thuốc chữa bệnh thể chất (Ê-sai 38:21).
• Thiết lập cấu trúc và thói quen: Kinh Thánh ca ngợi sự kỷ luật (Châm ngôn 12:1). Dùng lịch trình, báo thức, danh sách việc cần làm để quản lý thời gian. Đặt ra những mục tiêu nhỏ, cụ thể.
• Sử dụng Kinh Thánh và cầu nguyện hàng ngày: Dù khó khăn để tập trung, hãy bắt đầu với những đoạn ngắn, suy gẫm một câu. “Phước cho người nào... lấy làm vui vẻ về luật pháp của Đức Giê-hô-va, và suy ngẫm luật pháp ấy ngày và đêm.” (Thi thiên 1:2).
• Tìm người bạn đáng tin cậy để hỗ trợ: “Sắt mài nhọn sắt” (Châm ngôn 27:17). Một người bạn có thể nhắc nhở, cầu nguyện cùng và khích lệ.

2. Đối với phụ huynh có con ADD/ADHD

• Hiểu con mình được tạo dựng cách đặc biệt: “Hãy dạy cho trẻ thơ con đường nó phải theo; dầu khi nó trở về già, cũng không hề lìa khỏi đó.” (Châm ngôn 22:6). Phải dạy dỗ phù hợp với tính khí riêng của trẻ, không so sánh với người khác.
• Cung cấp môi trường ổn định, yêu thương và kỷ luật đầy ân điển: Kỷ luật phải rõ ràng, kiên định, nhưng không tức giận quá mức (Ê-phê-sô 6:4). Khen ngợi nỗ lực của con.
• Kết nối với các nguồn lực Cơ Đốc: Tìm các nhóm hỗ trợ phụ huynh trong Hội Thánh, chia sẻ kinh nghiệm và cùng cầu nguyện.

3. Đối với lãnh đạo Hội Thánh

• Giáo dục và nâng cao nhận thức: Tổ chức các buổi hội thảo về sức khỏe tâm thần từ góc độ Kinh Thánh. Loại bỏ sự kỳ thị.
• Điều chỉnh các chương trình để hòa nhập: Trong lớp học, cho phép vận động hợp lý, chia nhóm nhỏ, dùng hình ảnh minh họa. Cung cấp không gian yên tĩnh cho người cần giảm kích thích.
• Khuyến khích phục vụ theo ân tứ: Giúp người có ADD/ADHD tìm được vị trí phục vụ phù hợp (ví dụ: các công việc sáng tạo, hoạt động thể chất, giúp đỡ thực tế) để họ cảm thấy có giá trị trong thân thể Đấng Christ.

VI. Tránh sự lên án và nuôi dưỡng lòng trắc ẩn của Chúa

Chúa Giê-xu đã dành sự quan tâm đặc biệt cho những người bị xã hội xa lánh vì bệnh tật hoặc khuyết tật (Mác 1:40-42). Ngài không bao giờ nói rằng bệnh tật là do tội lỗi riêng của họ (Giăng 9:1-3). Tương tự, chúng ta không nên đổ lỗi cho cá nhân hay gia đình về ADD/ADHD. Thay vào đó, hãy bày tỏ lòng thương xót, kiên nhẫn và hỗ trợ. Hãy nhớ lời khuyên: “Hãy có lòng thương xót, cũng như Cha các ngươi hay thương xót.” (Lu-ca 6:36).

Kết luận: Hy vọng trong Chúa Giê-xu Christ

Dù ADD/ADHD mang lại những thách thức, người Cơ Đốc có một nền tảng vững chắc: Chúa Giê-xu là Đấng ban sức mạnh và sự bình an. Ngài hiểu mọi khó khăn của chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:15). Qua Thánh Linh, Ngài giúp chúng ta phát triển các đức tính của trái Thánh Linh, bao gồm nhịn nhục và tiết độ (Ga-la-ti 5:22-23). Khi chúng ta kết hợp sự giúp đỡ y tế, sự hỗ trợ cộng đồng và đức tin nơi Chúa, chúng ta có thể sống cuộc đời đầy đủ và hiệu quả, mang vinh quang cho Danh Ngài.

Hãy luôn ghi nhớ: “Tôi làm được mọi sự nhờ Đấng ban thêm sức cho tôi.” (Phi-líp 4:13). Dù bạn là người trực tiếp đối mặt với ADD/ADHD hay là người đồng hành, Đức Chúa Trời luôn ở cùng bạn và sẽ hướng dẫn bạn trên con đường của Ngài.