Công Trình Sáng Tạo Ngày Thứ Hai: Vòm Trời và Sự Phân Cách
Khi nghiên cứu về công trình sáng tạo của Đức Chúa Trời trong Sáng Thế Ký chương 1, mỗi ngày đều mang một dấu ấn và mục đích thần học sâu sắc. Ngày thứ hai, được mô tả trong Sáng Thế Ký 1:6-8, thường bị bỏ qua hoặc xem nhẹ so với những ngày tạo dựng mặt trời, mặt trăng, sinh vật và con người. Tuy nhiên, công việc của Đức Chúa Trời trong ngày này là nền tảng căn bản cho sự sống và trật tự của toàn bộ thế giới vật chất lẫn biểu tượng thuộc linh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khai phá ý nghĩa của việc tạo dựng "vòm trời" (firmament) và sự phân cách các nước, rút ra từ nguyên văn Hê-bơ-rơ, để thấy được sự khôn ngoan và quyền năng tuyệt đối của Đấng Tạo Hóa.
Văn Bản Kinh Thánh và Bối Cảnh
Trước khi đi vào phân tích, chúng ta cần đặt mình vào bối cảnh của bản văn. Sáng Thế Ký 1 là một bản tường thuật thần học về nguồn gốc vũ trụ, được Đức Chúa Trời mặc khải để bày tỏ quyền tể trị, sự sáng tạo từ hư không (creatio ex nihilo), và trật tự hoàn hảo của Ngài. Ngày thứ hai nằm trong tiến trình sáng tạo sáu ngày, sau khi Đức Chúa Trời đã tạo ra ánh sáng và phân rẽ ánh sáng với sự tối tăm (ngày thứ nhất).
"Đức Chúa Trời lại phán rằng: Phải có một khoảng không ở giữa nước đặng phân rẽ nước cách với nước. Ngài làm nên khoảng không, phân rẽ nước ở dưới khoảng không cách với nước ở trên khoảng không; thì có như vậy. Ngài đặt tên khoảng không là trời. Vậy, có buổi chiều và buổi mai; ấy là ngày thứ nhì." (Sáng Thế Ký 1:6-8, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)
Đoạn Kinh Thánh trên là nền tảng cho mọi sự suy luận của chúng ta. Cần lưu ý rằng, khác với các ngày khác, trong ngày thứ hai, Kinh Thánh không ghi lại lời đánh giá "Đức Chúa Trời thấy điều đó là tốt lành". Điều này đã gây nên nhiều tranh luận giữa các nhà giải kinh, một số cho rằng vì công việc chưa hoàn tất (nước chưa được nhóm lại một chỗ để lộ ra đất khô cho đến ngày thứ ba), số khác lại thấy một ý nghĩa biểu tượng sâu xa hơn.
Giải Nghĩa Từ Ngữ Trọng Tâm: "Khoảng Không" hay "Vòm Trời"
Từ then chốt trong phân đoạn này là từ **"khoảng không"** trong bản dịch Việt Ngữ 1925. Trong nguyên văn Hê-bơ-rơ, từ được sử dụng là **רָקִיעַ (raqia')**. Từ này xuất phát từ động từ רָקַע (raqa), có nghĩa là "đập dẹt ra", "trải rộng ra", "cán mỏng" (như người thợ kim hoàn cán vàng thành lá mỏng).
Do đó, רָקִיעַ (raqia') mang ý nghĩa một "cái vòm được đập dẹt ra", một "tấm vòm rắn chắc" hoặc "bầu trời". Trong bối cảnh tư duy vũ trụ học của Cận Đông cổ đại, người ta hình dung có một vòm trời rắn chắc (như một cái bát úp ngược) được đặt trên mặt đất, giữ cho "nước ở trên" không tràn xuống. Trên vòm trời đó có các cửa sổ (cống) để mưa tuôn xuống (xem Sáng Thế Ký 7:11, 2 Các Vua 7:2, Malachi 3:10). Bản dịch tiếng Hy Lạp (Bảy Mươi - Septuagint) dùng từ στερέωμα (stereōma), cũng mang nghĩa "vật thể rắn chắc", "sự củng cố".
Tuy nhiên, với tư cách là Cơ Đốc nhân tin vào Kinh Thánh là Lời được Đức Chúa Trời soi dẫn, chúng ta hiểu rằng đây là cách mô tả hiện tượng theo nhãn quan của con người trên mặt đất, chứ không nhất thiết là một giáo lý về cấu trúc vật lý của khí quyển. Điều trọng tâm thần học ở đây là: Đức Chúa Trời đang thiết lập một trật tự, một sự phân cách (separation) và tạo ra một không gian sống (habitable space). "Vòm trời" ấy chính là bầu trời mà chúng ta nhìn thấy, là khí quyển bao bọc địa cầu, nơi chim trời bay lượn (được tạo dựng trong ngày thứ năm).
Phân Tích Chi Tiết Công Việc Của Ngày Thứ Hai
Công việc của Đức Chúa Trời trong ngày này có thể được chia thành ba hành động chính:
1. Lời Phán Truyền (câu 6): "Phải có một khoảng không ở giữa nước đặng phân rẽ nước cách với nước." Lời phán của Đức Chúa Trời vẫn là động lực sáng tạo. Ngài không làm việc trong hỗn độn, mà trong sự phân biệt rõ ràng. "Nước" ở đây ban đầu bao trùm mọi nơi (Sáng Thế Ký 1:2). Đức Chúa Trời giờ đây tạo ra một sự phân cách ngay trong chính nguyên tố nước ấy.
2. Hành Động Sáng Tạo (câu 7): "Ngài làm nên khoảng không, phân rẽ nước ở dưới khoảng không cách với nước ở trên khoảng không; thì có như vậy." Đây là sự can thiệp trực tiếp của quyền năng Đức Chúa Trời. Ngài tạo ra một không gian (the expanse) chia tách khối nước nguyên thủy thành hai phần:
- Nước ở dưới vòm trời: Đây là các đại dương, biển, sông, hồ, mạch nước ngầm... trên mặt đất.
- Nước ở trên vòm trời: Được hiểu là nguồn nước dự trữ trên trời, được cầm giữ trong các tầng mây, hơi nước, và có lẽ theo cách hiểu cổ điển, là một kho chứa nước phía trên bầu trời mà chúng ta nhìn thấy.
3. Hành Động Đặt Tên (câu 8): "Ngài đặt tên khoảng không là trời." Trong văn hóa Kinh Thánh, việc đặt tên biểu thị quyền sở hữu và thẩm quyền. Đức Chúa Trời, với tư cách là Đấng Tạo Hóa, đặt tên cho công trình của Ngài. Từ "trời" (שָׁמַיִם - shamayim) ở đây trước hết chỉ bầu trời vật lý, nơi chim bay và mây trôi, nhưng cũng mở ra cho ý niệm về "các từng trời" sau này - nơi ngự trị của Đức Chúa Trời (Phục Truyền 26:15, Thi Thiên 115:16).
Ý Nghĩa Thần Học và Biểu Tượng của Sự Phân Cách
Hành động "phân rẽ" (בָּדַל - badal) là một chủ đề xuyên suốt trong Sáng Thế Ký 1: Đức Chúa Trời phân rẽ ánh sáng và tối tăm (ngày 1), phân rẽ nước với nước (ngày 2), phân rẽ đất khô và biển (ngày 3). Sự phân rẽ này không phải là chia rẽ theo nghĩa tiêu cực, mà là thiết lập trật tự từ sự hỗn mang, tạo nên ranh giới để mỗi thứ có chỗ và chức năng riêng.
Sự phân cách nước ở trên và nước ở dưới tạo nên một "khoảng không" – một không gian sống được bảo vệ. Nếu không có vòm trời (khí quyển), áp suất khổng lồ của nước từ trên cao sẽ đè bẹp sự sống, hoặc nước từ dưới sẽ bốc hơi hết vào không gian. Đức Chúa Trời đã dựng nên một "căn phòng" có mái che và nền đỡ cho sự sống sắp được tạo dựng. Điều này cho thấy Ngài là Đấng chuẩn bị chu đáo, một Kiến Trúc Sư tài ba, luôn hành động có chủ đích và vì lợi ích của tạo vật.
Mặt khác, sự phân cách này cũng mang ý nghĩa biểu tượng mạnh mẽ trong toàn bộ Kinh Thánh:
- Biểu tượng về Sự Cứu Rỗi: Nước thường tượng trưng cho sự phán xét và hỗn mang (như trong cơn Đại Hồng Thủy, Sáng Thế Ký 7). Việc Đức Chúa Trời phân rẽ và kiểm soát nước cho thấy Ngài là Đấng chế ngự được cơn thịnh nộ của sự phán xét, tạo ra một "con đường lối" an toàn xuyên qua sự phán xét, giống như Ngài đã rẽ nước Biển Đỏ cho dân Y-sơ-ra-ên đi qua (Xuất Ê-díp-tô Ký 14:21-22).
- Biểu tượng về Lời Hứa: Vòm trời trở thành dấu hiệu của giao ước. Sau cơn nước lụt, Đức Chúa Trời lập giao ước với Nô-ê và đặt cái mống (cầu vồng) trên mây - tức là trong "vòm trời" - làm dấu chỉ rằng Ngài sẽ không dùng nước để hủy diệt đất nữa (Sáng Thế Ký 9:11-17). Cầu vồng xuất hiện ở chính nơi đã từng là "cửa sổ" đổ nước phán xét, giờ trở thành biểu tượng của ân điển.
Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Chân lý về ngày thứ hai không chỉ là kiến thức lịch sử, mà còn là nền tảng cho đời sống đức tin của chúng ta hôm nay.
1. Tin Cậy Vào Sự Chuẩn Bị Hoàn Hảo Của Đức Chúa Trời Cho Cuộc Đời Bạn: Cũng như Đức Chúa Trời đã chuẩn bị một không gian sống được bảo vệ trước khi đặt sự sống vào đó, Ngài cũng đang chuẩn bị hoàn cảnh, môi trường và tấm lòng chúng ta trước khi ban phước hay giao phó một trách nhiệm mới. Chúng ta có thể bình an tin cậy rằng Đấng dựng nên trời đất cũng đang sắp xếp mọi chi tiết trong cuộc đời chúng ta. "Vì ta biết ý tưởng ta nghĩ đối cùng các ngươi, là ý tưởng bình an, không phải tai họa, để cho các ngươi được sự trông cậy trong lúc cuối cùng." (Giê-rê-mi 29:11).
2. Sống Có Trật Tự và Ranh Giới Lành Mạnh: Nguyên tắc "phân rẽ" của Đức Chúa Trời dạy chúng ta về giá trị của trật tự và ranh giới. Trong đời sống thuộc linh, chúng ta được kêu gọi phân rẽ khỏi sự tối tăm và tội lỗi (2 Cô-rinh-tô 6:17). Trong các mối quan hệ và công việc, việc thiết lập những ranh giới lành mạnh (healthy boundaries) là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe tâm lý, thuộc linh và sự hiệu quả. Sự hỗn độn (chaos) thường xuất hiện khi không có ranh giới rõ ràng.
3. Nhìn Lên Bầu Trời Để Nhớ Đến Giao Ước và Lòng Thành Tín Của Chúa: Mỗi khi ngước nhìn bầu trời xanh, những đám mây, hay cầu vồng sau cơn mưa, chúng ta hãy nhớ rằng đó là "công trình ngày thứ hai" của Đấng Tạo Hóa. Nó nhắc nhở chúng ta về giao ước thành tín của Ngài, về sự kiểm soát tuyệt đối của Ngài đối với các thế lực thiên nhiên dường như hỗn mang. "Các từng trời rao truyền sự vinh hiển của Đức Chúa Trời, Bầu trời giải tỏ công việc tay Ngài làm." (Thi Thiên 19:1). Bầu trời là một bài giảng lộ thiên về sự vĩ đại và đáng tin cậy của Chúa.
4. Trở Thành "Khoảng Không" hay "Không Gian" Cho Ân Điển Chúa Chảy Qua: Cũng như vòm trời là không gian phân cách nhưng cũng là phương tiện để mưa phước hạnh (nước) từ trên trời tuôn xuống đất khô, cuộc đời Cơ Đốc nhân được kêu gọi trở nên một "không gian rỗng" để ân điển, Lời Chúa và Thánh Linh Ngài tuôn đổ qua chúng ta đến với thế giới khô hạn. Chúng ta được kêu gọi sống với tấm lòng khiêm nhường, rộng mở đón nhận từ Chúa và chia sẻ cho người khác.
Kết Luận
Ngày thứ hai của công trình sáng tạo, với việc Đức Chúa Trời tạo dựng vòm trời để phân rẽ nước phía trên và phía dưới, là một minh chứng hùng hồn về sự khôn ngoan, quyền năng và sự chuẩn bị chu đáo của Đấng Tạo Hóa. Nó không chỉ là bước đệm vật lý cho sự sống sau này, mà còn là một hình bóng đầy ý nghĩa về sự cứu rỗi, giao ước và trật tự thuộc linh. Từ nguyên văn רָקִיעַ (raqia') cho chúng ta thấy hình ảnh một Đức Chúa Trời chủ động "trải rộng" bầu trời như một tấm lều để ở (Ê-sai 40:22).
Là con cái của Đức Chúa Trời, chúng ta được mời gọi sống với lòng tin cậy tuyệt đối vào Đấng đã và đang thiết lập trật tự trong cuộc đời mình, học theo nguyên tắc phân rẽ thánh khiết của Ngài, và luôn ngước xem bầu trời để ca ngợi sự thành tín của Chúa. Công trình ngày thứ hai nhắc nhở chúng ta rằng, trước khi ban phước sự sống dồi dào, Chúa Giê-xu Christ – Ngôi Lời sáng tạo (Giăng 1:3) – luôn chuẩn bị một không gian an toàn và được kiểm soát bởi ân điển Ngài.
"Hỡi Đức Giê-hô-va, Chúa chúng tôi ôi! Danh Chúa được sang cả trên khắp trái đất là dường nào! Sự vinh hiển Chúa hiện ra trên các từng trời." (Thi Thiên 8:1).