Chức vụ Lời là gì (Công vụ 6:4)?

Trong hành trình phát triển năng động của Hội Thánh đầu tiên, một khúc quanh quan trọng đã xảy ra khiến các sứ đồ phải xác định lại trọng tâm chức vụ của mình. Sự kiện được ghi lại trong Công Vụ 6:1-7 không chỉ là giải pháp cho một vấn đề hành chính, mà còn là một tuyên ngôn thần học về bản chất cốt lõi của sự lãnh đạo thuộc linh. Khi đối diện với sự phàn nàn về việc phân phát lương thực hàng ngày, mười hai sứ đồ đã triệu tập cả hội chúng và tuyên bố: “Bởi vậy, hỡi anh em, hãy chọn trong bảy người có danh tốt, đầy dẫy Đức Thánh Linh và trí khôn, mà đặt họ làm việc đó. Còn chúng ta sẽ cứ ở bền lòng mà cầu nguyện và giảng đạo.” (Công Vụ 6:3-4, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Cụm từ “giảng đạo” (Kinh Thánh 1925) hay “chức vụ về lời” (Bản Dịch 2011) trong câu 4 chính là đối tượng của bài nghiên cứu chuyên sâu này. Chúng ta sẽ khám phá ý nghĩa, nội dung, nền tảng và sự ứng dụng của “Chức Vụ Lời” (τη διακονια του λογου / *tē diakonia tou logou*) trong đời sống Hội Thánh và cá nhân Cơ Đốc nhân.

Để thấu hiểu tầm quan trọng của tuyên bố trong câu 4, chúng ta phải đặt nó trong dòng chảy của Công Vụ Các Sứ Đồ. Sau khi Đức Thánh Linh giáng lâm (Công Vụ 2), Hội Thánh phát triển vượt bậc (2:41, 47). Một cộng đồng yêu thương được hình thành, nơi các tín hữu bán tài sản để phân phát cho người có nhu cầu (2:44-45; 4:34-35). Công việc từ thiện, phân phát “đồ ăn hằng ngày” (της διακονιας της καθημερινης / *tēs diakonias tēs kathēmerinēs*) là một biểu hiện sống động của đức tin. Tuy nhiên, khi số người tăng lên, một sự thiếu sót trong việc tổ chức đã xảy ra: các bà góa nói tiếng Hy Lạp (Hellenists) bị bỏ quên trong việc phân phát lương thực (6:1).

Vấn đề này thực tế và chính đáng. Tuy nhiên, các sứ đồ nhận ra một nguy cơ lớn hơn: nếu họ – những người được Chúa Giê-xu trực tiếp huấn luyện và ủy thác sứ mạng làm chứng (1:8) – sa vào việc “giải quyết việc ăn uống hằng ngày” (διακονειν τραπεζαις / *diakonein trapezais* – phục vụ các bàn), thì chức vụ cốt lõi của họ sẽ bị ảnh hưởng. Họ không xem công việc phân phát là thấp kém (chính Chúa Giê-xu đã dạy về sự phục vụ – *diakonia*), nhưng họ ý thức rõ về ơn gọi đặc biệt và sự ủy nhiệm không thể ủy thác của mình. Do đó, giải pháp không phải là phớt lờ nhu cầu, mà là tổ chức và ủy quyền (6:3). Sự kiện này thiết lập một nguyên tắc vĩnh cửu: sự lãnh đạo thuộc linh phải bảo vệ sự tập trung vào những nhiệm vụ trọng yếu, đồng thời trao quyền cho các tín hữu khác tham gia vào mọi mặt của chức vụ Hội Thánh.

Cụm từ then chốt này cần được phân tích dưới ánh sáng của ngôn ngữ nguyên bản:

• Διακονια (Diakonia): Thường được dịch là “chức vụ”, “sự phục vụ” hoặc “công việc”. Từ này không mang ý nghĩa quyền lực hành chính, mà nhấn mạnh đến tính chất phục vụ khiêm nhường. Nó cùng gốc với từ “chấp sự” (διάκονος / *diakonos*) được dùng cho bảy người được chọn (6:2). Điều này cho thấy cả việc phân phát bữa ăn và việc giảng dạy Lời Chúa đều là những hình thức “phục vụ” (diakonia), nhưng với đối tượng và nội dung khác biệt.
• Του Λογου (Tou Logou): “Của Lời”. Danh từ Λογος (Logos) trong Tân Ước mang ý nghĩa vô cùng phong phú:
  • Chỉ về chính Chúa Giê-xu Christ, Ngôi Lời nhập thể (Giăng 1:1, 14).
  • Chỉ về sứ điệp Phúc Âm được rao giảng (Công Vụ 4:4; 8:4).
  • Chỉ về lời dạy dỗ, giáo huấn của các sứ đồ (Công Vụ 2:41; 13:5).
  • Chỉ về chính Kinh Thánh, lời hằng sống của Đức Chúa Trời (1 Phi-e-rơ 1:23).

Như vậy, “Chức Vụ Lời” là một sự phục vụ khiêm nhường, tập trung vào việc công bố, giải thích, dạy dỗ và áp dụng Lời của Đức Chúa Trời – vốn được bày tỏ trọn vẹn nơi Chúa Giê-xu Christ và được ghi chép trong Kinh Thánh – cho dân sự Ngài. Chức vụ này không phải là độc quyền của các sứ đồ, nhưng họ là những người tiên phong và nêu gương.

Các sứ đồ xác định hai hoạt động không thể tách rời: “cầu nguyện” (προσκαρτερησομεν εν τη προσευχη) và “giảng đạo” (και τη διακονια του λογου). Động từ “προσκαρτερεω (proskartereō)” có nghĩa là “gắn bó bền chặt”, “kiên trì”, “chuyên tâm”. Nó diễn tả một sự dốc sức liên tục, không ngừng nghỉ.

• Cầu Nguyện (Προσευχη / Proseuchē): Đây là nguồn năng lực, sự soi dẫn và là bối cảnh thuộc linh cho chức vụ Lời. Cầu nguyện không chỉ là nghi thức mở đầu, mà là môi trường trong đó Lời Chúa được tiếp nhận, suy ngẫm và truyền đạt. Các sứ đồ cầu nguyện để được đầy dẫy Đức Thánh Linh (4:31), để tìm ý chỉ Chúa (13:2-3), và để được can đảm rao giảng (4:29). Chức vụ Lời thiếu cầu nguyện sẽ trở thành một bài thuyết trình thuần lý, mất đi quyền năng và sự tươi mới từ Thánh Linh.
• Giảng Đạo (Chức Vụ Lời): Đây là sự đáp ứng và vâng lời đối với điều đã nhận được từ Chúa qua sự cầu nguyện và học hỏi Lời Ngài. Nó bao gồm:
  • Kerygma (Κηρυγμα): Sự công bố Phúc Âm, rao giảng cho người chưa tin về sự chết và sống lại của Chúa Cứu Thế Giê-xu (Công Vụ 2:14-36; 1 Cô-rinh-tô 15:3-4).
  • Didache (Διδαχη): Sự dạy dỗ, giáo huấn cho các tín hữu về đạo lý, đạo đức và nếp sống Cơ Đốc (Công Vụ 2:42; Ma-thi-ơ 28:20).
  • Paraklesis (Παρακλησις): Sự khích lệ, an ủi, nâng đỡ bằng Lời Chúa (Công Vụ 14:22; Rô-ma 15:4).

Sự kết hợp “cầu nguyện và giảng đạo” cho thấy chức vụ Lời là một công việc lưỡng diện: hướng thượng (với Đức Chúa Trời) và hướng ngoại (với con người). Nó được nuôi dưỡng trong sự thông công với Đức Chúa Trời và được thể hiện qua sự phục vụ con người.

Chức vụ Lời không phải là một khái niệm mới trong Tân Ước.

• Trong Cựu Ước, các tiên tri được gọi là “đầy tớ của Đức Chúa Trời”, nhiệm vụ chính của họ là truyền đạt “lời của Đức Giê-hô-va” (Giê-rê-mi 1:7, 9; Ê-xê-chi-ên 3:4). Các thầy tế lễ có trách nhiệm dạy dỗ luật pháp cho dân chúng (Lê-vi Ký 10:11; Phục Truyền 33:10).
• Chúa Giê-xu Christ là mẫu mực tối cao của Chức Vụ Lời. Ngài được gọi là “Logos” (Giăng 1:1). Chức vụ của Ngài là giảng dạy (Ma-thi-ơ 4:23), và Ngài thường xuyên lui vào nơi thanh vắng để cầu nguyện (Lu-ca 5:16). Ngài tuyên bố: “Những lời ta nói với các ngươi đây là thần linh và sự sống” (Giăng 6:63). Các sứ đồ tiếp nối chính chức vụ mà Ngài đã bắt đầu (Giăng 20:21).

Nguyên tắc từ Công vụ 6:4 vẫn vẹn nguyên giá trị cho Hội Thánh ngày nay.

A. Đối Với Người Lãnh Đạo, Mục Sư, Giảng Sư:

• Bảo Vệ Sự Tập Trung: Cần can đảm xác định những nhiệm vụ cốt lõi (giảng dạy, cầu nguyện, chăm sóc thuộc linh) và ủy quyền những công việc hành chính, tổ chức cho những người có ân tứ và sự kêu gọi phù hợp (Ê-phê-sô 4:11-12).
• Sống Trong Sự Cầu Nguyện & Lời Chúa: Phải dành thì giờ chất lượng, không gián đoạn cho việc nghiên cứu Kinh Thánh (suy gẫm nguyên văn Hy Lạp/Hê-bơ-rơ nếu có thể) và cầu nguyện. Đây là nguồn lực không thể thay thế.
• Giảng Dạy Trọn Vẹn Lẽ Thật: Không tránh né những đề tài khó, nhưng trình bày “cả ý chỉ của Đức Chúa Trời” (Công Vụ 20:27). Giảng dạy phải giải kinh (expository), dựa trên bản văn, tập trung vào Chúa Cứu Thế, và hướng đến sự áp dụng đổi đời.

B. Đối Với Mỗi Tín Hữu:

• Mỗi Cơ Đốc nhân đều có một phần trong “chức vụ Lời”: Không phải dưới danh nghĩa chức vụ chính thức, nhưng qua việc:
  • Học Lời Chúa cách cá nhân: Duy trì thì giờ tĩnh nguyện, không chỉ đọc mà còn nghiên cứu, ghi nhớ và suy ngẫm (Giô-suê 1:8; Thi Thiên 119:11).
  • Dùng Lời Chúa để khích lệ và dạy dỗ lẫn nhau: “Nguyền xin lời của Đấng Christ ở đầy trong lòng anh em... hãy dùng mọi sự khôn ngoan mà khuyên bảo nhau” (Cô-lô-se 3:16).
  • Làm chứng và giải thích Phúc Âm: Luôn sẵn sàng để nói về niềm hy vọng trong mình với sự nhu mì và kính sợ (1 Phi-e-rơ 3:15).
• Hỗ Trợ Chức Vụ Lời Của Người Lãnh Đạo: Bằng lời cầu nguyện, sự khích lệ, và bằng cách đảm nhận những công việc thực tiễn để họ có thì giờ tập trung vào sự dạy dỗ và cầu nguyện.

Lời tuyên bố “còn chúng ta sẽ cứ ở bền lòng mà cầu nguyện và giảng đạo” (Công Vụ 6:4) không phải là một tuyên ngôn về đặc quyền, mà là một sự xác quyết về trách nhiệm tối thượng. Nó vạch ra con đường sống còn và phát triển cho Hội Thánh: một cộng đồng được xây dựng trên nền tảng Lời Chúa, được nuôi dưỡng bởi sự cầu nguyện, và được tổ chức bởi sự phục vụ của mọi thành viên. “Chức Vụ Lời” (διακονια του λογου) là trái tim của công tác môn đồ hóa, là động lực cho sự tăng trưởng thuộc linh, và là vũ khí mạnh nhất chống lại sự tấn công của tà giáo. Khi Hội Thánh, từ người lãnh đạo đến mỗi tín hữu, tái cam kết với việc chuyên tâm cầu nguyện và đắm mình trong Lời Chúa, chúng ta sẽ thấy quyền năng của Đức Thánh Linh hành động như trong thời các sứ đồ, và “đạo Đức Chúa Trời càng ngày càng tràn ra, số môn đồ càng thêm lên rất nhiều” (Công Vụ 6:7).