Phụ nữ có thể giữ những vai trò nào trong chức vụ?

Trong bối cảnh hội thánh ngày nay, câu hỏi về vai trò của phụ nữ trong chức vụ là một chủ đề quan trọng đòi hỏi sự nghiên cứu Kinh Thánh cẩn thận, kính sợ Chúa và vượt ra khỏi những định kiến văn hóa. Kinh Thánh, Lời hằng sống của Đức Chúa Trời, không hề tầm thường hóa hay hạn chế giá trị của người nữ, nhưng trình bày một bức tranh phong phú, đầy đủ về ơn gọi và chức vụ của họ trong kế hoạch cứu rỗi của Ngài. Bài viết này sẽ khảo sát Kinh Thánh cách toàn diện để tìm hiểu các vai trò mà phụ nữ có thể và đã đảm nhận trong công việc Nhà Chúa.

Trước khi đi vào chi tiết các vai trò chức vụ, chúng ta phải thiết lập nền tảng thần học vững chắc về giá trị của người nữ. Ngay từ sách Sáng-thế-ký, chúng ta thấy cả nam lẫn nữ đều được dựng nên theo hình ảnh của Đức Chúa Trời (Sáng-thế-ký 1:27). Trong nguyên ngữ Hê-bơ-rơ, từ "người nữ" (אִשָּׁה - *ishah*) được bắt nguồn từ "người nam" (אִישׁ - *ish*), thể hiện mối liên hệ mật thiết và sự bình đẳng về bản chất (Sáng-thế-ký 2:23). Sự sa ngã đã đem đến sự rủa sả và làm méo mó các mối quan hệ (Sáng-thế-ký 3:16), nhưng trong Đấng Christ, sự phục hồi trọn vẹn đã được thực hiện. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố: “Không còn người Giu-đa hoặc người Gờ-réc; không còn tôi mọi hoặc người tự do; không còn nam hoặc nữ; vì chưng anh em đều là một trong Đức Chúa Jêsus Christ” (Ga-la-ti 3:28). Điều này không xóa bỏ mọi khác biệt chức năng, nhưng khẳng định giá trị cứu rỗi và địa vị làm con cái Đức Chúa Trời là ngang nhau.

Tân Ước cung cấp vô số ví dụ sống động về phụ nữ tham gia tích cực vào chức vụ. Chính Chúa Jêsus đã phá vỡ các rào cản văn hóa để tiếp nhận, dạy dỗ và ủy thác cho các nữ môn đồ.

1. Những Người Hầu Việc và Hỗ Trợ (Diakonos - Διάκονος):
Phao-lô giới thiệu bà Phoebe như một "người hầu việc" (διάκονος - *diakonos*) của Hội-thánh tại xen-cơ-rê (Rô-ma 16:1). Từ *diakonos* này chính là từ được dùng cho chức vụ chấp sự (1 Ti-mô-thê 3:8, 12) và thậm chí cho chính Phao-lô và A-bô-lô (1 Cô-rinh-tô 3:5). Bà được mô tả là "đã giúp đỡ nhiều kẻ, và chính tôi nữa", cho thấy một chức vụ tích cực và được công nhận.

2. Những Người Cộng Tác và Bạn Lao Khổ (Sunergos - Συνεργός):
Phao-lô gọi Phe-rít-xơ và A-qui-la là "bạn đồng lao" (συνεργός - *sunergos*) của ngài trong Đấng Christ Jêsus (Rô-ma 16:3). Đáng chú ý, tên Phe-rít-xơ (Priscilla) thường được nhắc đến trước chồng, gợi ý về vai trò nổi bật của bà. Họ đã cùng nhau giải bày "con đường Đức Chúa Trời cho A-bô-lô càng kỹ càng hơn" (Công vụ 18:26), một công tác giảng dạy thần học quan trọng.

3. Các Nữ Tiên Tri (Prophētis - Προφῆτις):
Con gái của Phi-líp là những trinh nữ "nói tiên tri" (προφητεύω - *prophēteuō*) (Công vụ 21:9). Trong Hội-thánh đầu tiên, sự nói tiên tri (rao truyền, khuyên bảo, an ủi lời của Chúa) là một ân tứ được trân quý và phụ nữ tham gia vào điều này (1 Cô-rinh-tô 11:5). Tiên tri An-ne cũng là một nữ tiên tri (προφῆτις - *prophētis*) đã công bố về Chúa Jêsus (Lu-ca 2:36-38).

4. Những Người Dẫn Dắt và Chủ Nhà Hội Thánh:
Phao-lô gửi lời chào đến nhiều phụ nữ đang lao khổ trong Chúa, như Ma-ri (Rô-ma 16:6), Try-phe-nơ và Try-phô-sơ (Rô-ma 16:12). Đặc biệt, ngài gửi thăm "Hội-thánh nhà" của chị Apphia cùng với A-chíp và Phi-lê-môn (Phi-lê-môn 1:2). Việc nhắc đến tên bà cùng với chủ gia đình cho thấy bà có vai trò lãnh đạo quan trọng trong Hội-thánh tại gia đó.

Hai phân đoạn thường được đem ra thảo luận là 1 Ti-mô-thê 2:11-12 và 1 Cô-rinh-tô 14:34-35.

1 Ti-mô-thê 2:11-12: “Đàn bà phải yên lặng mà học hỏi, với cả sự phục tùng. Ta không cho phép đàn bà dạy dỗ, cũng không được cầm quyền trên đàn ông; nhưng phải yên lặng.” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925).
Phân đoạn này phải được hiểu trong bối cảnh Hội-thánh tại Ê-phê-sô, nơi có sự hiện diện của tà giáo và những người nữ thiếu hiểu biết có thể dễ bị lừa dối (1 Ti-mô-thê 1:3-7; 2 Timôthê 3:6-7). Động từ Hy Lạp "cho phép" (ἐπιτρέπω - *epitrepō*) và thì hiện tại "dạy dỗ" (διδάσκω - *didaskō*) có thể chỉ đến một loại hình dạy dỗ mang thẩm quyền chính thức và có tính chất quản trị trên người nam (có lẽ liên quan đến chức trưởng lão). Nó không cấm tuyệt đối mọi hình thức dạy dỗ (xem Tít 2:3-4 khuyến khích các nữ lão học nhân dạy dỗ người trẻ), nhưng nhấn mạnh đến trật tự và thẩm quyền được lập ra trong Hội-thánh.

1 Cô-rinh-tô 14:34-35: “Đàn bà phải nín lặng trong các Hội-thánh... nếu muốn học điều gì, thì phải hỏi chồng mình ở nhà.”
Bối cảnh ở đây là sự lộn xộn trong khi nhóm lại, khi nhiều người nói tiên tri, nói tiếng lạ cùng lúc (câu 26-33). Mệnh lệnh "nín lặng" (σιγάτωσαν - *sigatōsan*) tương tự với mệnh lệnh dành cho tất cả những ai nói tiếng lạ khi không có người thông giải (câu 28) và những người nói tiên tri nếu có sự mặc khải mới (câu 30). Nó có thể ám chỉ việc ngưng nói/lộn xộn để phán xét, chất vấn các lời tiên tri một cách vô trật tự (xem 1 Cô-rinh-tô 11:5 cho thấy phụ nữ được cầu nguyện và nói tiên tri). Mục đích là "sự yên ổn" (câu 33) và để mọi sự được làm cho phải phép và theo thứ tự (câu 40).

Từ việc khảo sát toàn bộ Kinh Thánh, chúng ta có thể rút ra một số nguyên tắc:

• Nguyên Tắc Tạo Dựng Và Trật Tự: Đức Chúa Trời thiết lập một trật tự trong mối quan hệ (1 Cô-rinh-tô 11:3) nhưng điều này không nói lên giá trị thấp kém. Trách nhiệm đại diện (headship) là về chức năng và sự hy sinh, như Đấng Christ với hội thánh (Ê-phê-sô 5:23).
• Nguyên Tắc Ân Tứ (Charisma - Χάρισμα): Đức Thánh Linh ban phát ân tứ theo ý Ngài (1 Cô-rinh-tô 12:11) cho cả nam lẫn nữ để gây dựng thân thể Đấng Christ. Các ân tứ như nói tiên tri, dạy dỗ, phục vụ, quản trị... không bị giới hạn bởi giới tính.
• Nguyên Tắc Văn Hóa Và Phổ Quát: Cần phân biệt giữa những mệnh lệnh mang tính văn hóa địa phương (như việc trùm đầu trong 1 Cô-rinh-tô 11) và những nguyên tắc phổ quát cho hội thánh mọi thời đại.
• Nguyên Tắc Gương Mẫu Và Nhân Chứng: Các phụ nữ như Ma-ri Ma-đơ-len (người đầu tiên rao báo sự phục sinh), Ly-đi (người mở lòng và nhà mình cho Phao-lô), và nhiều người khác là những gương mẫu không thể chối cãi về sự hầu việc trung tín.

Dựa trên nền tảng Kinh Thánh này, phụ nữ Cơ Đốc ngày nay có thể và nên tích cực tham gia vào các vai trò chức vụ sau:

1. Chức Vụ Giảng Dạy Và Môn Đồ Hóa: Dạy dỗ trẻ em, phụ nữ (Tít 2:3-5), dạy trong các nhóm nhỏ, làm giáo sư thần học, viết sách nghiên cứu Kinh Thánh. Họ có thể là những cố vấn tâm linh (mentor) quan trọng.
2. Chức Vụ Diaconal - Phục Vụ Thực Tế: Tham gia chức vụ chấp sự (nếu giáo hội của mình xác nhận điều này), điều hành các chương trình từ thiện, chăm sóc người nghèo, góa bụa, bệnh tật – tiếp nối gương của các bà góa trung tín (1 Timôthê 5:9-10) và nhóm nữ môn đồ phục vụ bằng của cải mình (Lu-ca 8:1-3).
3. Chức Vụ Âm Nhạc Và Thờ Phượng: Dẫn dắt ca đoàn, chơi nhạc cụ, sáng tác thánh ca, điều hành chương trình thờ phượng – như Mi-ri-am ca hát và nhảy múa chúc tụng Chúa (Xuất Ê-díp-tô Ký 15:20-21).
4. Chức Vụ Cầu Nguyện Và Nói Tiên Tri: Tham gia các nhóm cầu nguyện, cầu thay, khuyên bảo, an ủi và khích lệ qua ân tứ nói tiên tri (Công vụ 21:9; 1 Cô-rinh-tô 14:3).
5. Chức Vụ Quản Trị Và Tổ Chức: Điều hành các bộ phận, chương trình của hội thánh (như trường Chúa nhật, hội phụ nữ, tổ chức sự kiện), quản lý hành chính, tài chính với sự khôn ngoan và ơn Chúa.
6. Chức Vụ Truyền Giáo Và Làm Chứng: Làm nhà truyền giáo, giáo sĩ toàn thời gian hoặc bán thời gian, tham gia công tác truyền giáo địa phương và toàn cầu – như người đàn bà Sa-ma-ri đã làm chứng cho cả thành (Giăng 4:28-30, 39).

Điều cốt yếu là mọi chức vụ phải được thực hiện với tấm lòng khiêm nhường, phục tùng Đấng Christ, và trong sự thuận phục trật tự mà hội thánh địa phương (dưới sự dẫn dắt của các trưởng lão/ mục sư) nhận biết từ Kinh Thánh. Sự phục vụ phải xuất phát từ tình yêu thương và ước muốn tôn vinh Chúa, không phải từ sự tranh giành quyền lực hay phản ứng với những bất công trong quá khứ.

Kinh Thánh mở ra một không gian rộng lớn và đầy vinh dự cho phụ nữ phục vụ trong vương quốc Đức Chúa Trời. Từ các nữ tiên tri, nữ môn đồ, bạn đồng lao cho đến những người hầu việc tận tụy, họ là những phần tử không thể thiếu trong thân thể Đấng Christ. Thay vì tập trung vào những gì "không được phép", chúng ta hãy nhìn vào biển trời ơn điển mà Đức Chúa Trời đã ban và kêu gọi phụ nữ bước vào. Mỗi tín hữu nữ, được Thánh Linh xức dầu và ban ân tứ, hãy tìm kiếm và trung tín trong chức vụ Chúa kêu gọi mình, dù lớn hay nhỏ, trong sự vui mừng và bình an. Cuối cùng, mọi chức vụ đều hướng về một mục đích: “Ấy chính Ngài đã cho người nầy làm sứ đồ, kẻ kia làm tiên tri, người khác làm thầy giảng Tin Lành, kẻ khác nữa làm mục sư và giáo sư, để các thánh đồ được trọn vẹn về công việc của chức dịch và sự gây dựng thân thể Đấng Christ” (Ê-phê-sô 4:11-12).