Sự Phán Xét của Đức Chúa Trời Đối Với Người Được Nuôi Dưỡng Trong Nền Văn Hóa Phi Cơ Đốc
Một trong những câu hỏi thần học sâu sắc và thực tế nhất mà Cơ Đốc nhân thường đối diện là: Chúa phán xét thế nào với những người sinh ra, lớn lên và được nuôi dưỡng trong những nền văn hóa, tôn giáo chưa từng biết đến Danh Chúa Giê-xu Christ? Câu hỏi này chạm đến cốt lõi của sự hiểu biết về bản tính của Đức Chúa Trời: Ngài vừa là Đấng Thánh khiết, công bình trong sự phán xét, vừa là Đấng yêu thương, nhân từ và công bình trong mọi đường lối của Ngài. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Kinh Thánh cách cẩn thận để tìm kiếm câu trả lời, với trung tâm không gì khác hơn là công việc cứu chuộc của Chúa Giê-xu Christ.
I. Nền Tảng: Sự Công Bình Tuyệt Đối Của Đức Chúa Trời Trong Sự Phán Xét
Trước khi đi vào trường hợp cụ thể, chúng ta phải thiết lập nền tảng Kinh Thánh về cách Đức Chúa Trời phán xét. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố rõ ràng trong Rô-ma 2:11: "Vì Đức Chúa Trời không tây vị người nào." (Trong nguyên văn Hy Lạp: πρόσωπον [prosōpon] λαμβάνω [lambanō] – "nhận lấy bề mặt/bộ mặt", tức là thiên vị dựa trên vẻ ngoài, địa vị). Điều này khẳng định tính phổ quát và hoàn toàn công bằng trong sự phán xét của Ngài. Địa lý, chủng tộc, hay nền văn hóa không bao giờ là yếu tố khiến Đức Chúa Trời thiên vị. Mọi người đều sẽ đứng trước sự phán xét thánh khiết của Ngài.
Tiếp theo, Kinh Thánh dạy rằng tiêu chuẩn phán xét của Đức Chúa Trời là chính luật pháp của Ngài. Rô-ma 2:12 phân biệt: "Vì hết thảy những kẻ phạm tội mà không có luật pháp, cũng sẽ hư mất không kể luật pháp; còn hết thảy những kẻ phạm tội dưới luật pháp, sẽ bị luật pháp đoán xét." Đoạn này mở ra một sự phân biệt quan trọng giữa hai nhóm người: (1) người Do Thái có Luật Pháp Môi-se được ban rõ ràng, và (2) người Ngoại Bang (người Hy Lạp, các dân tộc khác) "không có luật pháp" theo nghĩa văn tự. Tuy nhiên, câu 14-15 làm sáng tỏ: "Khi người Ngoại bang, là kẻ không có luật pháp, làm một cách tự nhiên những việc luật pháp dạy biểu, thì những người đó, dầu không có luật pháp, tự nên luật pháp cho mình. Họ tỏ rằng việc luật pháp đã ghi trong lòng mình: còn lương tâm mình làm chứng cho luật ấy...".
Ở đây, từ Hy Lạp συνείδησις [syneidēsis] (lương tâm) và khái niệm "luật pháp ghi trong lòng" chỉ về sự mặc khải chung (general revelation) và luật pháp tự nhiên (natural law) mà Đức Chúa Trời đã đặt để trong mọi con người. Dù không có Kinh Thánh Cựu Ước, con người vẫn có ý thức về đúng/sai, công lý, lòng thương xét, và ý niệm về một đấng tạo hóa. Đây chính là nền tảng đầu tiên cho sự phán xét công bình của Đức Chúa Trời.
II. Sự Mặc Khải Chung: Không Một Ai Có Thể Bào Chữa
Sứ đồ Phao-lô triển khai lập luận về tội lỗi và sự phán xét của toàn thể nhân loại, bắt đầu từ người Ngoại Bang, trong Rô-ma 1:18-23. Ngài viết: "Vì cơn giận của Đức Chúa Trời từ trên trời tỏ ra nghịch cùng mọi sự không tin kính và mọi sự không công bình của những người lấy sự không công bình mà bắt hiếp lẽ thật... Vì những sự trọn lành của Đức Chúa Trời, mắt không thấy được, là quyền phép đời đời và bổn tánh Ngài, thì từ buổi sáng thế vẫn sờ sờ như mắt xem thấy, khi người ta xem xét công việc của Ngài; nên họ không thể chữa mình được." (Rô-ma 1:18, 20).
Từ Hy Lạp καθοράω [kathoraō] trong câu 20 có nghĩa là "nhìn thấy rõ ràng, nhận thức được". Sự sáng tạo (thiên nhiên, vũ trụ, chính sự sống) là một sự mặc khải rõ ràng, đủ để con người nhận biết về một Đấng Tạo Hóa quyền năng và thần tính. Tuy nhiên, phản ứng của nhân loại không phải là thờ phượng và cảm tạ, mà là: "Họ đem sự chẳng ra gì của mình đổi lấy sự vinh hiển của Đức Chúa Trời không hề hư nát... và thờ lạy, hầu việc loài chịu dựng nên thế cho Đấng dựng nên" (Rô-ma 1:23, 25). Đây là tội căn bản: sự bội nghịch, thay thế Đấng Tạo Hóa bằng tạo vật (thần tượng). Hậu quả là Đức Chúa Trời "phó họ" cho sự ô uế, dục tình và tâm trí hư đốn (câu 24, 26, 28).
Lập luận then chốt ở đây là: Ngay cả người sống trong nền văn hóa phi Cơ Đốc cũng đã nhận được sự mặc khải từ Đức Chúa Trời qua thiên nhiên và lương tâm. Sự phán xét của Ngài dựa trên cách họ đáp lại sự mặc khải đó. Họ phạm tội không chỉ vì vi phạm các điều răn cụ thể, mà vì đã từ chối, bóp méo và thay thế chân lý về Đức Chúa Trời mà họ có thể nhận biết. Do đó, "họ không thể chữa mình được" (Rô-ma 1:20). Tất cả nhân loại, không trừ một ai, đều bị kết tội trước mặt Đức Chúa Trời (Rô-ma 3:9-12, 23).
III. Giao Ước với Áp-ra-ham và Các Dân Tộc: Góc Nhìn Cựu Ước
Cựu Ước cũng cung cấp những manh mối quan trọng. Khi Đức Chúa Trời lập giao ước với Áp-ra-ham, Ngài phán: "...và các chi tộc nơi thế gian sẽ nhờ ngươi mà được phước" (Sáng Thế Ký 12:3). Lời hứa này mang tầm phổ quát. Tiên tri Giô-na được sai đến thành Ni-ni-ve, một thành phố ngoại bang tàn ác, và họ đã ăn năn khi nghe sứ điệp đơn giản (Giô-na 3:5-10). Đức Chúa Trời đã tỏ lòng thương xót họ, cho thấy Ngài sẵn sàng tha thứ cho bất kỳ dân tộc nào, dù xa lạ với giao ước Y-sơ-ra-ên, nếu họ thật lòng ăn năn quay khỏi đường ác.
Một ví dụ nổi bật khác là Mel-chi-xê-đéc (Sáng Thế Ký 14:18-20), vừa là vua, vừa là "thầy tế lễ của Đức Chúa Trời Chí Cao". Ông không thuộc dòng dõi Áp-ra-ham, không thuộc chức tế lễ Lê-vi, nhưng được công nhận là thầy tế lễ của Đấng Chí Cao. Điều này chỉ ra rằng, bên ngoài dân Y-sơ-ra-ên, vẫn có những cá nhân biết và thờ phượng Đức Chúa Trời chân thật dựa trên sự mặc khải chung và có lẽ là những truyền thống được lưu giữ sau trận lụt Nô-ê.
Tiên tri A-mốt cũng đặt câu hỏi về sự phán xét công bằng của Đức Chúa Trời đối với các dân ngoại: "Hỡi con cái Y-sơ-ra-ên, các ngươi há chẳng như những con cái của người Ê-thi-ô-bi sao? Đức Giê-hô-va có phán: Ta há chẳng có đem Y-sơ-ra-ên ra khỏi xứ Ê-díp-tô, người Phi-li-tin khỏi Cáp-tô, và người Sy-ri khỏi Ki-rơ sao?" (A-mốt 9:7). Câu này cho thấy sự quan phòng và chủ quyền của Đức Chúa Trời trên mọi dân tộc, và Ngài cũng sẽ phán xét họ theo những tiêu chuẩn mà họ đã nhận biết.
IV. Trung Tâm Của Sự Cứu Rỗi: Duy Nhất Nơi Chúa Giê-xu Christ
Sau khi xác lập rằng mọi người đều phạm tội và bị định tội, Kinh Thánh mới mặc khải con đường cứu rỗi duy nhất. Công vụ 4:12 tuyên bố dứt khoát: "Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu." Đây là lẽ thật không thể thương lượng của đức tin Cơ Đốc. Sự cứu rỗi chỉ có được qua đức tin nơi sự chết chuộc tội và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ (Giăng 14:6; Ê-phê-sô 2:8-9).
Vậy, điều này có vẻ như tạo ra một nghịch lý: Nếu người trong văn hóa phi Cơ Đốc chưa từng nghe về Chúa Giê-xu, họ bị định tội vì phản ứng sai với sự mặc khải chung, nhưng lại không có cơ hội đáp ứng đức tin vào sự mặc khải đặc biệt (Chúa Giê-xu)? Câu trả lời nằm ở sự công bình, chủ quyền và ân điển bí ẩn của Đức Chúa Trời.
Thứ nhất, Đức Chúa Trời là Đấng phán xét toàn trái đất, hẳn sẽ làm điều ngay thẳng (Sáng Thế Ký 18:25). Chúng ta có thể hoàn toàn tin cậy rằng sự phán xét của Ngài sẽ công bình hơn bất kỳ sự phán xét nào chúng ta có thể tưởng tượng. Thứ hai, Kinh Thánh cho thấy Đức Chúa Trời có những cách thức siêu nhiên để đem sự mặc khải về Con Ngài đến với những tấm lòng chân thật đang tìm kiếm Ngài qua sự mặc khải chung (xem Công vụ 8:26-40 (hoạn quan Ê-thi-ô-bi), Công vụ 10 (Cọt-nây, người ngoại bang kính sợ Đức Chúa Trời)).
Trong phân đoạn về Cọt-nây, một sĩ quan La Mã ngoại bang, "là người nhân đức, kính sợ Đức Chúa Trời... hay bố thí cho dân, và cầu nguyện Đức Chúa Trời luôn" (Công vụ 10:2). Lời cầu nguyện và việc lành của ông "đã lên thấu Đức Chúa Trời" (câu 4). Đức Chúa Trời đã can thiệp một cách siêu nhiên để sai Phi-e-rơ đến rao giảng Phúc Âm Chúa Giê-xu cho ông. Điều này cho thấy một nguyên tắc: Đức Chúa Trời biết rõ tấm lòng của mỗi người. Ngài hứa rằng những ai thành tâm tìm kiếm Ngài thì sẽ gặp (Giê-rê-mi 29:13). Cách Ngài làm điều đó nằm trong sự khôn ngoan và chủ quyền của Ngài.
V. Ứng Dụng Thực Tế Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân
Giáo lý này không dẫn đến sự thụ động hay thờ ơ, mà ngược lại, thúc giục chúng ta vào sự vâng lời và nóng cháy:
1. Thúc Đẩy Tinh Thần Truyền Giáo Khẩn Thiết: Nếu chúng ta tin rằng mọi người đều cần Chúa Giê-xu để được cứu, và Đức Chúa Trời đã chọn Hội Thánh là phương tiện để loan báo Phúc Âm (Rô-ma 10:14-15), thì trách nhiệm của chúng ta càng nặng nề và khẩn thiết hơn. Mệnh lệnh Đại Mạng Lệnh (Ma-thi-ơ 28:18-20) trở thành động lực yêu thương, để những người đang sống dưới cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời (Giăng 3:36) có cơ hội nghe và tin.
2. Cầu Nguyện Cách Đặc Biệt Cho Người Chưa Biết Chúa: Chúng ta nên cầu nguyện theo gương Đức Chúa Trời đã hành động với Cọt-nây – xin Ngài chuẩn bị tấm lòng những người đang tìm kiếm chân lý trong các nền văn hóa khác, và mở đường cho chứng nhân hay các phương tiện truyền thông Phúc Âm đến với họ.
3. Tin Cậy Vào Sự Công Bình và Ân Điển Của Đức Chúa Trời: Chúng ta có thể an nghỉ trong sự thật rằng Đấng Phán Xét của toàn thế gian sẽ làm điều ngay thẳng. Chúng ta không cần lo lắng hay xét đoán thay Ngài. Thay vào đó, chúng ta phó thác những người thân yêu chưa biết Chúa và cả những dân tộc xa xôi vào trong tay yêu thương và công bình của Ngài, đồng thời nỗ lực hết sức để làm trọn phần sứ mạng Ngài giao cho chúng ta.
4. Tránh Tinh Thần Kiêu Ngạo Tôn Giáo: Hiểu rằng chúng ta được cứu chỉ bởi ân điển qua đức tin, chứ không phải vì được sinh ra trong gia đình hay nền văn hóa Cơ Đốc, sẽ giúp chúng ta khiêm nhường. Chúng ta chỉ là những kẻ ăn mày chỉ cho những kẻ ăn mày khác chỗ tìm được bánh sự sống.
Kết Luận: Sự Công Bình và Ân Điển Gặp Nhau Tại Thập Tự Giá
Cuối cùng, câu trả lời trọn vẹn cho câu hỏi về sự phán xét nằm ở chính thập tự giá của Chúa Giê-xu Christ. Tại đó, sự công bình thánh khiết của Đức Chúa Trời (đòi hỏi sự trừng phạt tội lỗi) và tình yêu thương nhân từ vô bờ của Ngài (mong muốn cứu vớt tội nhân) đã gặp nhau. Sự phán xét mà mọi tội nhân đáng lãnh đã đổ trên Chúa Giê-xu, Đấng thay thế. Và ân điển cứu rỗi được ban cho bất cứ ai tin nhận Ngài.
Đối với người được nuôi dưỡng trong nền văn hóa phi Cơ Đốc, sự phán xét của Đức Chúa Trời vẫn dựa trên tiêu chuẩn công bình: sự mặc khải chung về Ngài và luật pháp trong lòng (lương tâm). Không ai hoàn toàn vô tội. Nhưng tình yêu của Đức Chúa Trời cũng vươn xa hơn những rào cản văn hóa và địa lý. Là Hội Thánh, chúng ta được kêu gọi trở thành cánh tay nối dài của tình yêu đó, rao truyền danh Chúa Giê-xu cho muôn dân, với lòng tin cậy rằng Đấng phán xét toàn trái đất, Đấng đã ban Con Một của Ngài, hẳn sẽ làm điều ngay thẳng và đầy trọn ân điển.
"Hãy đi khắp thế gian, giảng Tin Lành cho mọi người." (Mác 16:15). Đó là mệnh lệnh của chúng ta. Phần còn lại, xin phó thác cho Đức Chúa Trời công bình và yêu thương.