Gioan Tẩy Giả Ứng Nghiệm Lời Tiên Tri Ê-sai: Dọn Đường Cho Chúa, Sửa Lối Cho Người Đi
Trong dòng chảy của lịch sử cứu rỗi, có những nhân vật được Đức Chúa Trời kêu gọi để đóng vai trò then chốt vào đúng thời điểm của Ngài. Gioan Tẩy Giả là một nhân vật độc nhất vô nhị như thế. Ông không chỉ là vị tiên tri cuối cùng của Cựu Ước mà còn là người mở màn cho Tân Ước, là “tiếng kêu” kết nối hai giao ước. Trọng tâm trong chức vụ của ông được tóm gọn trong câu Kinh Thánh then chốt: “Chính người là đấng mà đấng tiên tri Ê-sai đã nói rằng: Có tiếng kêu trong đồng vắng: Hãy dọn đường Chúa, ban bằng các nẻo Ngài” (Ma-thi-ơ 3:3). Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá cách Gioan Tẩy Giả đã ứng nghiệm trọn vẹn lời tiên tri này, không chỉ theo nghĩa địa lý hay nghi thức, mà còn trong chiều sâu thuộc linh, sửa soạn một dân sự cho sự hiện đến của Đấng Mê-si.
Để hiểu sự ứng nghiệm, chúng ta phải quay về nguyên bản. Ma-thi-ơ trích dẫn từ sách Ê-sai 40:3. Trong bối cảnh gốc, đây là lời an ủi cho dân Y-sơ-ra-ên đang bị lưu đày tại Ba-by-lôn, loan báo một cuộc “xuất hành” mới, một con đường từ chốn nô lệ trở về tự do. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “dọn đường” (פַּנּוּ, pannu) có nghĩa là dẹp sạch, cất bỏ chướng ngại. “Sửa lối” (יַשְּׁרוּ, yashshəru) nghĩa là làm cho ngay thẳng, bằng phẳng. Đây là hình ảnh của một phong tục Đông phương: khi một vị vua sắp viếng thăm một vùng, người ta sẽ sửa sang, san bằng con đường để chuyến đi của vua được thuận lợi.
Lời tiên tri này mang ý nghĩa kép: trước mắt là lời hứa về sự giải cứu khỏi cảnh lưu đày, nhưng sâu xa hơn, các rabbi Do Thái đã hiểu đây là lời hứa về Đấng Mê-si. Thánh Linh đã soi dẫn cho Ma-thi-ơ (và các tác giả Phúc Âm khác như Mác 1:3, Lu-ca 3:4-6, Giăng 1:23) thấy rằng Gioan chính là sự ứng nghiệm tối hậu của lời hứa đó. Ông là “tiếng kêu” (φωνὴ, phōnē trong tiếng Hy Lạp) báo hiệu sự hiện diện của chính Đức Vua.
1. Dọn Đường Thuộc Linh Qua Sứ Điệp Ăn Năn:
Sứ điệp cốt lõi của Gioan là: “Các ngươi phải ăn năn, vì nước thiên đàng đã gần rồi!” (Ma-thi-ơ 3:2). Từ “ăn năn” trong tiếng Hy Lạp là metanoeō (μετανοέω), hàm ý một sự thay đổi tâm trí, quay đầu lại, thay đổi hướng đi. Đây chính là công việc “san bằng” và “uốn thẳng” quan trọng nhất. Gioan đã đối diện thẳng thừng với những chướng ngại trong lòng người:
- San bằng núi kiêu ngạo: Ông cảnh cáo những người Pha-ri-si và Sa-đu-sê đến chịu báp-têm rằng đừng ỷ lại vào thân phận “dòng dõi Áp-ra-ham” (Ma-thi-ơ 3:9). Lòng kiêu ngạo về tôn giáo, dòng dõi hay sự tự công bố là chướng ngại lớn phải được đánh đổ.
- Lấp đầy trũng thất vọng và tội lỗi: Sứ điệp ăn năn mang đến hy vọng cho những người thu thuế, lính tráng và tội nhân (Lu-ca 3:12-14). Sự thú tội và từ bỏ tội lỗi chính là lấp đầy những khoảng trống thuộc linh.
- Uốn thẳng đường cong quẹo của bất công: Gioan rao giảng về những hành động cụ thể của sự ăn năn: chia sẻ với người thiếu thốn, làm việc ngay thẳng, không hà hiếp (Lu-ca 3:10-14). Đời sống đạo đức cá nhân và xã hội phải được sửa cho ngay thẳng.
2. Dọn Đường Qua Nghi Thức Báp-têm Bằng Nước:
Gioan được gọi là “Tẩy Giả” vì nghi thức đặc trưng của ông: “phép báp-têm ăn năn, để được tha tội” (Mác 1:4). Phép báp-têm của Gioan (baptisma metanoias) là dấu hiệu bên ngoài của sự thay đổi bên trong. Trong văn hóa Do Thái, việc tẩy uế bằng nước không xa lạ, nhưng báp-têm của Gioan lại mang tính cách mạng: nó dành cho mọi người, không chỉ dân ngoại muốn quy đạo. Hành động xuống nước và trồi lên công bố một khởi đầu mới, một sự thanh tẩy để chuẩn bị đón tiếp Đấng Thánh. Nó là biểu tượng của việc “dọn sạch” chính con người mình, chuẩn bị một tấm lòng tinh sạch cho Chúa (Thi-thiên 24:3-4).
3. Dọn Đường Qua Việc Chỉ Về Chúa Giê-xu Christ:
Đỉnh cao của chức vụ dọn đường là chỉ về Đấng đến sau mình. Gioan hoàn toàn ý thức về vai trò phụ của mình: “Đấng đến sau ta có quyền phép hơn ta, ta không đáng xách dép cho Ngài” (Ma-thi-ơ 3:11). Ông không phải là ánh sáng, nhưng đến để làm chứng về ánh sáng (Giăng 1:8). Ông đã “dọn đường” một cách cụ thể bằng:
- Nhận biết và giới thiệu Chúa Giê-xu: Tại sông Jordan, ông tuyên bố: “Kìa, Chiên con của Đức Chúa Trời, là Đấng cất tội lỗi thế gian đi!” (Giăng 1:29). Ông xác định Ngài là Đấng mà mình đã nói tiên tri.
- Làm chứng về Thánh Linh và Báp-têm Thánh Linh: Gioan tuyên bố sự vượt trội của Chúa Giê-xu: Ngài sẽ làm báp-têm bằng “Đức Thánh Linh và bằng lửa” (Ma-thi-ơ 3:11). Ông đã thấy Thánh Linh lấy hình chim bồ câu ngự xuống trên Chúa Giê-xu và làm chứng điều đó (Giăng 1:32-34). Báp-têm của ông bằng nước là tạm thời, dọn đường cho Báp-têm vĩnh cửu bằng Thánh Linh.
- Khiêm nhường lui vào hậu trường: Sau khi Chúa Giê-xu bắt đầu chức vụ, Gioan nói: “Ngài phải dấy lên, ta phải hạ xuống” (Giăng 3:30). Ông hoàn thành sứ mạng dọn đường và vui mừng khi Con Gái trở nên trung tâm.
Chức vụ của Gioan Tẩy Giả không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà là một nguyên tắc thuộc linh cho mọi thời đại. Mỗi tín hữu đều được kêu gọi trở nên người “dọn đường” cho Chúa trong thế giới của mình.
1. Dọn Đường Trong Tấm Lòng Cá Nhân:
Trước khi dọn đường cho người khác, chúng ta phải để Lời Chúa và Thánh Linh dọn đường trong chính lòng mình. Điều này đòi hỏi:
- Sự Ăn Năn Thường Xuyên (Metanoia): Mỗi ngày kiểm điểm lòng mình, xưng nhận và từ bỏ những chướng ngại như thái độ kiêu căng, ganh ghét, hay những thói quen tội lỗi. Đây là công việc “san bằng” liên tục.
- Làm Cho Ngay Thẳng (Euthyneō): Để Lời Chúa sửa lại những quan điểm lệch lạc, những lối suy nghĩ “cong quẹo” theo thế gian. Sống ngay thẳng trong công việc, gia đình và các mối quan hệ.
2. Dọn Đường Trong Gia Đình và Hội Thánh:
Chúng ta có thể tạo ra một môi trường thuận lợi để Chúa ngự trị và hành động:
- Dọn đường cho sự hiện diện của Chúa trong gia đình qua sự cầu nguyện chung, đọc Kinh Thánh, và tha thứ lẫn nhau.
- Dọn đường cho người mới trong Hội Thánh bằng thái độ chào đón, thân thiện và sẵn sàng giúp đỡ, giống như Gioan chuẩn bị lòng người để họ dễ dàng đón nhận Chúa Giê-xu sau đó.
3. Dọn Đường Cho Thế Gian Gặp Chúa Giê-xu:
Chúng ta là “tiếng kêu” trong đồng vắng tâm linh của thời đại này.
- Làm chứng về Chúa Giê-xu: Như Gioan, nhiệm vụ chính của chúng ta là chỉ về Chúa Giê-xu, không phải về bản thân, giáo phái hay triết lý. Lời chứng của chúng ta phải rõ ràng: “Hãy xem Chiên Con của Đức Chúa Trời!”
- Sống đời sống phù hợp với sứ điệp: Đời sống đạo đức, yêu thương và công bình của chúng ta chính là công cụ “san bằng” những thành kiến và nghi ngờ về Tin Lành.
- Kêu gọi sự ăn năn: Trong tình yêu thương, chúng ta chia sẻ sứ điệp cứu rỗi và kêu gọi mọi người quay về cùng Chúa, dọn sạch những chướng ngại tội lỗi ngăn cách họ với Ngài.
Gioan Tẩy Giả đã ứng nghiệm lời tiên tri Ê-sai một cách trọn vẹn và đầy quyền năng. Ông đã dọn một con đường thuộc linh từ sự ăn năn dẫn thẳng đến chân Chúa Giê-xu Christ. Chức vụ của ông nhắc nhở chúng ta rằng trước sự hiện diện vinh quang của Vua, mọi núi đồi kiêu ngạo phải bị hạ xuống, mọi thung lũng thất vọng phải được lấp đầy bởi ân điển, và mọi đường cong bất chính phải được uốn cho ngay thẳng.
Sứ mạng “dọn đường” vẫn còn tiếp diễn. Mỗi chúng ta, nhờ quyền năng của Đức Thánh Linh – Đấng mà Gioan đã làm chứng – được kêu gọi tiếp tục công việc này. Hãy để đời sống chúng ta trở thành một “tiếng kêu” rõ ràng, khiêm nhường nhưng mạnh mẽ, chỉ về Chúa Giê-xu, hầu cho nhiều người được chuẩn bị, gặp gỡ Ngài và bước vào Nước Đức Chúa Trời. A-men.