Điểm mạnh và yếu trong quan điểm cất lên trước đại nạn là gì?

Trong thần học về thời kỳ cuối cùng, học thuyết về sự cất lên của Hội Thánh (tiếng Anh: Rapture, từ tiếng Latinh rapio và tiếng Hy Lạp harpazo - ἁρπάζω, có nghĩa là "cướp đi" hoặc "cất lên") là một chủ đề được nhiều tín hữu quan tâm. Trong đó, quan điểm "Cất Lên Trước Đại Nạn" (Pre-Tribulation Rapture) là quan điểm phổ biến và gây nhiều tranh luận nhất. Bài viết này sẽ nghiên cứu chuyên sâu, phân tích các điểm mạnh và yếu của quan điểm này dựa trên nền tảng Kinh Thánh, với sự tham chiếu đến ngôn ngữ gốc và bối cảnh văn tự.

Quan điểm Cất Lên Trước Đại Nạn dạy rằng Hội Thánh (tức toàn thể những người tin nhận Chúa Giê-xu Christ trong thời đại ân điển) sẽ được cất lên khỏi thế gian trước khi kỳ đại nạn (Tribulation) bảy năm bắt đầu, như được tiên tri trong sách Khải Huyền và các sách tiên tri khác. Sự kiện này được xem là một sự kiện riêng biệt và xảy ra trước lần tái lâm thứ hai của Chúa Giê-xu trong vinh hiển để thiết lập vương quốc nghìn năm (Millennium). Quan điểm này nhấn mạnh đến lời hứa cứu chuộc khỏi cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:9) và niềm hy vọng về sự giải cứu bất ngờ, như một kẻ trộm trong đêm.

Những người ủng hộ quan điểm này đưa ra một hệ thống lập luận dựa trên sự phân biệt giữa Hội Thánh và Y-sơ-ra-ên, giữa kỳ đại nạn và sự thịnh nộ của Đức Chúa Trời, cùng những lời hứa đặc biệt cho Hội Thánh.

Khải Huyền 3:10 chép: "Vì ngươi đã giữ lời nhịn nhục ta, ta cũng sẽ giữ ngươi khỏi giờ thử thách, là giờ sẽ đến trong khắp thế gian, để thử những kẻ ở trên đất." Chữ "giữ khỏi" trong nguyên văn Hy Lạp là tēreō ek (τηρέω ἐκ). Giới từ ek mang nghĩa "ra khỏi," "thoát khỏi," chứ không phải chỉ "bảo tồn trong" (sử dụng en hoặc dia). Điều này được dùng làm nền tảng mạnh mẽ cho việc Hội Thánh sẽ được cất ra khỏi (không trải qua) giờ thử thách toàn cầu.

Phân đoạn này phân biệt rõ ràng giữa "ngày của Chúa" (một thời kỳ đoán phạt) và Hội Thánh. 1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:9 tuyên bố: "Vì Đức Chúa Trời chẳng định sẵn cho chúng ta bị cơn thạnh nộ, nhưng cho được sự giải cứu bởi Chúa chúng ta là Đức Chúa Giê-xu Christ." Cơn thạnh nộ (orgē - ὀργή) ở đây được hiểu là cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời trong thời kỳ cuối cùng, từ đó Hội Thánh được hứa sẽ giải cứu.

Một luận điểm quan trọng là từ Khải Huyền 4:1, sau khi Hội Thánh được nhắc đến trong các chương 1-3 (bảy Hội Thánh), thì Giăng được kêu lên: "Hãy lên đây!" (anabā hōde - ἀνάβα ὧδε). Từ chương 4 trở đi, danh xưng "Hội Thánh" (ekklēsia - ἐκκλησία) hoàn toàn vắng bóng cho đến chương 22. Thay vào đó, trọng tâm là trên dân Y-sơ-ra-ên, các thánh đồ chịu khổ (hagioi - ἅγιοι, có thể là những người tin Chúa sau khi Hội Thánh được cất lên), và dân ngoại. Điều này gợi ý Hội Thánh đã được đưa lên thiên đàng, quan sát từ trên cao.

Quan điểm này phân biệt hai giai đoạn:

- Sự Cất Lên (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:13-18): Chúa đến trên mây, gặp Hội Thánh trên không trung (en aerei - ἐν ἀέρι>), để đem Hội Thánh về nhà Cha. Đây là sự kiện bí mật, như kẻ trộm, nhằm cứu chuộc Hội Thánh.
- Sự Tái Lâm Trong Vinh Hiển (Ma-thi-ơ 24:29-31; Khải Huyền 19:11-16): Chúa trở lại cùng với các thánh đồ (sau khi Hội Thánh đã được cất lên và dự tiệc cưới Chiên Con) để xuống trên đất (Núi Ô-li-ve), đánh trận Ha-ma-ghê-đôn và thiết lập vương quốc nghìn năm.

Sự phân biệt này dựa trên sự khác biệt trong mô tả: một bên là sự đón tiếp để được cứu khỏi cơn thịnh nộ, một bên là sự trở lại để phán xét và cai trị.

1. Tôn Vinh Ân Điển và Lời Hứa Cứu Chuộc: Quan điểm này nhất quán với thần học về ân điển. Nếu sự cứu rỗi là bởi ân điển qua đức tin (Ê-phê-sô 2:8-9), thì việc Hội Thánh được cứu khỏi cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời cũng là một phần của sự cứu chuộc trọn vẹn. Nó nhấn mạnh Chúa Giê-xu là Đấng gánh thay cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời cho chúng ta.

2. Khích Lệ Niềm Hy Vọng và Sự Tỉnh Thức: Nó cung cấp một niềm hy vọng mạnh mẽ, khích lệ tín hữu luôn sống trong sự mong đợi và tỉnh thức (elpis - ἐλπίς>, 1 Tê-sa-lô-ni-ca 1:10), vì Chúa có thể đến bất cứ lúc nào.

3. Giải Thích Sự Thay Đổi Đột Ngột Trong Sách Khải Huyền: Việc danh xưng "Hội Thánh" biến mất sau Khải Huyền 3 là một điểm đáng chú ý, phù hợp với lý thuyết Hội Thánh đã được cất lên.

4. Phù Hợp Với Tính Chất Bí Mật "Như Kẻ Trộm": Sự cất lên được mô tả là bất ngờ (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:2). Nếu nó xảy ra sau những biến cố đại nạn rõ ràng (như sự xuất hiện của Kẻ Chống Đấng Christ), thì sẽ không còn bất ngờ nữa.

Tuy nhiên, quan điểm này cũng đối mặt với những phản biện thần học đáng kể:

Mặc dù tēreō ek thường mang nghĩa "giữ khỏi," nhưng có thể hiểu theo nghĩa "bảo vệ trong." Ví dụ, Chúa Giê-xu cầu nguyện trong Giăng 17:15: "Xin Cha gìn giữ (tēreō) họ khỏi (ek) kẻ ác". Điều này không có nghĩa các môn đồ bị cất khỏi thế gian, mà được bảo vệ khi ở trong thế gian. Như vậy, Hội Thánh có thể được bảo vệ siêu nhiên qua đại nạn (xem ví dụ dân Y-sơ-ra-ên tại xứ Gô-sen trong mười tai vạ, Xuất Ê-díp-tô Ký 8:22).

Ma-thi-ơ 24:29-31 mô tả sự quy tụ các người được chọn sau kỳ đại nạn (meta tēn thlipsin - μετὰ τὴν θλῖψιν>). Chúa Giê-xu phán: "Sự tai nạn của những ngày ấy vừa mới qua... Ngài sẽ sai thiên sứ... thổi kèn vang, nhóm hết thảy các người được chọn." Nếu "các người được chọn" bao gồm Hội Thánh, thì điều này cho thấy sự quy tụ (cất lên) xảy ra sau đại nạn.

Khải Huyền 13:7; 14:12-13 nói về các thánh đồ (hagioi) trong đại nạn bị Kẻ Chống Đấng Christ chiến tranh cùng và bị giết. Nếu Hội Thánh đã được cất lên trước, ai là những thánh đồ này? Cách giải thích của thuyết Cất Lên Trước là họ là những người tin Chúa sau khi Hội Thánh được cất lên. Tuy nhiên, điều này dường như tạo ra hai giai đoạn cứu rỗi khác biệt.

Trong Tân Ước, ngày cuối cùng thường được trình bày như một chuỗi liên tục: sự bội đạo, sự hiện ra của Kẻ Nghịch Cùng Đấng Christ, sự tai hại lớn, và sau đó Chúa Giê-xu tái lâm (2 Tê-sa-lô-ni-ca 2:1-4). Phao-lô khuyên tín hữu đừng bị dao động bởi thư giả mạo nói rằng "ngày của Chúa gần đến", vì ngày đó chưa đến cho đến khi có sự bội đạo và "người tội ác" hiện ra. Điều này ngụ ý Hội Thánh sẽ chứng kiến sự xuất hiện của Kẻ Chống Đấng Christ.

Không có câu Kinh Thánh nào nói rõ ràng: "Hội Thánh sẽ được cất lên trước kỳ đại nạn bảy năm." Toàn bộ học thuyết được xây dựng qua sự suy luận, ghép nối các phân đoạn và cách giải nghĩa theo một hệ thống tiên tri nhất định (Dispensationalism). Đây là điểm yếu lớn nhất về mặt chứng cớ trực tiếp.

Dù chúng ta nghiêng về quan điểm nào, Kinh Thánh dạy chúng ta những nguyên tắc không thay đổi:

1. Sống Với Niềm Hy Vọng Vững Chắc: Niềm hy vọng của chúng ta không phải là một biểu đồ thời gian, mà là một Con Người: Chúa Giê-xu Christ (Tít 2:13). Dù Ngài đến trước, trong hay sau đại nạn, chúng ta luôn được kêu gọi yêu mến sự hiện đến của Ngài (2 Ti-mô-thê 4:8).

2. Luôn Tỉnh Thức và Sẵn Sàng: Lời kêu gọi "hãy tỉnh thức" (grēgoreō - γρηγορέω>) được lặp đi lặp lại (Ma-thi-ơ 24:42; 25:13; Mác 13:35). Điều này có nghĩa là sống thánh khiết, trung tín trong chức vụ, và rao truyền Phúc Âm, chứ không phải ngồi đoán định ngày giờ.

3. Được Yên Ủi Trong Mọi Hoàn Cảnh: Lời hứa trong 1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:18 là: "Anh em hãy dùng lời đó mà yên ủi nhau." Sự dạy d về sự cất lên phải mang lại sự yên ủi và khích lệ, không phải sợ hãi, chia rẽ hay tranh cãi.

4. Gắn Bó Với Lời Hứa Về Sự Hiện Diện Của Chúa: Chúa hứa: "Ta sẽ chẳng lìa ngươi đâu, chẳng bỏ ngươi đâu" (Hê-bơ-rơ 13:5). Dù chúng ta bước qua hoạn nạn hay được cất lên trước, sự hiện diện và ân điển của Ngài là đủ cho chúng ta. Ngài là Đấng gìn giữ linh hồn chúng ta.

Quan điểm Cất Lên Trước Đại Nạn là một cấu trúc thần học có sức thuyết phục, nhấn mạnh đến niềm hy vọng và sự giải cứu trọn vẹn của Hội Thánh khỏi cơn thịnh nộ của Đức Chúa Trời. Nó có những điểm mạnh dựa trên sự giải nghĩa một số phân đoạn then chốt. Tuy nhiên, nó cũng có những điểm yếu khi đối chiếu với các phân đoạn khác mô tả về sự hiện diện và sự chịu khổ của các thánh đồ trong thời kỳ cuối cùng.

Là những Cơ Đốc nhân nghiên cứu Lời Chúa, chúng ta cần giữ thái độ khiêm nhường, nhận biết rằng đây là một vấn đề thứ yếu (secondary issue). Sự hiệp một trong Hội Thánh không dựa trên việc chúng ta đồng ý về thời điểm của sự cất lên, mà dựa trên đức tin chung nơi sự chết, sự sống lại, và sự tái lâm của Chúa Giê-xu Christ. Điều quan trọng nhất không phải là khi nào chúng ta được gặp Chúa, mà là chúng ta có đang sống xứng đáng với sự kêu gọi ấy hay không (Phi-líp 1:27). Hãy cứ vững lòng, vì dẫu có trải qua hoạn nạn, chiến thắng sau cùng đã thuộc về chúng ta trong Đấng Christ (Rô-ma 8:37-39).