Đạo Cơ Đốc khác biệt thế nào với tất cả các tôn giáo khác trên thế giới?

Trong một thế giới đa dạng với hàng ngàn hệ thống niềm tin và triết lý tôn giáo, từ Phật giáo, Ấn Độ giáo, Hồi giáo cho đến các tôn giáo bản địa và các triết lý nhân bản thế tục, một câu hỏi căn cơ thường được đặt ra: Đạo Cơ Đốc có gì khác biệt? Nhiều người xem tất cả tôn giáo đều như nhau—những con đường khác nhau dẫn đến cùng một đỉnh núi. Tuy nhiên, khi nghiên cứu sâu sắc Kinh Thánh, chúng ta khám phá rằng Cơ Đốc giáo, hay nói chính xác hơn là Tin Lành, không phải là một "tôn giáo" theo nghĩa những nỗ lực của con người để tìm kiếm và đạt tới Thượng Đế. Trái lại, đó là Tin Mừng (εὐαγγέλιον - *euangelion*) về việc Thượng Đế đã tự hạ mình, bước vào lịch sử để tìm kiếm và cứu chuộc con người qua Con Một của Ngài là Chúa Giê-xu Christ. Bài viết này sẽ phân tích sâu sắc những khác biệt nền tảng, dựa trên Lời Đức Chúa Trời.

Hầu hết các tôn giáo trên thế giới đều được xây dựng trên nền tảng là những nỗ lực, nghi lễ, luật lệ và sự tu luyện của con người để đạt tới sự giác ngộ, cứu rỗi, hay hòa hợp với thần linh/thượng đế/vũ trụ. Đó là một hành trình đi lên từ phía con người. Trái ngược hoàn toàn, Kinh Thánh mô tả một hành trình đi xuống từ phía Đức Chúa Trời.

Kinh Thánh tuyên bố: "Chẳng có một người công bình nào hết, dẫu một người cũng không. Chẳng có một người hiểu biết, chẳng có một người tìm kiếm Đức Chúa Trời" (Rô-ma 3:10-11). Trong tình trạng tội lỗi và hư mất, con người không thể và không muốn tìm kiếm Chúa. Vì vậy, chính Đức Chúa Trời đã chủ động mặc khải chính Ngài và thực hiện công cuộc cứu chuộc. Phúc Âm Giăng khẳng định: "Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian, đến nỗi đã ban Con một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời" (Giăng 3:16). Sứ đồ Giăng cũng viết: "Nầy sự yêu thương ở tại đây: ấy chẳng phải chúng ta đã yêu Đức Chúa Trời, nhưng Ngài đã yêu chúng ta, và sai Con Ngài làm của lễ chuộc tội chúng ta" (1 Giăng 4:10).

Đây là điểm then chốt: Cơ Đốc giáo không bắt đầu bằng "chúng ta làm gì cho Chúa" mà bắt đầu bằng "Chúa đã làm gì cho chúng ta." Sự cứu rỗi là một món quà (δωρεά - *dōrea*) đến từ ân điển (χάρις - *charis*), chứ không phải là tiền công trả cho việc làm (Rô-ma 6:23).

Tất cả các tôn giáo khác đều xoay quanh giáo lý, triết lý, luật lệ hoặc những lời dạy của một nhà sáng lập (như Đức Phật, Mahavira, Muhammad, Khổng Tử...). Nhưng nhân vật trung tâm của Cơ Đốc giáo không phải chỉ là một giáo chủ dạy một con đường, mà chính Ngài là Con Đường.

Chúa Giê-xu tuyên bố một cách độc nhất vô nhị: "Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha" (Giăng 14:6). Danh xưng "Giê-xu" (Ιησούς - *Iēsous*) trong tiếng Hy Lạp tương đương với "Giê-sua" (יְהוֹשׁוּעַ - *Yehoshua*) trong tiếng Hê-bơ-rơ, có nghĩa là "Giê-hô-va cứu rỗi". Thiên sứ đã giải thích cho Giô-sép: "Người sẽ sanh một trai, ngươi khá đặt tên là JESUS, vì chính Ngài sẽ cứu dân mình ra khỏi tội" (Ma-thi-ơ 1:21).

Sự khác biệt vĩ đại nằm ở thân vị và công việc của Chúa Giê-xu:

• Ngài là Đức Chúa Trời nhập thể (Ngôi Lời): "Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta" (Giăng 1:1, 14). Không có tôn giáo nào tuyên bố giáo chủ của họ chính là Đấng Tạo Hóa trở nên con người.
• Ngài chết thay để chuộc tội: Các tôn giáo khác dạy về sự đền tội, tự hành xác, hoặc tích đức. Nhưng Cơ Đốc giáo tuyên bố Chúa Christ đã gánh thay hình phạt tội lỗi cho chúng ta. "Đấng Christ cũng vì tội lỗi chịu chết một lần, là Đấng công bình thay cho kẻ không công bình, để dẫn chúng ta đến cùng Đức Chúa Trời" (1 Phi-e-rơ 3:18). Từ "chuộc" (λύτρον - *lytron*) trong Tân Ước mang ý nghĩa giá chuộc, giá cứu chuộc.
• Ngài sống lại từ kẻ chết: Sự phục sinh của Chúa Giê-xu là bằng chứng quyền năng và xác nhận sự đắc thắng của Ngài trên tội lỗi và sự chết. Đây là một sự kiện lịch sử độc nhất, phân biệt Ngài với mọi nhà lãnh đạo tôn giáo khác, những người vẫn còn nằm trong mồ (1 Cô-rinh-tô 15:3-8, 12-20).

Đây có lẽ là sự tương phản rõ ràng nhất. Hầu hết các tôn giáo đều vận hành theo nguyên tắc "làm lành, lánh dữ" để tích lũy công đức, nghiệp tốt, hoặc đạt điểm số đủ để được lên thiên đàng, niết bàn, hoặc tái sanh vào cảnh giới tốt hơn. Đó là một hệ thống dựa trên công trạng (merit) của con người.

Trái lại, Lời Chúa dạy rõ ràng: "Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình" (Ê-phê-sô 2:8-9). Sứ đồ Phao-lô làm rõ trong thư Rô-ma: "Vậy chúng ta đã được xưng công bình bởi đức tin, thì được hòa thuận với Đức Chúa Trời, bởi Đức Chúa Jêsus Christ chúng ta" (Rô-ma 5:1).

Từ "xưng công bình" (δικαιόω - *dikaioō*) trong nguyên ngữ có nghĩa là "tuyên bố là công bình, làm cho nên công bình". Đây là một tình trạng pháp lý mà Đức Chúa Trời ban cho người tin, dựa trên sự công bình của Đấng Christ được kể cho họ, chứ không phải dựa trên sự công bình riêng của họ (Phi-líp 3:9). Sự cứu rỗi là nhận lãnh một ân điển đã hoàn tất, chứ không phải cố gắng để đạt được một tiêu chuẩn.

Điều này không có nghĩa là đời sống Cơ Đốc nhân không có việc làm tốt. Nhưng việc làm tốt là kết quả và bằng chứng của đức tin cứu rỗi, chứ không phải là điều kiện để được cứu. "Vì chúng ta là việc Ngài làm ra, đã được dựng nên trong Đức Chúa Jêsus Christ để làm việc lành mà Đức Chúa Trời đã sắm sẵn trước cho chúng ta làm theo" (Ê-phê-sô 2:10).

Trong nhiều tôn giáo, mối quan hệ với thần linh là mối quan hệ xa cách giữa chủ-thợ, vua-thần dân, hoặc thậm chí là sự hòa tan vào một thực thể vô ngã. Nhưng Tin Mừng tuyên bố một điều lạ lùng: những ai tiếp nhận Chúa Giê-xu thì được quyền trở nên con cái Đức Chúa Trời (Giăng 1:12).

Đây là một sự thân mật chưa từng có. Chúa Giê-xu dạy các môn đồ gọi Đức Chúa Trời là "Cha" (A-ba, Cha ơi) một cách thân mật (Ma-thi-ơ 6:9, Rô-ma 8:15). Sứ đồ Giải giải thích: "Hãy xem Đức Chúa Cha đã tỏ cho chúng ta sự yêu thương dường nào, mà cho chúng ta được xưng là con cái Đức Chúa Trời; và chúng ta thật là con cái Ngài" (1 Giăng 3:1).

Danh xưng "Con Đức Chúa Trời" không phải là một phẩm trật tôn giáo hay kết quả của tu luyện, mà là một địa vị (status) được ban cho bởi sự sinh lại (tái sanh) bởi Đức Thánh Linh (Giăng 3:3-8). Mối quan hệ cha-con này mang đến sự bảo đảm, tình yêu thương, quyền thừa kế (Rô-ma 8:16-17) và sự tự do đến với Chúa trong mọi lúc.

Các tôn giáo có kinh điển chứa đựng những lời dạy khôn ngoan, triết lý, luật lệ và câu chuyện. Kinh Thánh Cơ Đốc cũng chứa những điều đó, nhưng không dừng lại ở đó. Kinh Thánh là Lời được mặc khải của chính Đức Chúa Trời.

Kinh Thánh tự làm chứng về mình: "Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình" (2 Ti-mô-thê 3:16). Từ "soi dẫn" (θεόπνευστος - *theopneustos*) nghĩa đen là "được Đức Chúa Trời thở ra". Kinh Thánh không chỉ là suy tư của con người về Thượng Đế, mà là hơi thở của Thượng Đế phán với con người. Tác giả thư Hê-bơ-rơ viết: "Vì lời của Đức Chúa Trời là lời sống và linh nghiệm, sắc hơn gươm hai lưỡi, thấu vào đến đỗi chia hồn, linh, cốt, tủy, xem xét tư tưởng và ý định trong lòng" (Hê-bơ-rơ 4:12). Lời Chúa có quyền năng biến đổi sự sống từ bên trong.

Hiểu được những khác biệt căn bản này phải dẫn đến một đời sống đức tin thực tiễn và biến đổi:

1. Sống Trong Sự Tự Do Và Bảo Đảm Của Ân Điển: Thay vì sống trong lo âu, sợ hãi không biết mình đã "đủ tốt" chưa, Cơ Đốc nhân có thể nghỉ ngơi trong sự bảo đảm rằng sự cứu rỗi đã được Chúa Christ hoàn tất. Điều này giải phóng chúng ta để phục vụ Chúa vì lòng biết ơn, không phải vì sự ép buộc.
2. Xây Dựng Mối Quan Hệ Cá Nhân Với Chúa: Dành thời gian cầu nguyện, trò chuyện thân mật với Đức Chúa Trời như với một người Cha yêu thương. Học biết Lời Ngài không phải như một bộ luật khô khan, mà như thư tình của Cha để hiểu lòng Ngài hơn.
3. Sống Và Chia Sẻ Tin Mừng Thuần Túy: Khi chứng đạo, chúng ta không rao giảng một danh sách những việc cần làm, mà chia sẻ Tin Mừng về những gì Chúa Giê-xu đã làm. Chúng ta mời gọi mọi người đặt đức tin nơi một Đấng Cứu Thế đang sống, không phải tuân theo một hệ thống tôn giáo.
4. Tăng Trưởng Trong Sự Thánh Khiết Bởi Quyền Năng Thánh Linh: Sự thánh khiết là công việc của Đức Thánh Linh trong lòng chúng ta (Ga-la-ti 5:22-23). Chúng ta hợp tác với Ngài bằng cách đầu phục, chứ không phải cố gắng bằng sức riêng để trở nên tốt hơn.
5. Sống Với Hy Vọng Cánh Chung: Niềm tin của chúng ta không kết thúc ở cái chết. Chúng ta trông đợi sự trở lại của Chúa Giê-xu, sự sống lại của thân thể và sự sống đời đời trong vương quốc mới của Ngài (Khải Huyền 21:1-5). Hy vọng này cho chúng ta sự kiên nhẫn và can đảm giữa một thế giới đau khổ.

Đạo Cơ Đốc, xét theo bản chất của Tin Lành, không phải là một "tôn giáo" trong số nhiều tôn giáo. Đó là tin tức tốt lành về việc Đức Chúa Trời Toàn Năng, Thánh Khiết và Công Bình đã vì tình yêu thương vô hạn, vượt qua vực thẳm ngăn cách do tội lỗi gây ra, bằng cách sai Con Một của Ngài là Chúa Giê-xu Christ chịu chết chuộc tội thay cho nhân loại hư mất. Sự cứu rỗi được ban cho cách nhưng không cho bất cứ ai tin nhận, không dựa trên nỗ lực, chủng tộc, hay địa vị của con người.

Sự khác biệt này không phải để chúng ta kiêu ngạo, nhưng để chúng ta khiêm nhường, biết ơn và sốt sắng chia sẻ Tin Mừng duy nhất có quyền năng cứu rỗi linh hồn. Như Sứ đồ Phi-e-rơ tuyên bố: "Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu" (Công vụ 4:12).

Ước mong mỗi chúng ta, những người đã nhận được ân điển kỳ diệu này, ngày càng hiểu sâu hơn về sự cao trọng của Chúa Cứu Thế Giê-xu và sống xứng đáng với Tin Mừng đã giải cứu chúng ta.