Ăn Năn Và Chịu Phép Báp-têm Để Được Tha Tội - Phân Tích Chuyên Sâu Công Vụ 2:38
Lời tuyên bố của Sứ đồ Phi-e-rơ trong ngày Lễ Ngũ Tuần, được chép trong Công vụ 2:38, là một trong những câu Kinh Thánh then chốt và trọng tâm nhất của sứ điệp Phúc Âm trong Tân Ước: "Phi-e-rơ trả lời rằng: Hãy hối cải, ai nấy phải nhân danh Đức Chúa Jêsus chịu phép báp-têm, để được tha tội, rồi sẽ được lãnh sự ban cho Đức Thánh Linh." Câu Kinh Thánh này không phải là một lời khuyên hay một gợi ý, mà là một mệnh lệnh rõ ràng, một lộ trình thiết yếu cho bất cứ ai muốn được giải cứu khỏi tội lỗi và bước vào mối quan hệ giao ước mới với Đức Chúa Trời. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào phân tích bối cảnh, ngôn ngữ gốc, và ý nghĩa thần học của hai hành động căn bản này: ăn năn và chịu phép báp-têm.
Sự kiện trong Công vụ đoạn 2 diễn ra vào ngày Lễ Ngũ Tuần (Lễ Ngũ Tuần - Pentecost), một đại lễ của người Do Thái kỷ niệm việc Đức Chúa Trời ban Luật Pháp. Điều đáng chú ý là chính tại thời điểm kỷ niệm sự ban cho Luật Pháp – thứ bày tỏ tội lỗi nhưng không thể ban sự cứu rỗi – thì Đức Thánh Linh được đổ xuống, khai mạc thời đại ân điển. Phi-e-rơ, người từng chối Chúa, giờ đây được đầy dẫy Đức Thánh Linh, đứng ra rao giảng một cách đầy quyền năng, cáo trách đám đông về tội đã đóng đinh Đấng Christ (Công vụ 2:22-23, 36). Lời rao giảng này đã đánh trúng vào lương tâm của họ, khiến họ "đau đớn trong lòng" (câu 37). Câu hỏi của họ, "Hỡi anh em, chúng ta phải làm chi?", là câu hỏi quan trọng nhất của một tội nhân nhận biết mình đang lâm vào thế tuyệt vọng. Câu trả lời của Phi-e-rơ chính là đáp án của Đức Chúa Trời.
Từ Hy Lạp được dùng ở đây là "μετανοέω" (metanoeō). Từ này không đơn giản chỉ là cảm thấy hối tiếc (như từ "metamelomai"), mà mang ý nghĩa sâu xa hơn nhiều. Nó là sự kết hợp của "meta" (sau, thay đổi) và "noeō" (suy nghĩ, nhận thức). Vì vậy, ăn năn (metanoia) là một sự thay đổi toàn diện về tâm trí, quan điểm, và hướng đi của đời sống. Đó là một cuộc cách mạng nội tâm, từ bỏ cách nhìn cũ về tội lỗi, về Đức Chúa Trời, về bản thân, và về Đấng Christ, để quay về với Đức Chúa Trời.
Ăn năn bao gồm ba yếu tố không thể tách rời, được minh họa xuyên suốt Kinh Thánh:
- Nhận Thức Tội Lỗi: Như đám đông ngày Lễ Ngũ Tuần, phải thấy được tội mình đã phạm nghịch cùng Đức Chúa Trời (Thi thiên 51:4; Lu-ca 15:18). Đây không phải là cảm giác tội lỗi chung chung, mà là sự xưng nhận cụ thể rằng mình đã đóng đinh Chúa Cứu Thế qua đời sống phản loạn của mình.
- Đau Buồn Theo Ý Đức Chúa Trời: Là sự buồn rầu đưa đến sự cứu rỗi, khác với sự buồn rầu của thế gian chỉ đưa đến sự chết (II Cô-rinh-tô 7:10).
- Quay Lại và Từ Bỏ: Đây là hành động quyết định. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ "shuv" nghĩa là "quay trở lại". Tiên tri Ê-xê-chi-ên kêu gọi: "Hãy xây bỏ, xây bỏ khỏi các đường lối xấu của các ngươi!" (Ê-xê-chi-ên 33:11). Chúa Giê-xu cũng dạy rằng nếu tay, chân, mắt xui cho phạm tội, phải quyết đạp chặt (Mác 9:43-47), thể hiện tính triệt để của sự ăn năn.
Ăn năn là công tác của Đức Chúa Trời trong lòng người tin (Công vụ 11:18; II Ti-mô-thê 2:25), nhưng nó đòi hỏi một phản ứng và quyết định dứt khoát từ phía con người. Không có sự ăn năn thật, mọi hình thức tôn giáo sau đó đều vô nghĩa.
Từ "báp-têm" trong tiếng Hy Lạp là "βαπτίζω" (baptizō), nguyên nghĩa là "nhận chìm", "dìm xuống". Hành động này không phải là một nghi thức rửa tội rảy nước, mà là một phép báp-têm bằng cách dìm mình hoàn toàn trong nước. Điều này mang ý nghĩa biểu tượng phong phú và sâu sắc.
Phi-e-rơ truyền lệnh phải chịu phép báp-têm "nhân danh Đức Chúa Jêsus". Cụm từ "nhân danh" (epi to onomati) không chỉ là một công thức đọc lên, mà có nghĩa là "dựa trên thẩm quyền của", "thuộc về", "gắn liền với danh tính và quyền năng của". Chịu báp-têm nhân danh Đức Chúa Jêsus là công khai xác nhận mình thuộc về Ngài, đặt đức tin nơi Ngài, và bước vào mối quan hệ giao ước dưới thẩm quyền cứu rỗi duy nhất của Danh Ngài (Công vụ 4:12).
Sứ đồ Phao-lô giải thích ý nghĩa thần học của báp-têm trong Rô-ma 6:3-4: "Anh em há chẳng biết rằng chúng ta thảy đều đã chịu phép báp-têm trong Đức Chúa Jêsus Christ, tức là chịu phép báp-têm trong sự chết Ngài ư? Vậy, chúng ta đã bị chôn với Ngài bởi phép báp-têm trong sự chết Ngài, hầu cho Đấng Christ nhờ vinh hiển của Cha được từ kẻ chết sống lại thể nào, thì chúng ta cũng sống trong đời mới thể ấy." Phép báp-têm là một biểu tượng vật chất cho một thực tại thuộc linh:
- Chôn: Hành động dìm xuống nước biểu thị sự chôn với Đấng Christ, sự chấm dứt của con người cũ, của đời sống tội lỗi cũ.
- Sống Lại: Hành động đứng lên từ dưới nước biểu thị sự sống lại với Đấng Christ để bước đi trong đời sống mới.
Như vậy, phép báp-têm là một lời tuyên xưng đức tin công khai, một dấu hiệu bề ngoài của sự biến đổi bên trong, và là sự xác quyết của lương tâm với Đức Chúa Trời (I Phi-e-rơ 3:21). Nó không phải là điều kiện "cơ học" để được cứu, mà là sự vâng lời đức tin một cách trọn vẹn, hoàn tất bước đi công khai trong đáp ứng với ân điển.
Phi-e-rơ nối kết ba điều lại với nhau bằng từ "để" (εἰς - eis), chỉ mục đích: ăn năn VÀ chịu báp-têm... ĐỂ được tha tội. Điều này cho thấy:
1. Ăn năn và báp-têm là hai mặt của một đáp ứng đức tin trọn vẹn. Ăn năn là hành động nội tâm, báp-têm là hành động bên ngoài công khai hóa sự biến đổi đó. Đức tin chân thật luôn dẫn đến sự vâng lời (Gia-cơ 2:17, 26). Chúa Giê-xu đã phán Đại Mạng Lệnh: "...hãy đi dạy dỗ muôn dân, hãy nhân danh Đức Cha, Đức Con, và Đức Thánh Linh mà làm phép báp-têm cho họ..." (Ma-thi-ơ 28:19). Báp-têm là bước vâng lời đầu tiên của môn đồ.
2. Sự tha tội đến từ ân điển qua đức tin nơi Danh Đức Chúa Jêsus. Cả ăn năn lẫn báp-têm đều không "mua" được sự tha tội. Sự tha tội (aphesis) - sự buông tha, giải phóng khỏi gánh nặng và hình phạt của tội lỗi - chỉ có được dựa trên sự chết đền tội của Đấng Christ (Cô-lô-se 1:14; Ê-phê-sô 1:7). Ăn năn và báp-têm là con đường, là phương cách Đức Chúa Trời đã lập để chúng ta tiếp nhận và công bố ân điển tha thứ đó. Như Ma-thi-ơ 26:28 chép, huyết Đấng Christ đổ ra "để cho nhiều người được tha tội". Công vụ 2:38 cho biết làm thế nào để đi vào sự tha tội đó.
3. Lời hứa về Đức Thánh Linh. Kết quả tiếp theo là được "lãnh sự ban cho Đức Thánh Linh". Đức Thánh Linh là Đấng đóng ấn cho sự cứu rỗi (Ê-phê-sô 1:13), là bảo chứng của cơ nghiệp đời đời, và là Đấng ban quyền năng cho đời sống Cơ Đốc mới. Sự đổ đầy Thánh Linh là dấu hiệu và năng lực để sống đời sống đã được tha thứ.
1. Đối Với Người Chưa Tin Chúa: Thông điệp này là một lời mời gọi khẩn thiết. Bạn không thể ở trong tình trạng trung lập. Hãy thành thật xét mình trước mặt Đức Chúa Trời: Tôi có nhận thấy tội lỗi mình là nghiêm trọng trước mặt Đức Chúa Trời không? Tôi có thật lòng muốn từ bỏ con đường cũ để quay về với Chúa không? Nếu có, hãy bày tỏ đức tin của mình qua hành động vâng lời: tìm đến một Hội Thánh Tin Lành trung tín với Lời Chúa để học đạo và chịu phép báp-têm theo Lời dạy này.
2. Đối Với Tín Hữu Đã Tin Và Chịu Báp-têm:
- Sống Với Tinh Thần Ăn Năn Hằng Ngày: Ăn năn không phải là một sự kiện một lần. Đời sống Cơ Đốc là một chu kỳ liên tục nhận biết tội, xưng tội, và nhận sự thanh tẩy (I Giăng 1:9). Hãy giữ tấm lòng mềm mại trước sự cáo trách của Thánh Linh.
- Nhớ Lại Ý Nghĩa Báp-têm Của Mình: Mỗi ngày, hãy sống phù hợp với địa vị mới. Bạn đã bị chôn với Đấng Christ, đời sống cũ đã qua đi. Hãy "tính mình như chết về tội lỗi... nhưng sống cho Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Jêsus Christ" (Rô-ma 6:11). Phép báp-têm là động lực để từ chối tội lỗi và bước đi trong sự mới mẻ.
- Sống Dưới Thẩm Quyền Của Danh Chúa Jêsus: Bạn đã được báp-têm nhân danh Ngài, nghĩa là cuộc đời bạn thuộc về Ngài. Mọi suy nghĩ, lời nói, hành động cần được đặt dưới sự hướng dẫn và vinh hiển của Danh Ngài.
3. Đối Với Hội Thánh: Sứ điệp rao giảng của Hội Thánh phải trung tín với khuôn mẫu của Phi-e-rơ: công bố tội lỗi, rao giảng về Christ chịu chết và sống lại, kêu gọi ăn năn và dạy dỗ về phép báp-têm như một bước vâng lời thiết yếu. Hội Thánh không được làm loãng hay bỏ qua một trong những yếu tố này.
Lời của Phi-e-rơ trong Công vụ 2:38 vang vọng xuyên suốt các thế hệ như một khuôn mẫu bất di bất dịch cho sứ điệp cứu rỗi. Sự ăn năn (metanoia) – cuộc cách mạng tâm trí và ý chí quay về với Đức Chúa Trời – và phép báp-têm (baptizō) – sự dìm chết con người cũ và sống lại trong đời sống mới với Christ – là hai cánh cửa không thể tách rời dẫn đến sự tha tội. Đây không phải là công đức của con người, mà là ân điển của Đức Chúa Trời được đáp lại bằng đức tin sống động và vâng phục. Sự tha tội, sự giải phóng vinh diệu khỏi ách nô lệ của tội lỗi, và quyền năng của Đức Thánh Linh chính là phần thưởng quý báu dành cho những ai khiêm nhường bước đi trên con đường Ngài đã định. Ước mong mỗi chúng ta, dù đã tin hay chưa, đều nghiêm túc đối diện với mệnh lệnh này và kinh nghiệm trọn vẹn phước hạnh của sự cứu rỗi trong Danh Cứu Thế Giê-xu.