Chương trình The Chosen là gì và có phù hợp với Kinh Thánh không?

Trong vài năm trở lại đây, cộng đồng Cơ Đốc khắp thế giới, bao gồm cả Việt Nam, đã xôn xao về một chương trình truyền hình mang tên The Chosen (Những Kẻ Được Chọn). Được sản xuất bởi đạo diễn Dallas Jenkins, đây là loạt phim truyền hình đầu tiên đa mùa về cuộc đời Chúa Giê-xu Christ và các môn đồ Ngài, được tài trợ hoàn toàn bởi sự đóng góp của khán giả. Là một nhà nghiên cứu Kinh Thánh, chúng ta cần xem xét hiện tượng này dưới lăng kính Lời Chúa: The Chosen là gì, nội dung của nó có trung thực với Kinh Thánh không, và làm thế nào để chúng ta, với tư cách là tín hữu Tin Lành, có thể tiếp nhận nó một cách khôn ngoan và gây dựng đức tin?

The Chosen không phải là một bộ phim điện ảnh hay một bộ phim truyền hình truyền thống. Nó là một "series" kỹ thuật số được phát hành qua một ứng dụng riêng, cho phép người xem xem miễn phí trên toàn cầu. Điểm đặc biệt nằm ở phương thức tài trợ "crowdfunding" (gây quỹ cộng đồng) và tầm nhìn nghệ thuật. Thay vì chỉ tái hiện lại nguyên văn các phân đoạn Kinh Thánh, The Chosen tập trung vào việc "lấp đầy khoảng trống" giữa các câu chuyện trong sách Phúc Âm, khai thác bối cảnh, tính cách, và cuộc sống nội tâm của các nhân vật như Phi-e-rơ, Ma-thi-ơ, Ma-ri Ma-đơ-len, Ni-cô-đem, và chính Chúa Giê-xu.

Mục tiêu mà nhà sản xuất tuyên bố là giúp khán giả nhìn thấy Chúa Giê-xu và các môn đồ như những con người thật, với những cuộc đấu tranh, nỗi sợ hãi, niềm vui và sự tăng trưởng trong đức tin, từ đó khiến khán giả quay trở lại đọc Kinh Thánh với một cái nhìn mới mẻ và sống động hơn. Điều này ngay lập tức đặt ra câu hỏi thần học quan trọng: Việc "hư cấu" hay "tưởng tượng" thêm các chi tiết không có trong Kinh Thánh có hợp lệ và có ích cho đức tin không?

Là tín hữu Tin Lành, chúng ta tuyên xưng "Kinh Thánh là Lời Đức Chúa Trời, duy nhất, đầy đủ và có thẩm quyền tối cao cho đức tin và sự thực hành" (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Do đó, bất kỳ tác phẩm nghệ thuật nào mô tả Chúa Giê-xu cũng phải được đặt dưới sự phán xét của Lời Chúa.

1. Những Điểm Trung Thực và Mạnh Mẽ:

• Nhân Tính và Thần Tính của Chúa Giê-xu: Series miêu tả Chúa Giê-xu cách sống động—vừa đầy quyền năng (chữa bệnh, đuổi quỷ) vừa đầy lòng nhân từ, sự hài hước và sự đồng cảm sâu sắc. Điều này phù hợp với mô tả trong Phúc Âm về một Chúa Giê-xu vừa là Đức Chúa Trời thật (Theos - Θεός, Giăng 1:1) vừa là người thật (Anthropos - ἄνθρωπος, 1 Ti-mô-thê 2:5). Cảnh Ngài khóc với Ma-thê và Ma-ri (Giăng 11:35) hay cảnh Ngài mệt mỏi bên giếng nước (Giăng 4:6) được thể hiện rất cảm động.
• Bối Cảnh Văn Hóa và Lịch Sử Do Thái: The Chosen đầu tư kỹ lưỡng vào bối cảnh thế kỷ thứ nhất. Khán giả thấy được sự căng thẳng giữa người Do Thái và người La Mã, sự khác biệt giữa người Pha-ri-si, người Sa-đu-sê, và người Xê-lốt. Điều này giúp chúng ta hiểu rõ hơn những xung đột trong các sách Phúc Âm.
• Hành Trình Đức Tin của Các Môn Đồ: Series cho thấy các môn đồ không phải là những "siêu anh hùng" đức tin ngay từ đầu. Phi-e-rơ nóng nảy, nghi ngờ; Ma-thi-ơ (Lê-vi) mang đầy sự cô đơn và tổn thương vì nghề thâu thuế; Tô-ma hay chất vấn. Hành trình của họ phản ánh sự biến đổi bởi ân điển, tương đồng với những gì Kinh Thánh mô tả.

2. Những Chi Tiết Hư Cấu và Nguyên Tắc Giải Kinh Cần Lưu Ý:

Đây là điểm then chốt cần sự tỉnh thức thần học. The Chosen thêm rất nhiều chi tiết không có trong Kinh Thánh. Ví dụ:

• Quá Khứ Của Các Nhân Vật: Các tập phim xây dựng câu chuyện nền cho Ma-thi-ơ, Ni-cô-đem, hay Ma-ri Ma-đơ-len trước khi họ gặp Chúa Giê-xu. Kinh Thánh không ghi lại những điều này. Đây là sự sáng tạo nghệ thuật dựa trên suy luận từ bối cảnh văn hóa.
• Tương Tác và Đối Thoại Mở Rộng: Những cuộc trò chuyện giữa các môn đồ với nhau, hay những lời Chúa Giê-xu nói ngoài những lời được ghi trong Phúc Âm, đều là hư cấu.
• Tên Gọi "Yeshua": Series sử dụng tên Do Thái "Yeshua" cho Chúa Giê-xu, điều này là chính xác về mặt lịch sử (từ tiếng Hê-bơ-rơ Yeshua - יֵשׁוּעַ, có nghĩa là "Giê-hô-va cứu rỗi").

Nguyên tắc quan trọng là: Chúng ta không được phép lẫn lộn giữa sự hư cấu có tính xây dựng (dựa trên Kinh Thánh) với chân lý mặc khải (chính Kinh Thánh). The Chosen là một tác phẩm lấy cảm hứng từ Kinh Thánh (Bible-inspired), chứ không phải là Kinh Thánh được hình ảnh hóa (Bible visualized). Nó là một công cụ có thể hữu ích, nhưng không bao giờ được thay thế cho việc đọc, nghiên cứu và suy ngẫm Lời Chúa trực tiếp.

Làm thế nào để chúng ta, với tư cách là những người yêu mến Lời Chúa, có thể tương tác với một tác phẩm như The Chosen một cách gây dựng?

1. Sử Dụng Như Một Công Cụ Khởi Đầu, Không Phải Nguồn Gốc của Sự Hiểu Biết:
Hãy xem The Chosen như một "cánh cửa" dẫn bạn vào thế giới của Tân Ước. Nếu một cảnh phim khiến bạn xúc động về lòng nhân từ của Chúa Giê-xu, hãy lập tức mở Kinh Thánh ra và đọc phân đoạn gốc đó. So sánh xem phim đã thêm bớt điều gì. Hãy để Phúc Âm thật là tiếng nói cuối cùng.

2. Nuôi Dưỡng Tâm Trí Biện Giải:
"Hãy thử cho biết những sự dạy dỗ có phải đến từ Đức Chúa Trời chăng" (1 Giăng 4:1). Khi xem, hãy tự hỏi: "Chi tiết này có mâu thuẫn với giáo lý căn bản của Kinh Thánh không?" Ví dụ, series nhấn mạnh tình yêu và lòng thương xót của Chúa—điều rất đúng. Nhưng nó có đồng thời thể hiện đầy đủ sự dạy dỗ về tội lỗi, sự phán xét và thập tự giá như là sự chuộc tội không (Rô-ma 3:23-26)? Hãy là một khán giả chủ động, không thụ động.

3. Khơi Dậy Đối Thoại Thuộc Linh:
Xem The Chosen cùng gia đình hoặc nhóm nhỏ. Sau mỗi tập, hãy cùng nhau thảo luận:

• "Điều gì trong tập phim đã làm nổi bật một chân lý Kinh Thánh cho bạn?"
• "Nhân vật nào bạn cảm thấy đồng cảm nhất, và điều đó cho thấy gì về hành trình đức tin của chính bạn?"
• "Cảnh phim này đã thúc giục bạn cầu nguyện hay hành động như thế nào?"

4. Tập Trung Vào Trọng Tâm Phúc Âm:
Dù series có thể khai thác nhiều khía cạnh, hãy luôn nhớ rằng trọng tâm của Phúc Âm là sự chết và sự sống lại của Chúa Giê-xu Christ vì tội lỗi chúng ta (1 Cô-rinh-tô 15:3-4). Bất kỳ sự mô tả nào về Chúa Giê-xu, nếu làm lu mờ hoặc bỏ qua chân lý trung tâm này, đều là thiếu sót nghiêm trọng. Chúng ta vui mừng vì thấy Chúa Giê-xu chữa bệnh và giảng dạy, nhưng đỉnh điểm của đức tin chúng ta là Ngài chịu đóng đinh và phục sinh.

The Chosen là một hiện tượng văn hóa đáng chú ý, một nỗ lực đáng khen ngợi trong việc đem câu chuyện Phúc Âm đến với đại chúng qua phương tiện hiện đại. Nó có thể là một công cụ bổ trợ hữu ích nếu được sử dụng cách khôn ngoan dưới sự hướng dẫn của Thánh Linh và Lời Chúa.

Tuy nhiên, lời cảnh báo cuối cùng vẫn là: Không có hình ảnh hay diễn xuất nào của con người có thể thay thế được sự gặp gỡ cá nhân với Chúa Giê-xu hằng sống qua việc đọc Kinh Thánh và cầu nguyện. Phao-lô đã viết: "Ấy vậy, đức tin đến bởi sự người ta nghe, mà người ta nghe, là khi lời của Đấng Christ được rao giảng" (Rô-ma 10:17). Đức tin chân thật được nuôi dưỡng bởi Rhema (ῥῆμα - lời phán) của Đức Chúa Trời, chứ không phải bởi hình ảnh trên màn ảnh.

Hãy để The Chosen khích lệ chúng ta say mê hơn với Chúa Giê-xu thật của Kinh Thánh—Đấng mà các sứ đồ đã từng thấy, nghe và rờ được (1 Giăng 1:1). Hãy để những câu chuyện nhân vật trong phim thúc giục chúng ta nhìn vào cuộc đời mình và tự hỏi: "Tôi có đang thực sự theo Chúa Giê-xu của Kinh Thánh, hay chỉ đang theo một hình ảnh, một ý tưởng do văn hóa tạo nên?"

Cuối cùng, mục đích của mọi sự—cả việc nghiên cứu Kinh Thánh lẫn việc xem xét các tác phẩm như The Chosen—là để "cho tôi được biết Ngài" (Phi-líp 3:10). Nguyện xin Thánh Linh dùng bất cứ phương tiện nào Ngài cho phép để dẫn chúng ta đến gần hơn với Chúa Cứu Thế Giê-xu, là Chân Lý duy nhất và là nguồn sống đời đời.