Mikvah Là Gì?
Trong hành trình nghiên cứu Kinh Thánh, đặc biệt là các nền tảng Cựu Ước, chúng ta thường bắt gặp những nghi thức và biểu tượng sâu sắc mà Đức Chúa Trời đã lập để dạy dỗ dân Ngài về sự thánh khiết, sự ô uế, và nhu cầu cần được thanh sạch. Một trong những nghi thức quan trọng và xuyên suốt đó chính là Mikvah (מִקְוָה). Bài viết này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa thần học, nền tảng Kinh Thánh, và quan trọng hơn hết là sự ứng nghiệm trọn vẹn của nó trong Chúa Cứu Thế Giê-xu và đời sống thuộc linh của Cơ Đốc nhân ngày nay.
Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ Mikvah (מִקְוָה) bắt nguồn từ gốc từ kavah (קוה), mang nghĩa "chờ đợi", "hy vọng", nhưng nghĩa phổ biến nhất là "tụ lại" hay "tích trữ" (nước). Vì vậy, Mikvah nguyên thủy chỉ về một "vực nước tụ lại", một bể chứa nước được tích trữ từ nguồn tự nhiên như mưa, suối, hoặc nước ngầm. Về mặt nghi lễ, Mikvah là một bể nước được xây dựng theo các quy định nghiêm ngặt của Luật Môi-se (Halakha) dùng cho nghi thức tắm thanh tẩy (tevilah).
Mục đích chính của Mikvah không phải là vệ sinh thân thể (mặc dù người tắm phải đã sạch sẽ về mặt thể chất trước đó), mà là sự thanh tẩy thuộc linh, nghi lễ. Nó đánh dấu sự chuyển tiếp từ trạng thái tamei (טָמֵא - ô uế, không sạch) sang trạng thái tahor (טָהוֹר - thanh sạch), cho phép một người được tái hòa nhập vào các hoạt động thánh như vào đền thờ, dâng của lễ, hoặc trong những trường hợp cụ thể như sau kỳ kinh nguyệt, xuất tinh, chạm vào xác chết, hoặc trước các ngày lễ trọng.
Khái niệm thanh tẩy bằng nước xuyên suốt Kinh Thánh. Lần đầu tiên chúng ta thấy nguyên tắc này trong sách Lê-vi Ký, là sách hướng dẫn về sự thánh khiết.
"Phàm ai đụng đến xác chết loài nào, sẽ bị ô uế trong bảy ngày. Người đó phải vì tội mình lấy nước tẩy mình trong ngày thứ ba và ngày thứ bảy, thì sẽ được sạch; nếu ngày thứ ba và ngày thứ bảy không tẩy mình, thì sẽ không được sạch." (Dân số ký 19:11-12, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)
Các quy định chi tiết về việc tẩy sạch được mô tả trong Lê-vi Ký chương 11-15. Ví dụ, sau khi lành bệnh phung, người ta phải được tẩy sạch (Lê-vi ký 14:8-9). Sau kỳ kinh nguyệt, người nữ phải tắm trong nước chảy để được sạch (Lê-vi ký 15:13). Điều quan trọng cần hiểu: Sự ô uế nghi lễ này không nhất thiết đồng nghĩa với tội lỗi cá nhân. Nó là một công cụ sư phạm của Đức Chúa Trời, dùng các hình ảnh vật chất để dạy về một thực tại thuộc linh: sự tách biệt khỏi điều ô uế và sự cần thiết phải được thanh sạch để đến gần Đấng Thánh Khiết.
Ngoài ra, các thầy tế lễ trước khi thi hành chức vụ cũng phải được tẩy sạch. Xuất Ê-díp-tô Ký 30:17-21 chép về việc làm một cái thùng bằng đồng đặt giữa cửa đền tạm, để A-rôn và các con trai người rửa tay chân tại đó trước khi vào hội mạc hoặc dâng của lễ. Đây là một dạng thức nguyên thủy của nguyên tắc Mikvah.
Đến thời kỳ Đền Thờ thứ hai (thời Chúa Giê-xu), việc sử dụng Mikvah đã trở nên cực kỳ phổ biến. Các bể Mikvah bằng đá được khai quật khắp xung quanh Jerusalem và các vùng đất Do Thái, đặc biệt gần các cổng đền thờ và các hội đường. Người Do Thái sùng đạo (bao gồm cả người Pha-ri-si) thường xuyên thực hành tắm thanh tẩy, không chỉ vì các trường hợp được luật định mà còn như một sự chuẩn bị thuộc linh cho việc cầu nguyện hoặc học Kinh Thánh.
Điều này giúp chúng ta hiểu rõ hơn bối cảnh của một số phân đoạn Tân Ước. Ví dụ, trong Mác 7:1-4, người Pha-ri-si và các thầy thông giáo thấy một vài môn đồ Ngài dùng tay chưa tẩy sạch (theo lễ truyền khẩu của người xưa) mà ăn, thì cáo trách. Sự "tẩy sạch" ở đây (tiếng Hy Lạp: baptizō - βαπτίζω) rất có thể liên quan đến nghi thức rửa tay theo lễ truyền khẩu, mô phỏng việc tắm thanh tẩy Mikvah.
"Vì người Pha-ri-si và người Giu-đa thường không ăn khi chưa rửa tay, giữ lễ truyền khẩu của người xưa." (Mác 7:3)
Giăng Báp-tít đã thi hành chức vụ trong bối cảnh này. Ông kêu gọi dân chúng "hãy ăn năn, vì nước thiên đàng đã đến gần" và làm báp-têm (phép báp-tem) họ trong sông Giô-đanh (Ma-thi-ơ 3:1-6). Phép báp-têm của Giăng không đơn thuần là một nghi thức Mikvah mới, mà là một Mikvah với ý nghĩa cấp tiến: nó là dấu hiệu bên ngoài của sự ăn năn thật bên trong, để chuẩn bị tâm lòng đón nhận Đấng Mê-si. Nó là sự thanh tẩy để đón nhận Vua.
Đây là điểm then chốt của nghiên cứu: Chúa Giê-xu Christ chính là sự ứng nghiệm trọn vẹn và là thực tại mà tất cả các biểu tượng thanh tẩy của Cựu Ước đều chỉ về.
1. Chúa Giê-xu, Nguồn Nước Hằng Sống: Trong cuộc đối thoại với người đàn bà Sa-ma-ri, Chúa Giê-xu tuyên bố: "Song ai uống nước ta sẽ cho, thì chẳng hề khát nữa. Nước ta cho sẽ thành một mạch nước trong người đó văng ra cho đến sự sống đời đời." (Giăng 4:14). Ngài chính là nguồn nước thanh tẩy và sống động thật sự.
2. Phép Báp-têm của Cơ Đốc Nhân - Mikvah Mới và Thật: Phép báp-têm mà Chúa Giê-xu truyền lệnh (Ma-thi-ơ 28:19) mang một ý nghĩa hoàn toàn mới, sâu sắc hơn nghi lễ Mikvah. Nó không chỉ là biểu tượng của sự tẩy sạch nghi lễ, mà là dấu hiệu của giao ước mới. - Báp-têm trong Danh Chúa Giê-xu: Nó liên kết chúng ta với sự chết, sự chôn và sự sống lại của Ngài (Rô-ma 6:3-4). Tiếng Hy Lạp baptizō nghĩa là "dìm xuống", mô tả việc chìm trong nước như chôn trong mồ, và lên khỏi nước như sống lại. - Báp-têm bởi Thánh Linh: Giăng Báp-tít đã nói tiên tri: "Ta làm phép báp-têm bằng nước, nhưng có một Đấng đến sau ta... Ngài sẽ làm phép báp-têm cho các ngươi bằng Đức Thánh Linh và bằng lửa" (Ma-thi-ơ 3:11). Phép báp-têm bằng Thánh Linh này được ứng nghiệm trong ngày Lễ Ngũ Tuần (Công vụ 2), là sự thanh tẩy và biến đổi thật sự từ bên trong.
"Ngài đã cứu chúng ta... theo lòng thương xót Ngài, bởi sự rửa về sự lại sanh và sự đổi mới của Đức Thánh Linh" (Tít 3:5).
Câu Kinh Thánh này kết nối trực tiếp ý tưởng "sự rửa" (loutron - λουτρόν, có nghĩa là bồn tắm, sự tắm rửa) với sự lại sanh và công việc của Thánh Linh. Phép báp-têm bằng nước là dấu hiệu bên ngoài của phép báp-têm bằng Thánh Linh bên trong.
Vậy, hiểu về Mikvah dạy chúng ta điều gì cho đời sống thuộc linh hôm nay?
1. Nhận Biết Nhu Cầu Thanh Tẩy Hằng Ngày: Cũng như người xưa nhận biết mình có thể bị ô uế bởi nhiều cách, chúng ta cần thành thật nhận biết tội lỗi, những điều ô uế thuộc linh (thù oán, ganh ghét, ham muốn xấu, lời nói dối...) có thể làm ô nhiễm tâm linh mình mỗi ngày. Chúng ta không cần một bể nước vật chất, nhưng cần chạy đến với huyết báu của Chúa Giê-xu Christ là Đấng làm sạch mọi tội chúng ta (1 Giăng 1:7,9).
2. Ăn Năn Là Hành Động Của Mikvah Thuộc Linh: Hành động ăn năn thật - quay lưng khỏi tội lỗi và quay về với Đức Chúa Trời - chính là hành động "tắm thanh tẩy" thuộc linh mỗi ngày. Nó là sự từ bỏ trạng thái tamei (tội lỗi) để bước vào trạng thái tahor (sự tha thứ và thánh khiết).
3. Lời Chúa Như Nước Thanh Tẩy: Trong Ê-phê-sô 5:25-26, Sứ đồ Phao-lô viết về Chúa Giê-xu: "Ngài đã phó chính mình vì Hội thánh, để khiến Hội thánh sau khi đã tẩy sạch bởi nước và Lời...". Lời Chúa (tiếng Hy Lạp: rhēma - ῥῆμα) có quyền năng rửa sạch, tẩy luyện và biến đổi tâm trí chúng ta (Giăng 15:3). Việc đọc, suy gẫm và vâng phục Lời Chúa chính là một hình thức thanh tẩy liên tục.
4. Sống Trong Sự Thánh Khiết: Mục đích của Mikvah là để người ta được phép vào nơi thánh, tham dự vào điều thánh. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta là đền thờ của Đức Thánh Linh (1 Cô-rinh-tô 6:19). Sự thanh tẩy hằng ngày dẫn chúng ta đến một đời sống thánh khiết thực tiễn, "hãy nên thánh, vì ta là thánh" (1 Phi-e-rơ 1:16).
5. Phép Báp-têm: Một Lần Đủ Cả, Nhưng Ý Nghĩa Kéo Dài Suốt Đời: Phép báp-têm bằng nước là một sự kiện một lần, nhưng ý nghĩa của nó – sự chết với tội lỗi và sống đời mới trong Christ – phải là kinh nghiệm hằng ngày. Mỗi ngày chúng ta "dìm" bản ngã, tư dục xuống, và để con người mới trong Christ sống lên.
Mikvah, xét như một nghi lễ Cựu Ước, là một hình ảnh tuyệt vời về kế hoạch cứu rỗi của Đức Chúa Trời. Nó dạy về sự ô uế của tội lỗi trước Đấng Thánh Khiết, về nhu cầu tuyệt đối phải được thanh sạch, và về con đường được phục hòa để vào sự hiện diện của Ngài. Tất cả những hình bóng này đã tìm được thực tại trọn vẹn trong Chúa Cứu Thế Giê-xu.
Ngài không chỉ là Nước Hằng Sống, mà còn chính là Nguồn Nước đó. Huyết Ngài là phương cách thanh tẩy cao trọng và hiệu nghiệm duy nhất (Hê-bơ-rơ 9:13-14). Phép báp-têm của Cơ Đốc nhân, trong Danh Cha, Con và Thánh Linh, là dấu ấn của Mikvah mới, kết nối chúng ta với sự chết và sống lại của Đấng Christ. Và công việc của Đức Thánh Linh là thực hiện sự thanh tẩy bên trong mỗi ngày.
Ước mong mỗi chúng ta, khi hiểu về biểu tượng Mikvah, không dừng lại ở kiến thức lịch sử hay tôn giáo, mà luôn chạy đến với Chúa Giê-xu, Đấng duy nhất có thể rửa sạch chúng ta hoàn toàn, để chúng ta có thể "tới gần Chúa với lòng thật thà với đức tin trọn vẹn, lòng được tưới sạch khỏi lương tâm xấu, thân thể rửa bằng nước trong" (Hê-bơ-rơ 10:22), và sống một đời sống thánh khiết đẹp lòng Ngài.