‘Nhớ Vợ Của Lót’ Trong Lu-ca 17:32
Trong hành trình thuộc linh của Cơ Đốc nhân, Kinh Thánh chứa đựng những câu chuyện và lời cảnh báo sâu sắc, được Chúa Giê-xu chính Ngài sử dụng để dạy dỗ các môn đồ về bản chất của sự cứu rỗi, sự tỉnh thức và sự nguy hiểm của lòng luyến tiếc thế gian. Một trong những lời cảnh báo ngắn gọn nhưng đầy uy lực đó được tìm thấy trong Lu-ca 17:32: “Hãy nhớ lại vợ của Lót.” (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Lời này không đơn thuần là một gợi ý lịch sử, mà là một mệnh lệnh thiêng liêng, một tấm gương phản chiếu lòng người cần được nghiên cứu và áp dụng trong bối cảnh Chúa Giê-xu giảng về ngày Ngài hiện đến.
I. Bối Cảnh Lịch Sử và Kinh Thánh: Lời Cảnh Báo Trong Bức Tranh Lớn
Để thấu hiểu trọn vẹn ý nghĩa của câu 32, chúng ta phải đặt nó vào bối cảnh trực tiếp của nó. Lu-ca đoạn 17 từ câu 20 đến 37 ghi lại lời giảng của Chúa Giê-xu về “ngày của Con người” (c.24) – tức là ngày Ngài sẽ trở lại trong vinh quang và sự phán xét. Khi người Pha-ri-si hỏi về nước Đức Chúa Trời, Chúa Giê-xu đã mở ra một bài giảng về sự hiện đến tương lai của Ngài.
Trong bài giảng này, Chúa Giê-xu đã vẽ nên hai bức tranh lịch sử đầy tính biểu tượng để minh họa cho tình trạng của nhân loại trước giờ phán xét:
- Thời Nô-ê (Lu-ca 17:26-27): Mọi người ăn, uống, cưới, gả… cho đến ngày Nô-ê vào tàu và nước lụt đến hủy diệt tất cả.
- Thời Lót (Lu-ca 17:28-29): Mọi người ăn, uống, mua, bán, trồng, dựng… cho đến ngày Lót ra khỏi thành Sô-đôm, thì trời mưa lửa và diêm sinh xuống, hủy diệt tất cả.
Điểm then chốt ở đây là sự bình thản giả tạo và mê muội thuộc linh của những người sắp bị hủy diệt. Họ hoàn toàn mải mê với những sinh hoạt hằng ngày, thậm chí là những sinh hoạt hợp pháp (ăn, uống, làm kinh tế), nhưng lại hoàn toàn mù quáng trước lời cảnh báo của Đức Chúa Trời và sự phán xét sắp giáng xuống. Giữa bối cảnh đó, Chúa Giê-xu đưa ra nguyên tắc then chốt trong câu 31: “Trong ngày đó, kẻ ở trên mái nhà, đồ đạc mình ở trong nhà, chớ xuống mà lấy đi; và kẻ ở ngoài đồng cũng vậy, đừng trở về nhà.” Đây là hình ảnh của sự khẩn cấp tuyệt đối và sự dứt khoát. Khi sự cứu rỗi/giải thoát đã được ban ra, không có chỗ cho sự do dự hay ngoảnh lại. Ngay lập tức, Chúa phán: “Hãy nhớ lại vợ của Lót.” (c.32). Câu này chính là minh họa sống động và đau lòng cho hậu quả của việc vi phạm nguyên tắc ở câu 31.
II. Phân Tích Câu Chuyện Gốc: Vợ Lót Trong Sáng Thế Ký 19
Để “nhớ lại”, chúng ta phải quay về sách đầu tiên của Kinh Thánh. Sáng Thế Ký đoạn 19 kể lại câu chuyện thành Sô-đôm và Gô-mô-rơ bị hủy diệt. Các thiên sứ của Đức Chúa Trời đến giải cứu Lót và gia đình ông ra khỏi thành tội lỗi này. Lời cảnh báo rõ ràng được đưa ra trong Sáng Thế Ký 19:17: “Khi các vua đó dẫn họ ra ngoài, thì một vua nói rằng: Hãy chạy trốn vì cớ mạng sống ngươi; chớ ngó lại sau, và cũng đừng dừng lại nơi nào trong đồng bằng; hãy chạy trốn lên núi, kẻo phải chết chăng.”
Đây là mệnh lệnh của sự cứu rỗi: “Chớ ngó lại sau” (Hê-bơ-rơ: אַל־תַּבִּיט אַחֲרֶיךָ, ‘al-tabît ’achăreykhā). Hành động “ngó lại” không phải là một cái nhìn tình cờ. Trong ngữ cảnh, nó biểu thị một lòng luyến tiếc, quyến luyến, hoặc hoài nghi đối với những gì đang bị bỏ lại phía sau – một thành phố tội lỗi nhưng cũng là nơi chứa đựng nhà cửa, của cải, địa vị và cả lối sống quen thuộc của họ.
Tuy nhiên, Sáng Thế Ký 19:26 ghi lại bi kịch: “Vợ Lót ở đằng sau, ngó lại, thì hóa ra một tượng muối.” Từ “ngó lại” trong tiếng Hê-bơ-rơ là וַתַּבֵּט (vattabbēt), từ gốc נָבַט (nāḇaṭ), có nghĩa là nhìn, ngó, quan sát – một hành động có chủ ý. Bà không chỉ tình cờ liếc mắt; bà đã quay đầu lại và nhìn chăm chú về phía Sô-đôm. Hành động này đã phá vỡ mệnh lệnh rõ ràng và biểu lộ tấm lòng thật của bà: dù thân thể đã ra khỏi thành phố bị đoán phạt, tấm lòng của bà vẫn còn ở đó. Sự luyến tiếc đó đã khiến bà trở thành một tượng muối – một kết cục đông cứng, vô tri, và trở nên một chứng tích cho sự bất tuân và hậu quả của nó.
III. Giải Nghĩa Lu-ca 17:32 Trong Nguyên Văn Hy Lạp
Trong nguyên bản Hy Lạp của Lu-ca 17:32, Chúa Giê-xu phán: μνημονεύετε τῆς γυναικὸς Λώτ (mnēmoneuete tēs gunaikos Lōt).
- Μνημονεύετε (mnēmoneuete): Đây là động từ ở thức mệnh lệnh, hiện tại, chủ động, số nhiều. Thức mệnh lệnh mang tính chất ra lệnh, khuyên bảo khẩn thiết. Thì hiện tại chủ động nhấn mạnh đến một hành động liên tục, một thái độ phải ghi nhớ thường xuyên. Đây không phải là “hãy tưởng tượng” mà là “hãy luôn ghi nhớ, hãy luôn tưởng niệm” như một bài học sống động.
- Τῆς γυναικὸς Λώτ (tēs gunaikos Lōt): Của người đàn bà/vợ của Lót. Cụm từ xác định rõ đối tượng cần nhớ.
Như vậy, lời Chúa Giê-xu là một mệnh lệnh khẩn thiết dành cho tất cả những người theo Ngài: “Các ngươi phải liên tục ghi nhớ [về số phận của] vợ Lót.” Bài học từ bà không phải là một chi tiết phụ trong câu chuyện, mà là một phần trung tâm của sự dạy dỗ về ngày sau rốt.
IV. Ý Nghĩa Thuộc Linh: “Ngó Lại” Là Gì Trong Đời Sống Chúng Ta?
Vậy, “ngó lại” hay “nhớ lại” Sô-đôm trong đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay mang ý nghĩa gì? Chúa Giê-xu muốn chúng ta cảnh giác với điều gì?
- Sự Luyến Tiếc Tội Lỗi Cũ: Đây là ý nghĩa rõ ràng nhất. Khi một người đã được Chúa kéo ra khỏi một lối sống tội lỗi (như nghiện ngập, tà dâm, gian dối, thờ hình tượng…), sự ngoảnh lại để “nhớ” với lòng luyến tiếc là cực kỳ nguy hiểm. Nó cho thấy tấm lòng chưa thật sự cắt đứt với tội, chưa thật sự nhận biết sự hư mất đáng sợ của nó (Sô-đôm bị thiêu hủy).
- Sự Quyến Luyến Với Thế Gian và Của Cải: Vợ Lót có lẽ nhớ về nhà cửa, tiện nghi, của cải vật chất bà để lại trong thành. Chúa Giê-xu đã cảnh báo rõ trong câu 31 về “đồ đạc trong nhà”. Sự quyến luyến với của cải, địa vị, an ninh vật chất có thể khiến chúng ta do dự, chần chừ, hoặc thậm chí từ chối vâng theo tiếng gọi khẩn cấp của Đức Chúa Trời. Như Lót ban đầu còn “do dự” (Sáng 19:16) và muốn trốn đến một thành nhỏ hơn (Xoa) thay vì lên núi theo mệnh lệnh.
- Tinh Thần Hoài Nghi và So Sánh: Ngoảnh lại có thể xuất phát từ sự hoài nghi: “Có thật là Chúa sẽ phán xét không?” hay “Có thật là mình đã chọn đúng không khi từ bỏ những thứ đó?”. Đó là sự thiếu đức tin vào lời hứa và lời cảnh báo của Đức Chúa Trời.
- Sự Thiếu Dứt Khoát Trong Sự Theo Chúa: Vợ Lót đã ra khỏi Sô-đôm về thể xác, nhưng không ra khỏi trong tâm hồn. Điều này cảnh báo tình trạng “nửa vời” trong đức tin. Một Cơ Đốc nhân có thể đi nhà thờ, đọc Kinh Thánh nhưng tấm lòng vẫn còn vương vấn và hướng về những giá trị, niềm vui, hay sự an toàn của thế gian. Đây là tinh thần của “Ê-li” trong I Các Vua 18:21: “Các ngươi đi khập khễnh hai phe cho đến chừng nào?”
V. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân Hôm Nay
Lời cảnh báo “Hãy nhớ lại vợ của Lót” không chỉ dành cho ngày tận thế, mà còn có những ứng dụng thiết thực trong hành trình đức tin mỗi ngày của chúng ta:
- Sống Với Tâm Thế Tỉnh Thức và Khẩn Trương: Chúa Giê-xu kết luận phân đoạn này bằng lời: “Hãy tỉnh thức, vì không biết giờ nào Chúa mình sẽ đến.” (Ma-thi-ơ 24:42, song song). “Nhớ vợ Lót” nhắc chúng ta rằng sự cứu rỗi đòi hỏi một tâm thế sẵn sàng, không chần chừ, không bám víu. Chúng ta cần thường xuyên kiểm điểm lòng mình: Tôi có đang “ngó lại” điều gì không? Có mối liên hệ, thói quen hay tư tưởng nào tôi chưa thật lòng từ bỏ?
- Từ Bỏ Dứt Khoát và Không Ngoảnh Lại: Khi Đức Chúa Trời chỉ cho chúng ta một tội lỗi cần xưng ra và từ bỏ, một mối quan hệ độc hại cần chấm dứt, hay một cơ hội thế tục đi ngược lại nguyên tắc Kinh Thánh, chúng ta phải vâng lời ngay lập tức và triệt để. Đừng để lòng luyến tiếc hoặc sự sợ hãi thiệt thòi khiến ta ngoảnh lại. Phao-lô dạy: “Nhưng tôi chỉ làm một điều: quên lửng sự ở đằng sau, mà bươn theo sự ở đằng trước, tôi nhắm mục đích mà chạy.” (Phi-líp 3:13-14).
- Đặt Trọn Hy Vọng Nơi Đấng Christ và Thiên Quốc: Lý do sâu xa khiến vợ Lót ngoảnh lại là vì bà đặt hy vọng và tình cảm của mình ở sai chỗ. Thay vì nhìn về phía trước – nơi sự sống và sự giải cứu – bà nhìn về phía sau – nơi sự chết. Chúng ta được kêu gọi hướng lòng về sự vinh hiển tương lai. “Vì anh em đã chết, sự sống mình đã giấu với Đấng Christ trong Đức Chúa Trời. Khi nào Đấng Christ, là sự sống của anh em, sẽ hiện ra, bấy giờ anh em cũng sẽ hiện ra với Ngài trong sự vinh hiển.” (Cô-lô-se 3:3-4). Khi chúng ta thật sự trông đợi và yêu mến sự hiện đến của Chúa, sức hút của thế gian sẽ phai nhạt.
- Cẩn Trọng Với Những Điều “Hợp Pháp” Nhưng Có Thể Trở Thành Chướng Ngại: Hãy để ý, trong thời Nô-ê và Lót, người ta cũng chỉ đang làm những việc hợp pháp hằng ngày. Nguy hiểm không chỉ nằm ở tội ác rõ ràng, mà còn ở việc để những mối bận tâm đời này (dù tốt) chiếm hết tâm trí, khiến ta mất đi sự nhạy bén thuộc linh và sự sẵn sàng cho Chúa.
VI. Kết Luận: Một Tượng Muối Nhắc Nhở Về Ân Điển và Trách Nhiệm
Tượng muối của vợ Lót đứng đó như một bia ký đời đời về hai sự thật quan trọng: sự nghiêm trọng của sự bất tuân và tính chất dứt khoát của sự cứu rỗi. Chúa Giê-xu đã dùng hình ảnh này không phải để khiến chúng ta sợ hãi cách tiêu cực, mà để cảnh tỉnh chúng ta trong tình yêu thương. Ngài nhắc nhở rằng chúng ta đã được giải cứu khỏi “thành Sô-đôm” của tội lỗi và sự hư mất bằng một giá rất đắt – huyết của chính Ngài. Vì vậy, không có chỗ cho sự ngoảnh lại.
Ân điển của Đức Chúa Trời đã kéo chúng ta ra, nhưng đức tin và sự vâng lời của chúng ta phải giữ chúng ta tiếp tục tiến về phía trước, hướng về núi của sự cứu rỗi – là chính Đấng Christ. Lời mệnh lệnh “Hãy nhớ” vang vọng đến hôm nay, kêu gọi mỗi chúng ta hãy xét lòng, dứt khoát với quá khứ, và sống với một tấm lòng hướng trọn về Chúa, trông đợi ngày vinh quang khi Ngài trở lại.
“Vậy thì, vì chúng ta được các người chứng dục như vây vây quanh mình, hãy quăng hết gánh nặng và tội lỗi dễ vấn vương ta, và lấy lòng nhịn nhục theo đòi cuộc chạy đua đã bày ra cho ta, nhìn xem Đức Chúa Jêsus, là cội rễ và cuối cùng của đức tin…” (Hê-bơ-rơ 12:1-2a). Đấng Christ là mục tiêu, chứ không phải những gì ở đằng sau.