Clement Thành Rôma
Trong hành trình tìm hiểu về Hội Thánh buổi ban đầu và những trụ cột đức tin sau thời các Sứ đồ, chúng ta không thể bỏ qua một nhân vật quan trọng: Clement thành Rôma. Tuy không được nhắc đến trực tiếp trong Kinh Thánh Tân Ước, nhưng di sản và bức thư ông để lại là một cây cầu sống động nối liền thời đại các Sứ đồ với thời kỳ các Giáo phụ, mang đến cho chúng ta những bài học quý giá về sự hiệp một, trật tự và đức tin sống động.
Clement (khoảng 35-99 SCN), thường được biết đến là Clement I, Giám mục của Hội Thánh tại Rôma. Theo truyền thống của các Giáo phụ như Irenaeus và Tertullian, ông được xem là vị giám mục thứ ba của Rôma, kế vị Linus và Cletus (Anacletus). Điều làm nên tầm vóc của Clement không phải chỉ từ chức vụ, mà từ tác phẩm duy nhất của ông được công nhận rộng rãi: “Thư thứ nhất của Clement gửi cho người Cô-rinh-tô” (thường gọi là 1 Clement). Đây là một trong những văn kiện ngoài Kinh Thánh cổ xưa nhất và có thẩm quyền nhất của Cơ Đốc giáo, được viết vào khoảng năm 96 SCN.
Nhiều nguồn sử học từ các Giáo phụ chỉ ra rằng Clement có mối quan hệ rất gần gũi với các Sứ đồ. Ông được cho là đã từng gặp và làm việc với các Sứ đồ Phê-rơ và Phao-lô. Truyền thuyết kể rằng ông được chính Sứ đồ Phê-rô truyền chức. Điều này giúp chúng ta hiểu rằng đức tin và giáo lý ông truyền đạt là sự tiếp nối trực tiếp từ những người đã ở với Chúa Giê-xu.
Bối cảnh viết thư của ông là một thời điểm đầy biến động. Sau cái chết của các Sứ đồ, Hội Thánh Cô-rinh-tô – một Hội Thánh từng nhận được hai bức thư đầy tình yêu thương và sự sửa dạy từ Sứ đồ Phao-lô – lại một lần nữa rơi vào tình trạng chia rẽ. Một nhóm người trẻ tuổi đã nổi loạn, phế truất các trưởng lão (giám mục) được bổ nhiệm hợp pháp. Tin này đến với Hội Thánh Rôma, và với tư cách là một anh em trưởng lão, Clement đã viết thư can thiệp bằng một thẩm quyền đầy tình yêu thương và sự khôn ngoan.
Thư của Clement là một kho tàng thần học và thực hành. Chúng ta có thể rút ra nhiều điểm chính yếu:
1. Nền Tảng Cựu Ước Và Sự Vâng Phục: Clement liên tục viện dẫn Cựu Ước. Ông dùng các gương mẫu như Ca-in và A-bên, Gia-cốp và Ê-sau, Giô-sép, Môi-se, Đa-vít để minh họa về tội ghen tị, sự khiêm nhường và lòng vâng phục. Điều này cho thấy ông và Hội Thánh buổi đầu xem Cựu Ước là Lời Đức Chúa Trời có thẩm quyền, được ứng nghiệm trong Chúa Cứu Thế Giê-xu. Ông nhấn mạnh “sự vâng lời” (ὑπακοή - hypakoē trong tiếng Hy Lạp) như một đức tính căn bản của Cơ Đốc nhân, không phải vâng phục con người cách mù quáng, mà vâng phục ý muốn tốt lành của Đức Chúa Trời được bày tỏ qua trật tự Ngài lập ra.
2. Sự Tôn Cao Chúa Cứu Thế Giê-xu: Clement có một Christology (giáo lý về Đấng Christ) rất cao. Ông gọi Chúa Giê-xu là “Đấng Christ,” “Chúa,” và thậm chí sử dụng danh hiệu “Đấng Cứu Chuộc” và “Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm” của chúng ta. Trong chương 36, ông viết một đoạn tuyệt đẹp về sự cao trọng của Christ, áp dụng những lời trong Thi-thiên 110 và 8 cho Ngài. Điều này hoàn toàn phù hợp với sự dạy dỗ của Tân Ước: “Ngài là ánh sáng của sự vinh hiển Đức Chúa Trời và hình bóng của bản thể Ngài” (Hê-bơ-rơ 1:3).
3. Giáo Lý Về Sự Cứu Rỗi Bởi Ân Điển: Clement nhiều lần nhấn mạnh rằng sự xưng công bình của chúng ta đến bởi đức tin, không phải bởi việc làm. Ông viết: “Và tất cả chúng ta đều được xưng công bình nhờ đức tin... chứ không phải bởi những việc làm công bình mà chúng ta đã làm.” Đây là một tiếng vang rõ ràng của giáo lý “sự xưng công bình bởi đức tin” mà Sứ đồ Phao-lô đã rao giảng (Rô-ma 3:28, Ê-phê-sô 2:8-9).
4. Sự Nhấn Mạnh Vào Trật Tự Và Nếp Sống Đạo: Đây có lẽ là chủ đề xuyên suốt bức thư. Clement dạy rằng Đức Chúa Trời là Đấng của trật tự (1 Cô-rinh-tô 14:33). Ông lập luận rằng trật tự trong Hội Thánh (các Sứ đồ bổ nhiệm các giám mục/trưởng lão, và họ được kế vị một cách hợp pháp) là theo mạng lịnh của Đức Chúa Trời, giống như trật tự trong Cựu Ước về chức tế lễ. Sự nổi loạn chống lại các trưởng lão là tội ghen tị, kiêu ngạo và nổi loạn chính chống lại ý muốn của Đức Chúa Trời. Ông kêu gọi những người trẻ tuổi hãy ăn năn và phục hồi các trưởng lão, để sự hiệp một được lập lại.
Cuộc đời và bức thư của Clement không chỉ là một mẫu mực lịch sử, mà còn là lời nhắc nhở đầy quyền năng cho Hội Thánh hôm nay:
1. Gìn Giữ Sự Hiệp Một Của Hội Thánh: Clement đau lòng vì sự chia rẽ giữa anh em. Lời kêu gọi của ông nhắc chúng ta nhớ đến lời cầu nguyện của Chúa Giê-xu: “Để cho ai nấy đều hiệp làm một... hầu cho thế gian tin” (Giăng 17:21). Sự hiệp một không có nghĩa là đồng nhất trong mọi chi tiết, nhưng là hiệp một trong đức tin căn bản nơi Chúa Giê-xu Christ, trong tình yêu thương và mục đích chung. Chúng ta được kêu gọi chủ động gìn giữ “sự hiệp một của Thánh Linh” (Ê-phê-sô 4:3).
2. Tôn Trọng Trật Tự Và Chức Vụ Mà Đức Chúa Trời Lập Ra: Trong một thời đại coi trọng chủ nghĩa cá nhân và sự nghi ngờ thẩm quyền, Clement nhắc nhở chúng ta rằng Đức Chúa Trời thiết lập các chức vụ trong Hội Thánh để gây dựng thân thể Ngài. Sự vâng phục và tôn trọng những người lãnh đạo thuộc linh (Hê-bơ-rơ 13:17) không phải là sự tôn thờ con người, mà là sự vâng phục Đấng Christ, là Đầu của Hội Thánh. Điều này áp dụng trong gia đình, Hội Thánh địa phương và xã hội.
3. Đối Diện Xung Đột Bằng Tinh Thần Khiêm Nhường Và Ăn Năn: Clement không dùng quyền lực để áp đặt, mà dùng Lời Chúa để khuyên lơn, thuyết phục. Ông kêu gọi cả hai phía: những người nổi loạn phải ăn năn, và những người bị tổn thương phải tha thứ. Đây là mẫu mực của Ma-thi-ơ 18:15-17. Khi có xung đột, chúng ta được kêu gọi xét lại chính mình đầu tiên, với tấm lòng khiêm nhường (Ga-la-ti 6:1).
4. Sống Với Lòng Trông Cậy Vào Sự Sống Lại: Phần kết thư của Clement tràn ngập niềm hy vọng về sự sống lại. Ôn lại gương chim phượng hoàng (một hình ảnh ẩn dụ thời đó), ông khích lệ rằng Đấng đã khiến Chúa Giê-xu từ kẻ chết sống lại cũng sẽ ban sự sống đời đời cho chúng ta. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng mọi khó khăn, bách hại hay chia rẽ đều là tạm thời. Niềm hy vọng vững chắc của chúng ta là sự sống lại và nước đời đời, điều đó ban cho chúng ta sự can đảm để trung tín cho đến cuối cùng.
Clement thành Rôma xuất hiện trong lịch sử như một nhân chứng trung tín, một người chăn chiên đầy lòng quan tâm, và một nhà thần học sắc sảo của Hội Thánh buổi đầu. Ông không tìm cách sáng tạo ra một giáo lý mới, nhưng trung thành bảo tồn và truyền đạt lại những gì đã nhận lãnh từ các Sứ đồ. Ông là một mắt xích sống động trong sự kế thừa của đức tin (2 Ti-mô-thê 2:2).
Học từ Clement, chúng ta được thôi thúc sống một đức tin có gốc rễ sâu trong Lời Chúa (Cựu Ước và Tân Ước), một đức tin thể hiện qua tình yêu thương và sự hiệp một thực tiễn trong Hội Thánh, và một đức tin luôn hướng về niềm hy vọng vinh quang trong sự sống lại. Ước gì chúng ta, như Clement, trở thành những người xây dựng sự hiệp một, những người bảo vệ chân lý, và những chứng nhân sống động cho ân điển của Chúa Giê-xu Christ trong thế hệ của mình.
“Nguyền xin ân điển và sự bình an từ Đức Chúa Trời toàn năng được nhân lên cho anh em, qua sự nhận biết Ngài.” – Một lời chào thân ái từ tấm lòng của một trưởng lão.