Tín Điều Belgic
Trong kho tàng quý giá của Cải Chánh Tin Lành, các tín điều lịch sử đóng vai trò như những cột mốc vững chắc, xác định và bảo vệ chân lý của Phúc Âm chống lại sự sai lạc. Trong số đó, Tín Điều Belgic (Belgic Confession) hay Biểu Tín Hà Lan chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng. Không chỉ là một văn kiện thần học lạnh lùng, đây là một bản tuyên xưng đức tin sống động, được viết bằng máu và nước mắt của những tín hữu đã chịu bắt bớ vì danh Chúa Giê-xu Christ. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá nguồn gốc, nội dung, nền tảng Kinh Thánh và ý nghĩa thực tiễn của tài liệu nền tảng này cho đời sống tin kính ngày nay.
Tín Điều Belgic được soạn thảo vào năm 1561 bởi Guido de Brès, một nhà truyền đạo trung kiên của Hội Thánh Cải Chánh tại Hà Lan (thuộc vùng đất cổ Belgica). Bối cảnh ra đời của nó đẫm máu và nước mắt dưới sự cai trị khắc nghiệt của vua Philip II của Tây Ban Nha, người ra sức dập tắt phong trào Tin Lành. De Brès không phải là một học giả tháp ngà, mà là một mục sư chăn bầy, người đã chứng kiến và chịu đựng sự bắt bớ. Ông viết Tín Điều này với một mục đích kép:
- Đối nội: Để dạy dỗ và củng cố đức tin cho các tín hữu đang bị bách hại, cung cấp cho họ một nền tảng thần học vững vàng.
- Đối ngoại: Để minh chứng với chính quyền rằng những người Tin Lành không phải là phản loạn chính trị hay tà giáo (như nhóm Tái Thẩm, Anabaptist cấp tiến bị hiểu lầm), mà là những Cơ Đốc nhân chân chính, tin kính, vâng phục Kinh Thánh và tôn trọng chính quyền (trừ khi mệnh lệnh trái với Lời Chúa).
Thật đau lòng, mặc dù bản tín điều trình bày một đức tin rất ôn hòa và Kinh Thánh, Guido de Brès vẫn bị bắt và bị xử tử vào năm 1567. Máu của ông và nhiều người tử đạo khác đã trở nên hạt giống cho Hội Thánh. Tín Điều Belgic được chính thức thông qua tại Hội đồng Dordrecht (Dort) năm 1618-1619, cùng với Giáo Lý Heidelberg và Quy Tín Điều Dort, hình thành nên bộ ba tín điều tiêu chuẩn của các Hội Thánh Cải Chánh Lịch Sử.
Tín Điều Belgic gồm 37 điều, được sắp xếp logic theo chủ đề. Cấu trúc của nó phản ánh dòng chảy của sự mặc khải trong Kinh Thánh và kinh nghiệm cứu rỗi của Cơ Đốc nhân.
1. Về Đức Chúa Trời và Sự Mặc Khải (Điều 1-7): Ngay từ đầu, Tín Điều khẳng định nguồn duy nhất của đức tin: "Chúng tôi tin với tất cả tấm lòng và xưng với tất cả miệng lưỡi rằng chỉ có một Đức Chúa Trời..." (Điều 1). Điều 2-7 bàn về phương cách Đức Chúa Trời bày tỏ chính Ngài: qua sự sáng tạo và sự quan phòng, nhưng cách rõ ràng và đầy đủ nhất là qua Lời Thành Văn của Ngài – Kinh Thánh. Tín Điều liệt kê đầy đủ 66 sách của Kinh Thánh Cựu và Tân Ước, khẳng định thẩm quyền tối cao, sự đầy đủ và sự cần thiết của Kinh Thánh (Sola Scriptura). Điều này dựa trên 2 Ti-mô-thê 3:16-17: "Cả Kinh Thánh đều là bởi Đức Chúa Trời soi dẫn, có ích cho sự dạy dỗ, bẻ trách, sửa trị, dạy người trong sự công bình, hầu cho người thuộc về Đức Chúa Trời được trọn vẹn và sắm sẵn để làm mọi việc lành."
2. Về Ba Ngôi và Công Cuộc Sáng Tạo (Điều 8-13): Tín Điều tuyên xưng rõ ràng giáo lý Ba Ngôi một cách chính thống, dựa trên Ma-thi-ơ 28:19 và các phân đoạn khác. Điều đáng chú ý là sự nhấn mạnh vào Đấng Christ là Ngôi Lời (Logos) đời đời, qua Ngài muôn vật được dựng nên (Giăng 1:1-3). Điều này bác bỏ các tà thuyết phủ nhận thần tánh trọn vẹn của Đấng Christ.
3. Về Sự Sa Ngã và Sự Cứu Rỗi (Điều 14-21): Đây là trọng tâm của Phúc Âm. Tín Điều mô tả chân thực tình trạng hư mất hoàn toàn của con người sau sự sa ngã (tội tổ tông). Từ nguyên Hy Lạp hamartia (tội lỗi) không chỉ là hành động sai trái mà là tình trạng bản chất đã hư hoại (Rô-ma 5:12). Nhưng Đức Chúa Trời đã bày tỏ tình yêu thương qua Đấng Christ. Điều 20 và 21 là trái tim của Tín Điều, trình bày về sự xưng công bình bởi đức tin (Sola Fide). Sự công bình mà chúng ta được xưng không phải là công đức riêng, mà là sự công bình của chính Đấng Christ, được ban cho chúng ta qua đức tin. Như Rô-ma 3:22-24 chép: "tức là sự công bình của Đức Chúa Trời, bởi sự tin đến Đức Chúa Jêsus Christ, cho mọi người nào tin... và họ nhận lãnh sự xưng công bình nhưng không bởi ân điển Ngài, theo sự chuộc tội đã làm trọn trong Đức Chúa Jêsus Christ." Ơn cứu chuộc này là trọn vẹn và đầy đủ (Solus Christus).
4. Về Đấng Christ và Chức Vụ Cứu Chuộc (Điều 22-26): Tín Điều trình bày chi tiết về thần tánh và nhân tánh của Đấng Christ, sự chết thay, sự sống lại và sự thăng thiên của Ngài. Nó nhấn mạnh đến tính chất thay thế (substitutionary) của sự hy sinh Ngài—Ngài chịu hình phạt mà chúng ta đáng chịu. Đây là sự ứng nghiệm trọn vẹn của hình bóng con sinh tế (קָרְבָּן, *qorban*) trong Cựu Ước và là thực tại của Chiên Con (Ἀμνός, *Amnos*) của Đức Chúa Trời (Giăng 1:29).
5. Về Hội Thánh và Các Thánh Lễ (Điều 27-35): Tín Điều định nghĩa Hội Thánh phổ thông là "một cộng đồng thánh của những tín hữu chân thật" (Điều 27), được nhận biết qua sự giảng dạy Lời Chúa thuần túy, các thánh lễ được cử hành đúng đắn, và kỷ luật Hội Thánh. Điều này phản ánh lời dạy trong Ê-phê-sô 2:19-22 về Hội Thánh như một đền thờ sống. Các thánh lễ Báp-têm và Tiệc Thánh được giải thích như dấu hiệu và ấn chứng hữu hình của những lời hứa vô hình của Đức Chúa Trời, không chứa đựng sự biến chất về bản thể (transubstantiation) như giáo lý Công giáo La Mã.
6. Về Chính Quyền và Sự Phán Xét Cuối Cùng (Điều 36-37): Tín Điều dạy sự vâng phục chính quyền như một sự sắp đặt của Đức Chúa Trời (Rô-ma 13:1), nhưng cũng khẳng định nguyên tắc tối cao: "Chúng ta phải vâng phục Đức Chúa Trời hơn là vâng phục loài người" (Công vụ 5:29). Nó kết thúc với niềm hy vọng vinh quang vào sự phán xét cuối cùng và sự sống đời đời.
Dù được viết cách đây hơn 4 thế kỷ, chân lý trong Tín Điều Belgic vẫn sống động và thiết thực. Dưới đây là một số ứng dụng:
1. Nền Tảng Cho Đức Tin Cá Nhân: Trong một thời đại đầy dẫy những giáo lý hỗn tạp và tương đối hóa chân lý, Tín Điều Belgic cung cấp một bản đồ thần học rõ ràng. Nghiên cứu nó giúp tín hữu xây dựng một đức tin có căn cơ, biết mình tin gì và tại sao tin, từ đó "sẵn sàng để trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy trong anh em" (1 Phi-e-rơ 3:15).
2. Bảo Vệ Chống Lại Sai Lạc: Các tà giáo cũ như Arianism (phủ nhận thần tánh Đấng Christ), Pelagianism (tin vào khả năng tự cứu của con người) hay các biến thể của chúng vẫn tồn tại dưới lớp vỏ mới. Hiểu biết các tín điều lịch sử trang bị cho tín hữu khả năng nhận diện và chống lại những giáo lý sai lầm đó, bảo vệ sự thuần khiết của Phúc Âm.
3. Thúc Đẩy Sự Hiệp Nhất Dựa Trên Chân Lý: Tín Điều Belgic không phải là mục đích tự thân, mà dẫn chúng ta quay về với Kinh Thánh. Nó là một công cụ để các tín hữu và Hội Thánh hiệp một trong cùng một đức tin và sự hiểu biết (Ê-phê-sô 4:13), tránh sự chia rẽ vì những ý kiến cá nhân hay thiếu hiểu biết.
4. Cổ Vũ Lòng Can Đảm và Trung Tín: Câu chuyện đằng sau Tín Điều nhắc nhở chúng ta rằng chân lý đáng để tranh chiến và hy sinh. Trong bối cảnh áp lực xã hội, văn hóa đòi hỏi chúng ta phải thỏa hiệp niềm tin, tấm gương của Guido de Brès và các thánh đồ tử đạo thúc giục chúng ta đứng vững (Ê-phê-sô 6:13), trung tín với Lời Chúa dù có phải trả giá.
5. Định Hình Cái Nhìn Về Hội Thánh và Thế Gian: Giáo lý về Hội Thánh trong Tín Điều giúp chúng ta trân quý sự nhóm lại, sự thông công và kỷ luật yêu thương trong Hội Thánh địa phương. Giáo lý về chính quyền dạy chúng ta sống như những công dân có trách nhiệm, nhưng luôn đặt sự trung thành tối cao nơi Vua của muôn vua là Chúa Giê-xu Christ.
Tín Điều Belgic không phải là một di tích lịch sử khô khan để ngưỡng vọng từ xa, mà là một lời tuyên xưng đức tin sống, thở, có sức mạnh và sự liên quan mạnh mẽ. Nó đứng như một tượng đài về ân điển duy nhất của Đức Chúa Trời (Sola Gratia), dẫn dắt chúng ta từ sự hiểu biết về Đức Chúa Trời Ba Ngôi, qua thảm kịch của tội lỗi, đến vinh quang của sự cứu chuộc trong Đấng Christ, và hướng đến niềm hy vọng vinh hiển cuối cùng. Nghiên cứu và suy ngẫm về Tín Điều này là một hành trình làm giàu thuộc linh, giúp chúng ta bám rễ sâu hơn vào Lời Chúa, yêu mến Chúa Christ nhiều hơn, và sống một đời tin kính với lòng biết ơn và can đảm. Như chính tác giả đã sống và chết cho chân lý ấy, ước mong mỗi chúng ta cũng ôm lấy và tuyên xưng Phúc Âm vĩnh cửu đó với cùng một lòng trung tín và nhiệt thành.