Những Câu Kinh Thánh Nói Về Tranh Cãi
Trong hành trình đức tin, mối tương giao giữa con người với Đức Chúa Trời và với nhau là điều cốt lõi. Tuy nhiên, ngay cả trong cộng đồng những người tin Chúa, tranh cãi và xung đột vẫn có thể nảy sinh, gây tổn thương, chia rẽ và cản trở công việc Chúa. Kinh Thánh không lảng tránh thực tế này, nhưng trực diện bàn đến, vạch rõ nguyên nhân, hậu quả và nhất là con đường giải cứu khỏi tinh thần tranh cãi. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát Lời Chúa, từ Cựu Ước đến Tân Ước, để hiểu rõ quan điểm của Đức Chúa Trời về vấn đề này và tìm kiếm sự khôn ngoan từ trên cao cho đời sống thực tiễn.
Trong nguyên ngữ, Kinh Thánh sử dụng nhiều từ khác nhau để mô tả hiện tượng tranh cãi. Trong tiếng Hê-bơ-rơ (Cựu Ước), từ "רִיב" (riv) thường được dùng, mang nghĩa kiện cáo, tranh luận, cãi lẫy. Trong tiếng Hy Lạp (Tân Ước), hai từ then chốt là:
- "ἔρις" (eris): Chỉ sự tranh đua, cãi lộn, gây gỗ, thường xuất phát từ lòng ganh tị, ích kỷ (Ga-la-ti 5:20).
- "μάχη" (machē): Chỉ sự đánh nhau, chiến đấu, xung đột bằng lời nói (2 Ti-mô-thê 2:23).
Châm Ngôn 13:10 cảnh báo: "Sự kiêu ngạo chỉ sanh điều tranh cạnh; Còn sự khôn ngoan ở với người chịu lời khuyên dạy." Câu này chỉ ra gốc rễ sâu xa nhất của mọi cuộc tranh cãi: sự kiêu ngạo. Khi "cái tôi" được đặt lên trên, nhu cầu phải đúng, phải thắng thế sẽ dẫn đến xung đột. Ngược lại, tấm lòng khiêm nhường, sẵn sàng nghe lời khuyên dạy lại đồng hành với sự khôn ngoan thật.
Các trước giả Kinh Thánh, dưới sự soi dẫn của Đức Thánh Linh, đã nhiều lần cảnh báo về sự nguy hiểm của tinh thần tranh cãi.
1. Tranh cãi là công việc của xác thịt: Trong danh sách những việc làm của xác thịt mà Phao-lô liệt kê, "sự tranh đua" (eris) đứng ngay sau sự tà dâm và ô uế (Ga-la-ti 5:19-21). Ông khẳng định những kẻ phạm những điều đó "sẽ không hưởng được nước Đức Chúa Trời." Điều này cho thấy Đức Chúa Trời nghiêm túc xem tranh cãi (theo nghĩa xấu) là tội lỗi, không phải chuyện nhỏ.
2. Tranh cãi phá hủy Hội Thánh: Phao-lô khi quở trách Hội Thánh Cô-rinh-tô vì sự chia rẽ, đã nói: "Vả, hỡi anh em, tôi nghe rằng trong anh em có sự tranh cạnh; tôi nói đó có nghĩa là trong anh em có những tiếng nói như vầy: Ta là môn đồ của Phao-lô; ta của A-bô-lô; ta của Sê-pha; ta của Đấng Christ. Đấng Christ đã bị phân rẽ ra sao?" (1 Cô-rinh-tô 1:11-13). Tranh cãi về phe phái, giáo lý vụn vặt làm thân thể Đấng Christ bị phân rẽ, trái ngược hoàn toàn với lời cầu nguyện của Chúa Giê-xu cho sự hiệp một (Giăng 17:21).
3. Tranh cãi là dấu hiệu của sự bại hoại thuộc linh: Trong thư gửi cho Ti-mô-thê, Phao-lô mô tả tình trạng của những kẻ chống nghịch lẽ thật trong thời kỳ sau rốt, họ sẽ là "kẻ hay cãi lẫy, kẻ khoe khoang, kẻ tự kiêu, kẻ hay nói xấu, kẻ không vâng lời cha mẹ, kẻ bội bạc, kẻ phàm tục, kẻ không có tình yêu thương, kẻ hay khinh dể người, kẻ không tiết độ, kẻ dữ tợn, kẻ không ưa điều lành, kẻ phản bội, kẻ xấc xược, kẻ kiêu ngạo, ưa thích sự vui chơi hơn là yêu mến Đức Chúa Trời" (2 Ti-mô-thê 3:2-4). "Kẻ hay cãi lẫy" (trong nguyên ngữ liên quan đến "eris") đứng đầu danh sách này, cho thấy nó là một trong những biểu hiện rõ rệt của tấm lòng xa cách Chúa.
Nguyên nhân:
- Lòng tham và dục vọng: "Từ đâu có điều chiến tranh, từ đâu có điều tranh cạnh trong anh em? Há chẳng phải từ sự dục vọng của anh em đang trận mạc trong chi thể mình sao?" (Gia-cơ 4:1). Gốc rễ bên trong là dục vọng chưa được kiểm soát.
- Sự ganh ghét, đố kỵ: "Vì nếu anh em có sự ghen tương và tranh cạnh trong lòng, thì chớ khoe khoang và nói dối nghịch cùng lẽ thật" (Gia-cơ 3:14).
- Sự ngu dốt thuộc linh và nghi ngờ: Những cuộc tranh luận vô ích thường xảy ra quanh các vấn đề không quan trọng, xuất phát từ sự thiếu hiểu biết (1 Ti-mô-thê 1:4-7; 6:4).
Hậu quả:
- Phá vỡ tình yêu thương: Tranh cãi làm tổn thương và làm nguội lạnh tình yêu thương giữa anh chị em (Châm Ngôn 10:12).
- Cản trở sự cầu nguyện: "Hãy dứt sự giận dữ và bỏ sự giận hung... hầu cho sự cầu nguyện của anh em khỏi bị ngăn trở" (1 Phi-e-rơ 3:7, xem thêm câu 8-9 về việc đồng lòng).
- Làm vấp phạm người ngoài: Hội Thánh đầy dẫy tranh cãi sẽ mất đi chứng tích về tình yêu thương của Đấng Christ (Giăng 13:35).
Kinh Thánh không chỉ vạch tội mà còn vạch ra con đường giải thoát và phục hồi.
1. Sự Khôn Ngoan Từ Trên Cao: Đối lập với sự tranh cãi thuộc về xác thịt và ma quỷ (Gia-cơ 3:15), là sự khôn ngoan từ trên cao. "Nhưng sự khôn ngoan từ trên mà xuống thì trước hết là thanh sạch, sau lại hòa thuận, tiết độ, nhu mì, đầy dẫy lòng thương xót và bông trái lành, không có sự hai lòng và giả hình" (Gia-cơ 3:17). Đặc điểm thứ hai của sự khôn ngoan này là "hòa thuận" (trong nguyên ngữ Hy Lạp là "eirēnikos" - thuộc về hòa bình). Người được sự khôn ngoan đó dẫn dắt sẽ trở thành thợ xây hòa bình, không phải thợ đào mồ cho sự tranh cãi.
2. Mặc Lấy Tấm Lòng Và Tâm Trí Mới: Phao-lô khuyên các tín hữu: "Vậy nếu anh em đã được sống lại với Đấng Christ, hãy tìm các sự ở trên trời, nơi Đấng Christ ngồi bên hữu Đức Chúa Trời... Hãy làm chết các chi thể mình ở nơi hạ giới... và hãy lột bỏ người cũ cùng công việc nó, mà mặc lấy người mới, là người đã được dựng nên giống như Đức Chúa Trời, trong sự công bình và sự thánh sạch của lẽ thật" (Cô-lô-se 3:1-10). Điều này bao gồm việc từ bỏ "sự thạnh nộ, buồn giận, và hung ác... cùng lời nói tục tĩu" (câu 8) - là những thứ thường bùng nổ trong tranh cãi.
3. Thực Hành Cụ Thể Theo Lời Dạy Của Chúa Giê-xu Và Các Sứ Đồ:
- Nhìn nhận và xưng tội: "Vậy, nếu khi nào anh em dâng của lễ trước bàn thờ, mà nhớ lại anh em mình có điều gì nghịch cùng mình, thì hãy để của lễ trước bàn thờ, trở về giảng hòa với anh em trước đã; rồi sẽ đến dâng của lễ" (Ma-thi-ơ 5:23-24). Cách xử lý của Chúa Giê-xu rất triệt để: chủ động đi bước trước để hòa giải, dù mình là người bị nghịch.
- Lấy lòng yêu thương mà nói ra lẽ chân thật: "Nhưng muốn nói ra lẽ chân thật trong tình yêu thương, để trong mọi việc chúng ta đều được thêm lên trong Đấng làm đầu, tức là Đấng Christ" (Ê-phê-sô 4:15). Có sự khác biệt lớn giữa "tranh cãi để thắng" và "nói lẽ chân thật trong tình yêu thương" để gây dựng.
- Tránh những cuộc tranh luận vô ích: "Hãy tránh những lời hư không, phàm tục, và những lời tranh cạnh của tri thức ngụy xưng là tri thức" (1 Ti-mô-thê 6:20). "Còn kẻ nói xấu, kẻ trộm cắp, kẻ tham lam, kẻ say sưa, kẻ chưởi rủa, đều chẳng hưởng được nước Đức Chúa Trời" (1 Cô-rinh-tô 6:10). "Kẻ nói xấu" ở đây bao hàm ý nghĩa của người gây tranh cãi, vu khống.
- Dùng lời lành mà giúp ơn cho và được ích lợi cho kẻ nghe: "Chớ có một lời dữ nào ra từ miệng anh em; nhưng khi đáng nói, hãy nói một vài lời lành giúp ơn cho và có ích lợi cho kẻ nghe đến" (Ê-phê-sô 4:29). Đây là nguyên tắc vàng cho mọi cuộc đối thoại.
1. Tự Kiểm Lòng Mình: Trước khi vào bất kỳ cuộc thảo luận nào, hãy tự hỏi: "Động cơ của tôi là gì? Có phải để bảo vệ chân lý, gây dựng người khác, hay để bảo vệ cái tôi, chứng minh tôi đúng?" Hãy cầu xin Chúa soi sáng và thanh tẩy lòng mình (Thi Thiên 139:23-24).
2. Học Sự Nhu Mì, Nhịn Nhục Của Đấng Christ: Chúa Giê-xu là gương mẫu tuyệt đối: "Khi Ngài bị rủa, chẳng rủa lại; khi Ngài chịu khổ, chẳng hề hăm dọa, nhưng cứ phó mình cho Đấng xử đoán công bình" (1 Phi-e-rơ 2:23). Trong nhiều trường hợp, im lặng và cầu nguyện là phản ứng khôn ngoan hơn là tranh cãi.
3. Tập Trung Vào Điều Cốt Yếu: Phao-lô khuyên Ti-tơ: "Hãy tránh sự bàn luận về dòng dõi, và tranh cạnh cùng cãi lẫy về luật pháp, vì những sự đó đều là vô ích và hư không" (Tít 3:9). Hãy dành năng lượng tâm linh cho việc rao truyền Phúc Âm và gây dựng thân thể, không sa đà vào những cuộc chiến không đáng có.
4. Trở Thành Người Hòa Giải: "Phước cho những kẻ làm cho người hòa thuận, vì sẽ được gọi là con Đức Chúa Trời!" (Ma-thi-ơ 5:9). Thay vì thêm dầu vào lửa tranh cãi, hãy can đảm đứng ra để giảng hòa, nhắc nhở mọi người về tình yêu thương và mục đích chung trong Đấng Christ.
Kinh Thánh vẽ nên một bức tranh rõ ràng: tranh cãi xuất phát từ bản ngã tội lỗi, là công việc của xác thịt, và gây ra những hậu quả tai hại cho cá nhân và cộng đồng đức tin. Tuy nhiên, trong Đấng Christ, chúng ta có con đường giải thoát. Chúa Giê-xu không chỉ hòa giải chúng ta với Đức Chúa Trời mà còn ban cho chúng ta chức vụ hòa giải (2 Cô-rinh-tô 5:18-20) và ban Đức Thánh Linh để sản sinh bông trái yêu thương, vui mừng, bình an trong lòng chúng ta. Thay vì để lòng đầy sự tranh cạnh và ganh tị (Phi-líp 2:3), hãy khiêm nhường xem người khác như tôn trọng hơn mình, và noi gương Chúa Giê-xu, Đấng đã vì chúng ta mà trở nên vâng phục cho đến chết. Khi tấm lòng chúng ta được Lời Chúa uốn nắn và được tình yêu Ngài chiếm ngự, chúng ta sẽ trở nên những khí cụ của sự hòa thuận và bình an, làm sáng danh Cha trên trời.
"Nếu có thể được, thì hãy hết sức mình mà hòa thuận với mọi người." (Rô-ma 12:18)