Charles Wesley là ai?
Trong lịch sử Hội Thánh, Đức Chúa Trời thường dấy lên những công cụ đặc biệt để đánh thức Hội Thánh Ngài và truyền cảm hứng cho một sự phục hưng thuộc linh. Một trong những nhân vật như vậy là Charles Wesley (1707-1788). Mặc dù thường bị lu mờ bởi người anh trai nổi tiếng là John Wesley, Charles Wesley chính là cây bút thần học âm điệu, người đã đúc kết những chân lý vĩ đại của Phúc Âm thành hơn 6,500 bài thánh ca, trở thành “Kinh Thánh được phổ nhạc” cho hàng triệu Cơ Đốc nhân. Ông không chỉ là một nhà thơ, mà là một nhà thần học, một nhà truyền giảng, và trên hết, một chứng nhân sống động về ân điển cứu rỗi trong Đấng Christ.
Charles Wesley sinh ngày 18 tháng 12 năm 1707, tại Epworth, Lincolnshire, Anh Quốc. Ông là con thứ mười tám của Samuel và Susanna Wesley. Môi trường gia đình nề nếp, với người mẹ Susanna là một Cơ Đốc nhân mẫu mực, đã đặt nền tảng sớm về Kinh Thánh và đức tin cho ông. Charles được học tại Trường Westminster và sau đó là Đại học Oxford. Tại Oxford, ông cùng với anh trai John và một nhóm bạn thành lập câu lạc bộ “Câu Lạc Bộ Thánh” (Holy Club), nơi họ thực hành những kỷ luật thuộc linh nghiêm nhặt, cầu nguyện, học Kinh Thánh, và thăm viếng người nghèo, người tù. Họ bị chế nhạo với biệt danh “Methodist” – những người theo chủ nghĩa phương pháp – vì sự nghiêm túc và hệ thống trong việc theo đuổi đời sống thánh khiết.
Tuy nhiên, trong nhiều năm, Charles, giống như nhiều người thời đó (và cả ngày nay), đang tìm kiếm sự công bình trước mặt Đức Chúa Trời bằng nỗ lực và công đức của bản thân. Ông miệt mài với các nghi lễ tôn giáo, việc lành và kỷ luật, nhưng vẫn thiếu sự bình an và sự chắc chắn về ơn cứu rỗi. Điều này phản ánh chân lý trong Rô-ma 3:20: “bởi vì chẳng có một người nào bởi việc làm theo luật pháp mà sẽ được xưng công bình trước mặt Ngài, vì luật pháp cho người ta biết tội lỗi.” Hành trình của ông là một minh họa rõ ràng cho sự cần thiết của một sự biến đổi bởi ân điển, chứ không phải bởi việc làm.
Đỉnh điểm trong cuộc đời Charles Wesley diễn ra vào ngày 21 tháng 5 năm 1738. Đang hồi phục sau một cơn bệnh tại nhà của một người bạn thợ đóng tàu ở London, ông đã trải nghiệm một sự đổi mới thuộc linh sâu sắc. Ba ngày trước khi John Wesley có kinh nghiệm nổi tiếng “trái tim lạ lùng ấm áp” tại Aldersgate, Charles đã tìm thấy sự bình an và sự sống đời đời trong Đấng Christ. Ông viết trong nhật ký: “Tôi tin, tôi tin!” Niềm tin đó không còn là sự chấp nhận trí thức, mà là một sự gắn bó cá nhân và đầy năng quyền với Cứu Chúa Giê-xu.
Ông viết bài thánh ca bất hủ “And Can It Be That I Should Gain?” (tạm dịch: *Lẽ nào tôi được dự phần*), với lời điệp khúc nổi tiếng: “Amazing love! How can it be, That Thou, my God, shouldst die for me?” (Ôi tình yêu lạ lùng! Làm sao có thể, Chúa là Đức Chúa Trời tôi, lại chết vì tôi?). Kinh nghiệm này thấm nhuần lẽ thật của Ê-phê-sô 2:8-9: “Vả, ấy là nhờ ân điển, bởi đức tin, mà anh em được cứu, điều đó không phải đến từ anh em, bèn là sự ban cho của Đức Chúa Trời. Ấy chẳng phải bởi việc làm đâu, hầu cho không ai khoe mình.” Charles Wesley đã chuyển từ một tôn giáo dựa trên việc làm sang một mối quan hệ cứu rỗi dựa trên ân điển qua đức tin.
Ân tứ lớn nhất của Charles Wesley đối với Hội Thánh toàn cầu chính là di sản thánh ca. Ông không viết nhạc, nhưng là nhà thơ đặt lời. Âm nhạc thường được lấy từ các giai điệu đương thời, giúp lời thơ dễ dàng đi vào lòng người. Các bài thánh ca của ông bao trùm toàn bộ hành trình đức tin Cơ Đốc, tạo thành một “hệ thống thần học được hát lên”:
- Sự Giáng Sinh và Nhập Thể: Bài “Hark! The Herald Angels Sing” (*Hỡi Các Thiên Sứ Đồng Hát Xướng*) không chỉ là một bài ca Giáng Sinh, mà là một tuyên ngôn thần học sâu sắc về Chúa Cứu Thế là Đức Chúa Trời nhập thể: “Veiled in flesh the Godhead see; Hail th’incarnate Deity” (Xem thần tánh ẩn trong xác thịt; Chào mừng Đấng Tạo Hóa nhập thể). Điều này vang vọng Giăng 1:14: “Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta”.
- Sự Chết Chuộc Tội: Bài “O Love Divine, What Hast Thou Done?” chất vấn về sự chết thay của Đấng Christ. Lời ca trình bày sự hy sinh chuộc tội, minh họa cho I Cô-rinh-tô 15:3: “Đấng Christ đã chết vì tội chúng ta theo lời Kinh Thánh”.
- Sự Phục Sinh và Chiến Thắng: Bài “Christ the Lord Is Risen Today” (*Chúa Christ, Chúa Phục Sinh Hôm Nay*) là tiếng reo mừng vang dội: “Love’s redeeming work is done, Fought the fight, the battle won” (Công việc cứu chuộc của Tình Yêu đã hoàn tất, Trận chiến đã chiến đấu, cuộc chiến đã thắng). Đây là đức tin được tuyên bố trong I Cô-rinh-tô 15:55-57 về sự chiến thắng tội lỗi và sự chết.
- Sự Thánh Hóa và Sự Toàn Thiện Trong Tình Yêu: Charles Wesley rất quan tâm đến chủ đề nên thánh. Bài “Love Divine, All Loves Excelling” (*Tình Yêu Thiêng Liêng, Trên Hết Mọi Tình Yêu*) là lời cầu nguyện để Chúa Thánh Linh biến đổi chúng ta nên giống hình ảnh của Christ: “Finish, then, Thy new creation; Pure and spotless let us be.” (Xin hoàn tất công trình tạo dựng mới của Ngài; Cho chúng tôi được tinh sạch và không vết nhơ). Điều này liên hệ mật thiết đến lời dạy trong I Tê-sa-lô-ni-ca 5:23-24 về việc Đức Chúa Trời toàn vẹn chính Ngài.
Trong tiếng Hy Lạp, từ “thánh ca” là ὕμνος (hymnos). Thánh ca của Charles Wesley đúng nghĩa là hymnos dâng lên Đức Chúa Trời, vừa ngợi khen vừa tuyên giảng chân lý.
Charles Wesley không chỉ là nhà thơ. Ông là một nhà truyền giảng nhiệt thành, đi khắp nước Anh, thường đối mặt với sự chống đối và bạo lực. Ông rao giảng cho những người nghèo, người lao động bị giới lãnh đạo tôn giáo chính thống bỏ rơi, mang Phúc Âm đến với họ qua những bài giảng đơn sơ, đầy quyền năng và qua chính những bài thánh ca dễ thuộc. Cùng với John và George Whitefield, ông đã góp phần khai sinh và nuôi dưỡng Phong Trào Giám Lý – một phong trào phục hưng đã biến đổi xã hội và tâm linh nước Anh, ngăn chặn một cuộc cách mạng đẫm máu tiềm tàng.
Tuy nhiên, Charles và John cuối cùng đã có những bất đồng về đường hướng tổ chức Hội Thánh. Charles gắn bó hơn với Giáo hội Anh (Anh giáo) và lo ngại việc Phong Trào Giám Lý tách rời hoàn toàn. Dù vậy, di sản của ông vượt xa ranh giới giáo phái. Thánh ca của ông đã trở thành tài sản chung của Hội Thánh phổ thông, được hát trong mọi hệ phái Cơ Đốc, từ Giám Lý, Trưởng Lão, Báp-tít, cho đến Ngũ Tuần và các nhóm phục hưng khác.
Cuộc đời và di sản của Charles Wesley để lại nhiều bài học quý giá:
1. Sức Mạnh Của Lời Hát Trong Việc Ghi Nhớ và Truyền Giảng Chân Lý: Chúng ta được dạy trong Cô-lô-se 3:16: “Nguyền xin lời của Đấng Christ ở đầy trong lòng anh em... hãy lấy ca vịnh, thơ thánh, bài hát thiêng liêng mà dạy và bảo nhau”. Hãy chọn lựa những bài thánh ca giàu lẽ thật Kinh Thánh để hát trong sự thờ phượng cá nhân và gia đình. Lời ca sẽ thấm sâu vào tâm trí và tấm lòng, trở thành công cụ Chúa dùng để dạy dỗ và an ủi chúng ta.
2. Chuyển Hóa Đức Tin Từ Lý Thuyết Sang Kinh Nghiệm Cá Nhân: Charles Wesley từ một người “biết về” Chúa trở thành người “biết” Chúa. Điều này nhắc nhở chúng ta xem xét lại đức tin của mình. Có phải nó dựa trên truyền thống gia đình, thói quen tôn giáo, hay thực sự dựa trên một mối quan hệ sống động với Chúa Cứu Thế Giê-xu? Sự cứu rỗi là một kinh nghiệm cá nhân, như lời Chúa Giê-xu phán trong Giăng 17:3: “...sự sống đời đời là nhìn biết Cha, tức là Đức Chúa Trời có một và thật, cùng Đức Chúa Giê-xu Christ, là Đấng Cha đã sai đến.”
3. Sử Dụng Ân Tứ Để Phục Vụ Cộng Đồng: Charles Wesley đã dùng ân tứ thơ ca của mình để phục vụ Hội Thánh. Mỗi chúng ta đều có ân tứ (I Phi-e-rơ 4:10). Hãy tìm kiếm và trung tín sử dụng ân tứ Chúa ban – dù là sự dạy dỗ, sự giúp đỡ, sự khích lệ, hay sự quản trị – để gây dựng Thân thể Đấng Christ và làm sáng Danh Ngài.
4. Tìm Kiếm Sự Thánh Khiết Trong Đời Sống Hằng Ngày: Giống như Charles Wesley khát khao sự “tạo dựng mới” và sự toàn thiện trong tình yêu, chúng ta cũng được kêu gọi nên thánh (I Phi-e-rơ 1:15-16). Điều này không đến từ nỗ lực tự cứu, mà là để Đức Thánh Linh, qua Lời Chúa, tiếp tục công việc tái tạo và biến đổi chúng ta mỗi ngày.
Charles Wesley là một nhà thần học của ân điển, một thi sĩ của Phúc Âm. Cuộc đời ông minh chứng cho quyền năng biến đổi của Phúc Âm và sự trung tín của Đức Chúa Trời trong việc sử dụng những con người bình thường để làm những công việc phi thường. Thánh ca của ông tiếp tục là tiếng nói cho hàng triệu tín hữu, giúp họ bày tỏ sự ngợi khen, đức tin, sự thống hối và lòng kính sợ Chúa. Khi chúng ta hát lên những lời như “Hỡi linh hồn ta, hãy chúc tụng Chúa đi, và chớ quên các ân huệ Ngài” (dựa trên Thi thiên 103), chúng ta đang tiếp nối di sản đức tin mà ông để lại – một di sản luôn quy hướng vinh quang về Đấng Christ, Cứu Chúa chúng ta. Ước gì mỗi chúng ta, giống như Charles Wesley, không chỉ hát về ân điển, mà còn sống và thở trong ân điển lạ lùng ấy mỗi ngày.