Giô-ên là ai trong Kinh Thánh?

Trong số các tiên tri của Cựu Ước, có những tiên tri lớn với những sách dài như Ê-sai, Giê-rê-mi, và có những tiên tri “nhỏ” với những sách ngắn gọn nhưng chứa đựng sứ điệp vô cùng mạnh mẽ. Giô-ên thuộc về nhóm mười hai tiên tri nhỏ, và sách của ông, dù ngắn, lại là một viên ngọc thần học, đặc biệt về “Ngày của Đức Giê-hô-va” và lời hứa về sự tuôn đổ Đức Thánh Linh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào thân thế, sứ điệp, bối cảnh, và những ứng dụng vĩnh cửu từ tiên tri Giô-ên cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Tên “Giô-ên” (יוֹאֵל - *Yo’el*) trong tiếng Hê-bơ-rơ có nghĩa là “**Đức Giê-hô-va là Đức Chúa Trời**”. Đây là một tên phổ biến trong Kinh Thánh (con trai của Sa-mu-ên cũng tên Giô-ên), nhưng tiên tri Giô-ên được giới thiệu rất ít thông tin cá nhân. Sách mở đầu: “Lời của Đức Giê-hô-va phán cho Giô-ên, con trai của Phê-thu-ên” (Giô-ên 1:1).

Chúng ta không biết gì về nghề nghiệp hay gia tộc của ông ngoài tên cha. Điều này có lẽ cố ý, để ánh sáng tập trung hoàn toàn vào **sứ điệp từ Đức Giê-hô-va** thay vì người đưa tin. Việc xác định **thời đại** của ông là một thách thức với các học giả. Không có vua nào được nhắc đến. Tuy nhiên, qua bối cảnh nội dung, nhiều người tin ông thi hành chức vụ vào **thời kỳ đầu của vương quốc Giu-đa**, có thể dưới đời vua Giô-ách (khoảng thế kỷ 9-8 TCN), khi thầy tế lễ thượng phẩm Giê-hô-gia-đa còn nhiều ảnh hưởng (2 Các Vua 11-12). Lý do:

• Sách không đề cập đến vương quốc phía Bắc (Y-sơ-ra-ên), có lẽ nó đã sụp đổ (722 TCN) hoặc đang trong tình trạng thờ lạy hình tượng nặng nề.
• Thành Giê-ru-sa-lem, Đền thờ, các thầy tế lễ và sự thờ phượng được nhấn mạnh (Giô-ên 1:9, 13-14; 2:15-17).
• Không có lời lên án về tội thờ hình tượng một cách rõ rệt như các tiên tri khác (Ê-sai, Giê-rê-mi), có thể gợi ý một thời kỳ tương đối thuần khiết về tôn giáo nhưng suy đồi về đạo đức và thuộc linh.

Sách Giô-ên có thể chia làm hai phần chính, xoay quanh một biến cố thảm khốc: **đại nạn cào cào**.

Một tai họa chưa từng có ập đến Giu-đa: một đàn **cào cào tàn phá** khủng khiếp. Giô-ên mô tả chi tiết sự tàn phá của chúng như một đội quân xâm lược (1:4, 6-7). Mùa màng, cây cối, thức ăn cho người và súc vật đều bị tiêu diệt. Ngay cả **các của lễ chay và lễ quán** trong Đền thờ cũng bị cắt đứt (1:9, 13).

Giô-ên nhìn thấy trong tai họa tự nhiên này **bàn tay phán xét của Đức Chúa Trời**. Ông kêu gọi mọi người, từ kẻ già đến trẻ nhỏ, từ người say sưa đến các thầy tế lễ, hãy **xé lòng, đừng xé áo** (2:12-13). Đây là điểm then chốt: Đức Chúa Trời muốn sự ăn năn thật bên trong, chứ không chỉ hình thức bên ngoài. Lý do để hy vọng nằm ở bản tính Ngài: “Vì Ngài là nhân từ, hay thương xót, chậm giận, giàu ơn, và đổi ý về sự tai vạ” (2:13).

“Đức Giê-hô-va phán: Bây giờ hãy hết lòng trở về cùng ta, kiêng ăn, khóc lóc và buồn rầu. Khá xé lòng các ngươi, và đừng xé áo các ngươi. Khá trở về cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời các ngươi; vì Ngài là nhân từ, hay thương xót, chậm giận, giàu ơn, và đổi ý về sự tai vạ.” (Giô-ên 2:12-13)

Đáp lại sự ăn năn, Đức Chúa Trời hứa ban phước dư dật: phục hồi đất đai (2:21-27), và quan trọng hơn, **tuôn đổ Thần của Ngài** trên mọi loài xác thịt (2:28-32). Đây là một trong những lời tiên tri vĩ đại nhất về Đức Thánh Linh.

Sách sau đó chuyển sang viễn cảnh **“Ngày của Đức Giê-hô-va”** (*Yom YHWH*). Khái niệm này là trung tâm trong sứ điệp Giô-ên. Ban đầu, nó ám chỉ **ngày phán xét gần** cho Giu-đa qua nạn cào cào (1:15; 2:1-2, 11). Nhưng sau đó, nó mở rộng thành ngày phán xét cuối cùng cho mọi dân tộc trong trận chiến Ha-ghê-đôn (3:2, 12-14), và cũng là **ngày cứu rỗi** cho những ai kêu cầu danh Chúa (2:32).

Như vậy, “Ngày của Đức Giê-hô-va” trong Giô-ên có tính **lưỡng diện**: vừa là sự đoán phát kinh hoàng cho kẻ thù của Đức Chúa Trời, vừa là sự giải cứu vinh quang cho dân sự Ngài. Nó kết thúc với hình ảnh phước hạnh vĩnh cửu: “Giu-đa sẽ còn đời đời, và Giê-ru-sa-lem sẽ còn từ đời nầy đến đời kia... Đức Giê-hô-va phán vậy” (3:20-21).

Sách Giô-ên có ảnh hưởng lớn, đặc biệt trong **Tân Ước**.

1. Sự Tuôn Đổ Đức Thánh Linh (Giô-ên 2:28-32): Lời tiên tri này được **Sứ đồ Phi-e-rơ trích dẫn trực tiếp** trong ngày Lễ Ngũ Tuần (Công vụ 2:16-21). Phi-e-rơ tuyên bố hiện tượng Đức Thánh Linh giáng lâm trên các môn đồ chính là sự **ứng nghiệm** của lời Giô-ên. Điều này thiết lập kỷ nguyên của Hội Thánh, nơi Đức Thánh Linh được ban cho mọi tín đồ, không phân biệt tuổi tác, giới tính, hay địa vị (“con trai, con gái… người già, kẻ trẻ… cả những đầy tớ”).

2. Ngày Của Đức Giê-hô-va & Sự Cứu Rỗi (Giô-ên 2:32): Câu “Ai kêu cầu danh Đức Giê-hô-va thì sẽ được cứu” được **Sứ đồ Phao-lô áp dụng** cho sự cứu rỗi trong Chúa Giê-xu Christ cho cả người Giu-đa lẫn Dân Ngoại (Rô-ma 10:13). Danh “Đức Giê-hô-va” trong Cựu Ước giờ đây được bày tỏ đầy đủ trong danh “Giê-xu Christ” (Công vụ 4:12).

3. Sự Phán Xét Các Dân Tộc (Giô-ên 3): Hình ảnh về sự phán xét các dân tộc trong trũng Giô-sa-phát (có nghĩa “Đức Giê-hô-va phán xét”) tìm thấy tiếng vang trong sách Khải Huyền, đặc biệt trong trận chiến Ha-ma-ghê-đôn (Khải Huyền 14:14-20; 16:16; 19:11-21).

Sứ điệp của Giô-ên không chỉ là lịch sử hay thần học, mà còn rất thiết thực cho đời sống chúng ta.

1. Nhận Biết “Những Đàn Cào Cào” và Tiếng Gọi Ăn Năn: “Đàn cào cào” trong đời sống chúng ta có thể là những **khủng hoảng, mất mát, bệnh tật, hay sự khô hạn thuộc linh**. Giô-ên dạy chúng ta đừng chỉ xem đó là rủi ro ngẫu nhiên, mà hãy cầu hỏi Chúa: “Ngài muốn dạy con điều gì?”. Có điều gì Chúa đang kêu gọi chúng ta **ăn năn, xé lòng**? Có sự ưu tiên nào, tội lỗi nào, hay thần tượng nào đang cướp đi sự thờ phượng thuần khiết dành cho Ngài?

2. Sự Ăn Năn Thật – “Xé Lòng, Đừng Xé Áo”: Đức Chúa Trời ghét sự đạo đức giả. Chúng ta dễ rơi vào hình thức: đi nhà thờ, dâng hiến, cầu nguyện dài... mà lòng vẫn xa cách Ngài. Lời kêu gọi “**xé lòng**” nhắc nhở chúng ta về sự khiêm nhường, thống hối thật trước mặt Chúa. Sự phục hưng thật bắt đầu từ đây.

3. Nắm Chắc Lời Hứa Về Đức Thánh Linh: Chúng ta đang sống trong **thời đại của Đức Thánh Linh** mà Giô-ên đã tiên tri! Mỗi tín đồ đều đã nhận lãnh Đức Thánh Linh (Rô-ma 8:9). Ứng dụng là: **Hãy để Ngài đầy dẫy, dẫn dắt, và bày tỏ quyền năng qua đời sống chúng ta.** Chúng ta có thể cầu xin Chúa tuôn đổ Thánh Linh Ngài trên gia đình, Hội Thánh, và công việc chúng ta cách mới mẻ.

4. Sống Với Tầm Nhìn Về “Ngày Của Đức Giê-hô-va”: Lịch sử không vô định; nó đang hướng về **ngày Chúa Giê-xu Christ trở lại** trong vinh quang để phán xét và thiết lập vương quốc đời đời. Điều này cho chúng ta:
- Hy vọng giữa nghịch cảnh: Sự đau khổ hiện tại không phải là cuối cùng.
- Khẩn trương trong sứ mạng: Mọi người cần nghe danh Chúa để được cứu (Giô-ên 2:32).
- Đời sống thánh khiết: “Vì thế, hỡi các người rất yêu dấu của tôi, vì các người trông đợi những điều đó, hãy gắng sức làm cho mình được Chúa tiếp nhận, không vết, không chỗ trách được, và có sự bình an.” (2 Phi-e-rơ 3:14).

Tiên tri Giô-ên, dù ít được biết đến, đã để lại một di sản thuộc linh vô giá. Ông như một **bác sĩ thuộc linh** chẩn đoán căn bệnh của dân sự qua cơn khủng hoảng, kê toa duy nhất là sự ăn năn thật, và hứa về một tương lai phục hưng vinh quang nhờ Thần của Đức Chúa Trời. Sứ điệp của ông xuyên suốt từ Cựu Ước đến Tân Ước, từ Lễ Ngũ Tuần đến ngày Chúa tái lâm.

Ngày nay, mỗi Cơ Đốc nhân được mời gọi **sống trong sự ứng nghiệm** của lời tiên tri Giô-ên: Ăn năn mỗi ngày, bước đi trong quyền năng Đức Thánh Linh đã được tuôn đổ, và sống với niềm hy vọng sống động về Ngày của Chúa, khi mọi nước mắt sẽ lau sạch và sự công bình ngự trị đời đời. Hãy nhớ lời hứa: “Ai kêu cầu danh Đức Giê-hô-va thì sẽ được cứu” – và danh đó, ngày nay chúng ta biết, chính là **Chúa Giê-xu Christ**, Đấng Cứu Rỗi duy nhất của nhân loại.