Làm Thế Nào Để Tha Thứ Cho Những Người Phạm Tội Chống Lại Tôi?
Tha thứ là một trong những mệnh lệnh khó thực hiện nhất mà Kinh Thánh dành cho Cơ Đốc nhân, đồng thời cũng là nền tảng cho sự tự do và chữa lành tâm linh. Trong bối cảnh một thế giới đầy tổn thương, phản bội và bất công, lời dạy “hãy tha thứ” của Chúa Giê-xu vang lên như một điều nghịch lý đối với lý trí tự nhiên. Tuy nhiên, tha thứ không phải là một lựa chọn tùy ý; đó là đặc tính cốt lõi của một đời sống đã được ân điển biến đổi. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào nền tảng Kinh Thánh của sự tha thứ, khám phá ý nghĩa thần học từ ngữ nguyên Hy Lạp và Hê-bơ-rơ, và đưa ra một lộ trình thực tiễn để vận dụng mệnh lệnh này vào những tổn thương sâu sắc nhất của đời sống.
Trước khi hiểu "làm thế nào", chúng ta phải hiểu rõ "tha thứ" là gì trong quan điểm của Đức Chúa Trời. Trong Tân Ước, từ Hy Lạp chính được dùng cho “tha thứ” là aphiēmi (ἀφίημι). Từ này mang ý nghĩa mạnh mẽ: “thả ra, buông bỏ, gửi đi, hoặc tha thứ”. Nó hàm ý một hành động cố ý buông bỏ quyền đòi hỏi sự đền bù hay trả thù. Aphiēmi xuất hiện trong lời cầu nguyện mẫu: “Xin tha tội (aphes) cho chúng tôi, như chúng tôi cũng tha (aphēkamen) kẻ phạm tội nghịch cùng chúng tôi” (Ma-thi-ơ 6:12).
Một từ quan trọng khác là charizomai (χαρίζομαι), bắt nguồn từ charis (ân điển). Từ này nhấn mạnh tha thứ là một hành động của ân điển, một món quay nhưng không ban cho người không xứng đáng. Phao-lô sử dụng từ này trong Ê-phê-sô 4:32: “Hãy ở với nhau cách nhân từ, đầy dẫy lòng thương xót, tha thứ (charizomenoi) nhau như Đức Chúa Trời đã tha thứ (echarisato) anh em trong Đấng Christ vậy.”
Trong Cựu Ước, từ Hê-bơ-rơ chính là nasa (נָשָׂא), có nghĩa là “cất đi, mang lấy, gánh vác”. Khi Đức Chúa Trời tha thứ, Ngài cất đi tội lỗi của chúng ta (Thi Thiên 32:1, 5). Điều này chỉ ra hình ảnh tiên tri về Chúa Giê-xu, Đấng đã gánh lấy (nasa) tội lỗi của chúng ta trên thập tự giá (Ê-sai 53:4, 12). Như vậy, tha thứ theo Kinh Thánh không đơn thuần là bỏ qua lỗi lầm; đó là một hành động quyết định, đầy ân điển, để buông bỏ sự oán giữ, cất đi gánh nặng trả thù, và giao phó sự công bình cho Đức Chúa Trời.
Sự mệnh lệnh tha thứ bắt nguồn từ chính bản tính và hành động của Đức Chúa Trời.
1. Chúng Ta Đã Được Tha Thứ Một Cách Nhưng Không: Đây là động lực mạnh mẽ nhất. Ma-thi-ơ 18:21-35 kể câu chuyện người đầy tớ không biết thương xót. Sau khi được chủ tha một món nợ khổng lồ (10,000 ta-lâng – tương đương hàng trăm triệu đô-la), anh ta từ chối tha thứ cho người bạn nợ mình một số tiền nhỏ (100 đơ-ni-ê – tương đương vài ngày lương). Kết luận của Chúa Giê-xu thật nghiêm khắc: “Nếu mỗi người trong các ngươi không hết lòng tha lỗi cho anh em mình, thì Cha ta ở trên trời cũng sẽ xử với các ngươi như vậy” (câu 35). Tha thứ không phải là điều kiện để nhận được sự tha thứ, nhưng là bằng chứng tất yếu cho thấy chúng ta đã thật sự hiểu và đón nhận sự tha thứ khôn tả từ Đức Chúa Trời. Chúng ta, những người đã được tha thứ một món nợ không thể trả nổi (tội lỗi chống nghịch Đức Chúa Trời), sao có thể từ chối tha thứ một món nợ nhỏ hơn (tội lỗi người khác phạm với chúng ta)?
2. Tha Thứ Giải Phóng Chính Bản Thân Người Bị Tổn Thương: Tha thứ trước hết là một quyết định vì sức khỏe thuộc linh của chính chúng ta. Cầm giữ sự oán giữ và cay đắng giống như uống thuốc độc và mong người kia chết. Hê-bơ-rơ 12:15 cảnh báo: “Hãy coi chừng kẻo có kẻ trật phần ân điển của Đức Chúa Trời, kẻo rễ đắng châm ra, có thể ngăn trở và làm ô uế phần nhiều trong anh em chăng.” Rễ đắng của sự không tha thứ sẽ đầu độc toàn bộ đời sống thuộc linh, làm hư hỏng các mối quan hệ và che khuất tầm nhìn về ân điển Chúa.
3. Tha Thứ Là Bắt Chước Chính Chúa Giê-xu: Trên thập tự giá, Chúa Giê-xu đã cầu nguyện cho những kẻ hành hạ Ngài: “Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì” (Lu-ca 23:34). Ngài đã thực hành điều Ngài giảng dạy một cách trọn vẹn nhất. Là môn đồ của Ngài, chúng ta được kêu gọi đi theo con đường ấy (1 Phi-e-rơ 2:21-23).
Để thực hành tha thứ đúng đắn, cần phải làm sáng tỏ những hiểu lầm:
- Tha thứ không có nghĩa là phủ nhận tội lỗi hoặc hậu quả: Tha thứ thừa nhận rằng một sự sai trái thực sự đã xảy ra. Nó không nói “không sao đâu” mà nói “điều đó rất sai trái, nhưng tôi chọn buông bỏ quyền trừng phạt bạn”.
- Tha thứ không đồng nghĩa với tin tưởng mù quáng hoặc phục hồi mối quan hệ không điều kiện: Bạn có thể tha thứ cho một kẻ trộm, nhưng điều đó không có nghĩa bạn mở cửa nhà kho cho họ. Bạn có thể tha thứ cho người ngược đãi, nhưng sự tin cậy và sự thân mật phải được xây dựng lại theo thời gian, nếu có thể, với những ranh giới lành mạnh. Tha thứ là một quyết định đơn phương; còn hòa giải là một quá trình song phương đòi hỏi sự ăn năn và thay đổi từ phía người phạm lỗi.
- Tha thứ không có nghĩa là quên đi: Kinh Thánh không dạy chúng ta phải có trí nhớ như tờ giấy trắng. Ngay cả Đức Chúa Trời, Đấng nói “Ta sẽ tha thứ sự gian ác chúng nó, và không nhớ đến tội lỗi chúng nó nữa” (Giê-rê-mi 31:34), cũng không phủ nhận kiến thức về lịch sử. “Không nhớ đến” ở đây có nghĩa là Ngài sẽ không dùng tội lỗi ấy để chống lại chúng ta nữa. Ký ức có thể vẫn còn, nhưng nỗi đau của nó đã được chữa lành và không còn quyền kiểm soát chúng ta.
- Rào cản lớn nhất: Cảm giác rằng tha thứ là bất công: Đây là lý do chúng ta cần giao phó sự phán xét cho Đức Chúa Trời. Rô-ma 12:19 khẳng định: “Hỡi kẻ rất yêu dấu của tôi ơi, chính mình chớ trả thù ai, nhưng hãy nhường cho cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời; vì có chép lời Chúa phán rằng: Sự trả thù thuộc về ta; ta sẽ báo ứng, Chúa phán vậy.” Tha thứ là đặt gánh nặng công lý vào tay Đấng Công Bình Tuyệt Đối, Đấng xét đoán mọi sự cách hoàn hảo.
Tha thứ thường là một hành trình hơn là một sự kiện. Dưới đây là các bước thực tiễn dựa trên nguyên tắc Kinh Thánh:
Bước 1: Thành Thật Thừa Nhận Nỗi Đau Và Sự Giận Dữ Trước Mặt Chúa. Đừng đè nén cảm xúc. Hãy mang chúng đến với Chúa. Hãy như Đa-vít, người đã thổ lộ cách chân thật nỗi đau và lòng oán hận trong các Thi Thiên (ví dụ: Thi Thiên 55, 109). Cầu nguyện: “Lạy Chúa, con đang rất đau đớn. Con giận người này. Sự bất công này thật khó chấp nhận. Nhưng con mang tất cả những cảm xúc này đến trước mặt Ngài.”
Bước 2: Nhận Biết Và Nhớ Lại Sự Tha Thứ Mà Chính Bạn Đã Nhận Được. Dành thời gian suy ngẫm về Ê-phê-sô 2:1-9, Cô-lô-se 2:13-14. Hãy nhớ bạn đã từng là kẻ thù nghịch của Đức Chúa Trời (Rô-ma 5:10), nhưng trong Đấng Christ, bạn đã được tha thứ hoàn toàn. Cầu nguyện tạ ơn Chúa vì ân điển khôn tả này. Sự nhận thức sâu sắc về ân điển sẽ làm mềm lòng chai đá của chúng ta.
Bước 3: Quyết Định Và Tuyên Bố Sự Tha Thứ. Đây là hành động của ý chí, bất chấp cảm xúc. Dựa trên sự vâng phục Chúa và lòng biết ơn vì mình đã được tha thứ, hãy đưa ra một quyết định có ý thức: “Con chọn tha thứ cho [tên người đó] vì tội [hành động cụ thể].” Bạn có thể cần tuyên bố điều này thành lời trong lúc cầu nguyện riêng tư. Điều này tương ứng với hành động aphiēmi – buông bỏ, thả ra.
Bước 4: Cầu Nguyện Cho Người Đã Làm Tổn Thương Bạn. Đây là bước mang tính biến đổi sâu sắc. Chúa Giê-xu dạy: “Hãy cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi” (Ma-thi-ơ 5:44). Cầu nguyện cho họ không phải để lời cầu nguyện trở thành lời nguyền rủa (“Lạy Chúa, xin sửa dạy họ!”), nhưng thật lòng cầu xin phước hạnh, sự thức tỉnh thuộc linh và ân điển cho họ. Khi chúng ta cầu nguyện cho ai, lòng chúng ta khó lòng tiếp tục cay đắng với người ấy.
Bước 5: Giao Phó Sự Công Bình Cho Đức Chúa Trời. Trút gánh nặng trả thù bằng cách tuyên đọc Rô-ma 12:17-21. Hãy nói: “Lạy Chúa, con giao phó vụ việc này cho Ngài. Sự trả thù thuộc về Ngài. Con tin cậy Ngài sẽ xử lý cách công bình và khôn ngoan, dù ở đời này hay đời sau.”
Bước 6: Lặp Lại Quá Trình Khi Cần Thiết. Ký ức và cảm xúc đau đớn có thể quay lại. Ma-thi-ơ 18:21-22 cho thấy tha thứ là một lối sống (“bảy mươi lần bảy”). Mỗi khi sự cay đắng trỗi dậy, hãy lập lại bước 3, 4 và 5. Tha thứ giống như tháo một chiếc cùm; đôi khi chúng ta phải tháo từng chốt một.
- Trong Gia Đình: Những tổn thương từ lời nói, sự thất vọng, hay quá khứ gia đình cần được đem ra ánh sáng của sự tha thứ mỗi ngày. Hãy thực hành Ê-phê-sô 4:26-27: “Chớ căm giận cho đến khi mặt trời lặn.”
- Trong Hội Thánh: Xung đột là không thể tránh khỏi (Công vụ 6:1, 15:39). Hãy theo mẫu mực của Ma-thi-ơ 18:15-17 để giải quyết, với mục tiêu tối hậu là phục hồi và tha thứ (Ga-la-ti 6:1).
- Trong Xã Hội: Cơ Đốc nhân được kêu gọi làm người hòa giải (2 Cô-rinh-tô 5:18-19). Thái độ tha thứ của chúng ta trước những bất công xã hội hoặc lăng nhục cá nhân là một chứng cớ mạnh mẽ về quyền năng của Phúc Âm.
- Với Chính Mình: Đôi khi khó khăn nhất là tha thứ cho bản thân sau khi đã ăn năn. Hãy nhớ rằng: “Vậy hiện nay chẳng còn có sự đoán phạt nào cho những kẻ ở trong Đức Chúa Jêsus Christ” (Rô-ma 8:1). Nếu Đức Chúa Trời đã tha thứ, chúng ta không có quyền kết tội chính mình.
Tha thứ cho người phạm tội nghịch cùng chúng ta không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, nhưng là bằng chứng của sức mạnh thuộc linh đến từ Thánh Linh. Đó là hành động bắt chước Chúa Cứu Thế, công bố rằng quyền năng của ân điển lớn hơn quyền lực của tội lỗi và sự trả thù. Hành trình tha thứ có thể đầy nước mắt và đau đớn, nhưng nó dẫn đến một nơi tự do, bình an và sự giải phóng khỏi nhà tù của lòng oán giữ.
Hãy bắt đầu hôm nay. Hãy chọn một tổn thương, dù lớn hay nhỏ, và đem nó qua từng bước của lộ trình Kinh Thánh. Hãy nhớ lời hứa: “Hãy xưng tội cùng nhau, và cầu nguyện cho nhau, hầu cho anh em được lành bệnh” (Gia-cơ 5:16). Sự chữa lành thật sự – cho tâm hồn, cho các mối quan hệ, và cho chính linh hồn – bắt đầu từ một lựa chọn đơn giản nhưng đầy quyền năng: “Con chọn tha thứ.”