Charles Ryrie là ai?

Trong hành trình đức tin và nghiên cứu Kinh Thánh của Cơ Đốc nhân Tin Lành, có những cái tên đã trở thành cột mốc quan trọng, giúp định hình tư duy thần học và cung cấp công cụ để hiểu sâu hơn Lời Đức Chúa Trời. Một trong những cột mốc ấy là Charles Caldwell Ryrie (1925-2016). Không chỉ là một học giả Kinh Thánh uyên bác, ông còn là một giáo sư, tác giả, và trên hết, là một tôi tớ trung tín của Chúa, người đã dành cả đời để giảng dạy, biên soạn, và phổ biến sự hiểu biết về chân lý Kinh Thánh. Bài viết này sẽ khám phá cuộc đời, di sản thần học, và những đóng góp không thể phủ nhận của ông cho cộng đồng tin Chúa toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực nghiên cứu và áp dụng Lời Chúa vào đời sống.

Charles Ryrie sinh năm 1925 tại St. Louis, Missouri, Hoa Kỳ. Ông sớm bày tỏ niềm đam mê với Kinh Thánh và theo đuổi con đường học thuật thần học. Ông lần lượt nhận bằng Cử nhân từ Đại học Haverford, Thạc sĩ Thần học (Th.M.) và Tiến sĩ Thần học (Th.D.) từ Chủng viện Thần học Dallas (Dallas Theological Seminary - DTS), một cơ sở đào tạo nổi tiếng với lập trường thần học Giải Nghĩa (Dispensationalism) và bảo thủ. Sau đó, ông cũng nhận bằng Tiến sĩ Triết học (Ph.D.) từ Đại học Edinburgh, Scotland.

Sự nghiệp giảng dạy của Ryrie gắn liền với các chủng viện thần học hàng đầu. Ông từng là giáo sư thần học hệ thống và cựu hiệu trưởng của Chủng viện Thần học Dallas, và sau này là giáo sư tại Chủng viện Thần học Biblical (Biblical Theological Seminary). Tuy nhiên, di sản lớn nhất của ông không nằm ở các chức vụ, mà nằm ở những gì ông viết ra. Ryrie là tác giả của hơn 30 cuốn sách, nhưng có lẽ hai công trình khiến tên tuổi ông trở nên quen thuộc với hàng triệu Cơ Đốc nhân là cuốn “Thần Học Căn Bản” (Basic Theology) và đặc biệt là bản Kinh Thánh Giải Nghĩa Ryrie (The Ryrie Study Bible).

Để hiểu Charles Ryrie, chúng ta cần nắm được ba trụ cột thần học chính trong các tác phẩm của ông: Thần học Giải Nghĩa (Dispensationalism), sự nhấn mạnh vào Ân Điển (Charis) trong sự cứu rỗi, và tính rõ ràng, có hệ thống trong trình bày chân lý.

1. Thần Học Giải Nghĩa (Dispensationalism) Của Ryrie:
Ryrie là một trong những người bảo vệ và hệ thống hóa quan điểm Thần học Giải Nghĩa hiện đại. Trong tác phẩm kinh điển “Dispensationalism”, ông đã định nghĩa và bảo vệ quan điểm này một cách mạch lạc. Cốt lõi của Thần học Giải Nghĩa là nhìn nhận Kinh Thánh như một câu chuyện cứu rỗi thống nhất nhưng được Đức Chúa Trời quản lý qua các giai đoạn (dispensations) khác nhau, nơi cách thức Ngài đối xử với con người có sự thay đổi, trong khi kế hoạch cứu rỗi qua đức tin nơi Đấng Mê-si (Chúa Giê-xu Christ) vẫn là hằng số.

Một điểm nhấn quan trọng trong lập trường của Ryrie là sự phân biệt rõ ràng giữa Y-sơ-ra-ên (Israel) và Hội Thánh (Ekklēsia). Ông dựa trên nhiều phân đoạn Kinh Thánh, như Rô-ma 11:25-29, để lập luận rằng những lời hứa giao ước của Đức Chúa Trời với dân tộc Y-sơ-ra-ên (theo xác thịt) vẫn còn hiệu lực và sẽ được ứng nghiệm theo nghĩa đen trong tương lai, không bị Hội Thánh thay thế (quan điểm Thay Thế Thần Học - Replacement Theology). Điều này củng cố niềm hy vọng về sự trở lại của Chúa Giê-xu và thiết lập Vương Quốc Ngàn Năm (Millennium).

2. Sự Nhấn Mạnh Vào Ân Điển Trong Sự Cứu Rỗi:
Một đóng góp lớn khác của Ryrie là làm sáng tỏ học thuyết về sự cứu rỗi bởi đức tin và bởi ân điển (Sola Gratia, Sola Fide). Trong cuốn “Thần Học Căn Bản” và các bài viết, ông giải thích cặn kẽ rằng sự cứu rỗi là một món quà nhưng không (δωρεάν, dōrean) của Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 2:8-9), không dựa trên công đức hay việc lành của con người. Ông thường nhấn mạnh từ Hy Lạp χαρίζομαι (charizomai) nghĩa là “ban cho cách nhưng không”, xuất phát từ chữ χάρις (charis) - ân điển.

Ông cũng làm rõ khái niệm về sự bảo đảm đời đời của sự cứu rỗi (Eternal Security), dựa trên thẩm quyền và lời hứa của Đức Chúa Trời, chứ không dựa trên cảm xúc hay sự bền đỗ của con người (Giăng 10:28-29; Rô-ma 8:38-39).

3. Phong Cách Rõ Ràng, Hệ Thống Và Thực Tiễn:
Sức mạnh của Ryrie nằm ở khả năng trình bày những chân lý thần học phức tạp một cách rõ ràng, có hệ thống và dễ tiếp cận. Cuốn “Thần Học Căn Bản” của ông là minh chứng rõ nhất. Thay vì viết một công trình hàn lâm khô khan, ông sắp xếp các giáo lý một cách logic, giải thích bằng ngôn ngữ bình dân, kèm theo những ứng dụng thực tế. Điều này giúp cho mọi tín hữu, từ mới tin đến người nghiên cứu lâu năm, đều có thể hiểu và củng cố nền tảng đức tin của mình.

Có lẽ không có công cụ nào đưa di sản của Charles Ryrie vào tay của hàng triệu người hiệu quả bằng Bản Kinh Thánh Giải Nghĩa Ryrie (The Ryrie Study Bible). Được xuất bản lần đầu năm 1978, đây là một trong những bản Kinh Thánh giải nghĩa (study Bible) phổ biến nhất thế giới.

Giá trị của bản Kinh Thánh này nằm ở:

• Lời Giải Nghĩa Súc Tích: Dưới mỗi trang là những ghi chú giải kinh ngắn gọn, giải thích ý nghĩa của câu/câu chuyện dựa trên nguyên tắc giải kinh theo nghĩa đen, lịch sử, văn phạm. Các ghi chú này thường trích dẫn những phân đoạn tương quan, giúp độc giả tự mình “dùng Kinh Thánh giải nghĩa Kinh Thánh”.
• Hệ Thống Tham Khảo Đa Dạng: Một mạng lưới tham khảo chéo dày đặc liên kết các chủ đề xuyên suốt Kinh Thánh.
• Đề Mục và Dàn Ý: Mỗi sách đều có phần giới thiệu về tác giả, niên đại, bối cảnh, và một dàn ý chi tiết, giúp độc giả nắm được cấu trúc và thông điệp chính.
• Biểu Đồ và Bản Đồ: Các biểu đồ về các giai đoạn (dispensations), lời tiên tri, hay bản đồ hành trình của các sứ đồ... trực quan hóa kiến thức Kinh Thánh.
• Tính Trung Lập và Trung Tín: Ryrie cố gắng trình bày các ghi chú một cách trung lập trên những vấn đề không thuộc giáo lý căn bản, nhưng luôn kiên định với các chân lý nền tảng về sự cứu rỗi, thần tính của Đấng Christ và uy quyền Kinh Thánh.

Bản Kinh Thánh này đã trở thành “người thầy tại gia” cho vô số tín hữu, mục sư, và nhà truyền giáo, giúp họ tự tin hơn trong việc đọc, hiểu và giảng dạy Lời Chúa.

Di sản của Charles Ryrie không chỉ là kiến thức lịch sử, mà còn mang lại những bài học và ứng dụng thiết thực cho mỗi chúng ta hôm nay:

1. Xây Dựng Nền Tảng Thần Học Vững Chắc:
Trong một thời đại nhiều giáo lý lạc và tư tưởng hỗn loạn, việc trang bị cho mình một nền tảng thần học đúng đắn là vô cùng quan trọng. Mỗi Cơ Đốc nhân cần chủ động học hỏi, không chỉ dựa trên cảm xúc. Hãy noi gương Ryrie, bắt đầu từ những điều căn bản: Kinh Thánh là Lời Đức Chúa Trời (2 Ti-mô-thê 3:16), Sự Cứu Rỗi Bởi Ân Điển Qua Đức Tin (Ê-phê-sô 2:8-9), Chúa Giê-xu Là Đường Đi, Lẽ Thật và Sự Sống (Giăng 14:6). Cuốn “Thần Học Căn Bản” của ông vẫn là một tài liệu tuyệt vời để tự học hoặc học nhóm.

2. Sống Với Niềm Hy Vọng Về Tương Lai:
Quan điểm Giải Nghĩa mà Ryrie bảo vệ nhắc chúng ta rằng lịch sử đang tiến về một hướng rõ ràng theo kế hoạch chủ quyền của Đức Chúa Trời. Khi thế giới đầy biến động, chúng ta có thể an tâm rằng Chúa vẫn đang cầm quyền và Ngài sẽ trở lại. Niềm hy vọng về sự tái lâm của Chúa Giê-xu Christ (Tít 2:13) và một tương lai tươi sáng cho những ai thuộc về Ngài phải thúc đẩy chúng ta sống thánh sạch, nhiệt thành trong chức vụ và trung tín trong sự chờ đợi.

3. Trang Bị Công Cụ Để Tự Nghiên Cứu Kinh Thánh:
Ryrie trao cho chúng ta một công cụ – bản Kinh Thánh Giải Nghĩa. Ứng dụng ở đây là chúng ta cần phát triển thói quen tự nghiên cứu Kinh Thánh cách có phương pháp. Đừng chỉ đọc lướt, hãy dừng lại, tra cứu ghi chú, xem xét bối cảnh, và liên kết với các phần khác. Như người Bê-rê, “sẵn lòng chịu khó, ngày nào cũng tra xem Kinh Thánh, để xét xem lời giảng có thật chăng” (Công vụ 17:11).

4. Truyền Đạt Chân Lý Cách Rõ Ràng Và Khiêm Nhường:
Ryrie là tấm gương về việc truyền đạt chân lý sâu sắc một cách dễ hiểu. Trong chức vụ của mình, dù là dạy con cái, chia sẻ trong nhóm nhỏ hay làm chứng, chúng ta cần cố gắng trình bày lẽ thật về Chúa Giê-xu một cách rõ ràng, trung thực với Kinh Thánh, và với thái độ khiêm nhường, yêu thương (1 Phi-e-rơ 3:15).

Charles Caldwell Ryrie đã kết thúc cuộc đời dương thế vào năm 2016, nhưng di sản của ông vẫn tiếp tục sinh động và có ích. Ông không phải là một nhân vật để chúng ta tôn sùng, nhưng là một tấm gương về một học giả kính sợ Chúa, một giáo sư tận tâm, và một tác giả luôn mong muốn phục vụ Hội Thánh. Qua các tác phẩm, đặc biệt là bản Kinh Thánh Giải Nghĩa và sách “Thần Học Căn Bản”, ông đã giúp hàng triệu người xây dựng nền tảng đức tin vững chắc trên Lời Đức Chúa Trời, hiểu rõ hơn về ân điển kỳ diệu của Ngài, và sống với niềm hy vọng trọn vẹn vào những lời hứa của Chúa.

Lời cầu nguyện và mục đích của đời sống Cơ Đốc nhân là “được đầy dẫy sự hiểu biết về ý muốn của Ngài, với mọi thứ khôn ngoan và hiểu biết thiêng liêng” (Cô-lô-se 1:9). Công việc của những người như Charles Ryrie chính là những phương tiện quý báu để chúng ta đạt đến mục đích đó. Hãy trân trọng, sử dụng những di sản này cách khôn ngoan, và quan trọng hơn hết, hãy để chúng dẫn chúng ta đến với chính Chúa Giê-xu Christ – là trung tâm của mọi lẽ thật và là nguồn sống đời đời.