Chúa Giê-su Là Ai? Khám Phá Cuộc Đời và Di Sản Của Ngài
Trong dòng chảy của lịch sử nhân loại, không có nhân vật nào được nghiên cứu, tôn kính, tranh cãi và biến đổi nhiều cuộc đời như Chúa Giê-su thành Na-xa-rét. Câu hỏi “Ngươi nói Ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15) mà chính Chúa Giê-su đặt ra cho các môn đồ vẫn còn vang vọng đến ngày nay, đòi hỏi một câu trả lời cá nhân và hệ trọng từ mỗi người. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá căn tính, cuộc đời, sứ mệnh và di sản vĩnh cửu của Chúa Giê-su dựa trên nền tảng Kinh Thánh, với những giải nghĩa từ ngữ nguyên bản, mang đến cái nhìn toàn diện về Đấng làm trung tâm của đức tin Cơ Đốc.
Danh tính của Chúa Giê-su được mặc khải ngay từ những trang đầu của Tân Ước. Sứ đồ Giăng tuyên bố: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta, đầy ơn và lẽ thật” (Giăng 1:1, 14). Từ “Ngôi Lời” trong nguyên ngữ Hy Lạp là “Logos” (λόγος), không chỉ đơn thuần là lời nói, mà là nguyên lý sáng tạo, lý trí biện chứng và sự biểu hiện trọn vẹn của Đức Chúa Trời. Việc “Logos trở nên xác thịt” (sarx egeneto – σὰρξ ἐγένετο) khẳng định mầu nhiệm Nhập Thể: Đức Chúa Trời vĩnh hằng tự giáng mình, mang lấy thân phận con người trọn vẹn.
Đồng thời, Ngài cũng hoàn toàn là con người. Ngài được sinh ra bởi một nữ đồng trinh (Ma-thi-ơ 1:23), lớn lên trong một gia đình (Lu-ca 2:51-52), biết đói, khát, mệt mỏi và đau khổ (Giăng 4:6, Ma-thi-ơ 4:2). Danh xưng “Giê-su” ( Iēsous – Ἰησοῦς) là dạng Hy Lạp của tên Hê-bơ-rơ “Yeshua” (יְהוֹשֻׁעַ) hoặc “Yehoshua”, có nghĩa là “Giê-hô-va (Đức Giê-hô-va) là sự cứu rỗi”. Danh này công bố ngay sứ mệnh cốt lõi của Ngài: “Ngài sẽ cứu dân mình ra khỏi tội” (Ma-thi-ơ 1:21).
Cựu Ước đã báo trước về Đấng Mê-si ( Mashiach – מָשִׁיחַ, nghĩa là “Đấng được xức dầu”) sẽ đến để đảm nhận ba chức vụ trọng yếu của Y-sơ-ra-ên: Tiên Tri, Thầy Tế Lễ và Vua.
1. Đấng Tiên Tri Tối Cao: Môi-se từng tiên tri: “Đức Giê-hô-va sẽ lấy lòng các ngươi mà dấy lên giữa anh em các ngươi một Đấng tiên tri như ta; các ngươi khá nghe theo Ngài” (Phục-truyền 18:15). Chúa Giê-su đã làm trọn điều này. Ngài không chỉ công bố lời Đức Chúa Trời, mà chính Ngài là Lời. Ngài giảng dạy với thẩm quyền chưa từng có (Ma-thi-ơ 7:28-29), mặc khải trọn vẹn ý chỉ và tính cách của Đức Chúa Cha.
2. Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm: Sách Hê-bơ-rơ giải thích sâu sắc chức vụ này: “Vì chúng ta có một thầy tế lễ thượng phẩm... đã bị thử thách trong mọi việc cũng như chúng ta, song chẳng phạm tội” (Hê-bơ-rơ 4:15). Khác với các thầy tế lễ phải dâng tế lễ nhiều lần, Chúa Giê-su, với tư cách là Thầy Tế Lễ đời đời theo ban Mên-chi-xê-đéc (Hê-bơ-rơ 7), đã dâng chính mình Ngài làm của lễ một lần đủ cả (Hê-bơ-rơ 9:26). Từ Hy Lạp cho “sự chuộc tội” là “hilastērion” (ἱλαστήριον, Rô-ma 3:25), có nghĩa là “nơi chuộc tội, của lễ làm nguôi cơn thạnh nộ”, diễn tả việc Ngài gánh thay cơn thạnh nộ thánh khiết của Đức Chúa Trời nghịch cùng tội lỗi.
3. Vua Vĩnh Cửu: Thiên sứ báo cho Ma-ri: “Ngài sẽ nên lớn, và được xưng là Con của Đấng Rất Cao; và Chúa là Đức Chúa Trời sẽ ban cho Ngài ngôi Đa-vít là tổ phụ Ngài... nước Ngài sẽ vô cùng” (Lu-ca 1:32-33). Khi Phi-lát hỏi “Vậy ngươi là vua sao?”, Chúa Giê-su đáp: “Thật như lời, ta là vua... Nước ta chẳng thuộc về thế gian nầy” (Giăng 18:37, 36). Vương quốc của Ngài là thuộc linh, được thiết lập trong lòng người tin nhận, và sẽ được hoàn tất cách trọn vẹn khi Ngài tái lâm.
Đỉnh cao của công trình Chúa Giê-su không nằm ở những lời dạy khôn ngoan hay phép lạ quyền năng, mà nằm trong sự kiện lịch sử-thần học của sự chết và sống lại của Ngài. Ngài tuyên bố: “Con người đã đến... phục sự nhiều người, và phó sự sống mình làm giá chuộc (lytron – λύτρον) cho nhiều người” (Mác 10:45). Từ “lytron” có nghĩa là giá tiền chuộc một nô lệ. Loài người bị nô lệ cho tội lỗi và sự chết (Rô-ma 6:23), và Chúa Giê-su đã trả giá bằng chính huyết báu của Ngài để giải phóng chúng ta.
Trên thập tự giá, tiếng kêu “Mọi việc đã được trọn” (Giăng 19:30) trong nguyên ngữ là “Tetelestai!” (Τετέλεσται!), một thuật ngữ thương mại có nghĩa “Đã thanh toán trọn vẹn”. Đây là lời tuyên bố về sự hoàn tất trọn vẹn của công cuộc cứu chuộc. Sự sống lại của Ngài là bằng chứng quyền năng và sự chấp nhận của Đức Chúa Cha đối với của lễ Ngài. Sứ đồ Phao-lô tuyên xưng: “Nếu Đấng Christ không từ kẻ chết sống lại, thì đức tin anh em cũng vô ích, anh em còn ở trong tội lỗi mình” (1 Cô-rinh-tô 15:17). Sự sống lại xác nhận Ngài là Con Đức Chúa Trời (Rô-ma 1:4) và đảm bảo sự sống lại và sự sống đời đời cho những kẻ thuộc về Ngài.
Trong sách Phúc Âm Giăng, Chúa Giê-su đưa ra bảy lời tuyên bố “Ta là” (Egō eimi – Ἐγώ εἰμι) đầy ý nghĩa thần học, vang vọng danh xưng Đức Giê-hô-va trong Cựu Ước (Xuất Ê-díp-tô 3:14):
- “Ta là bánh của sự sống” (Giăng 6:35) – Nguồn no đủ thuộc linh.
- “Ta là sự sáng của thế gian” (Giăng 8:12) – Nguồn mặc khải và dẫn dắt.
- “Ta là cái cửa” (Giăng 10:9) – Phương cách duy nhất để vào sự cứu rỗi.
- “Ta là người chăn hiền lành” (Giăng 10:11) – Đấng chăm sóc và hy sinh.
- “Ta là sự sống lại và sự sống” (Giăng 11:25) – Quyền năng chiến thắng sự chết.
- “Ta là đường đi, lẽ thật, và sự sống” (Giăng 14:6) – Con đường độc nhất đến cùng Đức Chúa Trời.
- “Ta là gốc nho thật” (Giăng 15:1) – Nguồn sống và kết quả thuộc linh.
Di sản của Chúa Giê-su không chỉ là một tôn giáo, mà là một mối quan hệ được phục hồi giữa Đức Chúa Trời và con người. Ứng dụng thực tiễn từ chân lý về Chúa Giê-su vào đời sống hằng ngày bao gồm:
1. Nền Tảng Của Đức Tin và Sự Cứu Rỗi Cá Nhân: Sứ mệnh của Chúa Giê-su đòi hỏi một đáp ứng cá nhân. “Hễ ai tin Con ấy, thì được sự sống đời đời; hễ ai không chịu tin Con ấy, thì chẳng thấy sự sống đâu, nhưng cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời vẫn ở trên người đó” (Giăng 3:36). Đức tin (pistis – πίστις) không chỉ là sự đồng ý trí thức, mà là sự tin cậy, phó thác trọn vẹn vào con người và công trình của Chúa Giê-su Christ.
2. Khuôn Mẫu Cho Đời Sống Môn Đồ: Chúa Giê-su là gương mẫu trọn vẹn về tình yêu thương, sự khiêm nhường, vâng phục và sự cầu nguyện. Ngài phán: “Hãy học theo ta; vì ta nhu mì, khiêm nhường trong lòng” (Ma-thi-ơ 11:29). Đời sống của Cơ Đốc nhân là quá trình được “đổi nên giống như hình ảnh Con Ngài” (Rô-ma 8:29).
3. Nguồn Hy Vọng và Phước Hạnh Trong Mọi Hoàn Cảnh: Vì Ngài đã sống lại và đang ngự bên hữu Đức Chúa Trời, chúng ta có một Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm cảm thương và cầu thay (Hê-bơ-rơ 7:25). Trong mọi thử thách, chúng ta có thể đến gần “ngôi ân điển, hầu cho được thương xót và tìm được ân điển để giúp chúng ta trong thì giờ có cần dùng” (Hê-bơ-rơ 4:16).
4. Động Lực và Nội Dung cho Sự Làm Chứng: Hiểu biết về Chúa Giê-su thúc đẩy chúng ta chia sẻ Ngài cho người khác. Sứ đồ Phao-lô tóm tắt sứ điệp của mình: “Vì tôi đã đoán định rằng ở giữa anh em, tôi chẳng biết sự gì khác ngoài Đức Chúa Jêsus Christ, và Đức Chúa Jêsus Christ bị đóng đinh trên cây thập tự” (1 Cô-rinh-tô 2:2).
Chúa Giê-su không phải chỉ là một nhà cách mạng tôn giáo, một bậc thầy đạo đức, hay một nhân vật lịch sử. Kinh Thánh mặc khải Ngài là Đức Chúa Trời nhập thể, Đấng Mê-si được hứa, Cứu Chúa gánh tội, Chủ Tể phục sinh và Vua đang đến. Cuộc đời Ngài là lời mặc khải trọn vẹn nhất về tình yêu và đức công bình của Đức Chúa Trời. Di sản Ngài để lại là Hội Thánh, Thánh Linh, Lời Chúa và sự đảm bảo về một trời mới đất mới.
Câu hỏi then chốt vẫn là câu hỏi Chúa Giê-su đặt ra: “Còn các ngươi thì nói ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15). Câu trả lời của chúng ta không chỉ quyết định quan điểm thần học, mà quyết định vận mệnh đời đời. Lời hứa của Ngài vẫn còn nguyên vẹn: “Hễ ai tin Con, thì được sự sống đời đời” (Giăng 3:36). Ước mong mỗi chúng ta, như sứ đồ Phi-e-rơ, có thể tuyên xưng với đức tin cá nhân: “Chúa là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16), và để chân lý đó biến đổi toàn bộ cuộc đời mình.