Chúa Giê-su Là Ai? Khám Phá Cuộc Đời và Di Sản Của Ngài
Trong dòng chảy của lịch sử nhân loại, không có nhân vật nào vừa gần gũi lại vừa bí ẩn, vừa được tôn kính lại vừa bị chất vấn nhiều như Giê-su người Na-xa-rét. Câu hỏi “Các ngươi nói ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15) mà Ngài đặt ra cho các môn đồ vẫn còn vang vọng đến hôm nay, đòi hỏi mỗi người phải có một câu trả lời cá nhân và dứt khoát. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá thân vị, chức vụ, cuộc đời và di sản vĩnh cửu của Chúa Giê-su Christ, dựa trên nền tảng Kinh Thánh, với những giải nghĩa từ ngữ nguyên bản để làm sáng tỏ chân lý.
Kinh Thánh giới thiệu về Chúa Giê-su với một mặc khải kép, vừa siêu nhiên vừa tự nhiên, khiến Ngài trở nên độc nhất vô nhị.
1. Con Đức Chúa Trời Hằng Hữu (Thần Tính):
Không phải bắt đầu từ máng cỏ Bết-lê-hem, sự hiện hữu của Chúa Giê-su đã có từ trước vô cùng. Giăng 1:1 tuyên bố: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời.” Từ “Ngôi Lời” trong nguyên ngữ Hy Lạp là Logos (Λόγος), mang ý nghĩa sâu xa về Lý Trí, Nguyên Lý Sáng Tạo và Lời phán có quyền năng. Ngôi Lời ấy đã “trở nên xác thịt” (Giăng 1:14) – từ Hy Lạp sarx (σάρξ) – nghĩa là mang lấy bản chất con người đầy đủ và trọn vẹn. Sứ đồ Phao-lô xác nhận: “Ngài vốn có hình Đức Chúa Trời… song đã tự bỏ mình đi, lấy hình tôi tớ” (Phi-líp 2:6-7). Chúa Giê-su chính là Đức Chúa Trời nhập thể, Đấng Tự Hữu Hằng Hữu (Giăng 8:58, dùng từ Egō eimi – “Ta Là”, danh xưng của Đức Giê-hô-va trong Xuất Ê-díp-tô Ký 3:14).
2. Con Người Trọn Vẹn (Nhân Tính):
Đồng thời, Chúa Giê-su hoàn toàn là con người. Ngài được sinh ra bởi một người nữ đồng trinh (Ma-thi-ơ 1:23, ứng nghiệm lời tiên tri Ê-sai 7:14). Ngài lớn lên, học hỏi, trải qua đói khát, mệt mỏi, đau buồn và cám dỗ (Hê-bơ-rơ 4:15). Tác giả sách Hê-bơ-rơ nhấn mạnh: “Vì chúng ta không có thầy tế lễ thượng phẩm không có thể cảm thương sự yếu đuối chúng ta, bèn là một thầy tế lễ bị cám dỗ trong mọi việc cũng như chúng ta” (Hê-bơ-rơ 4:15). Nhân tính trọn vẹn của Ngài là điều kiện cần thiết để Ngài trở thành của lễ chuộc tội thay thế cho loài người.
Công việc cứu chuộc của Đấng Christ được hoàn thành qua ba chức vụ chính yếu, được tiên tri trong Cựu Ước và ứng nghiệm trong Tân Ước.
1. Đấng Tiên Tri: Lời Phán Của Đức Chúa Trời.
Phục truyền Luật lệ Ký 18:15 tiên báo: “Đức Giê-hô-va sẽ lấy giữa anh em lập lên một đấng tiên tri như ta.” Chúa Giê-su chính là Đấng Tiên Tri đó. Ngài không chỉ rao truyền sứ điệp từ Đức Chúa Trời, mà bản thân Ngài là Lời (Logos) của Đức Chúa Trời nhập thể. Giáo lý của Ngài mang thẩm quyền trực tiếp, khác hẳn với các thầy thông giáo (Ma-thi-ơ 7:28-29). Ngài mặc khải trọn vẹn ý chỉ và bản tính của Đức Chúa Trời cho nhân loại.
2. Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm: Đấng Trung Bảo.
Theo luật pháp Môi-se, thầy tế lễ đứng giữa Đức Chúa Trời và dân sự, dâng của lễ chuộc tội. Chúa Giê-su là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm trọn vẹn đời đời, theo ban Mên-chi-xê-đéc, không phải ban A-rôn (Thi thiên 110:4; Hê-bơ-rơ 7). Ngài vừa là Đấng dâng tế lễ, vừa chính là con sinh (Hy Lạp: thysia) được dâng lên một lần đủ cả. Hê-bơ-rơ 9:12 giải thích: “Ấy không phải là dùng huyết của dê đực cùng bò con, nhưng dùng chính huyết mình, mà vào nơi rất thánh một lần thì đủ hẳn, đặng được sự chuộc tội đời đời.” Chức vụ tế lễ của Ngài mang đến sự hòa giải vĩnh viễn giữa Đức Chúa Trời thánh khiết và con người tội lỗi.
3. Đấng Christ – Vua Cai Trị:
Danh hiệu “Christ” là phiên âm của từ Hy Lạp Christos (Χριστός), tương đương với từ Mê-si (Māšîaḥ) trong tiếng Hê-bơ-rơ, có nghĩa là “Đấng được xức dầu”. Trong Cựu Ước, các vua, thầy tế lễ và đôi khi tiên tri được xức dầu để nhận chức vụ. Chúa Giê-su là Đấng được xức dầu bởi Đức Thánh Linh cách trọn vẹn (Ma-thi-ơ 3:16) để thi hành cả ba chức vụ. Ngài là Vua dòng dõi Đa-vít (Lu-ca 1:32-33), đang cai trị trong lòng những ai thuận phục Ngài, và một ngày sẽ trở lại để lập vương quốc hữu hình trên đất (Khải huyền 19:16).
Thập tự giá và ngôi mộ trống không phải là bi kịch, mà là chiến thắng được báo trước của Đức Chúa Trời.
1. Sự Chết Thay: Của Lễ Chuộc Tội Trọn Vẹn.
Chúa Giê-su tuyên bố rõ mục đích Ngài đến thế gian: “Con người đã đến… phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người” (Ma-thi-ơ 20:28). Từ “giá chuộc” (Hy Lạp: lytron) nghĩa là giá phải trả để giải phóng một nô lệ hay tù nhân. Sứ đồ Phao-lô giải thích: “Đấng Christ… đã vì chúng ta phó chính mình Ngài cho Đức Chúa Trời, làm một của lễ… có mùi thơm” (Ê-phê-sô 5:2). Trên thập tự giá, Chúa Giê-su gánh thay án phạt tội lỗi của toàn nhân loại. Tiếng kêu “Mọi việc đã được trọn” (Giăng 19:30) trong nguyên ngữ là Tetelestai (Τετέλεσται), một thuật ngữ thương mại có nghĩa “Đã thanh toán trọn vẹn”. Công trình cứu chuộc đã hoàn tất.
2. Sự Phục Sinh: Đảm Bảo Cho Sự Cứu Rỗi và Sự Sống Lại.
Nếu sự chết của Đấng Christ là giá chuộc, thì sự sống lại của Ngài là biên lai xác nhận Đức Chúa Trời Cha đã chấp nhận của lễ ấy. Sự phục sinh là bằng chứng tối thượng về thần tính và quyền năng khải thắng của Ngài. Phao-lô lập luận: “Nếu Đấng Christ không từ kẻ chết sống lại, thì đức tin anh em cũng vô ích, anh em còn ở trong tội lỗi mình” (1 Cô-rinh-tô 15:17). Chúa Giê-su là “trái đầu mùa của những kẻ ngủ” (câu 20), đảm bảo cho sự sống lại trong thân thể vinh hiển của mọi tín đồ trong tương lai.
Cuộc đời trần thế của Chúa Giê-su kết thúc, nhưng ảnh hưởng và công tác của Ngài vẫn đang tiếp diễn và hướng đến sự hoàn tất cuối cùng.
1. Đấng Cứu Thế Duy Nhất:
“Chẳng có sự cứu rỗi trong đấng nào khác; vì ở dưới trời, chẳng có danh nào khác ban cho loài người, để chúng ta phải nhờ đó mà được cứu” (Công vụ 4:12). Danh “Giê-su” (Iēsous) trong Hy Lạp tương đương với “Giô-sua” (Yehoshua) trong Hê-bơ-rơ, có nghĩa “Đức Giê-hô-va là Sự Cứu Rỗi”. Danh xưng đó tuyên bố sứ mạng độc tôn của Ngài.
2. Chúa (Kyrios) Đang Cai Trị:
Sau khi phục sinh, Chúa Giê-su tuyên bố: “Hết cả quyền phép ở trên trời và dưới đất đã giao cho ta” (Ma-thi-ơ 28:18). Danh hiệu “Chúa” (Hy Lạp: Kyrios) dành cho Ngài khẳng định thẩm quyền tối cao trên mọi lãnh vực đời sống của tín đồ. Đầu phục Ngài làm Chúa là bản chất của đức tin chân thật (Rô-ma 10:9).
3. Quan Án Công Bình Sẽ Đến:
Kinh Thánh dạy rõ: “Ngài đã chỉ định một ngày, khi Ngài sẽ lấy sự công bình đoán xét thế gian, bởi Người Ngài đã lập” (Công vụ 17:31). Chúa Giê-su Christ sẽ trở lại, không còn là Chiên Con chịu chết, mà là Vua vinh hiển và Quan Án công bình để phán xét kẻ sống và kẻ chết (2 Ti-mô-thê 4:1). Đây vừa là niềm hy vọng vừa là lời cảnh tỉnh cho mọi người.
Hiểu biết về Chúa Giê-su không chỉ là giáo lý suông, mà phải biến đổi đời sống.
1. Trong Sự Thờ Phượng và Mối Quan Hệ Cá Nhân:
Hiểu Ngài là Chúa (Kyrios) đòi hỏi chúng ta dâng trọn đời sống mình làm của lễ sống và thánh (Rô-ma 12:1). Sự cầu nguyện trở nên cuộc đối thoại thân mật với Đấng vừa là Chúa tể, vừa là Người Bạn trung tín (Giăng 15:15).
2. Trong Chức Vụ và Sự Môn Đồ Hóa:
Chúa Giê-su là khuôn mẫu tuyệt đối. Môn đồ hóa là quá trình nên giống Thầy mình. Phi-e-rơ dạy: “Đấng Christ cũng đã chịu khổ vì anh em, để lại cho anh em một gương, hầu cho anh em noi dấu chơn Ngài” (1 Phi-e-rơ 2:21). Chức vụ của chúng ta là tiếp tục rao truyền danh Ngài và làm chứng về ân điển Ngài.
3. Trong Hy Vọng và Sự Chờ Đợi:
Biết Ngài là Đấng phục sinh và sẽ trở lại, biến đổi mọi sự đau khổ, thất vọng trần thế. Chúng ta sống với tâm thế “Ma-ra-na-tha” – “Lạy Chúa, xin hãy đến!” (1 Cô-rinh-tô 16:22), lao công không mệt mỏi vì biết rằng công khó mình trong Chúa không hề uổng (1 Cô-rinh-tô 15:58).
Vậy, Chúa Giê-su là ai? Ngài là Đức Chúa Trời toàn hảo và là con người trọn vẹn; là Đấng Tiên Tri, Thầy Tế Lễ và Vua; là Chiên Con chịu cắt nghỉa chuộc tội cho thế gian và là Sư Tử của chi phái Giu-đa đã chiến thắng sự chết; là Đấng Cứu Thế nhân từ đang mời gọi và là Quan Án công bình sẽ phán xét. Cuộc đời Ngài là hiện thân của tình yêu thương hy sinh, và di sản Ngài để lại là Hội Thánh, Lời Hằng Sống và con đường cứu rỗi vĩnh cửu.
Câu hỏi Ngài đặt ra năm xưa giờ đây đến với chúng ta: “Còn các ngươi thì nói ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15). Câu trả lời không nằm trên trang giấy hay lý thuyết, mà nằm ở sự đầu phục, tin cậy và tôn thờ của chính đời sống mỗi người. Ước mong mỗi chúng ta, qua sự mặc khải của Thánh Linh, có thể như Phi-e-rơ mà thưa rằng: “Chúa là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16), và sống trọn vẹn với chân lý biến đổi ấy.