Kinh Thánh Do Thái Đầy Đủ (CJB)
Trong thế giới đa dạng của các bản dịch Kinh Thánh, Kinh Thánh Do Thái Đầy Đủ (The Complete Jewish Bible - CJB) nổi lên như một công cụ độc đáo và phong phú, đặc biệt giúp các tín hữu hiểu rõ hơn về bối cảnh Do Thái gốc rễ của đức tin mình. Bài viết này sẽ đi sâu vào nguồn gốc, đặc điểm, giá trị thần học và ứng dụng thực tiễn của bản dịch đặc biệt này trong việc nghiên cứu Lời Chúa.
Kinh Thánh Do Thái Đầy Đủ là bản dịch toàn bộ Kinh Thánh (Cựu Ước và Tân Ước) do Tiến sĩ David H. Stern, một tín hữu Messianic Jew (Người Do Thái tin nhận Đấng Mê-si là Yeshua), biên soạn và hoàn thành vào năm 1998. Mục đích chính của ông là cung cấp một bản Kinh Thánh phản ánh trung thực và sống động bối cảnh Do Thái vốn có của nó, khôi phục lại "tính Do Thái" của Chúa Giê-xu (Yeshua), các sứ đồ và toàn bộ thông điệp cứu rỗi.
Cốt lõi của CJB nằm ở quan điểm: Kinh Thánh, từ Sáng-thế-ký đến Khải-huyền, là một câu chuyện cứu chuộc duy nhất được viết bởi người Do Thái, chủ yếu cho người Do Thái, và về người Do Thái (cụ thể là dân Y-sơ-ra-ên và Đấng Mê-si của họ), đồng thời mở ra cho mọi dân tộc (Ê-phê-sô 2:11-22). Bản dịch này không phải là một "giáo phái mới" mà là một công cụ nghiên cứu nhằm làm sâu sắc thêm sự hiểu biết của chúng ta về Lời Đức Chúa Trời.
1. Danh Xưng và Thuật Ngữ:
Một trong những điểm dễ nhận thấy nhất là việc sử dụng các tên gọi và thuật ngữ tiếng Hebrew (Hê-bơ-rơ). Ví dụ:
- Yeshua thay vì Jesus (Chúa Giê-xu). "Yeshua" là cách phiên âm tiếng Hebrew/Aram của tên "Giê-xu", có nghĩa là "Giê-hô-va cứu rỗi" (Ma-thi-ơ 1:21).
- Messiah thay vì Christ (Đấng Christ). "Mê-si" (Mashiach) có nghĩa là "Đấng được xức dầu".
- Elohim, Adonai, Yud-Heh-Vav-Heh (YHVH) được giữ nguyên hoặc giải thích thay vì chỉ dùng "Đức Chúa Trời" hay "CHÚA".
- Các tên riêng như Miriam (Mary), Ya'akov (James/Giacơ), Yochanan (John/Giăng).
Việc này nhắc nhở chúng ta rằng Chúa Cứu Thế và Hội Thánh đầu tiên hoàn toàn đắm chìm trong văn hóa và ngôn ngữ Do Thái.
2. Cấu Trúc và Thứ Tự Sách:
CJB sắp xếp Cựu Ước theo thứ tự kinh điển của Do Thái Giáo (Tanakh): Torah (Luật Pháp), Nevi'im (Các Tiên Tri), và Ketuvim (Các Thánh Thư), thay vì thứ tự thông thường trong Kinh Thánh Cơ Đốc. Tân Ước (được gọi là B'rit Hadashah - Giao Ước Mới) vẫn giữ thứ tự quen thuộc nhưng với các tên sách bằng tiếng Hebrew.
3. Phong Cách Dịch Thuật:
David H. Stern áp dụng phương pháp dịch "đầy đủ theo ý nghĩa" (full meaning), cố gắng truyền tải không chỉ từ ngữ mà cả sắc thái văn hóa, lịch sử. Ông thường thêm các chú thích giải thích phong tục, lễ nghi, hoặc ý nghĩa từ nguyên. Ví dụ, trong lời chào của sứ đồ Phao-lô, "ân điển và sự bình an" thường được mở rộng thành "ân điển và shalom bình an", vì từ shalom trong Hebrew bao hàm sự trọn vẹn, thịnh vượng và hòa thuận, không chỉ là sự vắng mặt của chiến tranh.
Giá trị lớn nhất của CJB là giúp chúng ta nhìn thấy sự thống nhất tuyệt vời của Kinh Thánh. Nhiều tín hữu vô tình tách biệt Cựu Ước và Tân Ước, nhưng CJB nhấn mạnh rằng đây là một câu chuyện liên tục về kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời.
1. Lời Hứa Về Đấng Mê-si: CJB làm nổi bật các lời tiên tri trong Cựu Ước về Đấng Mê-si, cho thấy Chúa Yeshua chính là sự ứng nghiệm. Ví dụ, Ê-sai 7:14 nói về một "trinh nữ" (almah trong Hebrew) sẽ sinh con. Ma-thi-ơ 1:23 trích dẫn điều này và ứng nghiệm nơi Yeshua. Việc dùng các thuật ngữ gốc giúp kết nối mạch lạc hơn.
2. Bản Chất Do Thái Của Tin Lành: Sứ đồ Phao-lô, một người Pha-ri-si (Phi-líp 3:5), luôn rao giảng trong các nhà hội trước tiên (Công-vụ 13:14-16). Thông điệp của ông không phải là một "tôn giáo mới" mà là sự ứng nghiệm của Do Thái giáo chân chính. Trong Rô-ma 1:16, Phao-lô viết: "Vả, tôi không hổ thẹn về Tin Lành đâu, vì là quyền phép của Đức Chúa Trời để cứu mọi kẻ tin, trước là người Giu-đa, sau là người Gờ-réc" (Kinh Thánh Việt Ngữ 1925). CJB nhấn mạnh trật tự "trước là người Giu-đa" này, khẳng định rằng Tin Lành bắt nguồn từ Si-ôn (Rô-ma 11:18).
3. Sự Hiểu Biết Phong Phú Hơn Về Các Lễ Nghi: Các lễ như Vượt Qua (Pesach), Ngũ Tuần (Shavuot), Lều Tạm (Sukkot) trong CJB không còn là những nghi lễ xa lạ mà trở nên sống động như những biểu tượng tiên tri về công việc của Đấng Christ. Chúa Yeshua là Con Chiên Vượt Qua (1 Cô-rinh-tô 5:7). Thánh Linh được ban xuống vào đúng Lễ Ngũ Tuần (Công-vụ 2:1-4), là lễ kỷ niệm việc ban Luật Pháp tại Si-na-i.
1. Công Cụ Học Tập Quý Giá: CJB là một công cụ bổ trợ tuyệt vời, không nhất thiết thay thế hoàn toàn bản dịch chính của bạn. Khi đọc song song với bản Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925, nó mở ra những tầng ý nghĩa sâu sắc. Ví dụ, khi đọc về "sự bình an của Đức Chúa Trời" (Phi-líp 4:7), việc hiểu từ shalom sẽ làm phong phú lời hứa đó, cho thấy đó là sự bình an toàn diện bảo vệ tấm lòng và trí óc chúng ta trong Chúa Yeshua.
2. Hiểu Đúng Về Luật Pháp và Ân Điển: CJB giúp làm sáng tỏ những đoạn khó về Luật Pháp (Torah). Nó cho thấy luật pháp là "thánh, công bình và tốt lành" (Rô-ma 7:12), là "gia sư đặng dẫn chúng ta đến với Đấng Christ" (Ga-la-ti 3:24). Luật pháp chỉ ra tội lỗi, nhưng ân điển (dựa trên giao ước mới bằng huyết Chúa) mới ban cho sức mạnh để sống đẹp lòng Đức Chúa Trời. Không phải hủy bỏ luật pháp, nhưng Chúa Yeshua đã làm cho nên trọn (Ma-thi-ơ 5:17).
3. Củng Cố Căn Tính Thuộc Linh: Phao-lô dạy rằng trong Đấng Christ, "không còn phân biệt Giu-đa hoặc Hy-lạp... vì anh em thảy đều một trong Đức Chúa Jêsus Christ" (Ga-la-ti 3:28). Tuy nhiên, điều này không xóa bỏ lịch sử, nhưng kết nối chúng ta vào cây ô-li-ve nguyên thủy là dân Y-sơ-ra-ên (Rô-ma 11:17-24). Hiểu biết về gốc rễ Do Thái giúp chúng ta khiêm tốn hơn, biết ơn hơn về ân điển đã được ghép vào, và yêu mến Kinh Thánh Cựu Ước hơn.
1. Cầu Nguyện Với Sự Hiểu Biết Phong Phú Hơn: Khi bạn đọc Thi-thiên, hãy thử dùng CJB để cảm nhận âm điệu và ngôn ngữ cầu nguyện của Đa-vít. Từ "Ha-lê-lu-gia!" (Hãy ngợi khen CHÚA!) trở nên sống động hơn. Bạn có thể học vài từ Hebrew đơn giản như "A-men" (thật vậy, chắc chắn), "Ho-san-na" (xin hãy cứu!), để làm phong phú đời sống tâm linh.
2. Nghiên Cứu Kinh Thánh Theo Chủ Đề: Hãy chọn một chủ đề như "Giao Ước" hoặc "Hy Lễ". Dùng CJB để tra từ khóa, bạn sẽ thấy sự nhất quán từ Sáng-thế-ký đến Khải-huyền. Ví dụ, khái niệm "korban" (của lễ) trong Cựu Ước dẫn đến Chúa Yeshua là "korban" cuối cùng và trọn vẹn.
3. Chia Sẻ Tin Lành Cách Hiệu Quả: Khi chứng đạo với người có hiểu biết về Do Thái giáo hoặc quan tâm đến lịch sử, việc hiểu bối cảnh Do Thái của Chúa Giê-xu và sử dụng các khái niệm từ CJB có thể mở ra những cuộc đối thoại có ý nghĩa. Nó cho thấy Cơ Đốc giáo không xa lạ với Kinh Thánh Hebrew, mà chính là sự ứng nghiệm của nó.
4. Sống Với Lòng Biết Ơn Về Sự Thống Nhất Của Hội Thánh: Hiểu được gốc rễ Do Thái giúp chúng ta tránh tinh thần bài Do Thái vô tình, và thay vào đó, cầu nguyện cho dân tộc được hưởng lời hứa (Rô-ma 10:1). Nó cũng giúp chúng ta đánh giá cao sự đa dạng trong thân thể Đấng Christ, nơi mọi dân tộc, văn hóa được đoàn kết trong Ngài.
Kinh Thánh Do Thái Đầy Đủ (CJB) là một món quà quý giá cho thư viện nghiên cứu của mọi tín hữu nghiêm túc. Nó không thay thế các bản dịch uy tín, chính thống như Kinh Thánh Việt Ngữ 1925, nhưng là một tấm kính phóng đại tuyệt vời, giúp chúng ta nhìn thấy những chi tiết phong phú, sống động trong bức tranh vĩ đại về sự cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Qua việc khôi phục bối cảnh Do Thái, CJB dẫn chúng ta đến gần hơn với Chúa Giê-xu (Yeshua) thật—một Người Do Thái, Đấng Mê-si của Y-sơ-ra-ên và là Cứu Chúa của cả thế gian. Nó nhắc nhở chúng ta rằng đức tin của chúng ta được xây dựng trên nền tảng của các sứ đồ và tiên tri, mà chính Đấng Christ là đá góc nhà (Ê-phê-sô 2:20).
Hãy tiếp tục đọc, nghiên cứu và yêu mến Lời Chúa với tất cả tấm lòng. Dù dùng bản dịch nào, điều cốt yếu vẫn là để Thánh Linh—Đấng đã soi dẫn Lời—dùng Lời ấy biến đổi chúng ta ngày càng trở nên giống hình ảnh của Vua Mê-si, Chúa chúng ta.
"Lời Chúa là ngọn đèn cho chân tôi, Ánh sáng cho đường lối tôi." (Thi-thiên 119:105, Kinh Thánh Việt Ngữ 1925)