Chúa Giê-su Là Ai? Tìm Hiểu Về Cuộc Đời và Di Sản của Ngài

Trong dòng chảy của lịch sử nhân loại, không có nhân vật nào vừa gây tranh cãi, vừa thu hút sự tôn thờ, và đồng thời biến đổi cuộc đời hàng tỷ người một cách triệt để như Chúa Giê-xu Christ. Câu hỏi “Chúa Giê-su là ai?” không chỉ là một cuộc tra vấn lịch sử hay thần học, mà là câu hỏi định mệnh đối với mỗi cá nhân. Chính Ngài đã đặt ra câu hỏi này cho các môn đồ: “Còn các ngươi thì xưng ta là ai?” (Ma-thi-ơ 16:15). Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá căn tính, cuộc đời, sự chết, sự sống lại và di sản vĩnh cửu của Chúa Giê-xu Christ dựa trên nền tảng Kinh Thánh, với những giải nghĩa từ ngữ nguyên bản để làm sáng tỏ chân lý.

Kinh Thánh không để chúng ta phỏng đoán về căn tính của Chúa Giê-xu. Nhiều danh xưng và lời tuyên bố mặc khải trọn vẹn con người và thần tính của Ngài.

1. Đấng Christ (Μεσσίας - Messiah): Danh xưng “Christ” không phải là họ của Chúa Giê-xu, mà là chức vụ. Từ Hy Lạp Christos tương đương với từ Hê-bơ-rơ Mashiach (משיח), có nghĩa là “Đấng được xức dầu”. Trong Cựu Ước, các vị vua, thầy tế lễ, và tiên tri được xức dầu để chỉ định cho chức vụ thánh. Chúa Giê-xu là Đấng được xức dầu tối cao, hoàn thành cả ba chức vụ: Ngài là Vua (Khải Huyền 19:16), Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm (Hê-bơ-rơ 4:14), và Tiên Tri (Phục Truyền 18:15, Công vụ 3:22). Phi-e-rơ tuyên xưng: “Ngài là Đấng Christ, Con Đức Chúa Trời hằng sống” (Ma-thi-ơ 16:16).

2. Con Đức Chúa Trời (ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ): Danh xưng này khẳng định mối liên hệ độc nhất vô nhị và đồng bản thể của Chúa Giê-xu với Đức Chúa Trời Cha. Ngài không phải là một tạo vật được sinh ra, mà là Con đời đời. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, khái niệm “Con” (בן - Ben) thường diễn tả sự đồng nhất về bản chất. Chúa Giê-xu tuyên bố: “Ta với Cha là một” (Giăng 10:30). Sứ đồ Giăng viết: “Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời, và Ngôi Lời là Đức Chúa Trời... Ngôi Lời đã trở nên xác thịt, ở giữa chúng ta” (Giăng 1:1, 14).

3. Con Người (ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου): Đây là danh xưng Chúa Giê-xu thường dùng nhất để chỉ về chính mình. Nó vừa nhấn mạnh nhân tính đích thực của Ngài, vừa ám chỉ đến lời tiên tri trong Đa-ni-ên 7:13-14 về một Đấng có nguồn gốc siêu nhiên, được ban quyền cai trị đời đời. “Con người đã đến... hầu phục vụ, và phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người” (Ma-thi-ơ 20:28).

4. Chúa (Κύριος - Kyrios): Trong bản Septuagint (bản dịch Cựu Ước sang tiếng Hy Lạp), từ Kyrios được dùng để dịch danh xưng GIA-VÊ (יהוה). Khi Tân Ước gọi Chúa Giê-xu là “Chúa” (Công vụ 2:36, Phi-líp 2:11), điều đó tuyên bố thần tính trọn vẹn của Ngài. Thô-ma đã thốt lên với Chúa phục sinh: “Lạy Chúa tôi và Đức Chúa Trời tôi!” (Giăng 20:28).

Cuộc đời Chúa Giê-xu được ký thuật trong bốn sách Phúc Âm, mỗi sách nhấn mạnh một khía cạnh: Ma-thi-ơ trình bày Ngài là Vua, Mác là Đầy Tớ, Lu-ca là Con Người, và Giăng là Con Đức Chúa Trời.

1. Sự Giáng Sinh và Nhập Thể: Sự giáng sinh của Chúa Giê-xu không phải là khởi điểm sự tồn tại của Ngài, mà là sự nhập thể (ἐνσάρκωσις - ensarkosis) của Ngôi Lời vĩnh hằng. Lời tiên tri trong Ê-sai 7:14 được ứng nghiệm: “Nầy, một gái đồng trinh sẽ chịu thai, và sanh một con trai, rồi người ta sẽ đặt tên con trai đó là Em-ma-nu-ên; nghĩa là: Đức Chúa Trời ở cùng chúng ta.” (Ma-thi-ơ 1:23). Từ “Em-ma-nu-ên” (עמנו אל - Immanu El) xác quyết rằng trong con người Giê-xu, chính Đức Chúa Trời đã đến cư ngụ giữa loài người.

2. Chức Vụ Công Khai: Chúa Giê-xu chịu phép báp-têm bởi Giăng (Ma-thi-ơ 3:13-17), nơi các từng trời mở ra và có tiếng Cha xác nhận. Sau đó Ngài chịu cám dỗ trong đồng vắng, khẳng định sự vâng phục trọn vẹn của Ngài. Suốt ba năm rưỡi, Ngài đi khắp nơi rao giảng “Tin Lành của nước Đức Chúa Trời” (Mác 1:14-15), chữa lành người bệnh, đuổi quỷ, và bày tỏ quyền năng trên thiên nhiên. Các phép lạ (σημεῖα - sēmeia) của Ngài không chỉ là hành động nhân từ, mà còn là những “dấu chỉ” xác thực sứ mệnh thiên sai của Ngài (Giăng 20:30-31).

3. Bài Giảng và Lời Dạy: Giáo lý của Chúa Giê-xu vừa làm ứng nghiệm, vừa đào sâu và làm trọn luật pháp Cựu Ước (Ma-thi-ơ 5:17). Bài Giảng trên Núi (Ma-thi-ơ 5-7) phác họa đạo đức của công dân Nước Trời. Ngài dạy về sự ăn năn, đức tin, tình yêu thương kẻ thù, và sự cầu nguyện. Đặc biệt, Ngài dùng các ẩn dụ (παραβολαί - parabolai) để bày tỏ những lẽ mầu nhiệm của nước Đức Chúa Trời.

Sứ mệnh tối thượng của Chúa Giê-xu không phải chỉ để dạy dỗ, mà để “phó sự sống mình làm giá chuộc cho nhiều người” (Ma-thi-ơ 20:28).

1. Sự Chết Đền Tội: Trên thập tự giá, Chúa Giê-xu gánh lấy tội lỗi của cả nhân loại. Lời Ngài kêu lên “Đức Chúa Trời tôi ôi! Đức Chúa Trời tôi ôi! sao Ngài lìa bỏ tôi?” (Ma-thi-ơ 27:46) thể hiện sự đoán phát kinh khiếp mà Ngài, Đấng vô tội, gánh chịu thay cho chúng ta. Từ “giá chuộc” (λύτρον - lytron) trong Tân Ước mang ý nghĩa giá phải trả để giải phóng một nô lệ. Sứ đồ Phao-lô giải thích: “Đấng Christ... đã vì chúng ta phó chính mình Ngài... đặng chuộc chúng ta khỏi mọi tội ác” (Tít 2:14). Sự chết của Ngài là của lễ chuộc tội trọn vẹn, một lần đủ cả (Hê-bơ-rơ 10:10-14).

2. Sự Sống Lại Vinh Thắng: Nếu sự chết của Đấng Christ là nền tảng của sự cứu rỗi, thì sự sống lại của Ngài là sự xác nhận và bảo đảm. Ngài “đã bị nộp vì tội lỗi chúng ta, và sống lại vì sự xưng công bình chúng ta” (Rô-ma 4:25). Sự kiện lịch sử này được chứng kiến bởi nhiều nhân chứng (1 Cô-rinh-tô 15:3-8). Từ Hy Lạp chỉ sự sống lại là anastasis (ἀνάστασις), nghĩa là “đứng dậy”. Chúa Giê-xu đã chiến thắng tử thần, phá tan quyền lực của tội lỗi và sự chết. Sự sống lại của Ngài là trái đầu mùa của sự sống lại cho tất cả những ai tin cậy Ngài (1 Cô-rinh-tô 15:20).

Sau 40 ngày hiện ra với các môn đồ, Chúa Giê-xu “được đem lên trời, và ngồi bên hữu Đức Chúa Trời” (Mác 16:19). Sự thăng thiên không có nghĩa Ngài vắng mặt, mà xác lập vị trí tối cao của Ngài. Ngồi bên hữu Đức Chúa Trời biểu thị quyền uy và sự vinh hiển (Hê-bơ-rơ 1:3, 8:1). Từ đó, Ngài làm Đấng Trung Bảo (μεσίτης - mesitēs) cho chúng ta (1 Ti-mô-thê 2:5), cầu thay cho các thánh đồ (Rô-ma 8:34), và xây dựng Hội Thánh Ngài. Ngài cũng ban Đức Thánh Linh xuống (Công vụ 2:33) để ở cùng, dạy dỗ và cáo trách tín hữu.

Chân lý về Chúa Giê-xu không chỉ để tin nhận bằng tri thức, mà phải biến đổi toàn bộ đời sống.

1. Tin Cậy và Ăn Năn: Bước đầu tiên là đáp lại câu hỏi “Chúa Giê-xu là ai?” bằng đức tin cá nhân và sự ăn năn. “Hãy tin Đức Chúa Giê-xu, thì ngươi và cả nhà đều sẽ được cứu rỗi” (Công vụ 16:31). Ăn năn (μετάνοια - metanoia) nghĩa là thay đổi tâm trí, quay lưng khỏi tội lỗi và quay về với Chúa.

2. Sống Theo Gương và Mạng Lệnh Ngài: Chúa Giê-xu để lại gương mẫu về sự vâng phục, khiêm nhường, cầu nguyện và yêu thương phục vụ. “Vì Ta đã làm gương cho các ngươi, để các ngươi cũng làm như Ta đã làm cho các ngươi” (Giăng 13:15). Chúng ta được kêu gọi “hãy có đồng một tâm tình như Đấng Christ đã có” (Phi-líp 2:5).

3. Ra Đi và Làm Chứng: Di sản của Chúa Giê-xu được ủy thác cho Hội Thánh. Đại Mạng Lệnh (Ma-thi-ơ 28:18-20) truyền cho chúng ta đem Tin Lành về Ngài đến với muôn dân. Làm chứng không chỉ bằng lời nói, mà bằng cả đời sống yêu thương và thánh khiết phản chiếu Ngài.

4. Trông Đợi Sự Tái Lâm: Đức tin Cơ Đốc luôn hướng về tương lai: “Chính Đức Chúa Jêsus ấy... sẽ trở lại cách giống như các ngươi đã thấy Ngài lên trời vậy” (Công vụ 1:11). Niềm hy vọng này thúc giục chúng ta sống tinh sạch, trung tín và hầu việc Chúa cho đến ngày ấy.

Chúa Giê-xu là ai? Ngài là Đức Chúa Trời vĩnh hằng mặc lấy nhân tính, là Đấng Christ được xức dầu, là Cứu Chúa chịu chết chuộc tội, là Chúa Tể sống lại và thăng thiên, và là Đấng Phán Xét sẽ tái lâm. Cuộc đời Ngài là sự mặc khải trọn vẹn nhất về tình yêu và ý muốn của Đức Chúa Trời dành cho nhân loại. Di sản Ngài để lại là sự cứu rỗi, Hội Thánh, và lời hứa về sự sống đời đời.

Cuối cùng, câu hỏi “Chúa Giê-xu là ai?” phải được trả lời bằng một hành động của ý chí. Giống như người mù được chữa lành đã tuyên bố: “Tôi tin Lạy Chúa!” rồi sấp mình xuống trước mặt Ngài (Giăng 9:38). Ngày nay, Ngài vẫn đang hỏi mỗi chúng ta: “Còn ngươi thì xưng Ta là ai?” Câu trả lời của bạn sẽ quyết định số phận đời đời của bạn. Hãy tin nhận, thờ phượng, và bước đi với Đấng vừa là Cứu Chúa, vừa là Chúa Tể của đời sống bạn.

Tài liệu tham khảo chính: Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ (1925). Các thuật ngữ Hy Lạp, Hê-bơ-rơ tra cứu từ Từ điển Thần học Kinh Thánh (New International Dictionary of New Testament Theology) và các công cụ nghiên cứu nguyên bản.