Ý Nghĩa Của Bết-Sai-Đa Trong Kinh Thánh
Trong hành trình chức vụ của Chúa Giê-xu, một số địa danh không chỉ là nơi chốn địa lý mà còn trở thành những bối cảnh mang đầy ý nghĩa thuộc linh sâu sắc. Bết-sai-đa (Bethsaida) là một trong những địa danh như thế. Nằm bên bờ biển Ga-li-lê, nơi đây từng là chứng nhân của những phép lạ vĩ đại, những lời giảng dạy quyền năng, nhưng cũng là biểu tượng cho sự cứng lòng và án phạt. Nghiên cứu về Bết-sai-đa giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự mặc khải của Đức Chúa Trời, đáp ứng của con người, và những bài học cảnh tỉnh vượt thời gian cho Hội Thánh ngày nay.
Theo khảo cổ và sử liệu, Bết-sai-đa (Βηθσαϊδά trong tiếng Hy Lạp) có nghĩa là "nhà của sự săn bắn" hoặc "nhà của thợ săn" (từ "Beth" (בית) nghĩa là "nhà" và "Sayid" (ציד) nghĩa là "săn bắn" hoặc "đánh cá"). Điều này phù hợp với vị trí của nó là một làng chài nằm ở cực đông bắc của biển Ga-li-lê, gần nơi sông Jordan đổ vào hồ. Trong thời Chúa Giê-xu, vùng này thuộc quyền cai trị của các con trai Hê-rốt Phi-líp, đã được nâng cấp lên thành phố (polis) và đặt tên là "Julias" để vinh danh Julia, con gái của hoàng đế Augustus.
Kinh Thánh xác nhận đây là quê hương của ít nhất ba môn đồ: Phi-e-rơ, Anh-rê và Phi-líp (Giăng 1:44). Sự kiện này cho thấy Bết-sai-đa không phải là một nơi xa lạ, hẻo lánh, mà là một trung tâm có ảnh hưởng, nơi Chúa Giê-xu đã kêu gọi những người sẽ trở thành trụ cột của Hội Thánh đầu tiên.
"Vả, Phi-líp vốn ở Bết-sai-đa, thành của Anh-rê và Phi-e-rơ." (Giăng 1:44)
Bết-sai-đa được nhắc đến nhiều lần trong các sách Phúc Âm, gắn liền với những dấu kỳ phép lạ quan trọng, thể hiện uy quyền và lòng thương xót của Đấng Christ.
1. Phép Lạ Hóa Bánh Ra Nhiều (Luca 9:10-17):
Sau khi các sứ đồ trở về từ chuyến đi truyền giáo, Chúa Giê-xu đưa họ "đi riêng ra, đến gần thành kêu là Bết-sai-đa" để nghỉ ngơi (Lu-ca 9:10). Tuy nhiên, đoàn dân đông đã theo Ngài đến đó. Thay vì quở trách, Chúa Giê-xu "tiếp đãi họ, giảng về nước Đức Chúa Trời, và chữa lành những kẻ cần được lành bịnh" (câu 11). Tại đây, từ năm cái bánh và hai con cá, Ngài đã nuôi khoảng năm ngàn người đàn ông (chưa kể đàn bà và con trẻ). Phép lạ này không chỉ thể hiện quyền năng sáng tạo của Đấng Christ, Đấng có thể cung ứng dư dật mọi nhu cầu, mà còn bày tỏ lòng nhân từ của Ngài dành cho đoàn dân đang đói khát cả thuộc thể lẫn thuộc linh. Bết-sai-đa trở thành nơi của sự cung ứng siêu nhiên.
2. Chữa Lành Người Mù Tại Bết-Sai-Đa (Mác 8:22-26):
Mác ghi lại một phép lạ đặc biệt khi Chúa Giê-xu và môn đồ đến Bết-sai-đa. Người ta đem một người mù đến và nài xin Ngài rờ đến anh. Chúa Giê-xu không chữa lành tức thì, mà "dắt người mù ra khỏi làng" (câu 23). Sau khi phun nước miếng trên mắt anh và đặt tay, Ngài hỏi: "Ngươi có thấy chi chăng?" (câu 23). Người ấy đáp: "Tôi thấy người ta như cây cối đi đi lại lại" (câu 24). Chúa Giê-xu lại đặt tay trên mắt anh; anh nhìn xem và được sáng hẳn, thấy rõ ràng mọi vật. Hành động "dắt ra khỏi làng" và quá trình chữa lành hai giai đoạn này chứa đựng ý nghĩa thuộc linh sâu xa. Nó có thể ám chỉ đến tình trạng thuộc linh mờ tối, thiếu sự nhận biết rõ ràng về Chúa của chính dân thành Bết-sai-đa. Sự chữa lành cần một sự tách biệt khỏi môi trường cũ và sự đụng chạm lặp lại của Chúa.
"Đoạn, Ngài lại đặt tay trên mắt người; người nhìn xem, được sáng hẳn, thấy rõ ràng cả mọi vật." (Mác 8:25)
3. Nơi Rao Giảng và Thực Hiện Nhiều Phép Lạ Khác (Ma-thi-ơ 11:20-21, Lu-ca 10:13):
Các sách Phúc Âm cho thấy Bết-sai-đa là một trong những thành mà Chúa Giê-xu đã rao giảng và làm "phần nhiều phép lạ" (Ma-thi-ơ 11:20). Điều này khẳng định rằng cư dân Bết-sai-đa đã được ban cho cơ hội đặc biệt và bằng chứng hùng hồn về sự hiện diện của Đấng Mê-si-a ngay giữa họ. Họ đã chứng kiến tận mắt những việc mà các tiên tri và vua chúa ngày xưa ước ao thấy mà không được (Lu-ca 10:24).
Chính vì đã được ban cho nhiều đặc ân thuộc linh lớn lao như vậy, mà sự đáp ứng cứng lòng và không ăn năn của dân thành Bết-sai-đa đã khiến Chúa Giê-xu phải tuyên bố một lời quở trách đầy bi thương, được ghi lại trong Ma-thi-ơ 11:21-24 và Lu-ca 10:13-15.
"Khốn nạn cho mầy, thành Bết-sai-đa! Vì nếu các phép lạ đã làm giữa các ngươi, đem làm trong thành Ty-rơ và Si-đôn, thì hai thành đó thật đã mặc áo gai, đội tro, ăn năn từ lâu rồi. Vậy nên, ta nói cùng các ngươi, đến ngày phán xét, thành Ty-rơ và thành Si-đôn sẽ chịu đoán phạt nhẹ hơn các ngươi." (Ma-thi-ơ 11:21-22)
Lời tuyên bố này vô cùng nghiêm trọng. Ty-rơ và Si-đôn là những thành ngoại bang nổi tiếng với sự gian ác và thờ thần tượng, thường bị các tiên tri lên án. Thế mà Chúa Giê-xu phán rằng nếu họ được thấy những phép lạ ở Bết-sai-đa, họ đã ăn năn. Nguyên tắc thuộc linh ở đây thật rõ ràng: Sự đoán phạt tỷ lệ thuận với cơ hội và sự mặc khải đã nhận được. Dân Bết-sai-đa, dưới danh nghĩa là dân sự của giao ước, đã thấy phép lạ, nghe lời Chúa trực tiếp từ Con Đức Chúa Trời, nhưng lòng họ vẫn chai lì. Họ giống như mảnh đất bị giày đạp, hạt giống không thể bén rễ (Lu-ca 8:5). Tên gọi "Nhà của sự săn bắn" có lẽ mang một ý nghĩa mỉa mai: họ là những thợ săn cá, nhưng lại bỏ lỡ "Cá Lớn" thật sự là Chúa Giê-xu Christ.
Câu chuyện về Bết-sai-đa không chỉ là một ghi chép lịch sử, mà là một tiếng chuông cảnh tỉnh vang vọng qua mọi thời đại, đặc biệt cho những ai đang sống trong sự mặc khải dư dật của Đức Chúa Trời.
1. Cảnh Giác Với Sự Quen Thuộc Thuộc Linh: Dân Bết-sai-đa quen với sự hiện diện của Chúa và các phép lạ đến mức trở nên dửng dưng. Chúng ta ngày nay có nguy cơ tương tự: quen với việc đọc Kinh Thánh, dự lễ, hát thánh ca mà đánh mất sự kính sợ, kinh ngạc và tấm lòng tươi mới trước Lời Chúa và quyền năng Ngài. Hãy luôn cầu xin Chúa ban cho một tấm lòng nhạy cảm, biết nhận ra và run sợ trước công việc của Ngài (Phi-líp 2:12-13).
2. Trách Nhiệm Đi Đôi Với Đặc Ân: Chúng ta được ban cho vô vàn phương tiện thuộc linh: Kinh Thánh trọn bộ, tự do nhóm lại, các bài giảng phong phú, cộng đồng tin kính. Đây là những "phép lạ" mặc khải mà Bết-sai-đa xưa có được. Chúng ta sẽ khai trình thế nào về những đặc ân này? Câu trả lời không phải là cảm giác tội lỗi, mà là một đời sống ăn năn thật, tin cậy thật và vâng phục thật. Mỗi lần nghe Lời Chúa là một cơ hội để điều chỉnh đời sống mình.
3. Bài Học Về Sự Chữa Lành Dần Dần: Hình ảnh người mù được chữa lành qua hai lần đụng chạm nhắc nhở chúng ta về hành trình đức tin. Có những sự hiểu biết, sự giải cứu, sự chữa lành nội tâm không xảy ra tức thời. Điều đó đòi hỏi sự kiên nhẫn, để cho Chúa dắt chúng ta "ra khỏi làng" – khỏi những quan điểm cũ, những khuôn mẫu tôn giáo khô khan – và tiếp tục để Ngài đặt tay trên "đôi mắt" thuộc linh của chúng ta cho đến khi chúng ta thấy rõ ràng (2 Cô-rinh-tô 3:18).
4. Sứ Mạng Từ Nơi Bị Quở Trách: Đáng chú ý là từ chính nơi bị quở trách này, Chúa đã gọi ra những sứ đồ trung tín. Điều này cho chúng ta niềm hy vọng: dù trong môi trường thuộc linh nguội lạnh, cứng cỏi, Đức Chúa Trời vẫn có thể kêu gọi và tạo dựng nên những công cụ cho vương quốc Ngài. Thay vì chỉ nguyền rủa bóng tối, hãy để Chúa dùng chúng ta phản chiếu sự sáng của Ngài ngay trong "Bết-sai-đa" của chúng ta – nơi làm việc, học đường, gia đình.
Bết-sai-đa mãi mãi là một biểu tượng lưỡng diện trong Kinh Thánh: một mặt, là nơi của ân điển dư dật và quyền năng hiển hách khi Chúa Giê-xu nuôi sống đoàn dân và mở mắt kẻ mù; mặt khác, là nơi của sự cứng lòng đáng trách và án phạt nghiêm trọng vì đã khinh thường những cơ hội thuộc linh quý báu. Lịch sử của Bết-sai-đa đặt trước mỗi chúng ta một câu hỏi nghiêm túc: Chúng ta đang đáp ứng thế nào trước những điều kỳ diệu của ân điển Chúa mà chúng ta được thấy và kinh nghiệm mỗi ngày?
Ước mong mỗi chúng ta, với sự giúp đỡ của Đức Thánh Linh, không để lòng mình trở nên chai đá như đá của Bết-sai-đa xưa, nhưng trở nên một "nhà" (Beth) thật sự – một nơi ở cho Chúa – biết tiếp nhận, trân quý và sống xứng đáng với mọi lẽ thật và ân điển Ngài đã ban. Hãy nhớ lời cảnh báo: "Vì ai đã được ban cho nhiều, thì sẽ bị đòi lại nhiều; và ai đã được giao cho nhiều, thì sẽ bị đòi lại nhiều hơn" (Lu-ca 12:48).
Bài nghiên cứu sử dụng Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ Bản Truyền Thống (1925). Các từ ngữ nguyên gốc được tham khảo từ bản Hebrew và Greek.