Nơi Thánh và Nơi Chí Thánh trong đền thờ / đền tạm là gì?

Kinh Thánh mô tả chi tiết nơi ở của Đức Chúa Trời giữa dân Y-sơ-ra-ên thông qua đền tạm (tabernacle) và sau này là đền thờ (temple). Hai khu vực chính của nơi thánh này là Nơi Thánh (Holy Place) và Nơi Chí Thánh (Most Holy Place). Việc hiểu rõ ý nghĩa và chức năng của hai khu vực này không chỉ giúp chúng ta thấu hiểu lịch sử cứu rỗi, mà còn khám phá sự ứng nghiệm trọn vẹn trong Chúa Giê-xu Christ và áp dụng vào đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

I. Tổng quan về Đền Tạm và Đền Thờ

Đức Chúa Trời truyền lệnh cho Môi-se xây dựng đền tạm trong thời kỳ dân Y-sơ-ra-ên đi trong đồng vắng (Xuất Ê-díp-tô Ký 25–27, 30; 36–40). Đền tạm là một kiến trúc lều di động, gồm ba phần: hành lang (court), Nơi Thánh, và Nơi Chí Thánh. Sau khi dân Y-sơ-ra-ên định cư tại Ca-na-an, vua Sa-lô-môn xây đền thờ cố định tại Giê-ru-sa-lem, theo cùng một kiểu mẫu nhưng với quy mô lớn hơn (1 Các Vua 6; 2 Sử Ký 3–4). Dù là đền tạm hay đền thờ, cấu trúc này đều là hình bóng của những sự trên trời (Hê-bơ-rơ 8:5).

II. Nơi Thánh (The Holy Place)

A. Mô tả và các vật dụng

Nơi Thánh là khu vực đầu tiên bên trong đền tạm/đền thờ, được ngăn cách với hành lang bằng một bức màn. Kích thước trong đền tạm: dài 20 cubit (khoảng 9 m), rộng 10 cubit (4,5 m), cao 10 cubit (Xuất Ê-díp-tô Ký 26:15-30). Trong đền thờ Sa-lô-môn, kích thước lớn hơn nhiều: dài 40 cubit, rộng 20 cubit, cao 30 cubit (1 Các Vua 6:2,17).

Trong Nơi Thánh có ba vật dụng chính:

• Bàn để bánh trần thiết (Table of Showbread): làm bằng gỗ si-tim bọc vàng, trên đó để 12 ổ bánh tượng trưng cho 12 chi phái Y-sơ-ra-ên (Xuất Ê-díp-tô Ký 25:23-30). Bánh được thay mỗi ngày Sa-bát và chỉ các thầy tế lễ được ăn (Lê-vi Ký 24:5-9).
• Chân đèn bằng vàng (Golden Lampstand): làm bằng vàng ròng, có bảy nhánh, mỗi nhánh có đèn dầu, thường xuyên cháy sáng (Xuất Ê-díp-tô Ký 25:31-40).
• Bàn thờ xông hương (Altar of Incense): bằng gỗ si-tim bọc vàng, đặt trước bức màn ngăn Nơi Chí Thánh. Trên đó, thầy tế lễ thượng phẩm xông hương mỗi buổi sáng và chiều (Xuất Ê-díp-tô Ký 30:1-10).

B. Chức năng và biểu tượng

Chỉ các thầy tế lễ mới được vào Nơi Thánh để thực hiện các nhiệm vụ hằng ngày: thay bánh, đổ dầu đèn, xông hương. Các hoạt động này mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc:

• Chân đèn vàng: ánh sáng của Đức Chúa Trời, sự hiện diện của Ngài giữa dân sự; cũng là biểu tượng cho Lời Chúa (Thi Thiên 119:105) và Chúa Giê-xu là ánh sáng thế gian (Giăng 8:12).
• Bánh trần thiết: sự nuôi dưỡng thuộc linh, Đức Chúa Trời chu cấp cho dân Ngài; hình bóng về Chúa Giê-xu là Bánh Hằng Sống (Giăng 6:35).
• Bàn thờ xông hương: lời cầu nguyện của các thánh đồ bay lên trước mặt Đức Chúa Trời (Khải Huyền 5:8; 8:3-4). Hương thơm tượng trưng cho sự dâng lên của lòng thờ phượng và sự trung gian của Đấng Christ (Hê-bơ-rơ 7:25).

III. Nơi Chí Thánh (The Most Holy Place)

A. Mô tả và vật thánh

Nơi Chí Thánh (tiếng Hê-bơ-rơ: Qodesh HaQodashim) là khu vực tận cùng bên trong, được ngăn cách với Nơi Thánh bởi một bức màn dày (Xuất Ê-díp-tô Ký 26:31-33). Trong đền tạm, kích thước Nơi Chí Thánh là một hình lập phương mỗi cạnh 10 cubit (khoảng 4,5 m). Đền thờ Sa-lô-môn có Nơi Chí Thánh rộng 20 cubit mỗi chiều (1 Các Vua 6:20).

Vật duy nhất đặt trong Nơi Chí Thánh là Hòm Giao Ước (Ark of the Covenant). Hòm làm bằng gỗ si-tim bọc vàng, trên nắp có hai chê-ru-bin bằng vàng giương cánh che phủ, gọi là Nắp Thi Ân (Mercy Seat). Trong hòm đặt ba thứ: hai bảng đá Mười Điều Răn, bình ma-na, và gậy của A-rôn trổ hoa (Hê-bơ-rơ 9:4; Xuất Ê-díp-tô Ký 25:10-22).

B. Sự hiện diện của Đức Chúa Trời và Ngày Chuộc Tội

Nơi Chí Thánh là nơi Đức Giê-hô-va ngự giữa hai chê-ru-bin trên nắp thi ân (Xuất Ê-díp-tô Ký 25:22). Đây là nơi cực thánh, chỉ một mình thầy tế lễ thượng phẩm được phép vào, và chỉ một lần trong năm vào Ngày Chuộc Tội (Yom Kippur). Trong ngày đó, thầy tế lễ thượng phẩm mang huyết của con sinh tế vào rảy lên nắp thi ân để chuộc tội cho mình và cho dân chúng (Lê-vi Ký 16).

Việc này nhấn mạnh sự thánh khiết của Đức Chúa Trời và tội lỗi ngăn cách con người với Ngài. Chỉ nhờ huyết đổ ra và sự trung gian của thầy tế lễ thượng phẩm, dân sự mới được tạm thời sạch tội. Đó là hình bóng về sự chuộc tội trọn vẹn của Chúa Giê-xu Christ, Đấng vừa là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm vừa là Con Sinh Tế (Hê-bơ-rơ 9:11-14).

C. Bức màn ngăn cách

Bức màn (tiếng Hê-bơ-rơ: paroketh) phân cách Nơi Thánh và Nơi Chí Thánh là biểu tượng rõ ràng về sự ngăn cách giữa Đức Chúa Trời và loài người do tội lỗi (Ê-sai 59:2). Khi Chúa Giê-xu tắt hơi trên thập tự giá, bức màn trong đền thờ bị xé làm hai từ trên xuống dưới (Ma-thi-ơ 27:51), báo hiệu con đường mới và sống động đã được mở ra để chúng ta trực tiếp đến gần Đức Chúa Trời nhờ huyết của Đấng Christ (Hê-bơ-rơ 10:19-20).

IV. Ứng Nghiệm trong Chúa Giê-xu Christ

Sứ đồ Phao-lô và tác giả sách Hê-bơ-rơ đã giải thích rằng đền tạm và các nghi lễ là hình bóng, còn thực tại thuộc về Đấng Christ (Cô-lô-se 2:17; Hê-bơ-rơ 9:23-24).

• Chúa Giê-xu là Đền Thờ đích thực: Ngài phán, “Hãy phá đền thờ nầy đi, và trong ba ngày ta sẽ dựng lại” (Giăng 2:19), chỉ về thân thể Ngài.
• Chúa Giê-xu là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm vĩ đại: Ngài đã vào Nơi Chí Thánh trên trời, dâng chính huyết mình một lần đủ cả, đem đến sự cứu rỗi đời đời (Hê-bơ-rơ 9:11-12).
• Chúa Giê-xu là Nắp Thi Ân: Qua sự chết chuộc tội của Ngài, chúng ta nhận được ân điển và sự tha thứ (Rô-ma 3:25).
• Chúa Giê-xu là ánh sáng, bánh sự sống, và lời cầu thay: Ngài ứng nghiệm mọi biểu tượng trong Nơi Thánh.

Hơn nữa, mỗi tín hữu ngày nay là đền thờ của Đức Thánh Linh (1 Cô-rinh-tô 6:19). Đức Chúa Trời ngự trong lòng chúng ta, không cần đền thờ vật chất nữa.

V. Ứng Dụng Thực Tiễn cho Đời Sống Cơ Đốc Nhân

Hiểu biết về Nơi Thánh và Nơi Chí Thánh giúp chúng ta sống mối liên hệ sâu nhiệm với Chúa:

1. Tiếp cận Đức Chúa Trời cách dạn dĩ

“Vậy, anh em có sự dạn dĩ vào nơi rất thánh bởi huyết Đức Chúa Jêsus” (Hê-bơ-rơ 10:19). Nhờ sự chết của Chúa Giê-xu, chúng ta được phép đến gần ngôi ân điển mọi lúc, không còn bị ngăn cách. Hãy đến với Chúa bằng lời cầu nguyện, sự thờ phượng và lòng biết ơn.

2. Sống như thầy tế lễ thánh

“Anh em là dòng giống được lựa chọn, là chức thầy tế lễ nhà vua, là dân thánh” (1 Phi-e-rơ 2:9). Chúng ta được kêu gọi dâng những của lễ thuộc linh: lời ngợi khen, việc lành, thân thể mình (Hê-bơ-rơ 13:15-16; Rô-ma 12:1). Hãy để ánh sáng Chúa chiếu qua đời sống chúng ta (chân đèn), nuôi dưỡng bằng Lời Chúa (bánh trần thiết), và cầu nguyện không thôi (bàn thờ xông hương).

3. Giữ gìn sự thánh khiết

Nơi Chí Thánh tượng trưng cho sự thánh khiết tuyệt đối của Đức Chúa Trời. Là đền thờ của Đức Thánh Linh, chúng ta phải sống thánh sạch, tránh điều ô uế, và tôn cao Chúa trong thân thể mình (1 Cô-rinh-tô 6:19-20).

4. Sự hiệp một với Đấng Christ

Chúa Giê-xu đã xé bức màn ngăn cách. Chúng ta được kêu gọi vào mối tương giao mật thiết với Chúa. Hãy dành thời gian trong “Nơi Chí Thánh” thuộc linh – sự hiện diện thân mật của Chúa – qua sự cầu nguyện, suy gẫm Lời Chúa và thờ phượng.

5. Rao truyền về sự cứu rỗi

Chúng ta có trách nhiệm chia sẻ Tin Lành rằng mọi người đều có thể đến với Đức Chúa Trời qua Chúa Giê-xu Christ, không cần hệ thống tế lễ hay đền thờ vật chất nữa.

VI. Kết Luận

Nơi Thánh và Nơi Chí Thánh trong đền tạm/đền thờ là những hình ảnh sống động về kế hoạch cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Chúng chỉ về Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã dâng chính mình làm sinh tế hoàn hảo, mở đường cho chúng ta vào sự hiện diện của Đức Chúa Trời. Ngày nay, chúng ta không cần vào một nơi thánh bằng đá, nhưng chính Chúa ngự trong lòng mỗi tín hữu. Hãy sống xứng đáng với ân điển đó, luôn đến gần Chúa với lòng tin quyết, và chia sẻ tin mừng này cho thế giới.