Giô-sép và Ma-ri đã làm gì với những món quà mà các nhà thông thái mang đến cho Chúa Giê-su?

Trong câu chuyện giáng sinh, sự viếng thăm của các nhà thông thái (các bác sĩ, hay các đạo sĩ) là một trong những phân đoạn sống động và giàu hình ảnh biểu tượng nhất. Trong khi ánh sáng của ngôi sao lạ và sự thờ phượng của những con người tri thức ngoại bang thu hút sự chú ý, thì số phận của ba món lễ vật quý giá—vàng, nhũ hương, và một dược—lại thường chỉ được nhắc đến thoáng qua. Kinh Thánh không ghi chép rõ ràng hành động cụ thể của Giô-sép và Ma-ri với các lễ vật ấy, nhưng thông qua việc nghiên cứu bối cảnh, văn hóa, thần học và những manh mối trong chính Kinh Thánh, chúng ta có thể xây dựng một bức tranh có cơ sở, mang lại những bài học sâu sắc cho đời sống đức tin ngày nay.

Sự kiện được ghi lại duy nhất trong sách Ma-thi-ơ 2:1-12. Sau khi Chúa Giê-su giáng sinh tại Bết-lê-hem, có mấy nhà thông thái (μάγοι, *magoi*) từ phương Đông đến Giê-ru-sa-lem. Họ tìm kiếm Vua dân Giu-đa mới sinh và đã được ngôi sao lạ dẫn đường. Sau cuộc gặp gỡ căng thẳng với vua Hê-rốt, họ tiếp tục đi đến Bết-lê-hem:

"Khi vào trong nhà, thấy Con trẻ với Ma-ri, mẹ Ngài, thì sấp mình xuống mà thờ lạy Ngài; rồi mở của báu mình, dâng lên Ngài những lễ vật, là vàng, nhũ hương, và một dược." (Ma-thi-ơ 2:11, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Một chi tiết quan trọng: họ vào trong "nhà" (οἰκίαν, *oikian*), không phải trong máng cỏ nữa. Điều này chỉ ra rằng thời điểm này có thể đã sau ngày giáng sinh một thời gian (có thể vài tháng, thậm chí đến hai năm, căn cứ vào phản ứng của Hê-rốt ở câu 16). Giô-sép, Ma-ri và Con Trẻ đã định cư tạm thời trong một chỗ ở. Sau khi được Đức Chúa Trời cảnh báo trong giấc chiêm bao, các nhà thông thái đã đi đường khác mà về xứ mình, không báo lại cho Hê-rốt (câu 12).

Trước khi suy luận về cách Giô-sép và Ma-ri sử dụng chúng, chúng ta phải hiểu ý nghĩa thần học sâu xa của từng món quà, vốn đã được các nhà giải kinh truyền thống công nhận:

• Vàng (χρυσός, *chrysos*): Là kim loại của vua chúa. Đây là lễ vật xứng hợp cho một Đấng Mê-si, Vua của dân Giu-đa. Vàng tượng trưng cho địa vị tối cao, sự vinh hiển và vương quyền của Đấng Christ (Thi-thiên 72:15; Ê-sai 60:6).
• Nhũ Hương (λίβανος, *libanos*): Là nhựa cây thơm quý, thường được dùng trong việc thờ phượng tại đền thờ (Xuất Ê-díp-tô Ký 30:34-38). Khói hương bay lên tượng trưng cho lời cầu nguyện lên Đức Chúa Trời (Khải-huyền 5:8). Món quà này chỉ ra thân vị Chúa Giê-su là Thầy Tế Lễ Thượng Phẩm, Đấng Trung Bảo giữa Đức Chúa Trời và loài người, và chính Ngài là Đấng đáng được thờ phượng.
• Một Dược (σμύρνα, *smyrna*): Là một loại nhựa thơm khác, có tính sát trùng và thường được dùng trong việc ướp xác (Giăng 19:39). Đây là một lễ vật tiên tri kỳ lạ dành cho một hài nhi, ám chỉ sự chết và sự chôn của Ngài. Nó báo trước sứ mạng cứu chuộc của Đấng Mê-si sẽ hoàn thành qua sự hy sinh trên thập tự giá.

Cả ba món quà, do đó, là một lời tuyên xưng đức tin từ những người ngoại bang: Họ nhìn nhận Hài Nhi này là Vua, là Đức Chúa Trời, và là Đấng Cứu Chuộc sẽ chịu chết.

Kinh Thánh im lặng về chi tiết này, nhưng sự im lặng đó lại mở ra không gian cho sự suy ngẫm khôn ngoan dựa trên bối cảnh và tính cách của các nhân vật.

1. Là Nguồn Tài Chính Cho Cuộc Trốn Chạy Sang Ai Cập (Ma-thi-ơ 2:13-15): Đây là suy luận có cơ sở mạnh mẽ và thực tế nhất. Ngay sau khi các nhà thông thái ra về, thiên sứ hiện đến cùng Giô-sép trong chiêm bao, truyền lệnh phải thức dậy, đem Con Trẻ và mẹ Ngài trốn sang Ai Cập vì Hê-rốt sắp tìm giết Ngài. Họ phải ra đi ngay lập tức, vào ban đêm. Chuyến đi xa như vậy đòi hỏi phải có tiền bạc cho chi phí di chuyển, chỗ ở, thức ăn và sinh hoạt trong một thời gian lưu trú không xác định tại nước ngoài.

"Giô-sép bèn thức dậy, đem Con trẻ và mẹ Ngài đang ban đêm, lánh qua nước Ai-cập." (Ma-thi-ơ 2:14)

Giô-sép là một người thợ mộc, không phải người giàu có. Chuyến đi vội vã khó lòng chuẩn bị kỹ càng. Các lễ vật quý giá, đặc biệt là vàng, chính là sự chu cấp kịp thời và đầy lòng thương xót của Đức Chúa Trời cho gia đình Ngài. Đức Chúa Trời, Đấng đã gọi họ đi, cũng chính là Đấng chu cấp mọi nhu cầu trên hành trình (Phi-líp 4:19).

2. Là Nguồn Sống Trong Thời Gian Lưu Trú Tại Ai Cập: Họ ở lại Ai Cập cho đến khi vua Hê-rốt băng hà (Ma-thi-ơ 2:15), một khoảng thời gian có thể lên đến vài năm. Giô-sép phải tìm kế sinh nhai tại một đất nước xa lạ. Số vàng và của cải từ các lễ vật chắc chắn là nguồn tài chính quan trọng giúp họ ổn định cuộc sống, thuê nhà, mua sắm nhu yếu phẩm trong giai đoạn đầu, trước khi Giô-sép có thể hành nghề được.

3. Là Vật Phẩm Để Họ Khởi Nghiệp Lại Tại Na-xa-rét: Khi trở về từ Ai Cập, được thiên sứ báo dẫn đường, Giô-sép định cư tại thành Na-xa-rét ở miền Ga-li-lê (Ma-thi-ơ 2:22-23). Ông một lần nữa phải xây dựng lại cuộc sống, dựng lại xưởng mộc, mua sắm dụng cụ và có lẽ cả chỗ ở. Các nguồn lực từ các lễ vật tiếp tục là sự hỗ trợ thiết thực cho sự tái định cư này.

4. Có Thể Được Gìn Giữ Một Phần Vì Ý Nghĩa Thiêng Liêng: Là những người tin kính và hiểu biết Kinh Thánh (qua lời tiên tri về nơi sinh, về sự trốn sang Ai Cập), Giô-sép và Ma-ri không thể không nhận ra ý nghĩa biểu tượng sâu xa của nhũ hương và một dược. Rất có thể họ đã gìn giữ cẩn thận ít nhất một phần của những lễ vật này như những vật kỷ niệm thiêng liêng, nhắc nhở về thiên chức đặc biệt của Con mình. Truyền thuyết cổ xưa cho rằng Ma-ri có lẽ đã giữ lại một dược và sau này trao nó cho các môn đồ để dùng trong việc chôn cất Chúa (xem Giăng 19:39), dù Kinh Thánh không xác nhận điều này.

Câu chuyện về các lễ vật không chỉ là một sự kiện lịch sử, mà còn đầy dẫy những nguyên tắc thuộc linh quý báu cho chúng ta ngày nay.

1. Sự Chu Cấp Kịp Thời Của Đức Chúa Trời: Đức Chúa Trời biết trước nhu cầu của gia đình Giô-sép. Ngài không chỉ ra lệnh cho họ đi qua một hành trình nguy hiểm, mà còn chuẩn bị trước nguồn lực để họ thực hiện mệnh lệnh ấy. Trong đời sống chúng ta, khi Chúa kêu gọi chúng ta bước vào một sự vâng lời hay một thử thách, Ngài cũng luôn chuẩn bị sự chu cấp đầy đủ—có thể là vật chất, tinh thần, sức lực hay sự khôn ngoan—vào đúng thời điểm Ngài định (Ê-sai 41:10; 2 Cô-rinh-tô 9:8).

2. Sự Khôn Ngoan Trong Việc Quản Lý Của Cải Được Ban Cho: Giô-sép và Ma-ri đã sử dụng những món quà quý giá đó không phải cho xa hoa, mà cho những nhu cầu thiết yếu và thực hiện ý muốn Đức Chúa Trời. Họ là những quản gia trung tín (1 Cô-rinh-tô 4:2). Chúng ta được Chúa ban cho nhiều loại "lễ vật": tài chính, tài năng, thời gian, cơ hội. Chúng ta có sử dụng chúng cách khôn ngoan để chu cấp cho gia đình, hỗ trợ công việc Chúa, và giúp đỡ người khác, hay chỉ để thỏa mãn dục vọng cá nhân?

3. Lễ Vật Tốt Nhất Dành Cho Chúa Giê-su: Các nhà thông thái đã dâng lên Chúa Hài Đồng những gì tốt nhất, quý nhất của họ. Họ đã dâng với thái độ "sấp mình xuống mà thờ lạy". Sự dâng hiến của chúng ta ngày nay—dù là tiền dâng, lời cầu nguyện, sự phục vụ, hay cả cuộc đời—có phải là "vàng, nhũ hương, một dược" của chúng ta, được dâng lên với tấm lòng thờ phượng chân thành, hay chỉ là sự cho đi phần thừa, miễn cưỡng?

4. Nhận Biết Ý Nghĩa Trong Những Món Quà Tưởng Như Kỳ Lạ: Một dược là món quà báo trước sự chết. Đôi khi Chúa ban cho chúng ta những "món quà" dưới hình thức thử thách, mất mát, hay đau đớn ("một dược"). Chúng ta khó có thể hiểu ngay tại sao. Nhưng qua thời gian, với đức tin và sự vâng lời như Giô-sép và Ma-ri, chúng ta sẽ thấy chính những điều đó lại chuẩn bị và làm nên điều kỳ diệu theo ý muốn tốt lành của Ngài (Rô-ma 8:28).

Mặc dù Kinh Thánh không nói rõ "Giô-sép và Ma-ri đã dùng số vàng đó để mua vé đi Ai Cập", nhưng sự nối kết logic giữa Ma-thi-ơ 2:11 và 2:13-14 là không thể phủ nhận. Qua đó, chúng ta thấy một bức tranh đẹp về sự quan phận toàn diện của Đức Chúa Trời. Ngài sử dụng cả những người ngoại bang xa lạ, được cảm thúc bởi sự mặc khải trong thiên nhiên (ngôi sao) và có lẽ cả những bản văn cổ (như lời tiên tri của Ba-la-am?), để trở thành công cụ chu cấp cho Con Một của Ngài và gia đình trần thế của Ngài.

Giô-sép và Ma-ri, qua hành động thực tế và khôn ngoan của mình, đã trở thành những tấm gương trong việc quản lý, vâng lời và tin cậy. Họ nhận lãnh những món quà quý giá với lòng biết ơn, và sử dụng chúng không vì tư lợi, mà để bảo vệ, nuôi dưỡng và thực hiện sứ mạng thiên thượng dành cho Đấng Cứu Thế.

Cuối cùng, câu chuyện nhắc nhở chúng ta rằng, mọi của cải, tài năng, và nguồn lực chúng ta có đều đến từ Chúa. Được ban cho không phải là điểm cuối, mà là để chúng ta sử dụng chúng trong sự vâng lời và thờ phượng Ngài, tin chắc rằng Ngài luôn dẫn dắt và chu cấp trên mọi nẻo đường của cuộc đời thuộc về Ngài.