Ý Nghĩa Của Đế Quốc Assyria Trong Kinh Thánh
Trong dòng chảy lịch sử cứu rỗi được Kinh Thánh ghi lại, các đế quốc ngoại bang thường xuất hiện không đơn thuần như những thế lực chính trị, mà như những công cụ trong tay Đức Chúa Trời Toàn Năng để thực hiện ý muốn thánh và sự phán xét công bình của Ngài. Trong số đó, đế quốc Assyria nổi lên như một hình ảnh đầy biểu tượng – một “cây roi” của sự thịnh nộ, một minh chứng cho sự kiêu ngạo bị đoán phạt, và một bối cảnh cho sự nhân từ đáng kinh ngạc của Đức Chúa Trời. Nghiên cứu về Assyria không chỉ là tìm hiểu lịch sử, mà là khám phá những nguyên tắc thuộc linh vĩnh cửu về sự thánh khiết, công lý và ân điển của Đức Chúa Trời.
Assyria (trong tiếng Hê-bơ-rơ là אַשּׁוּר - Ashshur) ban đầu là tên một con trai của Sem, cháu của Nô-ê (Sáng Thế Ký 10:22). Vùng đất và đế quốc sau này mang tên ông. Thủ đô của Assyria là Nineveh, một thành phố vĩ đại được mô tả trong sách Giô-na. Vị trí của Assyria trong lịch sử Y-sơ-ra-ên trở nên nổi bật nhất từ thế kỷ thứ 9 đến thế kỷ thứ 7 TCN.
Theo sách Các Vua và Sử Ký, Assyria chính là công cụ Đức Chúa Trời dùng để đoán phạt Vương quốc phía Bắc (Y-sơ-ra-ên) vì tội thờ hình tượng và bất trung không chịu ăn năn. Sự kiện then chốt là cuộc vây hãm và hủy diệt kinh đô Sa-ma-ri vào năm 722 TCN dưới thời vua Assyria là Sa-gôn II (2 Các Vua 17:1-6). Kinh Thánh giải thích rõ nguyên nhân thuộc linh của thảm họa này: “Ấy là vì dân Y-sơ-ra-ên đã phạm tội cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời của họ... họ làm theo những thói tục của các dân tộc mà Đức Giê-hô-va đã đuổi khỏi trước mặt dân Y-sơ-ra-ên” (2 Các Vua 17:7-8). Assyria đã bắt dân Y-sơ-ra-ên đi làm phu tù, chấm dứt sự tồn tại của 10 chi phái phía Bắc.
Tiên tri Ê-sai đã đưa ra một hình ảnh mạnh mẽ và đáng sợ về Assyria. Trong Ê-sai 10:5-6, Đức Giê-hô-va phán: “Hỡi Assyria, là roi của sự thạnh nộ ta! Cây gậy trong tay nó là sự giận dữ của ta. Ta sai nó đến nghịch cùng một dân vô đạo, truyền lịnh nó nghịch cùng dân của sự thạnh nộ ta, đặng cướp giựt của bắt, giày đạp chúng nó như bùn ngoài đường.”
Đoạn Kinh Thánh này vén màn cho thấy quan điểm thần học then chốt về Assyria:
1. Assyria là công cụ (Instrument): Họ không hành động độc lập. Họ là “roi”, là “gậy” trong tay của Đức Chúa Trời. Sức mạnh quân sự đáng sợ của họ, trên phương diện thuộc linh, được ban cho và được cho phép để thực hiện mục đích của Đức Chúa Trời.
2. Mục đích của Đức Chúa Trời là sự đoán xét (Judgment): Ngài sai Assyria nghịch cùng “một dân vô đạo” – chính là Y-sơ-ra-ên và Giu-đa khi họ phản bội giao ước. Sự đoán phạt này là công bình và xứng đáng.
3. Vấn đề của Assyria: Động cơ sai trái (Wrong Motive): Tuy nhiên, Assyria không nhận biết mình chỉ là công cụ. Họ hành động với lòng kiêu ngạo, tàn bạo và ý định tự tôn. Ê-sai 10:7 tiếp tục: “Song nó chẳng có ý như vậy, lòng nó chẳng tưởng như vậy; nó chỉ có ý trong lòng hủy diệt và trừ tiệt không ít nước.” Họ tìm kiếm vinh quang cho chính mình, không phải sự công bình của Đức Chúa Trời.
Chính vì động cơ kiêu ngạo đó, Assyria từ một công cụ đoán phạt trở thành đối tượng bị đoán phạt. Lời cầu nguyện của vua Ê-xê-chia khi Assyria dưới thời vua San-chê-ríp uy hiếp Giê-ru-sa-lem (2 Các Vua 19) và lời đáp lại của Đức Chúa Trời qua tiên tri Ê-sai là một minh họa rõ rệt.
Qua sứ giả, vua Assyria đã xúc phạm đến chính Đức Chúa Trời chân thần: “Chớ để Đức Chúa Trời ngươi là Đấng ngươi nhờ cậy, phỉnh dỗ ngươi rằng: Giê-ru-sa-lem sẽ chẳng bị phó vào tay vua Assyria đâu. Nầy, ngươi đã nghe về các vua Assyria làm cho mọi nước phải chịu sự tàn hại thể nào...” (2 Các Vua 19:10-11). Sự kiêu ngạo của Assyria đạt đến đỉnh điểm khi họ tự đồng hóa mình với Đức Chúa Trời, nghĩ rằng các thần của các nước đều bất lực trước họ.
Đức Chúa Trời đáp lời bằng một sự phán xét kỳ diệu và trực tiếp: “Ta sẽ đặt một cái móc vào lỗ mũi ngươi, một cái hàm thiếc vào môi ngươi, rồi đem ngươi trở về bởi con đường ngươi đã đi đến” (2 Các Vua 19:28). Ngài hứa bảo vệ Giê-ru-sa-lem. Và lời hứa đó được thực hiện khi “Thiên sứ của Đức Giê-hô-va ra, đánh hơn mười tám vạn năm ngàn người ở trại quân Assyria” (2 Các Vua 19:35). San-chê-ríp bị các con trai mình giết chết (2 Các Vua 19:37), một sự kết thúc nhục nhã cho kẻ kiêu ngạo.
Các sách tiên tri như Na-hum và Sô-phô-ni chuyên nói về sự phán xét dành cho Nineveh và Assyria. Sách Na-hum, đặc biệt, là một bài ca về sự công bình của Đức Chúa Trời được thực hiện trên một đế quốc tàn bạo.
Na-hum mô tả Đức Giê-hô-va là “Đức Chúa Trời hay ghen, báo thù... Chúa trả thù cho các đối thủ Ngài, và cưu sự thạnh nộ với kẻ thù nghịch mình” (Na-hum 1:2). Sự đoán phạt Nineveh được mô tả sống động: “Những khiên thuẫn của các anh hùng nó sắc đỏ, những lính chiến nó mặc áo màu điều... Xe cộ chạy như chớp, đi tới lui như ánh sáng...” (Na-hum 2:3-4). Cuối cùng, lời tuyên bố: “Khốn cho thành đổ huyết! Thành đầy dẫy sự dối trá và cường bạo, những của cướp không hề dứt!” (Na-hum 3:1). Nineveh, biểu tượng của sức mạnh và sự kiêu ngạo, sẽ bị hủy diệt hoàn toàn. Lịch sử ghi nhận điều này xảy ra vào năm 612 TCN dưới tay liên quân Babylon và Media.
Tiên tri Sô-phô-ni cũng đồng thanh: “Ngài sẽ duỗi tay ra trên phương bắc, hủy diệt Assyri; và Ngài sẽ làm cho Nine-ve thành ra hoang vu, khô khan như đồng vắng” (Sô-phô-ni 2:13).
Lịch sử và lời tiên tri về Assyria không phải là những câu chuyện cũ kỹ, mà chứa đựng những nguyên tắc thuộc linh sâu sắc cho Hội Thánh ngày nay.
1. Nhận Biết Chủ Quyền Tuyệt Đối Của Đức Chúa Trời: Assyria dạy chúng ta rằng ngay cả những thế lực thù nghịch nhất, độc tài nhất trên thế giới cũng không nằm ngoài tầm kiểm soát tối cao của Đức Chúa Trời. Ngài có thể sử dụng bất cứ điều gì, kể cả sự dữ, để hoàn thành mục đích công bình và tốt lành sau cùng của Ngài (xem Rô-ma 8:28). Điều này mang lại sự bình an trong một thế giới đầy biến động.
2. Cảnh Giác Với Tội Kiêu Ngạo Thuộc Linh: Bài học lớn nhất từ Assyria là sự nguy hiểm của lòng kiêu ngạo. Họ bắt đầu như một công cụ của Đức Chúa Trời, nhưng vì tự tôn, tự phụ về sức mạnh của mình, họ trở thành kẻ thù của Ngài. Điều này nhắc nhở mỗi Cơ Đốc nhân và cả Hội Thánh: chúng ta phải luôn khiêm nhường nhận biết mình chỉ là “đầy tớ vô ích” (Lu-ca 17:10), mọi ân tứ và thành quả đều đến từ ân điển Chúa. Sự kiêu ngạo trong lãnh đạo, trong sự phục vụ, hay trong đời sống cá nhân đều dẫn đến sự sụp đổ (Châm Ngôn 16:18).
3. Hiểu Rõ Bản Chất Của Sự Phán Xét Của Đức Chúa Trời: Đức Chúa Trời kiên nhẫn, nhưng Ngài không bao giờ bỏ qua tội lỗi. Sự đoán phạt Y-sơ-ra-ên qua tay Assyria cho thấy Đức Chúa Trời nghiêm túc với giao ước và sự thánh khiết. Điều này thúc giục chúng ta sống kính sợ Chúa, ăn năn tội lỗi cách chân thật. Đồng thời, sự phán xét Assyria an ủi chúng ta rằng mọi sự bạo ngược, bất công cuối cùng sẽ bị Đức Chúa Trời xét đoán.
4. Sức Mạnh Của Sự Ăn Năn – Bài Học Từ Nineveh Thời Giô-na: Trước Assyria của Ê-sai và Na-hum, còn có Nineveh của sách Giô-na. Khi tiên tri Giô-na rao giảng sứ điệp phán xét, cả thành từ vua đến dân thường “tin Đức Chúa Trời... ai nấy đều lấy bao vận mình, từ người lớn đến người nhỏ” để ăn năn (Giô-na 3:5). Kết quả là “Đức Chúa Trời động lòng thương xót... không giáng họa Ngài đã báo ra” (Giô-na 3:10). Điều này cho thấy sự phán xét của Đức Chúa Trời không phải là không thể đảo ngược. Ăn năn (trong tiếng Hê-bơ-rơ: שׁוּב - shuv, nghĩa là quay lại, trở về) có thể làm thay đổi cơn thịnh nộ của Ngài. Đây là niềm hy vọng lớn cho mọi cá nhân và dân tộc.
5. Tin Cậy Vào Sự Bảo Vệ Của Đức Chúa Trời Cho Dân Sự Ngài: Câu chuyện vua Ê-xê-chia dạy chúng ta cách đối diện với những mối đe dọa khổng lồ (tượng trưng bởi Assyria) trong đời sống: đem mọi sự lo lắng, sợ hãi đến trước mặt Đức Chúa Trời qua lời cầu nguyện chân thành và tin cậy. Câu trả lời của Đức Chúa Trời cho Ê-xê-chia: “Vì cớ ngươi và vì cớ Đa-vít là kẻ tôi tớ ta, ta sẽ bảo hộ thành nầy” (2 Các Vua 20:34) nhắc nhở chúng ta về giao ước ân điển của Ngài trong Chúa Giê-xu Christ – sự bảo vệ vững chắc nhất cho những ai thuộc về Ngài.
Ý nghĩa của đế quốc Assyria trong Kinh Thánh thật sâu rộng. Họ vừa là “cây roi” của sự phán xét công bình, vừa là “tấm gương” về sự kiêu ngạo bị nghiền nát. Họ nhắc nhở chúng ta rằng Đức Chúa Trời cầm quyền tối cao trên mọi đế quốc và mọi lịch sử. Sự phù vân của quyền lực thế gian được đặt cạnh sự vĩnh cửu của vương quốc Đức Chúa Trời.
Là Cơ Đốc nhân sống trong thời đại nhiều biến động, chúng ta được mời gọi rút ra những bài học quý báu: sống khiêm nhường dưới tay quyền năng của Đức Chúa Trời, ăn năn tội lỗi cách chân thật, tin cậy tuyệt đối vào sự bảo vệ và chủ quyền của Ngài, và an lòng rằng mọi sự bạo ngược cuối cùng sẽ bị Ngài, qua Đấng Christ, phán xét cách công bình. Assyria đã bị bụi thời gian vùi lấp, nhưng lời của Đức Chúa Trời phán về họ vẫn còn sống và quyền năng, hướng dẫn chúng ta trên con đường tin kính.