Những Con Bò Đực Mạnh Mẽ Của Ba-san Trong Thi Thiên 22:12
Thi Thiên 22 là một trong những phân đoạn Kinh Thánh Cựu Ước quan trọng và cảm động nhất, tiên tri một cách chính xác và chi tiết về sự thương khó của Chúa Cứu Thế Giê-xu. Giữa bức tranh sống động về nỗi đau đớn và sự cô đơn của Đấng chịu thay, chúng ta bắt gặp một hình ảnh đầy sức mạnh và đe dọa: “Những con bò đực mạnh mẽ của Ba-san vây phủ tôi” (Thi Thiên 22:12, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Để thấu hiểu trọn vẹn lời tiên tri này và áp dụng vào đời sống thuộc linh, chúng ta cần đi sâu khảo cứu ý nghĩa văn hóa, lịch sử và biểu tượng thuộc linh của hình ảnh này trong bối cảnh của Thi Thiên và trong sự ứng nghiệm nơi thập tự giá.
Trước khi đi vào chi tiết hình ảnh “bò đực Ba-san,” chúng ta phải đặt nó vào dòng chảy của toàn bài thi thiên. Thi Thiên 22 bắt đầu bằng tiếng kêu thảm thiết của Đấng Christ: “Ê-li, Ê-li, lam-ma-sa-bách-ta-ni?” (câu 1, Ma-thi-ơ 27:46). Đây là lời cầu nguyện của một người đang chịu đựng sự bỏ rơi tột độ, không phải vì tội lỗi của Ngài, nhưng vì tội lỗi của thế gian. Từ câu 7 đến 18, tác giả (Đa-vít, dưới sự cảm thúc của Đức Thánh Linh) mô tả chi tiết sự khinh bỉ, sự đau đớn thể xác và sự tấn công của kẻ thù nghịch mà Đấng Chịu Thương Khó phải đối mặt. Hình ảnh “bò đực của Ba-san” xuất hiện trong một loạt các ẩn dụ về kẻ thù:
- Câu 7: Sự chế nhạo và nhạo báng của đám đông.
- Câu 12: Những con bò đực mạnh mẽ vây phủ.
- Câu 13: Những sư tử há hốc mồm.
- Câu 16: Bầy chó vây quanh, kẻ ác ghim tay và chân.
Mỗi hình ảnh này đều mô tả những khía cạnh khác nhau của sự thù nghịch tàn bạo và mạnh mẽ mà Chúa Giê-xu phải đương đầu. Chúng không chỉ là những kẻ thù thuộc thể, mà còn đại diện cho toàn bộ thế lực của tội lỗi, sự chết và ma quỷ đang nhắm vào Ngài.
Để hiểu sức nặng của hình ảnh, chúng ta phải tra xét từ ngữ gốc và ý nghĩa địa lý-lịch sử.
1. Từ “Bò Đực” (Hebrew: פָּר - “par”): Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ “par” (số nhiều: “parim”) chỉ con bò đực trưởng thành, là biểu tượng của sức mạnh, sự sung mãn và đôi khi là sự kiêu ngạo, hung dữ. Trong hệ thống tế lễ Cựu Ước, bò đực thường được dùng làm sinh tế (Lê-vi Ký 4:3). Tuy nhiên, trong ngữ cảnh thơ ca và tiên tri, chúng thường tượng trưng cho những kẻ thù hùng mạnh, những vua chúa hoặc thế lực chống nghịch. Ví dụ, trong Ê-xê-chi-ên 39:18, sự sụp đổ của kẻ thù được mô tả như một bữa tiệc hiến tế của những con bò đực.
2. Vùng “Ba-san” (Bashan): Ba-san là một vùng đất nổi tiếng ở phía đông bắc sông Giô-đanh (ngày nay là Cao nguyên Golan và một phần của Syria). Vùng đất này được biết đến vì:
- Đất đai phì nhiêu: Được ca ngợi vì đồng cỏ xanh tươi và đất đai màu mỡ (Phục truyền 32:14; Ê-xê-chi-ên 39:18; A-mốt 4:1).
- Gia súc mạnh mẽ: Nhờ đồng cỏ tốt, gia súc của Ba-san, đặc biệt là bò đực, nổi tiếng là lớn con, mập mạnh và khỏe mạnh nhất trong vùng. Chúng trở thành biểu tượng cho của cải và sức mạnh.
- Ý nghĩa biểu tượng: Vì sự giàu có và sức mạnh, Ba-san thường được dùng như một hình ảnh cho sự kiêu ngạo, quyền lực trần gian và sự đối kháng với Đức Chúa Trời. Tiên tri Ô-sê đã dùng hình ảnh này để cảnh cáo Y-sơ-ra-ên: “Ê-phra-im giống như bò cái tơ ưa đạp lúa… Ta sẽ đóng ách cho cái cổ xinh đẹp của nó; Ta sẽ khiến Ê-phra-im cỡi, Giu-đa sẽ cày, và Gia-cốp sẽ đạp lúa cho nó” (Ô-sê 10:11). Sự kiêu ngạo của chúng cần bị khuất phục.
Như vậy, cụm từ “những con bò đực mạnh mẽ của Ba-san” là một ẩn dụ đầy uy lực. Nó mô tả những kẻ thù đối với tác giả Thi Thiên (và ứng nghiệm là Chúa Giê-xu) không phải là những kẻ yếu ớt, mà là những thế lực hùng mạnh nhất, kiêu ngạo nhất, được nuôi dưỡng trong sự sung túc và quyền lực của thế gian. Hành động “vây phủ tôi” (Hebrew: “kitteruni”) cho thấy sự bao vây tấn công từ mọi phía, không lối thoát.
Hình ảnh này đã được ứng nghiệm một cách sống động trong cuộc thương khó của Chúa Giê-xu. Ai là những “con bò đực mạnh mẽ của Ba-san” đã vây phủ Ngài?
1. Các Nhà Lãnh Đạo Tôn Giáo (Thầy Tế Lễ Cả, Thầy Thông Giáo, Trưởng Lão): Đây là những người có uy quyền tôn giáo lớn nhất, “mạnh mẽ” trong hệ thống tôn giáo đương thời. Họ được “nuôi dưỡng” bởi địa vị, truyền thống và sự tôn kính của dân chúng. Tuy nhiên, họ đã trở thành những kẻ thù hung hãn nhất, dẫn đầu việc bắt bớ, xét xử bất công và kết tội Chúa Giê-xu (Ma-thi-ơ 26:57-68). Sự kiêu ngạo tôn giáo của họ khiến họ mù quáng trước Đấng Mê-si.
2. Chính Quyền La Mã (Phi-lát, Binh Lính): Đế quốc La Mã là biểu tượng tối thượng của sức mạnh, quyền lực và sự tàn bạo trần gian (“Ba-san” của thế giới ngoại bang). Phi-lát đại diện cho quyền lực ấy. Các binh lính La Mã, với sức mạnh thể chất và sự hung bạo, đã vây quanh Chúa Giê-xu, đánh đập, mắng nhiếc, và cuối cùng đóng đinh Ngài (Giăng 19:1-3, 23-24). Họ là hiện thân của sức mạnh thế tục chà đạp lên sự công bình.
3. Đám Đông Bị Kích Động: Đám đông vốn có thể thay đổi, nhưng dưới sự xúi giục của giới lãnh đạo, họ trở nên như một bầy thú hung dữ, gào thét đòi đóng đinh Chúa Giê-xu và tha cho Ba-ra-ba (Ma-thi-ơ 27:20-23). Sức mạnh của đám đông cuồng nộ là một thế lực đáng sợ.
4. Các Thế Lực Thuộc Linh của Sự Ác: Đằng sau tất cả những con người ấy, là thế lực của ma quỷ, kẻ thù của Đức Chúa Trời. Sa-tan, kẻ nắm giữ quyền lực của sự chết (Hê-bơ-rơ 2:14), đã dùng mọi công cụ hùng mạnh nhất của nó – tôn giáo giả hình, chính quyền độc tài, sự cuồng nộ của đám đông – để “vây phủ” và cố gắng tiêu diệt Con Đức Chúa Trời. Cuộc tấn công này đạt đến đỉnh điểm tại thập tự giá.
Lời tiên tri này không chỉ là lịch sử, mà còn có tiếng vang trong đời sống của mỗi tín hữu. Chúng ta cũng có thể đối diện với “những con bò đực mạnh mẽ của Ba-san” trong hành trình đức tin.
1. Nhận Diện “Bò Đực Ba-san” Trong Đời Sống Chúng Ta: Chúng có thể là: - Áp lực của các hệ thống quyền lực thế gian: Áp lực từ môi trường làm việc, xã hội, hay thậm chí chính quyền đòi hỏi chúng ta phải thỏa hiệp đức tin, chối bỏ các giá trị Cơ Đốc. - Sự chống đối và khinh miệt từ người khác: Sự chế nhạo vì niềm tin, sự cô lập trong gia đình hay xã hội vì theo Chúa. - Những tư tưởng kiêu ngạo và tội lỗi mạnh mẽ: Những thói quen tội lỗi lâu đời, những tính xấu “mập mạnh” được “nuôi dưỡng” lâu ngày (như giận dữ, kiêu ngạo, ham muốn xác thịt) vây phủ và tấn công chúng ta. - Những hoàn cảnh khó khăn tưởng như không thể vượt qua: Bệnh tật nặng, khủng hoảng tài chính, mất mát đau thương – chúng như những thế lực khổng lồ đe dọa nuốt chửng chúng ta.
2. Bài Học Từ Phản Ứng Của Chúa Giê-xu: Điều an ủi lớn nhất là Chúa Giê-xu của chúng ta đã đi trước và chiến thắng. Ngài đã không đối đầu bằng sức mạnh thể chất hay lời lẽ khôn ngoan của đời này. Thay vào đó, Ngài đã: - Phó thác hoàn toàn cho Đức Chúa Trời: Lời mở đầu “Đức Chúa Trời tôi ôi!” (câu 1) cho thấy Ngài vẫn bám víu vào mối quan hệ với Cha, dù cảm thấy bị bỏ rơi. - Khiêm nhường chịu đựng: “Nhưng tôi là một con trùng, không phải là người… Tôi đổ ra như nước” (câu 6, 14). Ngài không chống trả bằng bạo lực, nhưng giao phó sự phán xét cho Đấng công bình (1 Phi-e-rơ 2:23). - Tìm kiếm sự cứu rỗi trong sự vâng phục: Mục đích tối hậu là sự cứu rỗi: “Ngài chẳng khinh chẳng hề nể sự khốn khổ của kẻ khốn cùng… Khi kẻ khốn cùng kêu cầu, Ngài chẳng khinh dể” (câu 24). Sự vâng phục của Ngài mở đường cho sự phục sinh.
3. Lời Kêu Gọi Hành Động Cho Chúng Ta: - Hãy nhận biết rằng Chúa đã thắng thế lực mạnh nhất: Các “con bò đực” hung hãn nhất – tội lỗi, sự chết, ma quỷ – đã bị Ngài khuất phục tại thập tự giá (Cô-lô-se 2:15). Dù chúng ta bị vây phủ, chúng không còn quyền kết tội hay tách chúng ta khỏi tình yêu của Đức Chúa Trời (Rô-ma 8:31-39). - Hãy noi theo gương Ngài: Trong cơn thử thách, hãy tiếp tục kêu cầu, phó thác và vâng lời. Hãy nhớ rằng sự yếu đuối của chúng ta không phải là dấu hiệu của sự bỏ rơi, mà có thể là môi trường để quyền năng của Đấng Christ tỏ ra trọn vẹn (2 Cô-rinh-tô 12:9). - Hướng về sự vinh hiển tương lai: Thi Thiên 22 không kết thúc trong đau khổ. Từ câu 22 trở đi, nó bùng nổ thành lời ngợi khen, tuyên bố sự chiến thắng và quyền cai trị của Đức Chúa Trời trên muôn dân. Con đường của chúng ta cũng vậy: qua thập tự giá dẫn đến vương miện, qua sự chết với Đấng Christ để bước vào sự sống lại với Ngài.
Hình ảnh “những con bò đực mạnh mẽ của Ba-san” trong Thi Thiên 22:12 là một ẩn dụ đầy sức mạnh, mô tả sự tấn công dữ dội và toàn diện của các thế lực thù nghịch – cả thuộc thể lẫn thuộc linh – nhắm vào Đấng Chịu Thương Khó. Nó được ứng nghiệm trọn vẹn trong sự thương khó của Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã gánh thay tội lỗi chúng ta. Sự hiểu biết này không chỉ làm sâu sắc thêm lòng biết ơn của chúng ta về sự cứu chuộc, mà còn trang bị cho chúng ta để đối diện với những “con bò đực Ba-san” trong đời sống mình. Chúng ta có thể bước đi với lòng can đảm, biết rằng Chúa chúng ta đã đi qua cơn bão táp khủng khiếp nhất và đã chiến thắng. Ngài là Đấng đang ngồi bên hữu Đức Chúa Trời, và lời cầu nguyện của chúng ta trong những lúc bị vây phủ sẽ luôn vang đến tai Ngài. Hãy vững lòng, vì Đấng đã cảm thương sự yếu đuối chúng ta, chính là Vua vinh hiển, Đấng chăn giữ linh hồn chúng ta.
Tài liệu tham khảo Kinh Thánh chính: Thi Thiên 22 (toàn chương), Ma-thi-ơ 27, Mác 15, Lu-ca 23, Giăng 19, Ê-xê-chi-ên 39:18, Ô-sê 10:11, Phục truyền 32:14, 1 Phi-e-rơ 2:21-25, Hê-bơ-rơ 12:2-3, Rô-ma 8:31-39.