Tại sao Chúa truyền lệnh cho người Israel tiêu diệt hoàn toàn người Midian trong Dân số Ký 31:17?

Lời truyền lệnh trong Dân Số Ký 31:17 là một trong những phân đoạn Kinh Thánh đầy thách thức và dễ gây hiểu lầm nhất: "Vậy bây giờ, hãy giết hết những đứa nam trong bọn trẻ nít, và giết người nữ nào đã biết tới đàn ông rồi." (Dân Số Ký 31:17, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Đối với độc giả hiện đại, đây dường như là một mệnh lệnh tàn bạo, khó có thể dung hòa với hình ảnh một Đức Chúa Trời yêu thương. Tuy nhiên, một nghiên cứu chuyên sâu dựa trên toàn bộ bối cảnh Kinh Thánh, văn hóa giao ước, và bản tính thánh khiết của Đức Chúa Trời sẽ hé lộ chiều sâu thần học và sự công bình tuyệt đối đằng sau sự kiện này.

Không thể hiểu được Dân Số Ký 31 mà lại tách rời khỏi sự kiện kinh hoàng được ghi lại trong chương 25. Mối quan hệ giữa Israel và Midian không đơn thuần là xung đột chính trị. Đây là một cuộc tấn công có chủ đích vào chính giao ước giữa Đức Chúa Trời và dân Ngài.

• Âm mưu Cố ý: Dân Số Ký 31:16 tiết lộ rõ: "Kìa, ấy là nó theo mưu kế của Ba-la-am dỗ dành dân Y-sơ-ra-ên cùng phạm tội bội nghịch cùng Đức Giê-hô-va trong việc thờ Phê-ô." Midian không tấn công bằng gươm giáo, mà bằng một thứ vũ khí hủy diệt hơn: sự cám dỗ tà dâm và thờ hình tượng. Họ sử dụng phụ nữ của mình như một công cụ chiến tranh tâm linh để dẫn cả dân tộc Israel vào tội lỗi và sự phá vỡ giao ước (Dân Số 25:1-3).
• Hậu Quả Tức Thời: Cơn thịnh nộ của Đức Giê-hô-va nổi lên, một tai vạ giết chết 24,000 người Israel (Dân Số 25:9). Đây không phải là một hình phạt tùy tiện, mà là hệ quả tất yếu khi dân sự thánh phá bỏ hàng rào ngăn cách với sự ô uế của các dân tộc ngoại giáo. Tội thờ thần Ba-anh Phê-ô đi kèm với các nghi thức tình dục trụy lạc, là sự phỉ báng trực tiếp đến Đức Chúa Trời chân thần duy nhất.
• Bản Chất của Tội Lỗi: Từ Hebrew cho "sự cám dỗ" ở đây (נָתַן, nathan - đặt để, trao) cho thấy một hành động chủ động, có chủ ý. Midian đã "trao" sự ô uế cho Israel. Trong bối cảnh giao ước, đây là hành vi phản bội cấp độ quốc gia, tương đương với tội tử hình trong luật pháp. Họ không chỉ tấn công Israel, mà còn trực tiếp thách thức quyền tể trị và sự thánh khiết của chính Đức Chúa Trời.

Lệnh truyền này phải được xem xét dưới ánh sáng của khái niệm thần học "cherem" (חֵרֶם), thường được dịch là "vật diệt," "vật biệt riêng ra cho sự hủy diệt."

1. Mục Đích của Cherem: Cherem không phải là diệt chủng theo nghĩa hiện đại (nhằm tiêu diệt một chủng tộc). Đây là một hành động phán xét tư pháp của Đức Chúa Trời, được thực thi thông qua dân sự Ngài, nhằm loại bỏ triệt để sự ô uế ra khỏi vùng đất thánh và bảo vệ sự thánh khiết của cộng đồng giao ước. Các dân tộc như người Ca-na-an và Midian được mô tả trong Kinh Thánh không phải là những xã hội ngây thơ, mà là những nền văn hóa đã đạt đến đỉnh điểm của sự suy đồi, với các tệ nạn như thờ cúng thần tượng, hiến tế trẻ em (Lê-vi Ký 18:21, Phục Truyền 12:31), và các hành vi tình dục trái tự nhiên (Lê-vi Ký 18). Đức Chúa Trời, với tư cách là Đấng Tạo Hóa và Quan Án, đã ban cho họ hàng thế kỷ để ăn năn (Sáng Thế Ký 15:16).

2. Phạm Vi Cụ Thể của Lệnh Truyền: Lệnh trong Dân Số 31:17-18 rất cụ thể:
"...giết người nữ nào đã biết tới đàn ông rồi. Còn các đứa trẻ nữ chưa biết tới đàn ông, thì hãy để sống cho các ngươi."
Điều này cho thấy:

• Nam giới trưởng thành và phụ nữ đã lập gia đình bị xem là đã tham gia trực tiếp hoặc đồng lõa với văn hóa thờ thần tượng và âm mưu cám dỗ. Họ là hiện thân của một hệ thống tội lỗi đã chống lại Đức Chúa Trời.
• Các trẻ nữ còn đồng trinh được tha. Họ được xem là chưa bị đồng hóa hoàn toàn vào hệ thống tội lỗi đó và có thể được hội nhập vào cộng đồng Israel (theo các quy định nghiêm ngặt về luật thanh sạch và cải đạo, như được thấy trong các sách luật). Đây là dấu hiệu của sự thương xót ngay trong sự phán xét.

Điều quan trọng là phải phân biệt giữa lệnh truyền đối với Midian và các chỉ thị chung về các dân Ca-na-an. Midian không phải là một trong bảy dân tộc được định sẵn để tiêu diệt khi vào Đất Hứa (Phục Truyền 7:1-2). Trước sự kiện Ba-anh Phê-ô, Israel và Midian từng có quan hệ tương đối hòa bình (Xuất Ê-díp-tô Ký 2:15-22, Môi-se lấy vợ Midian). Hành động của Midian vì thế càng nghiêm trọng hơn: Đây là sự phản bội từ một dân tộc "quen biết," cố tình phá hoại mối quan hệ đặc biệt giữa Đức Chúa Trời và dân sự Ngài. Lệnh "cherem" ở đây là một biện pháp đặc biệt, trực tiếp nhằm trừng phạt một tội ác đặc biệt đã gây ra sự chết chóc cho chính Israel. Đó là một hành động của công lý tư pháp thần thượng, nhằm ngăn chặn sự lây lan của tội lỗi như một thứ ung nhọt trong cơ thể của cộng đồng giao ước (cũng giống như A-can trong Giô-suê 7).

Làm thế nào để Cơ đốc nhân thời Tân Ước hiểu được sự kiện này? Chìa khóa nằm ở việc nhận biết rằng Đấng Christ chính là Đấng hoàn thành luật pháp và là hiện thân tối cao của sự phán xét lẫn ân điển.

• Chúa Giê-xu Là Đích Đến Của Luật Pháp: Sự nghiêm khắc của Cựu Ước cho thấy tội lỗi nghiêm trọng đến dường nào trước mặt Đức Chúa Trời thánh khiết. Nó vẽ nên một bức tranh về số phận đáng sợ mà mọi người đáng phải chịu vì tội lỗi của mình. "Vì tiền công của tội lỗi là sự chết..." (Rô-ma 6:23a). Sự kiện Midian là một minh họa sống động cho hậu quả khủng khiếp của tội lỗi.
• Chúa Giê-xu Gánh Chịu Sự Phán Xét: Tin Lành tuyệt vời là Chúa Giê-xu, trên thập tự giá, đã tự nguyện gánh lấy sự "cherem" (sự hủy diệt, sự phán xét) thay cho chúng ta. Ngài trở nên "vật bị rủa sả" vì chúng ta (Ga-la-ti 3:13). Cơn thịnh nộ thánh khiết mà đáng lẽ phải đổ trên những kẻ phạm tội, đã đổ trên Ngài.
• Chiến Trận Thuộc Linh Mới: Mệnh lệnh cho chúng ta ngày nay không phải là tiêu diệt kẻ thù bằng gươm, mà là chiến đấu thuộc linh. "Vì chúng ta đánh trận, chẳng phải cùng thịt và huyết, bèn là cùng chủ quyền, cùng thế lực, cùng vua chúa của thế gian mờ tối nầy, cùng các thần dữ ở các miền trên trời." (Ê-phê-sô 6:12). Kẻ thù là tội lỗi, ma quỷ, và các hệ thống tư tưởng chống nghịch Chúa. Vũ khí của chúng ta là Lời Chúa, sự cầu nguyện, đức tin và tình yêu thương.

Từ sự kiện lịch sử này, chúng ta rút ra những bài học thiết thực:

1. Thái Nghiêm Trọng của Tội Lỗi: Chúng ta không được xem thường tội lỗi. Đức Chúa Trời thánh khiết vẫn ghét tội ngày nay như Ngài đã từng ghét trong thời Cựu Ước. Mỗi sự giận dữ, tham lam, dối trá, ô uế đều là sự phản nghịch lại bản tính thánh khiết của Ngài. Bài học từ Midian nhắc nhở chúng ta phải chạy trốn khỏi tội lỗi (I Cô-rinh-tô 6:18; II Ti-mô-thê 2:22).

2. Sự Cần Thiết Của "Sự Diệt Vong" Thuộc Linh Cá Nhân: Chúng ta được kêu gọi thực hiện "cherem" trong đời sống mình: biệt riêng và tiêu diệt hoàn toàn những gì cám dỗ chúng ta phạm tội. Chúa Giê-xu dạy cách quyết liệt: "Nếu tay ngươi làm cho ngươi phạm tội, hãy chặt nó đi... nếu mắt ngươi làm cho ngươi phạm tội, hãy móc nó đi." (Mác 9:43, 47). Đây là lời kêu gọi cắt đứt triệt để với những thói quen, mối quan hệ, hoặc phương tiện giải trí nào đang dẫn dắt chúng ta xa rời Chúa.

3. Cảnh Giác Với Sự Cám Dỗ Có Hệ Thống: Midian đại diện cho những hệ thống tư tưởng, triết lý, và văn hóa của thế gian cố tình cám dỗ Hội Thánh xa rời lòng trung tín thuần khiết với Đấng Christ. Cơ đốc nhân cần có sự khôn ngoan thuộc linh để nhận diện và kháng cự lại những "mưu kế của Ba-la-am" thời hiện đại – những lời hứa hẹn về sự giàu có, thỏa mãn nhục dục, hay sự hòa hợp giả tạo với thế gian bằng cái giá của việc thỏa hiệp đức tin.

4. Sự Tha Thứ và Cơ Hội Thứ Hai: Những trẻ nữ Midian được tha là hình ảnh của ân điển. Nó nhắc nhở rằng ngay trong sự phán xét, Đức Chúa Trời vẫn mở ra con đường sống. Điều này hướng chúng ta đến thông điệp của Phúc Âm: dù chúng ta đáng bị hủy diệt vì tội lỗi mình, nhưng qua sự ăn năn và đức tin nơi Chúa Giê-xu, chúng ta được tha thứ và được nhận vào gia đình của Đức Chúa Trời.

Lệnh truyền tiêu diệt người Midian trong Dân Số Ký 31 không phải là hành động bạo lực tùy tiện của một "thần chiến tranh." Đó là sự thi hành công lý thánh khiết và công bình của Đấng Tạo Hóa, Đấng thấy rõ mức độ nghiêm trọng của tội cố ý phá hoại giao ước và cám dỗ cả một dân tộc vào sự hủy diệt thuộc linh. Sự kiện này làm nổi bật lên hai chân lý vĩnh cửu: sự ghê tởm của Đức Chúa Trời đối với tội lỗi và trách nhiệm nặng nề của dân sự Ngài trong việc gìn giữ sự thánh khiết.

Là những người sống dưới ân điển thời Tân Ước, chúng ta không còn thi hành sự phán xét vật chất này. Nhưng chúng ta được kêu gọi học tập từ nó: ghét tội lỗi như Chúa ghét, yêu thương sự công bình như Chúa yêu, và chiến đấu quyết liệt chống lại mọi sự cám dỗ trong đời sống cá nhân và cộng đồng Hội Thánh. Cuối cùng, chúng ta hướng mắt về thập tự giá, nơi cơn thịnh nộ thánh khiết dành cho tội lỗi đã được Chúa Giê-xu gánh chịu trọn vẹn, để mọi người – dù là Israel hay Midian – đều có cơ hội ăn năn và nhận lãnh sự sống đời đời qua đức tin nơi Ngài.

"Hãy khiến cho tôi được nghe sự vui vẻ mừng rỡ, thì các xương cốt bị Chúa đã bẻ giập sẽ được nhảy nhót. Hãy xây mặt khỏi các tội lỗi tôi, và xóa hết thảy các gian ác tôi. Hỡi Đức Chúa Trời, hãy dựng nên trong tôi một lòng trong sạch, và làm cho mới lại trong tôi một thần linh ngay thẳng." (Thi Thiên 51:8-10).