Trời Là Ngai Đức Chúa Trời: Ý Nghĩa Thần Học và Ứng Dụng Từ Ma-thi-ơ 5:34
Trong Bài Giảng Trên Núi, một trong những giáo huấn nền tảng nhất của Chúa Giê-xu Christ, Ngài đưa ra một tuyên bố đầy hình ảnh và thách thức: “Song ta nói cùng các ngươi rằng: đừng thề chi hết; đừng chỉ trời mà thề, vì là ngai của Đức Chúa Trời” (Ma-thi-ơ 5:34, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Cụm từ “trời là ngai của Đức Chúa Trời” không chỉ là một lệnh cấm về hình thức, mà còn mở ra một cánh cửa sâu sắc về bản tính của Đức Chúa Trời, sự hiện diện tối cao của Ngài, và cách chúng ta, những người tin Chúa, phải sống với sự ý thức về thực tại thiên thượng đó. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá ý nghĩa thần học, bối cảnh kinh thánh, và những áp dụng thiết thực cho đời sống Cơ Đốc từ phân đoạn quan trọng này.
Để hiểu câu 34, chúng ta phải đặt nó vào trong dòng chảy của Ma-thi-ơ 5:33-37. Chúa Giê-xu đang giải thích lại luật pháp Cựu Ước một cách triệt để hơn: “Các ngươi có nghe lời phán cho người xưa rằng: Ngươi chớ thề gian, nhưng hãy giữ trọn lời thề mình đã hứa với Chúa” (câu 33). Đây là sự tóm tắt từ Lê-vi Ký 19:12 và Dân Số Ký 30:2. Người Do Thái đương thời, đặc biệt là các thầy thông giáo và người Pha-ri-si, đã phát triển một hệ thống tinh vi phân loại lời thề. Họ cho rằng chỉ những lời thề nhân danh Đức Giê-hô-va (Yahweh) mới là ràng buộc, còn thề nhân danh trời, đất, Giê- ru-sa-lem, hay đầu mình thì có thể “linh động” hoặc không cần giữ. Họ tìm cách thao túng lời thề để trốn tránh trách nhiệm.
Chúa Giê-xu phá vỡ hoàn toàn lối suy nghĩ vụ hình thức và giả hình này. Ngài không chỉ sửa luật, Ngài đưa nguyên tắc về sự thật thà vào tận gốc rễ của tấm lòng. Khi Ngài phán “đừng chỉ trời mà thề, vì là ngai của Đức Chúa Trời,” Ngài đang vạch trần một sự thật căn bản: Không có gì trong sáng thế này là “trung lập” hay “tách biệt” khỏi quyền tể trị của Đức Chúa Trời. Trời, đất, Giê-ru-sa-lem, ngay cả đầu tóc của chúng ta (câu 36) đều thuộc về Chúa và phản ánh uy quyền, sự sáng tạo, và sự chăm sóc của Ngài. Do đó, dùng bất cứ thứ gì để thề, thực chất, là đang viện dẫn đến chủ nhân tối cao của nó – là chính Đức Chúa Trời.
1. “Trời” (Tiếng Hy Lạp: ouranos / οὐρανός): Trong tư tưởng Do Thái và Kinh Thánh, “trời” không đơn thuần là bầu khí quyển hay vũ trụ. Nó là nơi ở của Đức Chúa Trời (Ma-thi-ơ 6:9), là nơi phát xuất của sự mặc khải (Ma-thi-ơ 3:17), và là nơi thiên sứ ngợi khen Ngài (Lu-ca 2:13-14). Từ Hy Lạp ouranos có thể chỉ các tầng trời, bao gồm nơi Đức Chúa Trời ngự trị. Vì vậy, chỉ trời mà thề, theo logic của Chúa Giê-xu, là đang trực tiếp viện dẫn đến chỗ ở và ngai tòa của Đấng Tạo Hóa. Nó không phải là một vật thế chấp trung lập.
2. “Ngai” (Tiếng Hy Lạp: thronos / θρόνος; Tiếng Hê-bơ-rơ: kisse / כִּסֵּא): Khái niệm “ngai” trong Kinh Thánh là biểu tượng quyền năng nhất của uy quyền, sự cai trị, sự xét đoán và vinh quang của một vị vua. Ngai của Đức Chúa Trời đại diện cho sự tể trị tối cao, tuyệt đối và vĩnh cửu của Ngài. - “Đức Giê-hô-va đã lập ngôi Ngài trên các từng trời; Nước Ngài cai trị trên muôn vật” (Thi Thiên 103:19). - “Đức Giê-hô-va phán như vầy: Trời là ngai Ta, đất là bệ chân Ta” (Ê-sai 66:1a).
Câu trong Ê-sai 66:1 là nền tảng trực tiếp cho lời Chúa Giê-xu dạy. Tiên tri Ê-sai dùng hình ảnh này để nhấn mạnh sự siêu việt, vĩ đại và không-thể-bị-giam-giữ của Đức Chúa Trời. Ngài không thể bị nhốt trong một đền thờ do tay người làm ra (câu 1b). “Trời là ngai Ta” khẳng định rằng toàn bộ vũ trụ là địa bàn và là biểu hiện cho quyền cai trị của Ngài.
Khi Chúa Giê-xu áp dụng hình ảnh này vào giáo huấn về lời thề, Ngài đang làm sống lại lẽ thật Cựu Ước và đưa nó vào tâm điểm của đạo đức nước Trời. Nói “trời là ngai Đức Chúa Trời” là công bố rằng: Mọi sự đều diễn ra dưới ánh mắt và quyền tể trị của Đấng Chí Cao. Không có lời nói, hành động, hay ý nghĩ nào của con người có thể thoát khỏi phạm vi cai trị đó. Do đó, một lời thề, dù có dùng danh Chúa hay không, cũng đều được đặt dưới sự xem xét của Đấng ngự trên ngai trời.
Giáo huấn này của Chúa Giê-xu đưa chúng ta đến hai hệ quả thần học quan trọng:
1. Sự Hiện Diện Toàn Tại (Omnipresence) và Tính Có Mặt (Immanence) của Đức Chúa Trời: “Trời là ngai Đức Chúa Trời” phá vỡ quan niệm về một Đức Chúa Trời xa cách, chỉ ngự trong một “chốn thiên đàng” xa xôi. Thay vào đó, ngai của Ngài – trung tâm quyền lực – bao trùm cả bầu trời. Điều này hàm ý sự hiện diện của Ngài tràn đầy khắp cõi sáng tạo (Thi Thiên 139:7-10). Vũ trụ không phải là một “nhà kho” trống rỗng, mà là “đền thờ” của Vua Vinh Hiển. Mỗi lời chúng ta thốt ra đều được nói trong “cung điện” của Ngài, trước mặt Ngai vàng của Ngài.
2. Tính Thánh Khiết và Chân Thật Trong Giao Ước: Lời thề, trong bối cảnh Kinh Thánh, gắn liền với giao ước và sự tin cậy. Đức Chúa Trời là Đấng thành tín, giữ lời giao ước của Ngài (Phục Truyền 7:9). Dân sự Ngài được kêu gọi để phản chiếu bản tính đó. Khi Chúa Giê-xu dạy “đừng thề chi hết,” và giải thích bằng hình ảnh ngai trời, Ngài đang nâng tiêu chuẩn lên mức tối cao: Đời sống người thuộc về nước Trời phải có tính chân thật nội tại đến mức lời “phải” hay “không” của họ đã đủ đáng tin cậy, không cần đến bất kỳ lời thề bổ sung nào để gia tăng trọng lượng. Lời thề, trong bối cảnh đó, trở thành một dấu hiệu của sự thiếu chân thật tiềm ẩn – một nhu cầu phải “mời” Đức Chúa Trời vào làm nhân chứng đặc biệt, như thể Ngài không đang hiện diện và thấu suốt mọi sự từ đầu.
Nguyên tắc “trời là ngai Đức Chúa Trời” không chỉ dừng lại ở việc cấm thề. Nó đặt ra một nền tảng sống động cho nếp sống đạo của chúng ta:
1. Sống Với Ý Thức Về Sự Hiện Diện của Đức Chúa Trời (Coram Deo): “Coram Deo” là cụm từ La-tinh có nghĩa “trước mặt Đức Chúa Trời”. Lời dạy của Chúa Giê-xu mời gọi chúng ta sống mỗi giây phút với nhận thức rằng mình đang đứng, ngồi, làm việc và nói năng trước Ngai của Đức Chúa Trời. Điều này biến đổi cách chúng ta làm việc (như làm cho Chúa, Cô-lô-se 3:23), suy nghĩ (bắt phục mọi ý tưởng dưới sự vâng phục Christ, II Cô-rinh-tô 10:5) và giao tiếp.
2. Nuôi Dưỡng Tính Chính Trực Tuyệt Đối Trong Lời Nói: Chúa Giê-xu kết luận: “Song ngươi phải nói: phải, phải; không, không; điều gì thêm đó là bởi ma quỷ mà ra” (Ma-thi-ơ 5:37). Ứng dụng rõ ràng là chúng ta phải từ bỏ mọi hình thức nói dối, khoa trương, hứa hão, và thao túng ngôn từ. Trong xã hội đầy “ngôn từ đánh bóng,” “hứa suông,” và “tin giả,” Cơ Đốc nhân được kêu gọi trở thành những người nói lời chân thật, đơn sơ, và đáng tin. Điều này áp dụng trong gia đình, hội thánh, chỗ làm, và trên mạng xã hội.
3. Tôn Kính Danh và Sự Hiện Diện của Chúa Trong Mọi Lĩnh Vực: Nếu trời là ngai Ngài, thì không có lĩnh vực nào trong đời sống là “thế tục” hay tách biệt khỏi Chúa. Học tập, kinh doanh, giải trí, chính trị… tất cả đều diễn ra “dưới bầu trời” – tức là dưới sự cai trị của Đức Chúa Trời. Chúng ta được kêu gọi sống và hành xử trong mọi lĩnh vực ấy với sự kính sợ Chúa và mong muốn tôn vinh Ngài.
4. Tìm Kiếm Sự Công Nhận Từ Ngai Trời Thay Vì Từ Người Đời: Khi ý thức rằng Ngài đang ngự trên ngai, chúng ta sẽ ít bị áp lực bởi những lời thề hứa để gây ấn tượng với người khác, hoặc dùng lời nói để trục lợi. Sự công nhận quan trọng nhất đến từ Đấng ngự trên ngai, Đấng thấu rõ tấm lòng (I Sa-mu-ên 16:7).
Lời dạy “trời là ngai Đức Chúa Trời” của Chúa Giê-xu vừa là một sự phán xét nghiêm khắc đối với sự giả hình, vừa là một lời mời gọi đầy vinh dự vào một đời sống cao trọng hơn. Nó cho thấy không có sự phân chia thiêng liêng/thế tục trong vũ trụ này. Mọi sự đều thuộc về và dưới quyền cai trị của Đấng Tạo Hóa. Lời kêu gọi của Chúa Giê-xu hướng chúng ta đến một nếp sống chân thật hoàn toàn, nơi lời nói và đời sống hợp nhất, vì chúng ta luôn ý thức mình đang sống, cử động, và hiện hữu trước Ngai của Vua muôn vua.
Cuối cùng, chính Chúa Giê-xu, Đấng dạy dỗ điều này, cũng là Đấng đã từ ngai trời giáng thế (Phi-líp 2:6-8), và sau khi phục sinh, Ngài đã “được cất lên trời, ngồi bên hữu Đức Chúa Trời” (Mác 16:19). Ngài chính là Đấng Trung Bảo đưa chúng ta đến với Đức Chúa Trời trên ngai cao. Nhờ ân điển của Ngài, chúng ta có thể sống đời sống mới, với tấm lòng và lời nói được biến đổi, để mỗi ngày trở thành một sự tôn vinh sống động cho Đức Chúa Trời, Đấng lấy cả bầu trời làm ngai của Ngài.
“Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (I Cô-rinh-tô 10:31)