Tinh Thần Sẵn Sàng Học Hỏi Qua Lăng Kính Kinh Thánh
Trong một thế giới tôn vinh sự tự lực, tri thức cá nhân và cái tôi độc lập, Kinh Thánh giới thiệu một nguyên lý nền tảng và nghịch lý: sự khôn ngoan thực thụ bắt đầu từ tinh thần sẵn sàng học hỏi, và tinh thần ấy lại bắt nguồn từ sự kính sợ Đức Giê-hô-va. Tinh thần học hỏi không đơn thuần là một đức tính xã hội tốt đẹp; đó là một thái độ tâm linh then chốt, một dấu hiệu của sự khiêm nhường trước mặt Đấng Tạo Hóa, và là điều kiện tiên quyết để lớn lên trong ân điển cùng sự hiểu biết về Lẽ Thật. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khảo sát nền tảng Kinh Thánh cho tinh thần sẵn sàng học hỏi, khám phá các gương mẫu, lời dạy dỗ, và những hệ quả thiết thực cho đời sống Cơ Đốc nhân.
Mọi cuộc thảo luận về sự học hỏi trong Kinh Thánh đều phải bắt đầu từ sách Châm Ngôn, kho tàng khôn ngoan thực tiễn được linh cảm. Câu châm ngôn nổi tiếng tuyên bố: "Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu sự tri thức; Còn kẻ điên cuồng khinh sự khôn ngoan và lời giáo huấn" (Châm Ngôn 1:7). Từ "khởi đầu" ở đây trong tiếng Hê-bơ-rơ là "re'shit" (רֵאשִׁית), không chỉ mang nghĩa điểm bắt đầu về thời gian, mà còn là phần chính yếu, ưu việt nhất. Nói cách khác, sự kính sợ Chúa không phải là bậc thang đầu tiên ta bước qua rồi bỏ lại, mà là nguyên lý chi phối, nền tảng và bản chất cốt lõi của mọi tri thức đích thực.
Sự kính sợ này không phải là nỗi sợ hãi run rẩy, mà là lòng tôn kính, thờ phượng, và ý thức sâu sắc về thân phận thọ tạo của mình trước Đấng Tạo Hóa toàn tri và toàn tại. Nó tạo ra một tâm thế đúng đắn: ta không biết hết mọi sự, nhưng có một Đấng biết, và ta cần tìm kiếm sự khôn ngoan từ Ngài. Thái độ này đối lập hoàn toàn với "kẻ điên cuồng" ("evil" - נָבָל), người trong sự kiêu ngạo tự tại của mình đã khinh chê sự sửa dạy. Do đó, tinh thần học hỏi chân chính luôn gắn liền với đức tính khiêm nhường.
Chúa Giê-xu Christ, là Đức Chúa Trời trọn vẹn, đã hạ mình để trở nên một người và bày tỏ tinh thần học hỏi cách trọn vẹn. Phúc Âm Lu-ca ghi lại một sự kiện đáng chú ý lúc Ngài mười hai tuổi: "Sau ba ngày, gặp Con ở trong đền thờ đang ngồi giữa mấy thầy thông thái, vừa nghe vừa hỏi. Ai nấy nghe, đều lạ khen về sự khôn ngoan và lời đối đáp của Con" (Lu-ca 2:46-47). Hình ảnh Ngài vừa "nghe" vừa "hỏi" giữa các thầy thông thái là một minh họa sống động. Dù là Đấng Mê-si, Ngài vẫn tôn trọng tiến trình học tập của nhân tính. Đặc biệt hơn, tác giả Hê-bơ-rơ mô tả: "Dầu Ngài là Con, cũng đã học tập vâng lời bởi những sự khốn khổ mình đã chịu" (Hê-bơ-rơ 5:8). Từ "học tập" trong nguyên văn Hy Lạp là "emathen" (ἔμαθεν), xuất phát từ động từ "manthanō", có nghĩa là học hỏi, hiểu biết qua kinh nghiệm. Chúa Giê-xu đã học vâng lời qua những trải nghiệm đau khổ. Nếu chính Chúa chúng ta còn có một tinh thần học hỏi như vậy, thì chúng ta lại càng cần phải có.
Sách Châm Ngôn liên tục nhấn mạnh sự tương phản giữa người khôn ngoan (sẵn sàng học) và kẻ ngu dại (từ chối học).
- Người Khôn Nghe Lời Quở Trách: "Người nào khinh sự quở trách khốn nạn sẽ bị; Còn kẻ nào kính sợ sự quở trách sẽ được tưởng thưởng" (Châm Ngôn 13:13). Lời quở trách ("tokachath" - תּוֹכַחַת) là sự sửa dạy, khiển trách. Tinh thần học hỏi thể hiện ở việc đón nhận và kính trọng những lời sửa dạy khó nghe, thay vì khinh thường chúng.
- Yêu Thương Sự Sửa Phạt: "Hỡi con, chớ khinh sự sửa phạt của Đức Giê-hô-va... Vì Đức Giê-hô-va sửa phạt kẻ Ngài yêu" (Châm Ngôn 3:11-12). Đức Chúa Trời dùng nhiều phương cách để dạy dỗ con cái Ngài, bao gồm cả sự sửa phạt. Tinh thần học hỏi nhận biết tay yêu thương đằng sau những bài học có thể gây đau đớn.
- Mưu Cầu Lời Khuyên: "Sự hủy hoại đến chăng, nếu chẳng có mưu kế? Song nhờ có nhiều mưu sĩ, bèn được thành công" (Châm Ngôn 15:22). Người khôn ngoan không cho rằng mình có mọi câu trả lời, nhưng biết tìm kiếm và cân nhắc nhiều lời khuyên khác nhau trước khi hành động.
Sứ đồ Phao-lô, một bậc thầy về luật pháp và học thức, đã bày tỏ sự khiêm nhường sâu sắc: "Vả, chúng ta hiện biết phần nào, và nói tiên tri phần nào... Hiện nay chúng ta xem như trong một cái gương, cách mập mờ" (1 Cô-rinh-tô 13:9, 12). Sự thừa nhận "biết phần nào" này là động lực cho tinh thần học hỏi suốt đời. Tuy nhiên, Cơ Đốc nhân không học hỏi trong sự bất lực. Chúa Giê-xu hứa ban "Đấng Yên ủi, tức là Đức Thánh Linh mà Cha sẽ nhân danh Ta sai xuống, Ngài sẽ dạy dỗ các ngươi mọi sự, nhắc lại cho các ngươi nhớ mọi điều Ta đã phán cùng các ngươi" (Giăng 14:26). Từ "dạy dỗ" ở đây ("didaxei" - διδάξει) hàm ý một tiến trình liên tục. Đức Thánh Linh là Thầy dạy tối cao, Ngài soi sáng tâm trí chúng ta để hiểu Lời Chúa (1 Cô-rinh-tô 2:12-13). Do đó, tinh thần học hỏi của Cơ Đốc nhân luôn phải được nuôi dưỡng trong sự cầu nguyện và sự nhạy bén với sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh.
Tân Ước mô tả Hội Thánh như một thân thể, nơi mỗi chi thể có chức năng khác nhau và cần đến nhau. Điều này ngụ ý mạnh mẽ về tinh thần học hỏi lẫn nhau. "Hãy khuyên dỗ nhau mỗi ngày... hầu cho trong anh em không một ai bị sự cứng lòng phỉnh dỗ mà sa vào tội lỗi" (Hê-bơ-rơ 3:13). Sứ đồ Phao-lô cũng khích lệ các tín hữu: "Hãy dùng những thi thiên, thơ tụng, bài hát thiêng liêng mà dạy và khuyên nhau" (Cô-lô-se 3:16). Môi trường Hội Thánh là nơi lý tưởng để thực hành tinh thần học hỏi qua việc lắng nghe bài giảng, tham gia học hỏi Kinh Thánh nhóm nhỏ, tiếp nhận sự dạy dỗ, khuyên bảo từ những người trưởng thành hơn trong đức tin, và thậm chí học hỏi từ những tấm gương đức tin của các tín hữu bình thường khác.
Làm thế nào để nuôi dưỡng và thể hiện tinh thần sẵn sàng học hỏi trong đời sống hàng ngày?
- Trong Mối Quan Hệ Với Chúa: Duy trì thì giờ tĩnh nguyện hàng ngày với thái độ của một học trò. Đừng chỉ đọc Kinh Thánh như một nghi thức, mà hãy đọc với những câu hỏi: "Lạy Chúa, Ngài muốn dạy con điều gì hôm nay?" Hãy cầu nguyện như Sa-lô-môn: "Xin ban cho kẻ tôi tớ Ngài tấm lòng khôn sáng..." (1 Các Vua 3:9).
- Trong Gia Đình Và Công Việc: Sẵn sàng lắng nghe phản hồi từ vợ/chồng, con cái, hay đồng nghiệp. Hãy xem mỗi thử thách, mỗi sai lầm như một "bài học" được Chúa cho phép để rèn giũa tính cách và đức tin (Gia-cơ 1:2-4).
- Trong Hội Thánh: Tích cực tham gia các nhóm học Kinh Thánh. Khi nghe giảng, hãy ghi chú và suy ngẫm. Hãy tìm một người môn đệ hóa hay một người cố vấn thuộc linh để hướng dẫn mình. Đồng thời, cũng sẵn sàng chia sẻ và dạy dỗ người khác với sự khiêm nhường (1 Phi-e-rơ 4:10-11).
- Đối Với Người Ngoài: Có thái độ tôn trọng và tò mò lành mạnh. Chúng ta có thể học được nhiều điều về thế giới Chúa tạo dựng và về chính con người từ những người chưa tin, dù nền tảng khôn ngoan tối cao của chúng ta vẫn phải là Đấng Christ (Cô-lô-se 2:3).
- Đối Diện Với Sự Sửa Dạy: Khi bị quở trách (dù từ Lời Chúa, từ người lãnh đạo hay từ một anh em), hãy dừng lại, cầu nguyện, và không phản ứng ngay lập tức. Hãy hỏi: "Có phần sự thật nào trong lời nói này mà Chúa muốn tôi tiếp nhận không?"
Tinh thần sẵn sàng học hỏi không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, nhưng là dấu hiệu của sự khôn ngoan thực thụ và đức tin trưởng thành. Nó bắt nguồn từ sự kính sợ Chúa, được bày tỏ trọn vẹn nơi gương của Chúa Giê-xu, được dạy dỗ cách sinh động trong sách Châm Ngôn, và được vận hành bởi sự dẫn dắt của Đức Thánh Linh trong cộng đồng Hội Thánh. Trên hành trình đức tin, chúng ta luôn là những học trò, những môn đồ đang trên đường học biết về Chúa, về Lẽ Thật của Ngài, và về chính bản thân mình. Sứ đồ Phi-e-rơ đã để lại lời kêu gọi cuối cùng thật ý nghĩa: "Hãy tấn tới trong ân điển và trong sự thông biết Chúa và Cứu Chúa chúng ta là Đức Chúa Jêsus Christ" (2 Phi-e-rơ 3:18). Sự "tấn tới" này đòi hỏi một tinh thần học hỏi không ngừng, một tấm lòng khiêm nhường mềm mại, và một đôi tai biết lắng nghe. Ước mong mỗi chúng ta luôn giữ được tinh thần của một đứa trẻ thơ trước mặt Chúa: tò mò, phụ thuộc, và luôn sẵn sàng đón nhận bài học mới từ Người Thầy vĩ đại của chúng ta.