Việc Sa-ra gọi Áp-ra-ham là chúa có ý nghĩa gì (1 Phi-e-rơ 3:6)?

Trong hành trình đức tin của Cơ Đốc nhân, có những câu Kinh Thánh khi đọc lên có thể gây ra sự hiểu lầm hoặc thậm chí phản ứng nếu chúng ta không đặt nó vào đúng bối cảnh văn hóa, lịch sử và đặc biệt là bối cảnh thần học toàn bộ Kinh Thánh. Một trong những câu như vậy là 1 Phi-e-rơ 3:6, nơi sứ đồ Phi-e-rơ viết: "Ấy là thể nào Sa-ra vâng phục Áp-ra-ham, gọi người là chúa mình; mà các ngươi đã trở nên con cái Sa-ra, miễn là các ngươi làm điều lành, chẳng sợ chi mà kinh hãi." (Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925). Việc Sa-ra gọi Áp-ra-ham là "chúa" (trong nguyên văn Hy Lạp là kyrios, κύριος) không đơn giản chỉ là một cử chỉ văn hóa của thời đại, mà ẩn chứa những bài học sâu sắc về đức tin, sự tôn trọng trong quan hệ hôn nhân, và đặc biệt là tấm gương về sự vâng phục phát xuất từ đức tin nơi lời hứa của Đức Chúa Trời.

Trước khi đi sâu vào hành động cụ thể của Sa-ra, chúng ta phải hiểu lý do tại sao sứ đồ Phi-e-rơ lại đưa ra ví dụ này. Đoạn 3 của thư thứ nhất Phi-e-rơ bắt đầu bằng lời khuyên dành cho những người vợ Cơ Đốc có chồng không tin Chúa: "Hỡi kẻ làm vợ, cũng hãy vâng phục chồng mình, hầu cho hoặc có người không vâng theo đạo, bởi sự ăn ở của vợ, chẳng cần lời nói, họ được tạm về phần mình," (1 Phi-e-rơ 3:1). Mục đích của sự vâng phục này là truyền giáo—để qua nếp sống đạo đức, nhu mì và thanh sạch, người chồng có thể được cảm hóa.

Sứ đồ Phi-e-rơ sau đó nhấn mạnh đến vẻ đẹp bên trong hơn là sự chải chuốt bên ngoài (câu 3-4). Và rồi, để củng cố lời dạy này, ông đưa ra các tổ mẫu trong Cựu Ước—những phụ nữ thánh—làm gương: "Vì thusa xưa, các bà thánh là người trông cậy Đức Chúa Trời, cũng đã trang sức mình như vậy, phục theo chồng mình:" (câu 5). Và đỉnh điểm là ví dụ về Sa-ra trong câu 6. Như vậy, Sa-ra được nêu lên như một khuôn mẫu cho tất cả những người vỹ tin kính Chúa, không chỉ về sự vâng phục, mà còn là về đức tin và lòng trông cậy nơi Đức Chúa Trời.

Khi Phi-e-rơ viết "gọi người là chúa mình", ông đang ám chỉ đến điều gì? Trong toàn bộ sách Sáng Thế Ký, không có chỗ nào ghi lại chính xác lời Sa-ra gọi Áp-ra-ham là "chúa" bằng miệng. Tuy nhiên, có một sự kiện then chốt cho thấy thái độ trong lòng của bà.

Trong Sáng Thế Ký 18:12, khi ba vị khách (Đức Giê-hô-va và hai thiên sứ) đến thăm và báo tin Sa-ra sẽ sanh một trai, bà đã cười thầm và nói trong lòng: "Già như tôi đây, tôi còn có thể có sự khoái lạc nữa ư? Còn chúa tôi đã già rồi!" Câu nói trong lòng này được ghi lại bằng tiếng Hê-bơ-rơ: "…adoni zaqen…" (אֲדֹנִי זָקֵן). Từ "adoni" (אדוני) có gốc từ "adon" (אדון), nghĩa là "chủ", "chúa". Đây là một từ thể hiện sự tôn trọng, sự tôn kính, thường được dùng cho chồng, chủ, hoặc người có địa vị cao hơn. Phi-e-rơ, dưới sự soi dẫn của Đức Thánh Linh, đã nắm bắt được tinh thần và thái độ trong lòng của Sa-ra được biểu lộ qua từ ngữ bà dùng trong tư tưởng.

Điều quan trọng cần lưu ý: từ "kyrios" (chúa) mà Phi-e-rơ dùng trong 1 Phi-e-rơ 3:6 cũng chính là từ được dùng trong bản Bảy Mươi (bản dịch Cựu Ước tiếng Hy Lạp) ở Sáng Thế Ký 18:12. Điều này cho thấy Phi-e-rơ đang trung thành trích dẫn từ bản văn Cựu Ước quen thuộc với độc giả thời đó.

Nếu chỉ dừng lại ở việc Sa-ra gọi Áp-ra-ham là "chúa", chúng ta có nguy cơ hiểu sai thông điệp. Bối cảnh lớn hơn của câu chuyện Sa-ra chính là giao ước của Đức Chúa Trời với Áp-ra-ham. Đức Chúa Trời kêu gọi Áp-ra-ham, hứa ban cho ông một dòng dõi đông như sao trên trời, và qua dòng dõi đó, mọi dân tộc sẽ được phước (Sáng Thế Ký 12:1-3). Sa-ra không chỉ là vợ của Áp-ra-ham; bà là một phần không thể thiếu của giao ước này. Chính qua Sa-ra, dòng dõi của lời hứa sẽ ra đời (Sáng Thế Ký 17:15-19).

Vậy, khi Sa-ra "vâng phục" và tôn trọng Áp-ra-ham là "chúa", điều đó không đơn thuần là sự phục tùng trong một mối quan hệ phụ hệ. Thay vào đó, đó là sự công nhận và tôn trọng vai trò của Áp-ra-ham với tư cách là người nhận lãnh và người quản lý giao ước từ Đức Chúa Trời. Sự vâng phục của Sa-ra bắt nguồn từ đức tin chung của họ vào lời hứa của Đức Chúa Trời. Hê-bơ-rơ 11:11 xác nhận điều này: "Bởi đức tin, Sa-ra chính mình cũng được sức sanh con, dẫu tuổi đã cao, vì người tin rằng Đấng hứa cho mình điều đó là thành tín."

Do đó, hình mẫu Sa-ra mà Phi-e-rơ nêu lên là hình mẫu của một người nữ có đức tin. Bà vâng phục chồng không phải vì sợ hãi hay vì bất lực, mà vì bà tin cậy Đức Chúa Trời, Đấng đang hành động qua trật tự mà Ngài đã thiết lập. Sự tôn trọng của bà dành cho Áp-ra-ham cũng là sự tôn trọng dành cho kế hoạch và lời hứa của Đức Chúa Trời được ủy thác cho chồng mình.

Để tránh hiểu lầm 1 Phi-e-rơ 3:6 theo hướng cổ xúy sự bất bình đẳng hoặc áp bức, chúng ta phải đặt nó song song với những lời dạy khác về hôn nhân trong Tân Ước.

1. **Nguyên Tắc Phổ Quát của Sự Tùng Phục Lẫn Nhau:** Trước khi nói đến vợ phải vâng phục chồng, Kinh Thánh dạy: "Hãy kính sợ Đấng Christ mà vâng phục nhau." (Ê-phê-sô 5:21). Đây là nguyên tắc nền tảng cho mọi mối quan hệ trong Hội Thánh, bao gồm hôn nhân. 2. **Trách Nhiệm Yêu Thương của Người Chồng:** Ngay sau lời dạy cho người vợ, Ê-phê-sô 5:25 ra lệnh: "Hỡi kẻ làm chồng, hãy yêu vợ mình, như Đấng Christ đã yêu Hội thánh, phó chính mình vì Hội thánh." Sự vâng phục của người vợ được đặt trong bối cảnh của tình yêu hy sinh, quên mình của người chồng, bắt chước Đấng Christ. Đây không phải là mệnh lệnh một chiều. 3. **Phẩm Giá và Giá Trị Bình Đẳng Trong Đấng Christ:** Ga-la-ti 3:28 tuyên bố: "Không còn hoặc người Giu-đa, hoặc người Gờ-réc; không còn hoặc tôi mọi, hoặc tự chủ; không còn hoặc đờn ông, hoặc đờn bà; vì trong Đức Chúa Jêsus Christ, anh em thảy đều làm một." Trong Đấng Christ, người nam và người nữ có cùng giá trị và cùng thừa kế sự sống đời đời. Trật tự trong hôn nhân (order in relationship) không phủ nhận sự bình đẳng về phẩm giá (equality in worth).

Như vậy, việc Sa-ra gọi Áp-ra-ham là "chúa" phải được hiểu trong khuôn khổ của một trật tự chức năng đầy yêu thương và phục vụ, chứ không phải một sự thống trị độc tài. Đó là sự vâng phục tự nguyện phát xuất từ đức tin, được đáp lại bằng tình yêu thương và sự chăm sóc của người chồng.

Từ việc nghiên cứu cặn kẽ 1 Phi-e-rơ 3:6 và bối cảnh của nó, chúng ta rút ra được những bài học quý báu cho cuộc sống:

1. Cho Người Vợ Cơ Đốc:

• Nuôi dưỡng một tinh thần tôn trọng: Sự tôn trọng không chỉ là hành động bề ngoài, mà bắt đầu từ thái độ trong lòng—cách nghĩ và cách nói về chồng mình. Điều này đặc biệt quan trọng trong những lúc bất đồng.
• Vâng phục trong đức tin: Sự vâng phục không phải là mù quáng, mà là sự lựa chọn tin cậy rằng Đức Chúa Trời có thể hành động và bảo vệ ngay cả khi chồng mình không hoàn hảo hoặc không phải là người lãnh đạo thuộc linh mẫu mực. Đây là "sự vâng phục của đức tin" giống như Sa-ra.
• Lấy vẻ đẹp tâm linh làm ưu tiên: Như Phi-e-rơ dạy, sức mạnh cảm hóa lớn nhất không đến từ tranh luận, mà đến từ đời sống nhu mì, thanh sạch và kính sợ Chúa (1 Phi-e-rơ 3:1-2,4).

2. Cho Người Chồng Cơ Đốc:

• Học theo gương yêu thương hy sinh của Đấng Christ: Trách nhiệm của người chồng không phải là đòi hỏi danh hiệu "chúa", mà là yêu vợ như chính thân thể mình, sẵn sàng hy sinh vì lợi ích của vợ (Ê-phê-sô 5:28-29).
• Lãnh đạo bằng cách phục vụ: Chức vụ lãnh đạo gia đình theo Kinh Thánh là chức vụ phục vụ, dẫn dắt vợ con đến gần Chúa hơn, chứ không phải để thỏa mãn cái tôi.
• Trân trọng và nâng đỡ đức tin của vợ: Hãy như Áp-ra-ham, là người cùng bước đi trong đức tin với vợ mình, cùng cầu nguyện, cùng tìm kiếm ý muốn Chúa.

3. Cho Cả Hai Vợ Chồng:

• Xây dựng hôn nhân trên nền tảng giao ước: Hôn nhân Cơ Đốc không chỉ là hợp đồng giữa hai người, mà là một giao ước có Đức Chúa Trời làm Nhân Chứng. Hãy cùng nhau nhìn lên Chúa và các lời hứa của Ngài.
• Giao tiếp với sự tôn trọng: Ngôn ngữ và thái độ chúng ta dùng với nhau phản ánh sự tôn trọng Chúa đặt để trong lòng. Hãy "nói những lời lành giúp ơn cho và có ích lợi cho kẻ nghe" (Ê-phê-sô 4:29).

Việc Sa-ra gọi Áp-ra-ham là "chúa" trong 1 Phi-e-rơ 3:6 là một lát cắt sâu sắc cho thấy thái độ của đức tin. Đó không phải là khuôn mẫu cho sự phục tùng nô lệ hay sự thấp kém của phụ nữ, mà là một minh họa sống động về việc một người nữ của Đức Chúa Trời, với lòng tin cậy trọn vẹn nơi lời hứa của Ngài, đã thể hiện sự tôn trọng và vâng phục đối với người chồng mà Đức Chúa Trời đã đặt để trong trật tự của gia đình và giao ước.

Lời mời gọi của Phi-e-rơ cuối cùng là: "mà các ngươi đã trở nên con cái Sa-ra, miễn là các ngươi làm điều lành, chẳng sợ chi mà kinh hãi." Trở nên con cái Sa-ra nghĩa là thừa kế đức tin và lòng can đảm của bà. Người vợ Cơ Đốc ngày nay có thể sống với sự vâng phục và tôn trọng mà không sợ hãi, bởi vì sự an toàn cuối cùng của họ không nằm ở người chồng trần thế, mà ở trong Đấng Christ—Người Chồng Thiên Thượng trung tín và yêu thương của Hội Thánh. Khi cả vợ lẫn chồng đều đặt đức tin nơi Chúa Giê-xu và cùng nhau sống theo Lời Ngài, mối quan hệ hôn nhân sẽ trở thành một bức tranh đẹp đẽ về tình yêu và ân điển của Đấng Christ dành cho Hội Thánh Ngài.

"Hỡi kẻ làm chồng, hãy yêu vợ mình; hỡi kẻ làm vợ, hãy vâng phục chồng mình trong Chúa." (Cô-lô-se 3:18-19a)