Tại sao việc thờ phượng Ba-anh và A-sê-ra lại là cuộc chiến triền miên của dân Y-sơ-ra-ên?

Trong suốt chiều dài lịch sử Kinh Thánh, không có cuộc chiến nào dai dẳng và tàn khốc với dân Y-sơ-ra-ên bằng cuộc chiến chống lại sự thờ phượng Ba-anh và A-sê-ra. Đây không chỉ là một sự sai lạc về mặt tôn giáo, mà là một cuộc xung đột về bản chất của giao ước, về lòng trung tín, và về chính danh tính của Đức Chúa Trời mà họ tuyên xưng. Câu chuyện này không phải là chuyện xưa tích cũ, mà là tấm gương phản chiếu những cuộc chiến thuộc linh mà mỗi tín hữu ngày nay vẫn phải đối mặt.

Để hiểu sức hút của Ba-anh và A-sê-ra, chúng ta phải hiểu bối cảnh văn hóa-thần học của vùng đất Ca-na-an. **Ba-anh** (בַּעַל, *Ba‘al*) trong tiếng Hê-bơ-rơ nghĩa là "chủ", "chồng" hay "chúa tể". Ông ta được tôn thờ như vị thần bão tố, mưa gió, và sự màu mỡ, chịu trách nhiệm cho mưa xuống, mùa màng bội thu, và sự sinh sôi của gia súc. Trong một xã hội nông nghiệp, việc thờ phượng Ba-anh dường như mang lại một giải pháp "thiết thực" và trực tiếp cho nhu cầu cơm ăn áo mặc.

**A-sê-ra** (אֲשֵׁרָה, *Asherah*) thường được thể hiện qua các cột gỗ hay hình tượng, được xem là vợ của Đức Chúa Trời tối cao Ên (El) trong hệ thống thần thoại Ca-na-an, và cũng được ghép đôi với Ba-anh. Bà đại diện cho khía cạnh mẫu tính, sinh sản, và sự sống. Việc thờ phượng bà thường liên quan đến các nghi lễ tình dục với những "bà đồng" và "ông đồng" (1 Các Vua 14:24).

Sự cám dỗ nằm ở chỗ: Đức Giê-hô-va, Đấng đã đưa họ ra khỏi Ai Cập, là Đấng vô hình, đòi hỏi sự vâng phục và tin cậy thuần túy vào Lời Ngài. Trong khi đó, Ba-anh và A-sê-ra hứa hẹn sự thịnh vượng vật chất có thể "kiểm soát" được thông qua các nghi lễ ma thuật và tình dục. Đó là sự đánh đổi giữa Đức tin vào Đấng vô hình và sự tìm kiếm kết quả hữu hình bằng mọi giá.

Sách Các Quan Xét mô tả một chu kỳ bi thảm và lặp đi lặp lại: **Y-sơ-ra-ên phạm tội thờ thần tượng -> bị Đức Giê-hô-va phó vào tay kẻ thù -> kêu cầu cứu giúp -> Đức Giê-hô-va dấy lên quan xét giải cứu -> được bình an -> lại phạm tội.** Cốt lõi của tội lỗi này luôn là việc "làm điều ác trước mặt Đức Giê-hô-va... hầu việc Ba-anh và A-sê-ra" (Các Quan Xét 2:11, 13; 3:7).

Đỉnh điểm của cuộc chiến này được thấy rõ trong thời kỳ quân chủ. Vua Sa-lô-môn, dù được ban cho sự khôn ngoan vô song, lại vì các công chúa ngoại bang mà "theo A-sê-ra, nữ thần của dân Si-đôn" (1 Các Vua 11:5). Hậu quả là vương quốc bị chia cắt. Tại vương quốc phía Bắc (Y-sơ-ra-ên), vua Giê-rô-bô-am thiết lập sự thờ phượng ngoại lai, mở đường cho sự thờ cúng Ba-anh đạt đến đỉnh điểm dưới thời vua A-háp và hoàng hậu Giê-sa-bên. Sự thờ phượng Đức Giê-hô-va gần như bị xóa sổ, thay thế bằng hệ thống tư tế và bàn thờ cho Ba-anh (1 Các Vua 16:31-33).

"Hãy đi hỏi ý các thần của cha mẹ các ngươi, hay là thần của dân A-mô-rít, trong xứ mà các ngươi ở; nhưng ta và nhà ta sẽ phục sự Đức Giê-hô-va." - Giô-suê 24:15

Tiên tri Ê-li đã đứng lên trong bối cảnh đó với lời tuyên chiến: "Nếu Đức Giê-hô-va là Đức Chúa Trời, hãy theo Ngài; nếu Ba-anh là Đức Chúa Trời, hãy theo hắn!" (1 Các Vua 18:21). Trận chiến trên núi Cạt-mên là cuộc đối đầu thần học quyết liệt: Một Đức Chúa Trời đáp lời bằng lửa từ trời (quyền năng siêu nhiên, chủ động) đối lại với các thần câm nín không đáp lời (sự vô ích của thần tượng). Sự bại trận của các tiên tri Ba-anh chứng minh rằng Ba-anh chỉ là hư vô, nhưng bài học ấy vẫn không đủ để dứt Y-sơ-ra-ên ra khỏi cái bẫy này.

Tại sao lại là một "cuộc chiến triền miên"? Câu trả lời nằm ở sự xung đột giữa hai giao ước. Giao ước của Đức Giê-hô-va với Y-sơ-ra-ên tại Si-na-i (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:1-6) dựa trên:

1. **Độc quyền thờ phượng:** "Trước mặt Ta, ngươi chớ có các thần khác."
2. **Tính cách đạo đức:** Đòi hỏi sự công bình, nhân từ và thánh khiết.
3. **Mối quan hệ dựa trên đức tin và vâng lời.**

Trong khi đó, "giao ước" ngầm với Ba-anh/A-sê-ra lại dựa trên:

1. **Chủ nghĩa thực dụng:** Thờ phượng để được mùa, được lợi.
2. **Tính dục và sự phóng túng:** Dùng nghi lễ tình dục để kích thích sự sinh sản của đất đai và con người.
3. **Ma thuật:** Cố gắng thao túng quyền lực thần thánh để phục vụ dục vọng con người.

Tiên tri Ô-sê đã mổ xẻ vấn đề này bằng ngôn ngữ hôn nhân. Y-sơ-ra-ên như người vợ bất trung (thờ thần tượng) theo đuổi các "tình nhân" (Ba-anh) vì nghĩ rằng chúng cung cấp lương thực (Ô-sê 2:5). Nhưng Đức Giê-hô-va phán: "Nó chẳng nhìn biết rằng chính ta đã ban cho nó lúa mì, rượu mới, và dầu, cùng đã thêm nhiều bạc và vàng cho nó mà chúng nó dùng cho Ba-anh" (Ô-sê 2:8). Đây là cốt lõi của tội thờ thần tượng: Gán cho một thụ tạo (vật chất, dục vọng, quyền lực) những gì chỉ thuộc về Đấng Tạo Hóa.

Sự bội đạo triền miên không thể không dẫn đến phán xét. Các tiên tri liên tục cảnh báo. Giê-rê-mi kêu lên rằng dân sự đã "lìa bỏ [Đức Giê-hô-va] là nguồn nước sống, mà tự đào cho mình hồ chứa nước, là hồ nứt ra, không thể giữ nước được" (Giê-rê-mi 2:13). Việc thờ phượng Ba-anh chính là cái "hồ nứt" ấy — hứa hẹn sự sống nhưng chỉ dẫn đến cái chết.

Cuối cùng, vương quốc phía Bắc bị Đế quốc A-si-ri tiêu diệt và lưu đày (722 TCN), và vương quốc phía Nam, Giu-đa, cũng chung số phận dưới tay Ba-by-lôn (586 TCN) — tất cả đều vì tội "bắt chước theo sự gớm ghiếc của các dân tộc" và làm ô uế đền thờ Đức Giê-hô-va bằng những hình tượng của A-sê-ra và thờ lạy cả cơ binh trên trời (2 Các Vua 17:7-18; 21:1-9).

Thưa quý tín hữu, cuộc chiến xưa không hề chấm dứt. Thần tượng ngày nay không còn là những pho tượng bằng gỗ đá, nhưng vẫn mang cùng một tinh thần: **tìm kiếm sự sống, an ninh, thỏa mãn và ý nghĩa từ bất cứ điều gì thay thế Đức Chúa Trời.**

• Ba-anh hiện đại (Sự thịnh vượng vật chất & Quyền lực): Đó là niềm tin rằng tiền bạc, địa vị, sự nghiệp, hay một hệ tư tưởng chính trị nào đó có thể "ban mưa" (tức là mang lại an ninh và hạnh phúc trọn vẹn) cho đời ta. Khi ta đặt hy vọng cứu rỗi vào chúng, đó chính là thờ Ba-anh.
• A-sê-ra hiện đại (Khoái lạc & Tự khẳng định bản ngã): Đó là việc tôn thờ cảm xúc, dục vọng, sự tự do phóng túng, hay việc tìm kiếm bản sắc và giá trị bản thân từ những thứ chóng qua thay vì từ Đấng Tạo Hóa. Văn hóa tôn sùng "tình dục là quyền lực tối thượng" hay "hãy trung thành với chính mình" một cách mù quáng chính là hậu duệ của A-sê-ra.

**Cách Chiến Đấu Và Chiến Thắng:**

1. **Nhận Biết Bằng Lời Chúa (Hô-sê 4:6):** Sự thiếu hiểu biết Kinh Thánh khiến dân sự bị hủy diệt. Chúng ta phải nghiên cứu Lời Chúa để phân biệt chân lý với sự dối trá của văn hóa thời đại. Hãy tự hỏi: "Điều tôi đang theo đuổi có đang chiếm vị trí của Đấng Christ trong lòng tôi không?"

2. **Quyết Định Dứt Khoát Như Giô-suê (Giô-suê 24:14-15):** Đừng cố "pha trộn" sự thờ phượng. Hãy dẹp bỏ mọi "thần tượng" trong tâm trí, thời gian, tài chính và lòng trung thành của bạn. Hãy nói: "Còn tôi và nhà tôi, chúng tôi sẽ phục vụ Đức Giê-hô-va."

3. **Tập Trung Vào Đấng Christ, Nguồn Nước Sống Thật (Giăng 4:13-14):** Chúa Giê-xu phán với người đàn bà Sa-ma-ri rằng ai uống nước Ngài cho sẽ không bao giờ khát nữa. Chỉ có Ngài mới thỏa mãn mọi khát vọng sâu thẳm của lòng người. Sự thờ phượng Ba-anh là tìm nước từ hồ nứt; sự thờ phượng thật là uống nước hằng sống từ Christ.

4. **Sống Trong Cộng Đồng Giao Ước:** Dân Y-sơ-ra-ên thất bại khi từ bỏ cộng đồng giao ước để hòa nhập với dân ngoại. Chúng ta cần ở trong Hội Thánh, nơi có sự sửa dạy, khích lệ và cùng nhau giữ vững đức tin (Hê-bơ-rơ 10:24-25).

Cuộc chiến với Ba-anh và A-sê-ra là triền miên vì nó là cuộc chiến của bản ngã sa ngã chống lại Thánh Linh của Đức Chúa Trời. Lịch sử Y-sơ-ra-ên cho thấy con người, bằng sức riêng, luôn thất bại trong việc giữ giao ước. Tin Mừng là ở chỗ: Đức Chúa Trời đã sai chính Con Một Ngài là Chúa Giê-xu Christ đến. Ngài đã chiến thắng mọi cám dỗ (Ma-thi-ơ 4:1-11), sống một đời sống trọn vẹn trung tín với Chúa Cha, và chết trên thập tự giá để cất đi tội lỗi thờ thần tượng của chúng ta.

Ngày nay, Thánh Linh của Đức Chúa Trời ngự trong lòng mỗi tín hữu (Ê-xê-chi-ên 36:26-27), ban cho chúng ta quyền năng để từ bỏ thần tượng và bước đi trong sự trung tín. Cuộc chiến vẫn còn, nhưng chiến thắng sau cùng đã được đảm bảo. Hãy sống mỗi ngày trong sự nhận biết rằng chỉ có Đức Chúa Trời chân thần mới là nguồn của mọi phước hạnh, và chỉ trong Đấng Christ, chúng ta mới tìm thấy sự sống thật và trọn vẹn.