Kinh Thánh dạy gì về sự cầu nguyện?

Cầu nguyện là một trong những nền tảng căn bản nhất của đời sống Cơ Đốc. Qua Kinh Thánh, Đức Chúa Trời đã bày tỏ ý muốn của Ngài về mối tương giao thân mật với con dân Ngài qua sự cầu nguyện. Bài viết này sẽ khảo sát toàn diện những lời dạy của Kinh Thánh về sự cầu nguyện, từ định nghĩa, mục đích, cách thức, điều kiện, cho đến những ứng dụng thực tế hằng ngày.

1. Định Nghĩa và Bản Chất Của Cầu Nguyện

Trong tiếng Hê-bơ-rơ, từ thường dùng cho “cầu nguyện” là תְּפִלָּה (tefillah), có nghĩa là “sự cầu khẩn, sự nài xin”. Ở Tân Ước, từ Hy Lạp προσεύχομαι (proseuchomai) được sử dụng rộng rãi, gồm hai phần: πρός (pros – hướng về) và εὔχομαι (euchomai – ước nguyện, cầu xin). Như vậy, cầu nguyện là hành động hướng lòng mình về Đức Chúa Trời, bày tỏ mọi tâm tư, nguyện vọng, sự tôn thờ và lòng biết ơn. Cầu nguyện không đơn thuần là đọc lời hay nghi thức, mà là sự trò chuyện chân thành giữa con cái với Cha thiên thượng (Ma-thi-ơ 6:6).

2. Tại Sao Chúng Ta Phải Cầu Nguyện?

Kinh Thánh đưa ra nhiều lý do thuyết phục để Cơ Đốc nhân cầu nguyện:

• Là mệnh lệnh của Chúa: “Hãy cầu nguyện không thôi” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:17), “Chớ lo phiền chi, nhưng trong mọi sự hãy dâng lời cầu nguyện, nài xin, và sự tạ ơn mà trình các sự cầu xin của mình cho Đức Chúa Trời” (Phi-líp 4:6).
• Là nhu cầu thuộc linh: Chúa Giê-xu, dù là Con Đức Chúa Trời, vẫn thường lánh riêng ra nơi thanh vắng để cầu nguyện (Mác 1:35; Lu-ca 5:16). Nếu Ngài cần cầu nguyện, huống chi chúng ta.
• Là đặc quyền của con cái Chúa: “Vậy, chúng ta hãy vững lòng đến gần ngôi ơn phước, hầu cho được thương xót và tìm được ơn để giúp chúng ta trong thì giờ có cần dùng” (Hê-bơ-rơ 4:16).
• Cầu nguyện có quyền năng thay đổi tình thế: “Người công bình lấy lòng sốt sắng cầu nguyện, thật có linh nghiệm nhiều” (Gia-cơ 5:16). Tiên tri Ê-li cầu nguyện và trời đóng lại ba năm rưỡi, rồi ông cầu lại và trời mưa (Gia-cơ 5:17-18).

3. Đối Tượng Của Lời Cầu Nguyện

Kinh Thánh dạy chúng ta cầu nguyện cho nhiều đối tượng:

• Cho chính mình: cầu xin nhu cầu hằng ngày (Ma-thi-ơ 6:11), xưng tội (1 Giăng 1:9), tìm kiếm ý muốn Chúa.
• Cho người khác: “Vậy, trước hết mọi sự ta dặn rằng, phải khẩn nguyện, cầu xin, kêu van, tạ ơn cho mọi người” (1 Ti-mô-thê 2:1); “Hãy xưng tội cùng nhau, và cầu nguyện cho nhau, hầu cho anh em được lành bệnh” (Gia-cơ 5:16).
• Cho kẻ thù: “Hãy yêu kẻ thù nghịch, và cầu nguyện cho kẻ bắt bớ các ngươi” (Ma-thi-ơ 5:44).
• Cho nhà cầm quyền: “cho các vua, cho hết thảy các bậc cầm quyền” (1 Ti-mô-thê 2:2).
• Cho công cuộc truyền giáo: “Hãy cầu xin chủ mùa gặt sai con gặt đến trong mùa mình” (Ma-thi-ơ 9:38).

4. Cầu Nguyện Như Thế Nào? – Gương Mẫu Từ Chúa Giê-xu

Chúa Giê-xu không chỉ dạy về cầu nguyện mà còn là tấm gương sống động. Trong Bài Giảng Trên Núi, Ngài cảnh cáo sự cầu nguyện hình thức (Ma-thi-ơ 6:5-6) và dạy môn đồ Kinh Lạy Cha (Ma-thi-ơ 6:9-13). Kinh Lạy Cha bao gồm các yếu tố:

• Tôn vinh Danh Chúa: “Danh Cha được tôn thánh”
• Cầu xin vương quốc Chúa trị đến: “Nước Cha được đến”
• Vâng theo ý Chúa: “Ý Cha được nên”
• Cầu xin nhu cầu: “Xin cho chúng con hôm nay đồ ăn đủ ngày”
• Xưng tội và tha thứ: “Xin tha tội cho chúng con, như chúng con cũng tha kẻ phạm tội nghịch cùng chúng con”
• Cầu xin sự bảo vệ: “Xin chớ để chúng con bị cám dỗ, mà cứu chúng con khỏi điều ác”

Chúa Giê-xu thường lui vào nơi thanh vắng để cầu nguyện riêng (Lu-ca 5:16). Lời cầu nguyện dài nhất được ghi lại là trong Giăng 17, Ngài cầu nguyện cho chính mình, cho các môn đồ và cho Hội Thánh tương lai. Trong vườn Ghết-sê-ma-nê, Ngài bày tỏ sự vâng phục tuyệt đối: “Cha ơi! nếu có thể được, xin cho chén nầy lìa khỏi Con! nhưng không theo ý Con, mà theo ý Cha” (Ma-thi-ơ 26:39).

Một số nguyên tắc cầu nguyện Chúa dạy:

• Cầu nguyện với đức tin: “Mọi điều các ngươi xin trong lúc cầu nguyện, hãy tin đã được, tất điều đó sẽ ban cho các ngươi” (Mác 11:24).
• Cầu nguyện trong Danh Chúa Giê-xu: “Các ngươi nhân danh ta mà cầu xin điều chi mặc dầu, ta sẽ làm cho, để Cha được sáng danh nơi Con” (Giăng 14:13).
• Cầu nguyện theo ý muốn Đức Chúa Trời: “Nếu chúng ta theo ý muốn Ngài mà cầu xin việc gì, thì Ngài nghe chúng ta” (1 Giăng 5:14).
• Cầu nguyện không ngừng: “Hãy cầu nguyện không thôi” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:17). Từ Hy Lạp ἀδιαλείπτως (adialeiptōs) nghĩa là liên tục, không gián đoạn, thể hiện thái độ sống trong sự tương giao thường xuyên với Chúa.
• Cầu nguyện trong Thánh Linh: “Hãy lấy mọi thứ cầu nguyện và nài xin, mà cầu nguyện thường thường trong Đức Thánh Linh” (Ê-phê-sô 6:18).

5. Các Yếu Tố Của Một Lời Cầu Nguyện Toàn Diện

Kinh Thánh cho thấy những thành phần quan trọng trong lời cầu nguyện, thường được tóm tắt bằng mẫu ACTS (tán dương, xưng tội, tạ ơn, cầu xin).

• Tán dương/Thờ phượng (Adoration): Bắt đầu với sự tôn cao Chúa, thừa nhận sự cao cả và thánh khiết của Ngài. “Lạy Cha chúng tôi ở trên trời! Danh Cha được tôn thánh” (Ma-thi-ơ 6:9).
• Xưng tội (Confession): Nhìn nhận tội lỗi và xin sự tha thứ. “Còn nếu chúng ta xưng tội mình, thì Ngài là thành tín công bình để tha tội cho chúng ta” (1 Giăng 1:9).
• Tạ ơn (Thanksgiving): Bày tỏ lòng biết ơn Chúa về mọi ơn phước đã nhận. “Hãy tạ ơn trong mọi hoàn cảnh, vì ý muốn của Đức Chúa Trời trong Đức Chúa Giê-xu Christ đối với anh em là như vậy” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:18).
• Cầu xin (Supplication): Trình bày những nhu cầu, ước nguyện của mình và của người khác trước Chúa. “Hãy xin, sẽ được; hãy tìm, sẽ gặp; hãy gõ cửa, sẽ mở cho” (Ma-thi-ơ 7:7).

Ngoài ra còn có yếu tố chúc tụng (blessing) như trong Thi thiên 103.

6. Điều Kiện Để Cầu Nguyện Được Nhậm

Không phải mọi lời cầu nguyện đều được Đức Chúa Trời đáp lại theo cách chúng ta mong muốn. Kinh Thánh nêu rõ những điều kiện cần có:

• Đức tin: “Nếu các ngươi có đức tin, không nghi ngờ, ... các ngươi cầu xin việc gì bất kỳ, cũng sẽ được cả” (Ma-thi-ơ 21:22; xem thêm Gia-cơ 1:6-7).
• Ở trong Chúa và Lời Ngài ở trong mình: “Nếu các ngươi cứ ở trong ta, và những lời ta ở trong các ngươi, hãy cầu xin mọi điều mình muốn, thì sẽ được” (Giăng 15:7).
• Cầu xin theo ý muốn Chúa: “Nếu chúng ta theo ý muốn Ngài mà cầu xin việc gì, thì Ngài nghe chúng ta” (1 Giăng 5:14).
• Sống công chính: “Người công bình lấy lòng sốt sắng cầu nguyện, thật có linh nghiệm nhiều” (Gia-cơ 5:16). “Vì mắt Chúa đoái xem người công bình, tai Ngài nghe lời cầu nguyện của họ” (1 Phi-e-rơ 3:12).
• Vâng lời Chúa: “Chúng ta xin điều gì mặc dầu, thì nhận được điều ấy, bởi chúng ta vâng giữ các điều răn của Ngài và làm những điều đẹp ý Ngài” (1 Giăng 3:22).
• Giải hòa với người khác: “Nếu khi nào các ngươi đứng cầu nguyện, có sự chi bất bình cùng ai, thì hãy tha thứ, để Cha các ngươi ở trên trời cũng tha lỗi cho các ngươi” (Mác 11:25; xem Ma-thi-ơ 5:23-24).

7. Những Lời Cầu Nguyện Mẫu Trong Kinh Thánh

Kinh Thánh ghi lại nhiều lời cầu nguyện mẫu mực cho chúng ta học hỏi:

• Kinh Lạy Cha (Ma-thi-ơ 6:9-13; Lu-ca 11:2-4): Lời cầu nguyện chuẩn mực Chúa dạy.
• Lời cầu nguyện của Đa-vít sau khi phạm tội: Thi thiên 51 là tiếng kêu xin tha thứ, ăn năn chân thành.
• Lời cầu nguyện của Sa-lô-môn xin sự khôn ngoan: 1 Các Vua 3:5-14, Sa-lô-môn xin sự khôn ngoan để cai trị dân sự và được Chúa khen ngợi.
• Lời cầu nguyện của Ê-xơ-tê: Ê-xơ-tê 4:16, bà kêu gọi dân sự kiêng ăn cầu nguyện trước khi đi gặp vua, thể hiện sự phó thác.
• Lời cầu nguyện của Chúa Giê-xu trong Giăng 17: Đây là lời cầu nguyện hiệp nhất, bày tỏ tấm lòng của Chúa dành cho môn đồ và Hội Thánh.

8. Vai Trò Của Đức Thánh Linh Trong Cầu Nguyện

Đức Thánh Linh đóng vai trò thiết yếu trong đời sống cầu nguyện của Cơ Đốc nhân:

• Thánh Linh giúp đỡ sự yếu đuối: “Lại có Đức Thánh Linh giúp cho sự yếu đuối chúng ta. Vì chúng ta chẳng biết sự mình phải xin đặng cầu nguyện cho xứng đáng; nhưng chính Đức Thánh Linh lấy sự thở than không thể nói ra được mà cầu khẩn thay cho chúng ta” (Rô-ma 8:26).
• Thánh Linh cầu thay theo ý muốn Đức Chúa Trời: “Đấng dò xét lòng người hiểu biết ý tưởng của Thánh Linh là thể nào, vì ấy là theo ý Đức Chúa Trời mà Ngài cầu thế cho các thánh đồ vậy” (Rô-ma 8:27).
• Cầu nguyện trong Thánh Linh: “Hãy nhờ Đức Thánh Linh, thường thường làm đủ mọi thứ cầu nguyện và nài xin” (Ê-phê-sô 6:18). Cầu nguyện trong Thánh Linh là để cho Thánh Linh hướng dẫn lời cầu của chúng ta.

9. Cầu Nguyện Không Ngừng – Ý Nghĩa và Thực Hành

Lời dạy “cầu nguyện không thôi” (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:17) không có nghĩa là chúng ta phải quỳ gối liên tục suốt ngày, mà là sống trong tâm thế luôn nhận biết sự hiện diện của Chúa, duy trì sự kết nối với Ngài trong mọi hoạt động. Đó là lối sống mà mỗi suy nghĩ, lời nói, hành động đều được dâng lên cho Chúa, biến mọi khoảnh khắc thành lời cầu nguyện. Sứ đồ Phao-lô khuyên “Hãy hết lòng thưa chuyện với Chúa” (Cô-lô-se 4:2).

10. Sự Nhậm Lời Cầu Nguyện và Thời Điểm Của Chúa

Đức Chúa Trời luôn lắng nghe và trả lời lời cầu nguyện của con cái Ngài, nhưng câu trả lời có thể là “Có”, “Không” hoặc “Chờ đợi”. Chúa phán: “Ý tưởng Ta chẳng phải ý tưởng các ngươi, đường lối các ngươi chẳng phải đường lối Ta” (Ê-sai 55:8). Chúng ta tin rằng Chúa biết điều tốt nhất và thời điểm tốt nhất.

Ví dụ: Vua Đa-vít khẩn thiết cầu xin Chúa chữa lành đứa con do tội ngoại tình, nhưng Chúa đã không nhậm lời (2 Sa-mu-ên 12:16-23). Sứ đồ Phao-lô xin Chúa cất cái giằm xóc trong thịt, nhưng Chúa trả lời: “Ân điển Ta đủ cho ngươi rồi” (2 Cô-rinh-tô 12:8-9). Những lời cầu nguyện kiên trì như người đàn bà góa (Lu-ca 18:1-8) dạy chúng ta không nản lòng.

11. Những Trở Ngại Cho Sự Cầu Nguyện

Kinh Thánh chỉ ra những điều cản trở lời cầu nguyện được nhậm:

• Tội lỗi không xưng ra: “Nếu lòng tôi có chú về tội ác, ắt Chúa chẳng nghe tôi” (Thi thiên 66:18). “Ấy là sự gian ác các ngươi làm xa cách mình với Đức Chúa Trời; và tội lỗi các ngươi đã che khuất mặt Ngài khỏi các ngươi” (Ê-sai 59:2).
• Lòng không tha thứ: “Khi các ngươi đứng cầu nguyện, nếu có sự gì bất bình cùng ai, thì hãy tha thứ, để Cha các ngươi ở trên trời cũng tha lỗi cho các ngươi” (Mác 11:25).
• Cầu xin với động cơ ích kỷ: “Các ngươi cầu xin mà không nhận được, vì cầu xin trái lẽ, để dùng trong tư dục mình” (Gia-cơ 4:3).
• Sự nghi ngờ: “Nhưng phải lấy đức tin mà cầu xin, chớ nghi ngờ; vì kẻ hay nghi ngờ giống như sóng biển, bị gió động và đưa đi đây đi đó” (Gia-cơ 1:6).

12. Lợi Ích Của Sự Cầu Nguyện

Khi chúng ta cầu nguyện, nhiều ích lợi thuộc linh và thực tiễn được ban cho:

• Tương giao mật thiết với Chúa: “Hãy đến gần Đức Chúa Trời, thì Ngài sẽ đến gần anh em” (Gia-cơ 4:8).
• Sự bình an siêu nhiên: “Sự bình an của Đức Chúa Trời vượt quá mọi sự hiểu biết, sẽ giữ gìn lòng và ý tưởng anh em trong Đức Chúa Giê-xu Christ” (Phi-líp 4:7).
• Nhận sự khôn ngoan: “Ví bằng trong anh em có kẻ kém khôn ngoan, hãy cầu xin Đức Chúa Trời, là Đấng ban cho mọi người cách rộng rãi, không trách móc ai, thì kẻ ấy sẽ được ban cho” (Gia-cơ 1:5).
• Thay đổi hoàn cảnh: Tiên tri Ê-li cầu nguyện và trời không mưa, rồi lại cầu nguyện và trời đổ mưa (Gia-cơ 5:17-18).
• Tăng trưởng thuộc linh: Cầu nguyện giúp chúng ta nhận biết Chúa nhiều hơn và được biến đổi theo hình ảnh Ngài.

13. Ứng Dụng Thực Tiễn Cho Đời Sống Hằng Ngày

Để cầu nguyện trở thành một phần sinh động trong cuộc sống, chúng ta có thể áp dụng những gợi ý sau:

• Lập thói quen cầu nguyện riêng mỗi ngày: Dành thời gian nhất định, buổi sáng hoặc tối, để tĩnh lặng với Chúa. Hãy bắt đầu bằng sự tạ ơn và thờ phượng.
• Sử dụng Kinh Thánh để cầu nguyện: Đọc một phân đoạn và dùng Lời Chúa làm nền tảng cho lời cầu. Ví dụ, cầu nguyện theo Thi thiên 23, 91, v.v.
• Cầu nguyện trong mọi hoàn cảnh: Khi vui, buồn, lo lắng, bệnh tật, hãy đem mọi sự đến với Chúa.
• Kết hợp cầu nguyện với sự suy gẫm Lời Chúa: Dành thì giờ thinh lặng để nghe Chúa phán.
• Tham gia cầu nguyện nhóm: “Vì nơi nào có hai ba người nhân danh Ta nhóm nhau lại, thì Ta ở giữa họ” (Ma-thi-ơ 18:20).
• Ghi nhật ký cầu nguyện: Ghi lại những lời cầu xin và sự trả lời của Chúa để thấy được sự thành tín của Ngài.

Kết Luận

Cầu nguyện là món quà quý giá Đức Chúa Trời ban cho con dân Ngài. Qua Kinh Thánh, chúng ta học được rằng cầu nguyện không phải là nghi lễ khô khan mà là mối quan hệ sống động với Cha Thiên Thượng. Dù bạn mới bắt đầu hay đã có nhiều năm theo Chúa, hãy kiên trì cầu nguyện, vì Chúa hứa: “Hãy xin, sẽ được; hãy tìm, sẽ gặp; hãy gõ cửa, sẽ mở cho” (Ma-thi-ơ 7:7). Cầu xin Chúa Thánh Linh dạy dỗ và giúp chúng ta cầu nguyện mỗi ngày một sâu nhiệm hơn.