Nicôđem và Sự Sinh Lại: Khám Phá Ý Nghĩa Sâu Sắc trong Giăng 3
Trong Tân Ước, cuộc đối thoại giữa Chúa Giê-su và Nicôđem (Giăng 3:1-21) là một trong những đoạn Kinh Thánh quan trọng nhất, giải thích cốt lõi của đức tin Cơ Đốc: sự tái sinh bởi Thánh Linh. Bài viết này sẽ đi sâu vào bối cảnh, ngôn ngữ nguyên bản, và những áp dụng thực tiễn cho đời sống tin kính ngày nay.
I. Bối Cảnh Cuộc Gặp Gỡ (Giăng 3:1-2)
Nicôđem là một người Pha-ri-si, một nhà lãnh đạo tôn giáo Do Thái, và là thành viên của Hội đồng Công luận (Sanhedrin). Ông đến gặp Chúa Giê-su ban đêm, có lẽ để tránh sự chú ý của công chúng hoặc để có cuộc trò chuyện riêng tư. Lời mở đầu của ông: “Thưa Thầy, chúng tôi biết Thầy là giáo sư từ Đức Chúa Trời đến; vì nếu không có Đức Chúa Trời ở cùng, thì không ai làm được các dấu lạ mà Thầy làm” (Giăng 3:2).
Nicôđem công nhận Chúa Giê-su là một giáo sư đến từ Đức Chúa Trời, nhưng ông chưa hiểu Ngài là ai thật sự. Câu trả lời của Chúa Giê-su trực tiếp đi vào vấn đề cốt lõi: “Nếu một người không được sinh lại, thì không thể thấy vương quốc Đức Chúa Trời” (câu 3).
II. Ý Nghĩa của “Sinh Lại” – Gennēthē Anōthen (γεννηθῇ ἄνωθεν)
Cụm từ “sinh lại” trong tiếng Hy Lạp là gennēthē anōthen. Từ anōthen có hai nghĩa: “từ trên cao” (from above) hoặc “một lần nữa” (again, anew). Nicôđem hiểu theo nghĩa đen là “sinh ra lần thứ hai” (câu 4). Nhưng Chúa Giê-su dùng từ này có ý kép: Người ta phải được sinh ra “từ trên cao”, tức là từ Đức Chúa Trời, bởi Thánh Linh. Điều này tương ứng với khái niệm trong Cựu Ước về một tấm lòng mới (Ê-xê-chi-ên 36:26) và việc trở nên con cái Đức Chúa Trời (Giăng 1:12-13).
Sự tái sinh này không phải là một sự thay đổi thể chất, mà là sự biến đổi siêu nhiên trong tâm linh, do quyền năng Thánh Linh thực hiện.
III. Sinh Bởi Nước và Thánh Linh (Giăng 3:5)
Chúa Giê-su phán: “Nếu một người không được sinh bởi nước và Thánh Linh, thì không thể vào vương quốc Đức Chúa Trời.” Cụm “nước và Thánh Linh” đã gây nhiều tranh luận. Một số hiểu “nước” là báp-têm, nhưng trong ngữ cảnh của Giăng, “nước” có thể ám chỉ sự thanh tẩy theo nghi lễ Do Thái hoặc lời hứa trong Ê-xê-chi-ên 36:25-27: “Ta sẽ rưới nước trong trên các ngươi… Ta sẽ ban cho các ngươi tấm lòng mới… Ta sẽ đặt Thần Ta trong các ngươi.” Nước tượng trưng cho sự thanh tẩy, Thánh Linh tượng trưng cho sự sống mới. Cũng có thể “nước” ám chỉ sự rao giảng của Giăng Báp-tít về báp-têm ăn năn, dọn đường cho Đấng Christ (Giăng 1:26-33).
Quan trọng là, sự tái sinh là công việc của cả Ba Ngôi: Đức Chúa Trời Cha yêu thương (câu 16), Đức Chúa Con chịu chết (câu 14-15), và Đức Thánh Linh ban sự sống mới (câu 5-8).
IV. Sự So Sánh với Con Rắn Đồng (Giăng 3:14-15)
Chúa Giê-su nhắc đến sự kiện Môi-se giương cao con rắn đồng trong đồng vắng (Dân Số Ký 21:4-9): những ai nhìn lên con rắn đồng thì được sống. Tương tự, Ngài sẽ bị treo lên (trên thập tự giá) để ai tin Ngài thì được sự sống đời đời. Đây là lời tiên tri rõ ràng về sự chết chuộc tội của Chúa Giê-su. Sự sống đời đời không phải chỉ là sự tồn tại vô tận, mà là mối quan hệ với Đức Chúa Trời ngay từ bây giờ (Giăng 17:3).
V. Đức Tin và Sự Cứu Rỗi (Giăng 3:16-21)
Câu Kinh Thánh nổi tiếng Giăng 3:16 tóm tắt Phúc Âm: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian đến nỗi đã ban Con Một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời.” Chúa Giê-su không đến để kết án, nhưng để cứu. Tuy nhiên, sự kết án xảy ra khi người ta từ chối ánh sáng vì yêu bóng tối (câu 19-21).
Đức tin không chỉ là sự đồng ý trí tuệ, mà là sự tín thác toàn bộ cuộc đời vào Chúa Giê-su, nhận Ngài là Chúa và Cứu Chúa. Kết quả của đức tin là sự tái sinh và sự sống đời đời.
VI. Hậu Quả Trong Cuộc Đời Nicôđem
Nicôđem xuất hiện hai lần nữa trong Phúc Âm Giăng: ông bênh vực Chúa Giê-su trước Hội đồng (Giăng 7:50-52) và sau khi Chúa chết, ông cùng Giô-sép A-ri-ma-thê lo việc chôn cất (Giăng 19:39-40). Những hành động này cho thấy ông đã thật sự tin nhận Chúa Giê-su. Dù không rõ lúc nào, nhưng có thể chính cuộc trò chuyện ban đêm đã dẫn ông đến đức tin chân chính.
VII. Áp Dụng Thực Tiễn Cho Cơ Đốc Nhân Ngày Nay
Bài học từ Nicôđem và sự dạy dỗ của Chúa Giê-su có nhiều áp dụng thiết thực:
- Mỗi người cần được tái sinh. Không có ngoại lệ: dù người tốt, người tôn giáo, người vô thần, tất cả đều cần sự biến đổi bởi Thánh Linh. Đây không phải là nỗ lực tự thân, mà là đáp ứng đức tin nơi Chúa Giê-su.
- Đức tin dẫn đến sự sống mới. Khi tin Chúa Giê-su, chúng ta nhận được Thánh Linh (Ê-phê-sô 1:13) và trở nên con cái Đức Chúa Trời. Điều này thể hiện qua lối sống thánh khiết, yêu thương và vâng phục Lời Chúa.
- Làm chứng về ánh sáng. Giống như Nicôđem sau này đã công khai bày tỏ lòng tin, chúng ta được kêu gọi sống và rao giảng Phúc Âm, dẫn người khác đến với Chúa.
- Tránh tinh thần tôn giáo hình thức. Nicôđem là người hiểu biết Kinh Thánh, nhưng ông vẫn không hiểu về vương quốc Đức Chúa Trời. Chúng ta phải luôn khiêm nhường, để Thánh Linh dạy dỗ qua Lời Chúa.
VIII. Kết Luận
Cuộc đối thoại giữa Chúa Giê-su và Nicôđem là nền tảng của thần học cứu rỗi. Sự tái sinh là điều kiện tất yếu để vào Nước Trời. Qua sự chết và sống lại của Chúa Giê-su, và qua quyền năng Thánh Linh, chúng ta có thể trở nên người mới. Hãy xem xét đời sống mình: bạn đã được sinh lại chưa? Nếu chưa, hãy tiếp nhận Chúa Giê-su ngay hôm nay. Nếu rồi, hãy sống xứng đáng với ơn gọi cao trọng ấy.