Ni-cô-đem đã thay đổi thế nào sau khi gặp Chúa Giê-xu?
Trong Kinh Thánh Tân Ước, câu chuyện về Ni-cô-đem là một minh họa sống động về quá trình biến đổi tâm linh của một người từ chỗ tò mò, nghi ngờ đến chỗ công khai bày tỏ đức tin nơi Chúa Giê-xu. Là một người Pha-ri-si, một thầy dạy luật và là thành viên của tòa công luận (Sanhedrin), Ni-cô-đem đã bước vào cuộc đời của Chúa Giê-xu một cách thận trọng – ban đêm. Thế nhưng cuộc gặp gỡ đó đã đánh dấu một bước ngoặt lớn. Qua ba lần xuất hiện trong sách Giăng (Giăng 3, Giăng 7 và Giăng 19), chúng ta thấy một hành trình đức tin rõ ràng: từ một môn đệ bí mật, ông dần can đảm lên tiếng bảo vệ Chúa trước những kẻ chống đối, và cuối cùng ông công khai tham gia vào việc chôn cất Chúa với sự tôn kính và xức thuốc thơm quý giá. Bài viết này sẽ khám phá sự thay đổi của Ni-cô-đem sau khi gặp Chúa Giê-xu, phân tích những cột mốc quan trọng và rút ra những bài học thực tiễn cho Cơ đốc nhân ngày nay.
Ni-cô-đem được giới thiệu trong Giăng 3:1 là “người trong nhóm Pha-ri-si”, “một người cai trị dân Giu-đa”. Pha-ri-si là một nhóm tôn giáo nổi tiếng với sự nghiêm ngặt trong việc giữ luật pháp Môi-se và các truyền thống. Họ thường đối đầu với Chúa Giê-xu vì những lời dạy và hành động của Ngài. Là “thầy dạy dân Y-sơ-ra-ên” (Giăng 3:10), Ni-cô-đem hẳn có kiến thức uyên thâm về Kinh Thánh Cựu Ước và các lời tiên tri về Đấng Mê-si. Tuy nhiên, cũng như nhiều lãnh đạo tôn giáo thời đó, ông bị bó buộc bởi những định kiến và sợ hãi mất địa vị. Việc ông đến với Chúa Giê-xu “ban đêm” (Giăng 3:2) cho thấy sự thận trọng, muốn tránh sự dòm ngó của đồng nghiệp. Dù vậy, động cơ của ông là chân thành: ông nhận biết Chúa Giê-xu là “một giáo sư từ Đức Chúa Trời đến” vì những dấu lạ Ngài đã làm. Cuộc trò chuyện này sẽ thay đổi cuộc đời ông.
Chúa Giê-xu đáp lại lời mở đầu của Ni-cô-đem bằng một tuyên bố gây sốc: “Quả thật, quả thật, ta nói cùng ngươi, nếu một người chẳng sanh lại, thì không thể thấy được nước Đức Chúa Trời” (Giăng 3:3). Từ “sanh lại” trong nguyên văn Hy Lạp là gennēthē anōthen, có thể hiểu là “sanh từ trên cao” hoặc “sanh lại lần nữa”. Ni-cô-đem hiểu theo nghĩa đen nên thắc mắc: “Khi đã già rồi, làm sao có thể sanh lại được?” (c.4). Chúa Giê-xu giải thích thêm: “Quả thật, quả thật, ta nói cùng ngươi, nếu một người chẳng sanh bởi nước và Thánh Linh, thì không được vào nước Đức Chúa Trời” (c.5). Ở đây, “sanh bởi nước” có thể liên tưởng đến phép báp-têm bằng nước (sự ăn năn) và “sanh bởi Thánh Linh” là công việc siêu nhiên của Đức Thánh Linh làm thay đổi tấm lòng con người. Tiếp theo, Chúa Giê-xu nói đến thẩm quyền của Ngài là Con Đức Chúa Trời, sự cứu rỗi qua đức tin nơi Ngài (Giăng 3:14-16).
Cuộc đối thoại này cho thấy Ni-cô-đem đứng trước một chân lý hoàn toàn mới mẻ so với những gì ông đã biết. Là một giáo sư luật, ông có thể đã nghĩ rằng việc giữ luật sẽ đưa con người vào nước Đức Chúa Trời. Nhưng Chúa Giê-xu chỉ ra rằng cần một sự biến đổi tận gốc, một cuộc tái sinh bởi Thánh Linh. Dù chưa hiểu hết, Ni-cô-đem đã nghe và suy ngẫm. Có thể nói, hạt giống đức tin đã được gieo vào lòng ông trong đêm đó.
Trong Giăng 7, các thầy tế lễ cả và người Pha-ri-si tìm cách bắt Chúa Giê-xu. Khi những kẻ sai đi trở về tay không, họ quở trách và cho rằng chỉ có dân chúng ngu dốt mới tin Ngài. Lúc đó, Ni-cô-đem (được mô tả là “người trước đã đến thăm Đức Chúa Jêsus trong đêm”) lên tiếng: “Luật pháp chúng ta có xét đoán ai trước khi nghe người ấy, và biết điều người ấy làm, hay sao?” (Giăng 7:51). Mặc dù ông không tuyên bố mình là môn đệ của Chúa, nhưng câu hỏi này thể hiện sự công bằng và ủng hộ cho quyền được xét xử công minh. Các đồng nghiệp phản ứng gay gắt, gọi ông là “người Ga-li-lê” và khinh miệt: “Hãy tra xem, thì biết rằng chẳng có tiên tri nào từ xứ Ga-li-lê mà ra” (c.52).
Đây là bước tiến lớn: Ni-cô-đem dám đứng lên giữa vòng những người có quyền lực, lên tiếng bảo vệ Chúa Giê-xu dù chỉ một cách gián tiếp. Ông vẫn còn thận trọng (không công khai bày tỏ đức tin), nhưng đã bắt đầu thách thức sự thù nghịch của giới lãnh đạo. Hành động này cho thấy sự ảnh hưởng của cuộc gặp gỡ với Chúa đang dần biến đổi ông, giúp ông can đảm hơn.
Biến cố thập tự giá đã đưa sự biến đổi của Ni-cô-đem lên đỉnh điểm. Sau khi Chúa Giê-xu chịu chết, Giô-sép người A-ri-ma-thê (cũng là môn đệ kín đáo) xin Phi-lát cho lãnh thi hài Ngài. Kinh Thánh chép: “Có một người tên là Ni-cô-đem, trước đã đến cùng Đức Chúa Jêsus trong lúc ban đêm, cũng đến, đem theo một dược phấn một trăm cân. Vậy, hai người lấy xác Đức Chúa Jêsus, dùng vải gai tẩm thuốc thơm mà liệm, theo như tục chôn của dân Giu-đa” (Giăng 19:39-40).
Một trăm cân (khoảng 33 kg) dược phấn (hỗn hợp mộc dược và trầm hương) là một số lượng cực kỳ lớn, thường dùng cho tang lễ của vua chúa. Hành động này không chỉ thể hiện lòng tôn kính sâu xa mà còn là một sự công khai dứt khoát: Ni-cô-đem và Giô-sép, hai thành viên của tòa công luận, giờ đây bày tỏ mình là môn đệ của Chúa Giê-xu. Họ không sợ bị liên lụy, dù Chúa vừa bị đóng đinh như một tên tội phạm. Thật vậy, việc này có thể khiến họ bị khai trừ khỏi hội đồng (Giăng 12:42 nói nhiều người tin nhưng không xưng ra vì sợ). Nhưng Ni-cô-đem đã vượt qua nỗi sợ đó, công khai đồng hành với Chúa ngay trong lúc đen tối nhất.
Sự thay đổi của Ni-cô-đem cho chúng ta một mẫu hình tiến triển của đức tin:
- Từ bóng tối đến ánh sáng: Ban đầu ông đến vào ban đêm, sau đó ông bước ra nơi công cộng. Ánh sáng của Chúa Giê-xu đã chiếu rọi vào tấm lòng ông và dẫn dắt ông ra khỏi sự che giấu.
- Từ tri thức đến kinh nghiệm: Ông là thầy dạy luật, nhưng cần được “sanh lại”. Đức tin thật không chỉ là sự hiểu biết mà là mối tương ghen cá nhân với Chúa và sự biến đổi bên trong.
- Từ thận trọng đến can đảm: Khởi đầu với lời lẽ thận trọng, dần dần ông dám lên tiếng, và cuối cùng dám hành động một cách công khai, bất chấp hậu quả.
- Từ sự quan tâm cá nhân đến sự hi sinh phục vụ: Ông đã dùng của cải (100 cân dược phấn) và địa vị của mình để phục vụ Chúa trong cái chết, thể hiện tình yêu và lòng biết ơn.
Ni-cô-đem không phải là người hoàn hảo; ông cũng có những do dự và sợ hãi. Nhưng sự kiên trì theo đuổi chân lý đã dẫn ông đến chỗ xác tín. Điều này cho thấy ân điển của Chúa có thể biến đổi cả những con người gắn bó với tôn giáo hình thức.
Hành trình của Ni-cô-đem để lại nhiều bài học quý giá:
1. Cần có sự tái sanh bởi Thánh Linh: Dù có địa vị tôn giáo, kiến thức Kinh Thánh hay lòng nhiệt thành, mỗi chúng ta đều cần được sanh lại. Không có sự tái sanh, chúng ta không thể thấy nước Đức Chúa Trời (Giăng 3:3). Điều này nhắc nhở chúng ta luôn kiểm tra tấm lòng mình, ăn năn tội và tiếp nhận Chúa Giê-xu làm Cứu Chúa cá nhân.
2. Đức tin tăng trưởng qua từng bước: Ni-cô-đem không trở nên can đảm ngay lập tức. Đức tin của ông lớn dần qua thời gian và qua những thử thách. Chúng ta không nên nản lòng nếu thấy mình còn yếu đuối hay sợ hãi; hãy tiếp tục bước đi với Chúa, Ngài sẽ dẫn dắt và tăng cường đức tin chúng ta.
3. Can đảm đứng về phía lẽ thật: Trong môi trường làm việc, học đường, gia đình, đôi khi chúng ta phải đối diện với áp lực phải im lặng hoặc chối bỏ đức tin. Ni-cô-đem dám lên tiếng bảo vệ sự công bằng cho Chúa Giê-xu. Chúng ta cũng được kêu gọi làm chứng cho Chúa, dù phải trả giá. Hãy cầu xin Thánh Linh ban sự mạnh dạn (Công vụ 4:29).
4. Phục vụ Chúa bằng những gì mình có: Ni-cô-đem đã dùng của cải và địa vị để phục vụ Chúa trong giờ phút quan trọng. Mỗi chúng ta đều có những năng lực, tài sản, thời gian, và cơ hội riêng. Hãy sẵn lòng dâng hiến để phục vụ Chúa và Hội Thánh, không sợ thiệt hại.
5. Sức mạnh của sự đồng hành: Ni-cô-đem không hành động một mình; ông cùng Giô-sép thực hiện việc chôn cất. Có một người đồng đức tin giúp chúng ta can đảm hơn. Vì vậy, hãy kết nối với các anh chị em trong Hội Thánh, cùng nhau khích lệ và phục vụ (Truyền đạo 4:9-12).
Ni-cô-đem đã thay đổi từ một người tìm kiếm bí mật trở thành một môn đệ công khai, sẵn sàng hi sinh danh tiếng và của cải vì Chúa Giê-xu. Sự biến đổi của ông bắt nguồn từ cuộc gặp gỡ cá nhân với Đấng Christ và lời dạy về sự tái sanh. Hành trình của ông là một minh chứng cho quyền năng biến đổi của Tin Lành. Ngày nay, Chúa Giê-xu vẫn mời gọi mỗi chúng ta đến với Ngài, được sanh lại bởi Thánh Linh, và từ đó bước đi trong ánh sáng của Ngài. Hãy để câu chuyện của Ni-cô-đem thúc giục chúng ta sống dạn dĩ cho Chúa, luôn sẵn sàng bày tỏ đức tin qua lời nói và việc làm, vì biết rằng Chúa đang đồng hành và ban sức mạnh cho chúng ta.