A-sê là ai trong Kinh Thánh?
Trong số mười hai chi phái Y-sơ-ra-ên, một số tên như Giu-đa, Đa-vít, hay Lê-vi thường được nhắc đến nhiều hơn cả. Tuy nhiên, mỗi chi phái đều mang một dấu ấn, một lời hứa và một bài học thuộc linh riêng biệt. A-sê, một chi phái có vẻ khiêm nhường và ít được biết đến hơn, lại ẩn chứa những sự phong phú thần học và ứng dụng sâu sắc cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay. Bài nghiên cứu chuyên sâu này sẽ khám phá căn tính, lịch sử, lời tiên tri và ý nghĩa thuộc linh của A-sê, dựa trên nền tảng Kinh Thánh vững chắc.
A-sê (trong tiếng Hebrew: אָשֵׁר - Asher) là con trai thứ tám của Gia-cốp và là con trai thứ hai của Xinh-ba, tì thiếp của Lê-a (Sáng Thế Ký 30:12-13). Tên của ông mang ý nghĩa “hạnh phước” hay “có phước”. Khi sinh ra, Lê-a đã tuyên bố: “Vì tôi có phước, và các con gái sẽ xưng tôi có phước. Nàng đặt tên đứa trẻ là A-sê” (Sáng Thế Ký 30:13). Từ gốc Hebrew ‘asher có nghĩa là “bước đi thẳng”, “hạnh phúc” hoặc “phước lành”. Ngay từ tên gọi, A-sê đã được đặt trong một kỳ vọng về sự ban phước và thịnh vượng.
A-sê có bốn con trai và một con gái (Sáng Thế Ký 46:17), và những người này trở thành những trưởng tộc của chi phái A-sê sau này. Ông cùng các anh em xuống Ai Cập và ở đó cho đến khi dân Y-sơ-ra-ên được Môi-se dẫn ra khỏi ách nô lệ.
Hai lời tiên tri quan trọng trong Kinh Thánh đã định hình nên tương lai và đặc điểm của chi phái A-sê: lời chúc phước của Gia-cốp (Sáng Thế Ký 49) và lời chúc phước của Môi-se (Phục Truyền Luật Lệ Ký 33).
1. Lời tiên tri của Gia-cốp (Sáng Thế Ký 49:20):
“Về phần A-se, của người sẽ có dầu dư dật, Người sẽ cung cấp mỹ vị cho các vua.”
Lời tiên tri này thật ngắn gọn nhưng đầy hình ảnh. “Có dầu dư dật” (trong tiếng Hebrew: shmenah lachmo, nghĩa đen là “bánh của người sẽ béo”) là hình ảnh của sự thịnh vượng, phì nhiêu và sự ban phước vật chất. Dầu ô-liu trong Kinh Thánh tượng trưng cho sự thịnh vượng, niềm vui, sự xức dầu và Đức Thánh Linh. “Cung cấp mỹ vị cho các vua” nói đến sự cao quý và phẩm chất xuất sắc của sản vật mà A-sê sản xuất được, đến nỗi ngay cả các vua chúa cũng ưa thích. Điều này báo trước một vùng đất trù phú, một đời sống no đủ và ảnh hưởng qua sự dư dật mà Đức Chúa Trời ban.
2. Lời chúc phước của Môi-se (Phục Truyền Luật Lệ Ký 24-25):
“Về A-se, Môi-se nói rằng: Nguyện A-se được phước hơn các con trai khác! Nguyện người được đẹp lòng các anh em mình, Và chân mình dip trong dầu! Nguyện then cửa người bằng sắt và đồng, Và sự mạnh mẽ người bằng những ngày của đời mình!”
Lời chúc phước này còn cụ thể và mạnh mẽ hơn. Cụm từ “được phước hơn các con trai khác” (tiếng Hebrew: me-asher – một cách chơi chữ với tên A-sê) nhấn mạnh một phước hạnh đặc biệt. “Chân mình dip trong dầu” là một hình ảnh sống động về sự dư dật đến mức thừa thãi, không phải chỉ đủ dùng mà còn tràn đầy. “Then cửa bằng sắt và đồng” nói đến sự an ninh, kiên cố và bền vững. Cuối cùng, “sự mạnh mẽ người bằng những ngày của đời mình” hứa hẹn một đời sống lâu dài và mạnh khỏe. Tóm lại, A-sê được hứa ban về phước hạnh dư dật, sự an ninh vững chắc, và sức khỏe trường thọ.
Khi dân Y-sơ-ra-ên vào Đất Hứa dưới sự lãnh đạo của Giô-suê, chi phái A-sê nhận được phần đất ở cực Bắc, dọc theo bờ biển Địa Trung Hải, kéo dài từ núi Cạt-mên đến thành Si-đôn (Giô-suê 19:24-31). Vùng đất này màu mỡ, nổi tiếng với những cánh đồng lúa mì, vườn ô-liu và các sản phẩm nông nghiệp dồi dào – ứng nghiệm hoàn toàn lời tiên tri về “dầu dư dật”.
Tuy nhiên, lịch sử của A-sê cũng có những điểm mờ. Trong sách Các Quan Xét, A-sê bị khiển trách vì đã không đuổi hết dân Ca-na-an ra khỏi lãnh thổ của mình (Các Quan Xét 1:31-32), và trong thời kỳ Đê-bô-ra, họ đã “ở nơi mé biển”, “yên ổn nơi các cửa biển” và không chịu ra trận giúp đỡ anh em mình (Các Quan Xét 5:17). Điều này cho thấy sự dư dật vật chất đôi khi có thể dẫn đến sự thỏa hiệp (không đuổi hết kẻ thù) và sự thụ động, an phận (không tham gia trận chiến thuộc linh).
Dù vậy, chi phái A-sê vẫn đóng góp vào đời sống chung của dân tộc. Trong thời vua Đa-vít, họ cung cấp những chiến sĩ “có tài cầm khiên và giáo, mặt mày giống như sư tử, lanh lẹ như hoàng dương trên núi” (I Sử Ký 12:36). Họ cũng có đại diện trong nhóm 12 trưởng lão mà Sa-lô-môn lập ra (I Các Vua 4:16).
Sự hiện diện của A-sê không kết thúc trong Cựu Ước. Trong Tân Ước, bà tiên tri An-ne thuộc chi phái A-sê đã nhận biết Chúa Giê-xu khi Ngài được dâng trong đền thờ (Lu-ca 2:36-38). Điều này vô cùng ý nghĩa: từ một chi phái được chúc phước vật chất, đã xuất hiện một người có tầm nhìn thuộc linh sâu sắc, người đã nhìn thấy Đấng Cứu Thế. Sự dư dật cuối cùng đã tìm thấy ý nghĩa trọn vẹn trong Chúa Cứu Thế.
Hơn nữa, trong sách Khải Huyền, chi phái A-sê là một trong mười hai chi phái được nhắc đến trong danh sách 144,000 người được chọn (Khải Huyền 7:6). Điều này khẳng định rằng các lời hứa và giao ước của Đức Chúa Trời với các chi phái vẫn có giá trị vĩnh cửu trong kế hoạch cứu rỗi của Ngài.
Lịch sử và lời tiên tri về A-sê không chỉ là chuyện xưa tích cũ, mà còn là những bài học sống động cho chúng ta ngày nay.
1. Nhận Biết và Quản Lý Sự Ban Phước của Đức Chúa Trời: A-sê nhắc nhở chúng ta rằng của cải vật chất, sức khỏe và sự an ninh đều là quà tặng từ Đức Chúa Trời (Gia-cơ 1:17). Thái độ của chúng ta không phải là tham lam hay tôn thờ vật chất, mà là biết ơn, quản lý cách khôn ngoan và sử dụng những phước hạnh đó để làm vinh hiển Đức Chúa Trời và gây dựng Hội Thánh.
2. Cảnh Giác Trước Sự Thỏa Hiệp và Thụ Động: Bài học từ Các Quan Xét 1 & 5 cho thấy sự dư dật có thể khiến chúng ta thỏa hiệp với tội lỗi (“không đuổi hết dân Ca-na-an”) và trở nên thụ động trong cuộc chiến thuộc linh (“không ra trận”). Chúng ta cần cảnh giác, đừng để sự thoải mái vật chất làm nguội lạnh lòng nhiệt thành và khiến chúng ta bỏ qua bổn phận thuộc linh.
3. Trở Thành Nguồn Phước và “Mỹ Vị” Cho Người Khác: A-sê được hứa “cung cấp mỹ vị cho các vua”. Cơ Đốc nhân được ban phước không phải để tích trữ cho riêng mình, mà để trở thành kênh dẫn phước, mang lại “mỹ vị” – tức là sự tốt lành, vẻ đẹp, niềm vui và sự bồi dưỡng – cho những người xung quanh, kể cả những người có địa vị cao. Đời sống chúng ta có đang “có hương vị” của Đấng Christ để người khác thèm muốn không? (Ma-thi-ơ 5:13-16).
4. Tìm Kiếm Phước Hạnh Thuộc Linh Đích Thực: Cuối cùng, sự dư dật vật chất của A-sê chỉ là hình bóng của phước hạnh thuộc linh trọn vẹn trong Đấng Christ. Chúa Giê-xu chính là “dầu” của Đức Thánh Linh xức cho chúng ta (I Giăng 2:20). Ngài là nguồn an ninh đích thực (“then cửa bằng sắt và đồng”) và là sự sống đời đời (“sức mạnh bằng những ngày đời mình”). Như bà An-ne thuộc chi phái A-sê, chúng ta được kêu gọi nhận biết và rao truyền Đấng Cứu Thế, Đấng ban phước thật sự.
A-sê, “đứa con có phước” của Gia-cốp, đại diện cho những phước hạnh hữu hình và cụ thể mà Đức Chúa Trời ban cho dân Ngài. Hành trình của chi phái này dạy chúng ta về sự trung tín của Đức Chúa Trời trong việc giữ lời hứa ban phước, đồng thời cũng cảnh báo về những cạm bẫy của sự thỏa hiệp và tự mãn khi được ban cho nhiều. Là Cơ Đốc nhân sống dưới giao ước mới trong Đấng Christ, chúng ta được kế thừa mọi phước hạnh thuộc linh trên các nơi cao (Ê-phê-sô 1:3). Hãy sống như những “A-sê” thuộc linh: biết ơn vì sự dư dật trong Chúa, mạnh mẽ trong đức tin, kiên cố trong sự bảo vệ của Ngài, và luôn sẵn sàng chia sẻ “mỹ vị” của Phúc Âm cho một thế giới đang đói khát ý nghĩa thật sự. Phước hạnh lớn nhất không phải là đất đai trù phú hay dầu dư dật, mà là được biết Chúa Giê-xu Christ và làm đẹp lòng Ngài.