Làm thế nào để lời nói phản ánh khôn ngoan của Chúa Giê-xu?

Lời nói có sức mạnh vô cùng lớn lao. Nó có thể xây dựng hoặc hủy diệt, khích lệ hoặc làm tổn thương, dẫn dắt người khác đến với Đấng Christ hoặc xua đuổi họ đi. Là Cơ đốc nhân, chúng ta được kêu gọi để lời nói của mình phản ánh khôn ngoan của Chúa Giê-xu. Nhưng làm thế nào để đạt được điều đó trong cuộc sống hằng ngày? Bài viết này sẽ khám phá nền tảng Kinh Thánh, những nguyên tắc thực tiễn và gương mẫu của Chúa Giê-xu để giúp chúng ta nói năng như Ngài.

Trước hết, chúng ta cần hiểu thế nào là “khôn ngoan của Chúa Giê-xu”. Khôn ngoan thật không bắt nguồn từ tri thức nhân loại, mà từ Đức Chúa Trời. Gia-cơ 3:13-18 mô tả hai loại khôn ngoan: khôn ngoan thế gian và khôn ngoan thiên thượng. Khôn ngoan thế gian dẫn đến tranh cạnh, ghen tị, và mọi điều ác. Trái lại, khôn ngoan từ trên cao thì “trước hết là thanh sạch, sau lại hòa thuận, tiết độ, nhu mì, đầy dẫy lòng thương xót và bông trái lành, không có sự hai lòng và giả hình” (câu 17). Lời nói của chúng ta sẽ bộc lộ loại khôn ngoan nào đang ngự trị trong lòng. Để phản ánh khôn ngoan của Chúa Giê-xu, chúng ta phải để cho khôn ngoan từ trên cao dẫn dắt mọi lời ăn tiếng nói.

Chữ “khôn ngoan” trong tiếng Hy Lạp là sophia, nó hàm ý sự hiểu biết sâu sắc và khả năng áp dụng sự hiểu biết đó vào đời sống một cách đúng đắn. Khi Kinh Thánh nói về khôn ngoan của Đấng Christ, nó không chỉ là tri thức, mà là bản tính thánh khiết và yêu thương biểu hiện ra qua hành động và lời nói. Ê-phê-sô 1:17 cầu xin Đức Chúa Trời ban cho chúng ta “thần của sự khôn ngoan và của sự mặc khải”. Chính Thánh Linh dạy dỗ và nhắc nhở chúng ta những lời của Chúa Giê-xu (Giăng 14:26), giúp chúng ta nói năng như Ngài.

Kinh Thánh cung cấp nhiều nguyên tắc cụ thể để lời nói của chúng ta trở nên giống Chúa Giê-xu. Hãy xem xét một số nguyên tắc then chốt.

“Lời nói anh em phải có ân điển, và nêm thêm muối, hầu cho anh em biết nên đối đáp với mỗi người là thể nào.” Ân điển (tiếng Hy Lạp: charis) là đặc điểm của Chúa Giê-xu: “đầy ơn và lẽ thật” (Giăng 1:14). Lời nói có ân điển là lời nhân từ, tử tế, dễ nghe, thể hiện sự tha thứ và yêu thương. Nó không cay đắng, thô lỗ, hay xét đoán. Thêm vào đó, phải “nêm muối” – muối tượng trưng cho sự tinh khiết, bảo tồn và tạo hương vị. Lời nói khôn ngoan không chỉ tốt lành mà còn sắc sảo, đúng lúc, khiến người nghe suy nghĩ và được thách thức theo cách tích cực.

“Chớ có một lời dữ nào ra từ miệng anh em; nhưng khi đáng nói, hãy nói một vài lời lành giúp ơn cho và có ích lợi cho kẻ nghe đến.” Lời “dữ” ở đây (tiếng Hy Lạp: sapros) nghĩa là hư hỏng, thối rữa. Lời nói hư hỏng làm tổn thương và không đem lại sự gây dựng. Thay vào đó, lời nói “lành” (tiếng Hy Lạp: agathos) phải mang tính xây dựng, giúp người nghe trở nên tốt hơn, đáp ứng nhu cầu của họ. Điều này bao gồm lời khích lệ, an ủi, sửa dạy nhẹ nhàng, hoặc dạy dỗ Lời Chúa. Lời nói khôn ngoan luôn nhắm đến việc gây dựng đức tin và tình yêu thương.

“Vậy, mỗi người trong anh em phải bỏ sự nói dối, hãy nói thật với kẻ lân cận mình, vì chúng ta là chi thể lẫn nhau.” Sự thật là nền tảng của khôn ngoan thần thượng. Chúa Giê-xu chính là “đường đi, chân lý, và sự sống” (Giăng 14:6). Lời nói dối đến từ ma quỷ (Giăng 8:44). Vì vậy, lời nói khôn ngoan phải chân thật, không thêm thắt, không lừa dối. Điều này cũng bao hàm sự trung thực trong cách diễn đạt, không thổi phồng hoặc bóp méo. Tuy nhiên, nói thật phải đi kèm với tình yêu thương (Ê-phê-sô 4:15) để không trở thành lời chỉ trích khắc nghiệt.

“Lời nói phải thì tốt đẹp biết bao! ” (Châm ngôn 15:23). Vua Sa-lô-môn viết: “Có sự buồn bực trong lòng người ta làm cho nao sờn; nhưng một lời lành khiến lòng vui vẻ.” (Châm ngôn 12:25). Lời nói khôn ngoan cần được cân nhắc về thời điểm. Nói quá sớm hoặc quá muộn có thể làm giảm hiệu quả. Gương của Chúa Giê-xu: Ngài thường nói đúng lúc, đôi khi im lặng trước những kẻ tố cáo (Ma-thi-ơ 26:63), đôi khi quở trách mạnh mẽ (Ma-thi-ơ 23). Chúng ta cần sự nhạy bén của Thánh Linh để biết khi nào nên nói và nói gì.

“Mọi điều anh em làm, hãy lấy lòng yêu thương mà làm.” Yêu thương là điều răn trọng nhất (Mác 12:30-31). 1 Cô-rinh-tô 13:4-7 mô tả tình yêu thương: nhịn nhục, nhân từ, không ghen tị, không khoe khoang, không kiêu ngạo, không làm điều trái phép, không tìm tư lợi, không nóng giận, không ghi nhớ điều ác, không vui về điều bất chính, nhưng vui trong lẽ thật. Lời nói khôn ngoan xuất phát từ tình yêu thương chân thành, mong muốn điều tốt nhất cho người nghe. Ngay cả khi phải sửa dạy, chúng ta phải làm với thái độ yêu thương và mềm mại.

“Hỡi anh em rất yêu dấu, anh em biết điều đó: người nào cũng phải mau nghe mà chậm nói, chậm giận”. Sự khôn ngoan từ trên cao mang tính “tiết độ” (Gia-cơ 3:17). Chúng ta cần học cách lắng nghe nhiều hơn, suy nghĩ trước khi nói, và kiềm chế cơn giận. Lời nói vội vàng thường thiếu khôn ngoan và gây hậu quả tai hại. Hãy xin Chúa ban sự tự chủ qua Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23).

Chúa Giê-xu là hiện thân của sự khôn ngoan Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 1:30). Lời nói của Ngài luôn phản ánh khôn ngoan thiên thượng một cách trọn vẹn.

Lu-ca 4:22 ghi: “Ai nấy đều làm chứng về Ngài, lấy làm lạ về các lời đầy ơn lành ra từ miệng Ngài.” Chúa Giê-xu nói với sự dịu dàng và quyền năng, khiến người nghe kinh ngạc. Ngài đối xử với người tội lỗi bằng lời ân điển, chẳng hạn với người đàn bà bị bắt quả tang phạm tội ngoại tình (Giăng 8:1-11). Ngài không lên án bà, nhưng nói: “Ta cũng không định tội ngươi; hãy đi, đừng phạm tội nữa.” Lời ân điển đó vừa bày tỏ lòng thương xót, vừa kêu gọi ăn năn.

Chúa Giê-xu thường dùng ngụ ngôn để dạy dỗ, xây dựng đức tin và sự hiểu biết về Nước Trời. Các lời Ngài luôn hướng đến việc gây dựng môn đệ. Ví dụ, trong Giăng 14:27, Ngài nói: “Ta để sự bình an lại cho các ngươi; ta ban sự bình an của ta cho các ngươi. Sự bình an mà ta cho các ngươi không giống như thế gian cho. Lòng các ngươi chớ bối rối và đừng sợ hãi.” Đó là lời an ủi và củng cố.

Chúa Giê-xu luôn nói thật, dù có khi lời thật ấy khó nghe. Ngài nói thẳng với người Pha-ri-si về tội lỗi của họ (Ma-thi-ơ 23). Nhưng Ngài nói thật trong tình yêu, mong họ ăn năn. Lời thật của Ngài cũng đem đến tự do (Giăng 8:32).

Giăng 7:6, Chúa Giê-xu nói với anh em mình: “Thì giờ của ta chưa đến; nhưng về phần các ngươi, thì giờ các ngươi lúc nào cũng sẵn.” Ngài nhạy bén với thời điểm của Cha, không vội vàng, không chậm trễ. Trong Giăng 2:4, Ngài nói với mẹ mình: “Hỡi đàn bà kia, ta với ngươi có sự gì chăng? Giờ ta chưa đến.” Rồi sau đó, khi giờ đã đến, Ngài hành động. Sự nhịp nhàng đó dạy chúng ta về sự phụ thuộc vào Chúa để nói đúng lúc.

Trên thập tự giá, Chúa Giê-xu cầu nguyện: “Lạy Cha, xin tha cho họ, vì họ không biết mình làm điều gì” (Lu-ca 23:34). Ngay giữa sự đau đớn, lời Ngài vẫn đầy yêu thương và tha thứ. Đó là tột đỉnh của khôn ngoan thiên thượng, biến sự chết thành sự sống.

Lý thuyết thì rõ, nhưng làm sao để thực hành mỗi ngày? Dưới đây là một số bước cụ thể:

Chúa Giê-xu phán: “Vì bởi sự đầy dẫy trong lòng mà miệng mới nói ra” (Lu-ca 6:45). Nếu lòng chúng ta chứa đựng Lời Chúa, thì lời nói sẽ tự nhiên tuôn trào sự khôn ngoan từ trên. Hãy dành thời gian mỗi ngày để đọc, suy gẫm và ghi nhớ Kinh Thánh. Những câu chuyện, châm ngôn, và lời dạy của Chúa Giê-xu sẽ trở thành nguồn tư liệu cho lời nói của chúng ta.

Chính Thánh Linh ban cho chúng ta khôn ngoan và lời lẽ thích hợp (Lu-ca 12:11-12). Hãy cầu nguyện mỗi sáng: “Lạy Chúa, xin hãy đặt lời nói của con dưới sự điều khiển của Ngài. Xin khiến miệng con rao truyền sự khôn ngoan của Ngài và giữ con khỏi nói những lời dại dột.” Trong các tình huống căng thẳng, hãy thầm cầu xin sự giúp đỡ của Chúa trước khi mở miệng.

“Mau nghe, chậm nói, chậm giận.” Hãy tập thói quen lắng nghe thật kỹ điều người khác nói. Đừng ngắt lời. Sau khi nghe, dừng lại một chút để suy nghĩ: Lời mình sắp nói có phù hợp với các nguyên tắc Kinh Thánh không? Có xây dựng không? Có đúng thời điểm không? Có chân thật không? Có yêu thương không? Nếu không chắc, tốt hơn nên im lặng hoặc hoãn lại.

Ê-phê-sô 5:4 khuyên: “cũng chớ nói lời tục tĩu, giễu cợt, hay giễu báng, là những điều không đáng, nhưng thà cảm tạ ơn Chúa.” Hãy tập nói lời cảm ơn với Chúa và với người khác. Tìm cơ hội để khen ngợi, động viên, và bày tỏ lòng biết ơn. Lời khích lệ có sức mạnh lớn lao (1 Tê-sa-lô-ni-ca 5:11).

Một trong những cạm bẫy lớn về lời nói là nói hành, nói xấu người khác. Gia-cơ 4:11 cảnh báo: “Hỡi anh em, chớ nói xấu nhau.” Thay vì lan truyền tin đồn hoặc chỉ trích sau lưng, hãy tập tha thứ và nếu cần, đối diện trực tiếp trong tình yêu thương (Ma-thi-ơ 18:15). Lời nói khôn ngoan không bao giờ nhằm hạ thấp người khác để nâng mình lên.

Quan sát những Cơ đốc nhân chín chắn, những người có lời nói khôn ngoan. Học cách họ đối đáp, cách họ dùng Kinh Thánh trong đàm thoại, và cách họ giữ im lặng khi cần. Sự gương mẫu rất hữu ích.

Lời nói phản ánh khôn ngoan của Chúa Giê-xu không phải là điều chúng ta có thể tự mình làm được. Đó là kết quả của một đời sống được biến đổi bởi Thánh Linh và luôn gắn bó với Đấng Christ. Khi chúng ta ở trong Ngài, để Ngài ở trong chúng ta, thì lời nói của chúng ta sẽ tự nhiên mang ân điển, chân lý, yêu thương và sự xây dựng. Hãy nhớ rằng, “Sự sống và sự chết ở nơi quyền của lưỡi” (Châm ngôn 18:21). Cầu xin Chúa giúp chúng ta sử dụng lưỡi mình như một công cụ của sự khôn ngoan thiên thượng để đem phước hạnh cho nhiều người và tôn vinh Danh Ngài.