Bê-xa-lên và Ô-hô-li-áp: Nghệ Nhân Thuộc Linh của Đức Chúa Trời
Trong dòng chảy lịch sử cứu chuộc hùng vĩ của Kinh Thánh, bên cạnh những nhà lãnh đạo, tiên tri và các vị vua lừng lẫy, chúng ta cũng bắt gặp những con người khiêm nhường nhưng được Đức Chúa Trời trang bị cách đặc biệt để góp phần xây dựng vương quốc Ngài. Bê-xa-lên và Ô-hô-li-áp là hai cái tên như thế – những người thợ, những nghệ nhân được Đức Chúa Trời trực tiếp kêu gọi, ban đầy dẫy Thánh Linh và trí tuệ để xây dựng nên Đền Tạm, nơi chốn thánh cho sự hiện diện của Ngài giữa dân Y-sơ-ra-ên. Nghiên cứu về họ không chỉ là tìm hiểu lịch sử, mà còn là khám phá những nguyên tắc thuộc linh sâu sắc về ơn gọi, sự trang bị và tinh thần phục vụ trong thân thể Đấng Christ.
Câu chuyện về Bê-xa-lên và Ô-hô-li-áp được tìm thấy chủ yếu trong sách Xuất Ê-díp-tô Ký, từ chương 31 đến chương 38, sau khi Đức Chúa Trời ban cho Môi-se những chỉ dẫn chi tiết về kiến trúc Đền Tạm trên núi Si-na-i. Giữa những mô tả về kích thước, vật liệu và đồ thờ, một sự kiện quan trọng xảy ra: Đức Chúa Trời tự tay chỉ định những người thợ chính.
“Đức Giê-hô-va phán cùng Môi-se rằng: Hãy xem, ta đã kêu tên Bết-sa-lê-ên, con trai của U-ri, cháu của Hu-rơ, trong chi phái Giu-đa. Ta đã ban cho người đầy dẫy Thần của Đức Chúa Trời, sự khôn ngoan, sự thông sáng, và hiểu biết để làm mọi thứ nghề thợ, đặng bày ra và chế tạo đồ vàng, bạc và đồng, cắt và khảm ngọc, chạm gỗ, và làm được mọi thứ nghề thợ.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 31:1-5, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)
Điều đáng chú ý ngay từ đầu: Đức Chúa Trời là Đấng khởi xướng và kêu gọi. Ngài phán: “Ta đã kêu tên…”. Trong tiếng Hê-bơ-rơ, cụm từ này mang sắc thái mạnh mẽ, thể hiện một sự lựa chọn có chủ đích và quyền năng. Không phải Môi-se tìm kiếm, cũng không phải hội chúng bầu chọn, mà chính Đức Chúa Trời, Đấng thiết kế Đền Tạp, cũng là Đấng chuẩn bị người thợ. Điều này nhấn mạnh chân lý: Mọi sự kêu gọi và khả năng phục vụ hữu hiệu đều bắt nguồn từ Ngài (Ê-phê-sô 2:10).
Tiếp theo, Đức Chúa Trời cũh chỉ định Ô-hô-li-áp làm người hỗ trợ: “Ta lại đã đặt ở lòng người A-hô-li-áp, con trai của A-hi-sa-mạc, trong chi phái Đan, đặng giúp việc người.” (câu 6). Sự kết hợp này cho thấy nguyên tắc hợp tác trong thân thể Đấng Christ. Bê-xa-lên thuộc chi phái Giu-đa, chi phái vương giả, còn Ô-hô-li-áp thuộc chi phái Đan, một chi phái thường không nổi bật. Đức Chúa Trời sử dụng những con người từ các nền tảng khác nhau, cùng làm việc vì một mục đích chung.
Trong văn hóa Hê-bơ-rơ, tên gọi thường mang ý nghĩa sâu sắc, phản ánh tính cách hoặc sứ mệnh.
- Bê-xa-lên (Bezalel - בְּצַלְאֵל): Tên này có thể được ghép từ hai từ: "be-tzel" (בצל) nghĩa là "dưới bóng" hoặc "trong sự bảo vệ", và "El" (אֵל) là một trong những danh xưng của Đức Chúa Trời. Vì vậy, Bê-xa-lên có thể hiểu là "Dưới bóng của Đức Chúa Trời" hoặc "Trong sự bảo vệ của Đức Chúa Trời". Đây là một dự báo tuyệt vời về nguồn lực và sự bảo vệ mà ông sẽ nhận được để thực hiện công việc thánh.
- Ô-hô-li-áp (Oholiab - אָהֳלִיאָב): Tên này có thể bắt nguồn từ "ohel" (אֹהֶל) nghĩa là "lều" hoặc "đền tạm", và "av" (אָב) nghĩa là "cha". Vậy Ô-hô-li-áp có thể mang nghĩa là "Cha của Đền Tạm" hoặc "Đền Tạm của Cha (tức Đức Chúa Trời)". Tên ông gần như là một tuyên ngôn về sứ mệnh: người đóng góp quan trọng vào việc xây dựng nhà tạm cho Cha thiên thượng.
Cả hai tên gọi đều liên kết mật thiết với Đức Chúa Trời và công việc Ngài, cho thấy sự định trước nhiệm mầu của Ngài trong từng chi tiết.
Kinh Thánh liệt kê rõ ràng những gì Đức Chúa Trời ban cho Bê-xa-lên:
1. “Đầy dẫy Thần của Đức Chúa Trời” (Ruach Elohim - רוּחַ אֱלֹהִים): Đây là điều kiện tiên quyết. Không phải chỉ là tài năng tự nhiên, mà là sự đổ đầy siêu nhiên của Thánh Linh Đức Chúa Trời. Mọi công việc thuộc linh đích thực đều phải bắt nguồn và được quyền năng hóa bởi Thánh Linh.
2. “Sự khôn ngoan” (Chokmah - חָכְמָה): Khả năng nhìn thấy và áp dụng các nguyên tắc thuộc linh vào công việc thực tế.
3. “Sự thông sáng” (Tebunah - תְּבוּנָה): Sự hiểu biết sâu sắc, khả năng phân biệt và tư duy phân tích để giải quyết vấn đề.
4. “Hiểu biết” (Da’ath - דַּעַת): Kiến thức thực tế, kỹ năng kỹ thuật và sự am hiểu nghề nghiệp.
5. “Để làm mọi thứ nghề thợ”: Mục đích của sự trang bị là để hành động và sáng tạo.
Điều này cho thấy một nguyên tắc quan trọng: Đức Chúa Trời ban Thánh Linh không chỉ cho công tác "tâm linh" theo nghĩa hẹp (như giảng đạo, cầu nguyện), mà còn cho những công việc thực tiễn, sáng tạo và kỹ thuật. Ngài là Đức Chúa Trời của mọi lĩnh vực. Sự đổ đầy Thánh Linh giúp người thợ kim hoàn, thợ mộc, thợ thêu trở thành phương tiện để bày tỏ vinh quang Đức Chúa Trời qua chính nghề nghiệp của họ.
“Vậy, Bết-sa-lê-ên, A-hô-li-áp, và các người khôn ngoan, tức là người trong lòng Đức Giê-hô-va đã để sự khôn ngoan thông sáng đặng biết làm các công việc đặng xây đền tạm, đều làm y như mọi điều Đức Giê-hô-va đã phán dặn.” (Xuất Ê-díp-tô Ký 36:1)
Công việc của họ vô cùng đa dạng và tỉ mỉ: chế tạo Hòm Giao Ước bằng gỗ si-tim mạ vàng ròng (Xuất Ê-díp-tô Ký 37:1-9), bàn để bánh trần thiết, chân đèn bằng vàng dát, bàn thờ xông hương, bàn thờ về của lễ thiêu, các đồ dùng bằng vàng, bạc, đồng; dệt màn chắn bằng vải gai mịn thêu hình chê-ru-bim, may bộ áo lễ cho thầy tế lễ A-rôn với ngọc quí và vàng (chương 28). Mỗi chi tiết đều mang biểu tượng thuộc linh và phải tuyệt đối chính xác theo mẫu đã chỉ ra trên núi (Xuất Ê-díp-tô Ký 25:40, Hê-bơ-rơ 8:5).
Một chi tiết cảm động được ghi lại trong Xuất Ê-díp-tô Ký 36:2-7: Dân chúng dâng hiến vật liệu cách rời rộng đến nỗi Môi-se phải rao rằng đủ rồi, không nên dâng nữa! Điều này phản ánh một cộng đồng được cảm động bởi Thánh Linh, và những người lãnh đạo công việc như Bê-xa-lên, Ô-hô-li-áp đã quản lý của dâng cách trung tín và khôn ngoan.
Họ làm việc với tinh thần vâng phục tuyệt đối (“y như mọi điều Đức Giê-hô-va đã phán dặn”) và với sự xuất sắc trong từng chi tiết. Công việc của họ không phải để phô trương tài năng cá nhân, mà để tạo nên một nơi xứng đáng cho Đức Chúa Trời ngự và để dân sự có thể đến gần Ngài.
Câu chuyện về Bê-xa-lên và Ô-hô-li-áp không chỉ là lịch sử, mà là tấm gương sống động cho Hội Thánh và mỗi tín hữu ngày nay.
1. Mọi Ơn Gọi và Tài Năng Đều Đến Từ Đức Chúa Trời và Là Thánh Khi Được Dâng Lên Ngài:
Dù bạn là mục sư, giáo sĩ, giáo viên, bác sĩ, kỹ sư, nghệ sĩ, thợ thủ công hay nội trợ, nếu bạn thuộc về Chúa, Ngài đã trang bị cho bạn. Sứ đồ Phao-lô viết: “Ân điển đó được ban cho mỗi một người trong chúng ta theo lượng sự ban cho của Đấng Christ.” (Ê-phê-sô 4:7). Hãy xem công việc hằng ngày của bạn như một “đền tạm” – một cơ hội để bày tỏ sự khôn ngoan và vẻ đẹp của Đức Chúa Trời qua sự xuất sắc, trung tín và sáng tạo.
2. Sự Hợp Tác Trong Thân Thể Đấng Christ:
Bê-xa-lên và Ô-hô-li-áp không làm việc một mình. Họ dẫn dắt một nhóm những người “khôn ngoan” và “có tài” khác (Xuất Ê-díp-tô Ký 36:2). Đền Tạm được hoàn thành bởi sự đóng góp của nhiều người với nhiều kỹ năng khác nhau. Đây là hình ảnh về Hội Thánh: một thân thể với nhiều chi thể, mỗi người một chức năng, cùng nhau xây dựng nên đền thờ thuộc linh (1 Cô-rinh-tô 12:12-27; 1 Phi-e-rơ 2:5). Chúng ta cần nhau.
3. Làm Việc với Tinh Thần “Như Cho Chúa”:
Dù công việc có vẻ “tầm thường” như đục gỗ, dát vàng, hay thêu thùa, họ làm với tất cả sự xuất sắc vì biết đó là cho Chúa. Cô-lô-se 3:23 dạy: “Hễ làm việc gì, hãy hết lòng mà làm, như làm cho Chúa, chớ không phải làm cho người ta.” Thái độ này biến đổi mọi công việc thành sự thờ phượng.
4. Tinh Thần Dâng Hiến và Quản Lý Trung Tín:
Họ quản lý những của lễ dâng hiến quý giá của dân chúng. Trong Hội Thánh, chúng ta được giao phó những nguồn lực (thời gian, tiền bạc, tài năng) không phải của riêng mình, mà là của Chúa. Chúng ta được kêu gọi để quản lý chúng cách khôn ngoan, trung tín và vì lợi ích chung của vương quốc Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 4:2).
5. Vâng Theo “Mẫu” Của Lời Chúa:
Họ làm đúng theo mẫu Chúa đã chỉ. Đối với chúng ta, “mẫu” đó chính là Lời Chúa và gương mẫu của Đấng Christ (2 Ti-mô-thê 3:16-17). Mọi sự phục vụ, dù sáng tạo đến đâu, cũng phải được kiểm chứng và khuôn theo Lẽ Thật của Kinh Thánh.
Bê-xa-lên và Ô-hô-li-áp có lẽ không phải là những nhân vật mà chúng ta thường nhắc đến trong các bài giảng, nhưng di sản của họ thật vĩ đại. Họ đã góp phần xây dựng nên trung tâm thờ phượng đầu tiên của dân Y-sơ-ra-ên, nơi Đức Chúa Trời hứa sẽ gặp gỡ dân sự Ngài (Xuất Ê-díp-tô Ký 25:22). Công việc của họ là công việc chuẩn bị, tạo điều kiện cho mối tương giao giữa Đức Chúa Trời và con người.
Ngày nay, với tư cách là tín hữu trong giao ước mới, chúng ta không xây dựng một đền tạm bằng vật chất, nhưng chúng ta đang góp phần xây dựng đền thờ thuộc linh là Hội Thánh của Đức Chúa Trời (1 Cô-rinh-tô 3:16). Mỗi chúng ta, được Thánh Linh xức đầy và ban cho những ân tứ khác nhau, đều được kêu gọi trở nên những “Bê-xa-lên” và “Ô-hô-li-áp” thuộc linh – những người thợ khéo, dùng chính đời sống, công việc và tài năng mình để tôn vinh Đức Chúa Trời và gây dựng thân thể Đấng Christ.
Hãy bước ra trong sự bảo vệ của Đức Chúa Trời (như tên Bê-xa-lên), và cống hiến đời mình để xây dựng nơi ở thiên thượng giữa thế gian này (như tên Ô-hô-li-áp). Hãy tin cậy rằng Đấng đã kêu gọi bạn, cũng sẽ đầy dẫy Thánh Linh, khôn ngoan và thông sáng cho bạn để hoàn thành công việc tốt lành Ngài đã sắm sẵn.