Sự biến đổi của Ni-cô-đem sau Giăng 3: Từ bóng tối đến ánh sáng
Trong Tin Lành Giăng, một nhân vật đặc biệt xuất hiện ba lần: Ni-cô-đem. Ông là người Pha-ri-si, một thầy dạy luật, thành viên Hội đồng Công luận. Cuộc đời ông minh họa một hành trình từ bóng tối đến ánh sáng, từ chỗ tìm đến Chúa Giê-xu trong đêm tối đến chỗ công khai bày tỏ đức tin nơi Ngài. Bài viết này khám phá sự biến đổi của Ni-cô-đem qua ba phân đoạn Kinh Thánh và rút ra những bài học thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc ngày nay.
Ni-cô-đem lần đầu tiên xuất hiện trong Giăng 3:1-21. Ông được mô tả là “người Pha-ri-si”, “một người trong những kẻ cai trị dân Giu-đa” (câu 1) – tức thuộc về Sanh-đê-rin (Hội đồng Tối cao). Ông là một thầy dạy luật, một bậc thầy tôn giáo được kính trọng. Tuy nhiên, ông đã tìm đến Chúa Giê-xu “ban đêm” (Giăng 3:2). Chi tiết “ban đêm” (νυξ) không chỉ đơn thuần là thời gian; trong văn chương Giăng, bóng tối thường tượng trưng cho sự mù quáng thuộc linh, tội lỗi và sự chống đối với Đấng Christ (Giăng 1:5; 8:12; 12:35). Ni-cô-đem đến ban đêm phản ánh tình trạng thuộc linh của ông: ông đang ở trong bóng tối, nhưng đồng thời cũng cho thấy sự thận trọng vì sợ mất địa vị.
Ông mở đầu: “Thưa thầy, chúng tôi biết thầy là giáo sư đến từ Đức Chúa Trời; vì chẳng ai làm được những dấu lạ thầy đã làm nếu Đức Chúa Trời không ở cùng” (câu 2). Đây là lời thừa nhận đáng kể, nhưng Chúa Giê-xu đi thẳng vào trọng tâm: “Nếu một người không sinh lại (γεννηθῇ ἄνωθεν), thì không thể thấy vương quốc Đức Chúa Trời” (câu 3). Từ “ἄνωθεν” vừa có nghĩa “lần nữa” vừa có nghĩa “từ trên cao”. Ni-cô-đem hiểu theo nghĩa đen (sinh lại lần thứ hai) và bối rối. Chúa Giê-xu giải thích: “Nếu một người không sinh bởi nước và Thánh Linh, thì không thể vào vương quốc Đức Chúa Trời” (câu 5). Đây là lời tuyên bố về sự tái sinh thuộc linh, được Đức Thánh Linh làm cho sống, dẫn đến sự biến đổi hoàn toàn.
Chúa Giê-xu tiếp tục bằng cách nhắc đến câu chuyện Môi-se treo con rắn đồng trong đồng vắng (Dân số 21:8-9) và ám chỉ về sự chết của Ngài trên thập tự giá: “Như Môi-se treo con rắn lên trong đồng vắng thể nào, thì Con Người cũng phải bị treo lên dường ấy, hầu cho hễ ai tin đến Ngài đều được sự sống đời đời” (câu 14-15). Sau đó, Ngài tuyên bố một trong những câu Kinh Thánh nổi tiếng nhất: “Vì Đức Chúa Trời yêu thương thế gian đến nỗi đã ban Con Một của Ngài, hầu cho hễ ai tin Con ấy không bị hư mất mà được sự sống đời đời” (câu 16).
Cuộc đối thoại kết thúc mà không cho biết Ni-cô-đem phản ứng thế nào. Tuy nhiên, chúng ta thấy ông đã bị thu hút bởi lời dạy của Chúa. Ông rời đi với tâm trí đầy ấn tượng, suy ngẫm về những lẽ thật sâu xa này.
Sự xuất hiện thứ hai của Ni-cô-đem được ghi lại trong Giăng 7:45-52. Lúc này, giới lãnh đạo Do Thái đang tìm cách bắt Chúa Giê-xu. Họ sai các sĩ quan đền thờ đi bắt Ngài, nhưng những người này trở về tay không và nói: “Chẳng hề có người nào đã nói như người này!” (câu 46). Các thầy tế lễ cả và người Pha-ri-si tức giận, cáo buộc rằng dân chúng bị mê hoặc. Lúc ấy, Ni-cô-đem lên tiếng: “Luật pháp chúng ta có xét đoán ai trước khi nghe người ấy và biết điều người ấy làm không?” (câu 51). Đây là một lời bênh vực khôn ngoan, nhắc nhở hội đồng về nguyên tắc công bằng trong luật pháp (Phục truyền 1:16-17).
Câu hỏi của ông làm bật lên sự giả hình của những người đồng liêu. Họ đáp lại bằng sự chế nhạo: “Ngươi cũng là người Ga-li-lê sao? Hãy tra cứu, sẽ thấy rằng không có tiên tri nào ra từ Ga-li-lê” (câu 52). Thực tế, có một số tiên tri xuất thân từ vùng Ga-li-lê, nhưng điều đó cho thấy họ đang tức giận và từ chối lẽ phải.
Hành động của Ni-cô-đem ở đây cho thấy một bước tiến trong đức tin. Ông không còn chỉ tìm gặp Chúa Giê-xu trong đêm tối, mà công khai bày tỏ sự bất đồng với các nhà lãnh đạo tôn giáo. Tuy chưa tuyên xưng đức tin cách rõ ràng, nhưng ông đã đứng về phía lẽ thật và bênh vực quyền được xét xử công bằng cho Chúa Giê-xu. Điều này cần lòng can đảm, vì ông có thể bị tẩy chay khỏi vị trí của mình.
Sự xuất hiện cuối cùng của Ni-cô-đem là vào giờ phút tang lễ của Chúa Giê-xu (Giăng 19:38-42). Sau khi Chúa Giê-xu chết trên thập tự giá, Giô-sép người A-ri-ma-thê (cũng là một môn đồ kín đáo) đã mạnh dạn đến xin Phi-lát cho phép lấy xác Ngài. “Ni-cô-đem, lúc trước đã đến với Chúa Giê-xu ban đêm, cũng đến, đem theo một dược mộc dược và một bì trầm hương, chừng một trăm cân” (câu 39). Đây là một số lượng rất lớn (khoảng 30 kg), cho thấy sự quý giá và lòng tôn kính sâu sắc. Việc này cũng tốn kém, chứng tỏ ông dâng hiến cách hào phóng.
Ông và Giô-sép lấy xác Chúa Giê-xu, dùng vải liệm và thuốc thơm mà gói lại, rồi đặt trong một ngôi mộ mới chưa chôn ai. Hành động này công khai xác nhận ông là môn đồ của Chúa Giê-xu. Là một thành viên của Sanh-đê-rin, việc tham gia chôn cất một người bị kết án tử hình (mà hội đồng đã xử) là sự từ bỏ hoàn toàn danh tiếng và an toàn của mình. Ni-cô-đem không còn ở trong bóng tối; ông đã bước ra ánh sáng và đồng nhất mình với Đấng Christ, ngay cả khi hy vọng về một Đấng Mê-si dường như đã tiêu tan.
Sự dạn dĩ này minh họa một đức tin đã chín muồi, được tôi luyện qua thời gian tiếp xúc với Chúa và suy ngẫm về lẽ thật.
Cả ba phân đoạn trên tạo nên một câu chuyện biến đổi hoàn chỉnh. Chủ đề ánh sáng và bóng tối xuyên suốt Tin Lành Giăng. Chúa Giê-xu là “ánh sáng của thế gian” (Giăng 8:12). Ai theo Ngài “sẽ chẳng đi trong nơi tối tăm, nhưng có ánh sáng của sự sống” (cùng câu). Ni-cô-đem bắt đầu trong bóng tối (đến ban đêm), nhưng cuối cùng đã bước ra ánh sáng, công khai bày tỏ mình là môn đồ của Chúa. Sự thay đổi này là kết quả của việc gặp gỡ cá nhân với Chúa Giê-xu và sự tác động của Thánh Linh.
Trong cuộc trò chuyện ban đêm, Chúa Giê-xu đã nói: “Ai làm theo sự thật thì đến cùng sự sáng, hầu cho các việc của mình được bày tỏ ra là đã làm trong Đức Chúa Trời” (Giăng 3:21). Ni-cô-đem đã đến cùng sự sáng; cuối cùng, những việc ông làm (bênh vực Chúa, dâng thuốc thơm) đã được bày tỏ ra là đã làm trong Đức Chúa Trời.
Thêm vào đó, tên của Ni-cô-đem trong tiếng Hy Lạp là Νικόδημος (Nikodēmos), có nghĩa “người chiến thắng của dân chúng”. Qua Chúa Giê-xu, ông thật sự trở thành người chiến thắng, vượt qua sự sợ hãi và thành kiến để thuộc trọn về Chúa.
Hành trình của Ni-cô-đem dạy chúng ta nhiều bài học quý giá:
- Đến với Chúa Giê-xu dù bạn đang ở đâu: Ni-cô-đem đến với Chúa Giê-xu dù ông còn nhiều nghi ngờ, sợ hãi và chưa hiểu hết. Chúa chấp nhận chúng ta ngay cả khi chúng ta còn trong bóng tối. “Hễ ai tin Con thì được sự sống đời đời” (Giăng 3:36). Hãy bước đến với Ngài, bất kể tình trạng hiện tại.
- Sự tái sinh là bước khởi đầu cần thiết: Chúa Giê-xu nhấn mạnh: “Phải sinh lại”. Không có sự biến đổi bởi Thánh Linh, chúng ta không thể thấy Nước Đức Chúa Trời. Đó là công việc của Chúa, nhưng chúng ta cần tiếp nhận bằng đức tin.
- Đức tin phát triển từng bước: Ni-cô-đem không trở nên mạnh mẽ ngay lập tức. Ông tiến triển từ gặp riêng, đến lên tiếng nhẹ nhàng, rồi cuối cùng là hành động dứt khoát. Chúa nhẫn nại với quá trình trưởng thành thuộc linh của chúng ta. Đừng nản lòng nếu bạn chưa dạn dĩ; hãy tiếp tục nuôi dưỡng đức tin qua Lời Chúa và cầu nguyện.
- Can đảm đồng nhất với Đấng Christ: Đức tin chân chính cuối cùng sẽ dẫn đến việc công khai xưng nhận Chúa. “Vì ai hổ thẹn về Ta và lời Ta, thì Con Người sẽ hổ thẹn về họ khi Ngài ngự đến trong vinh hiển” (Lu-ca 9:26). Chúng ta được kêu gọi sống như con cái sự sáng (Ê-phê-sô 5:8).
- Dùng của cải để phục vụ Chúa: Ni-cô-đem đã dâng một số lượng lớn thuốc thơm, là tài sản quý giá. Ông không tiếc của để tôn vinh Chúa. Chúng ta cũng nên dâng hiến rộng rãi cho công việc Nước Trời.
- Trung tín cho đến cuối cùng: Dù Chúa Giê-xu đã chết, Ni-cô-đem vẫn trung tín. Điều này nhắc nhở chúng ta phải bền lòng, ngay cả khi hoàn cảnh dường như vô vọng, vì Chúa đã sống lại và chiến thắng.
Sự biến đổi của Ni-cô-đem là một chứng tá hùng hồn về quyền năng của Chúa Giê-xu biến đổi một con người từ bóng tối ra ánh sáng. Từ một thầy dạy luật tìm đến Chúa trong đêm, ông đã trở thành môn đồ công khai, dâng hiến hết mình cho Chúa. Câu chuyện của ông khích lệ chúng ta: dù bạn bắt đầu thế nào, dù bạn có những lo sợ hay giới hạn, hãy để ánh sáng của Chúa chiếu rọi và dẫn dắt bạn. Khi bạn bước đi trong ánh sáng, bạn sẽ kinh nghiệm sự tự do, can đảm và niềm vui của việc thuộc về Ngài. Hãy noi gương Ni-cô-đem, từng bước bước ra khỏi bóng tối và sống công khai cho Chúa Cứu Thế Giê-xu.