Chúa Giê-xu giáng sinh vào năm nào theo lịch sử?

Việc xác định năm Chúa Giê-xu giáng sinh không chỉ là vấn đề lịch sử thuần túy, mà còn liên quan đến nền tảng niềm tin Cơ Đốc. Lịch Gregorian mà chúng ta đang sử dụng ngày nay được tính từ năm sinh của Chúa Giê-xu, nhưng thật ra có một sự sai lệch đáng kể do những hạn chế trong tính toán của tu sĩ Dionysius Exiguus vào thế kỷ thứ 6. Bài viết này sẽ khảo sát các manh mối Kinh Thánh, tài liệu lịch sử, và những tranh luận học thuật để ước đoán năm sinh của Chúa Cứu Thế, đồng thời rút ra những ứng dụng tâm linh thiết thực cho đời sống người tin Chúa.

I. Lịch sử tính toán năm Chúa Giê-xu giáng sinh

Năm 525 SCN, tu sĩ Dionysius Exiguus được Giáo hoàng yêu cầu xác định một phương pháp tính lịch Phục Sinh. Ông đề xuất một hệ thống lấy năm Chúa giáng sinh làm mốc năm 1. Tuy nhiên, Dionysius đã không có đủ dữ liệu lịch sử chính xác, nên tính toán của ông bị sai lệch. Sau này, các học giả nhận thấy rằng Vua Hê-rốt Đại đế – người ra lệnh tàn sát trẻ em tại Bết-lê-hem (Ma-thi-ơ 2:16) – đã chết vào năm 4 trước Công nguyên (TCN). Điều này ngụ ý rằng Chúa Giê-xu phải sinh trước năm đó. Vì vậy, năm sinh của Chúa Giê-xu thường được ước tính vào khoảng 6–4 TCN, tức là Ngài sinh ra trước “năm 1” của lịch chúng ta vài năm.

II. Các manh mối từ Kinh Thánh

Kinh Thánh không ghi rõ ngày tháng năm sinh của Chúa, nhưng cung cấp một số chi tiết lịch sử quan trọng giúp chúng ta thu hẹp khoảng thời gian.

1. Thời kỳ Vua Hê-rốt Đại đế

Ma-thi-ơ 2:1 chép: “Khi Đức Chúa Jêsus đã sanh tại thành Bết-lê-hem, xứ Giu-đê, đang đời vua Hê-rốt, có mấy thầy bác sĩ từ đông phương đến thành Giê-ru-sa-lem.” Vua Hê-rốt (Hê-rốt Đại đế) cai trị Giu-đê từ năm 37 TCN cho đến khi ông qua đời vào năm 4 TCN. Do đó, Chúa Giê-xu phải sinh trước năm 4 TCN.

Ngoài ra, Ma-thi-ơ 2:16 thuật lại việc Hê-rốt ra lệnh giết tất cả con trai từ hai tuổi trở xuống tại Bết-lê-hem. Điều này cho thấy khoảng thời gian từ khi các thầy bác sĩ thấy ngôi sao (có thể là thời điểm sinh của Chúa) đến khi Hê-rốt ra lệnh đã có thể lên đến hai năm, nên Chúa Giê-xu có thể sinh sớm hơn một chút trước khi Hê-rốt chết. Tuy nhiên, một số học giả cho rằng con số “hai tuổi” là ước lượng tối đa để đảm bảo bao phủ, nên không nhất thiết phải đủ hai năm.

2. Cuộc điều tra dân số dưới thời Quirinius

Lu-ca 2:1-2 ghi: “Trong lúc ấy, Sê-sa Au-gút-tơ ra chiếu chỉ phải lập sổ dân trong cả thiên hạ. Việc lập sổ dân nầy là trước hết, và nhằm khi Cy-reni-u làm quan tổng đốc xứ Sy-ri.” Đây là một chi tiết gây tranh cãi vì theo sử liệu, Publius Sulpicius Quirinius (Cy-reni-u) làm tổng đốc Syria vào năm 6–7 SCN, và ông đã thực hiện một cuộc điều tra dân số nổi tiếng vào năm 6 SCN. Nhưng nếu Chúa Giê-xu sinh vào khoảng 6–4 TCN thì sự kiện điều tra dân số này dường như không khớp. Một số giải thích cho rằng Quirinius có thể đã hai lần làm tổng đốc, hoặc từ “trước hết” (πρῶτος) trong tiếng Hy Lạp có thể hiểu là “trước khi Quirinius làm tổng đốc Syria”. Một bản khảo cổ (Tấm bia đá Tivoli) gợi ý Quirinius đã từng giữ một chức vụ quân sự quan trọng tại Syria khoảng năm 10–7 TCN, có thể liên quan đến một cuộc điều tra dân số sớm hơn. Dù sao, chi tiết này cho thấy sự phức tạp của vấn đề.

3. Sự kiện sao Bết-lê-hem

Ma-thi-ơ 2:2,9 mô tả một ngôi sao đặc biệt xuất hiện dẫn đường cho các bác sĩ phương Đông. Nhiều nhà thiên văn đã đề xuất các hiện tượng như sự gặp gỡ của các hành tinh (Jupiter và Saturn) vào năm 7 TCN, hoặc sao chổi Halley xuất hiện năm 12 TCN, hoặc một siêu tân tinh. Sự giao hội của Sao Mộc và Sao Thổ trong chòm Song Ngư vào năm 7 TCN diễn ra ba lần trong năm đó, và các nhà chiêm tinh Babylon thời đó coi đó là điềm báo về sự ra đời của một vị vua Do Thái. Sự kiện này phù hợp với khoảng thời gian trước khi Hê-rốt mất, tức khoảng 6–5 TCN.

III. Các nguồn lịch sử ngoài Kinh Thánh

1. Sử gia Flavius Josephus

Josephus (khoảng 37–100 SCN) viết về Vua Hê-rốt và cuộc điều tra dân số dưới thời Quirinius. Ông xác nhận Hê-rốt Đại đế chết sau một lần nguyệt thực trước Lễ Vượt Qua. Có hai lần nguyệt thực được ghi nhận: ngày 13 tháng 3 năm 4 TCN và ngày 10 tháng 1 năm 1 TCN? Thực tế, nguyệt thực xảy ra vào ngày 13 tháng 3 năm 4 TCN, phù hợp với nhiều sự kiện sau đó, khiến đa số học giả chấp nhận năm 4 TCN là năm Hê-rốt qua đời. Josephus cũng mô tả một cuộc điều tra dân số vào năm 6 SCN dưới thời Quirinius, dẫn đến cuộc nổi loạn của Giu-đa Ga-la-ôn. Điều này cho thấy Lu-ca có thể nói đến một cuộc điều tra dân số khác sớm hơn.

2. Sử gia La Mã Tacitus

Tacitus (khoảng 56–120 SCN) ghi lại sự tồn tại của Cơ Đốc giáo và Chúa Giê-xu bị xử tử dưới thời Pontius Pilate. Tuy nhiên, ông không nói rõ năm sinh.

3. Sử gia La Mã Suetonius

Suetonius (khoảng 69–122 SCN) đề cập đến việc Hoàng đế Claudius trục xuất người Do Thái khỏi Rô-ma vì những xáo trộn liên quan đến “Chrestus”, có thể là Chúa Cơ Đốc.

IV. Ước lượng năm sinh của Chúa Giê-xu

Tổng hợp các dữ liệu trên, đa số học giả hiện đại cho rằng Chúa Giê-xu sinh ra vào khoảng năm 6 đến năm 4 trước Công nguyên. Một số lý do cụ thể:

• Hê-rốt chết năm 4 TCN: Chúa Giê-xu phải sinh trước khi Hê-rốt chết. Nếu Ma-thi-ơ 2:16 đúng, có thể Ngài sinh khoảng 6–5 TCN.
• Sao Bết-lê-hem: Hiện tượng thiên văn năm 7 TCN (giao hội Jupiter-Saturn) hoặc năm 5 TCN (sao chổi?) cũng gần thời điểm đó.
• Điều tra dân số của Quirinius: Nếu có một cuộc điều tra sớm hơn vào khoảng 8–6 TCN (một số bằng chứng khảo cổ gợi ý), thì điều này phù hợp. Hoặc Lu-ca có thể đang nói về cuộc điều tra chính thức năm 6 SCN nhưng ghi nhận việc Chúa sinh ra “trong thời kỳ” đó theo một cách hiểu khác.
• Tuổi của Chúa Giê-xu khi bắt đầu chức vụ: Lu-ca 3:23 cho biết: “Khi Đức Chúa Jêsus khởi sự làm chức vụ mình, Ngài có độ ba mươi tuổi”. Nếu Ngài bắt đầu chức vụ vào khoảng năm 26–27 SCN (dựa vào niên đại của quan tổng đốc Philatô và chức thầy tế lễ của An-ne và Cai-phe), thì ngược lại ta có năm sinh khoảng 4–6 TCN (vì 27 SCN – 30 năm = -3 tức 3 TCN, nhưng nếu 30 tuổi là ước lượng, có thể hơn hoặc kém).

Vì thế, năm 5 hoặc 6 TCN là con số được nhiều người chấp nhận. Tuy nhiên, vẫn còn tranh luận và không có sự đồng thuận tuyệt đối.

V. Ý nghĩa thần học và ứng dụng thực tiễn

Mặc dù chúng ta không thể biết chính xác ngày tháng năm sinh của Chúa Giê-xu, nhưng điều đó không làm giảm giá trị của sự kiện Giáng Sinh. Dưới đây là một số ứng dụng tâm linh từ việc tìm hiểu về thời điểm Chúa đến thế gian.

1. Lịch sử và đức tin gặp nhau

Việc xác định năm sinh Chúa Giê-xu nhấn mạnh rằng Cơ Đốc giáo dựa trên các sự kiện lịch sử thật, không phải truyền thuyết. Đức Chúa Trời đã bước vào dòng lịch sử nhân loại tại một thời điểm cụ thể. Điều này củng cố niềm tin của chúng ta vào sự đáng tin cậy của Kinh Thánh, dù có những thách thức về chi tiết lịch sử.

2. Sự khiêm nhường trong kiến thức

Chúng ta nhận ra rằng hiểu biết của con người hạn chế. Dù đã cố gắng, chúng ta vẫn không thể xác định chính xác tuyệt đối năm sinh của Chúa. Điều này dạy chúng ta khiêm nhường và đặt sự nhận biết vào Chúa, Đấng vượt trên mọi thời đại.

3. Tập trung vào mục đích của sự giáng sinh

Thay vì bận tâm quá nhiều về ngày tháng, chúng ta nên tập trung vào lý do Chúa đến: “Vì Con người đã đến để tìm và cứu kẻ bị mất.” (Lu-ca 19:10). Sứ điệp cứu rỗi này quan trọng hơn bất kỳ con số nào.

4. Sống với lòng biết ơn và tôn thờ

Mỗi mùa Giáng Sinh, chúng ta nhớ đến tình yêu vô hạn của Đức Chúa Trời, Ngài đã ban Con Một Ngài cho thế gian. Dù là năm nào, sự kiện đó đã thay đổi lịch sử mãi mãi. Hãy dâng lời tạ ơn và tôn thờ Ngài mỗi ngày.

5. Áp dụng vào đời sống: Sẵn sàng bước theo Chúa trong mọi thời điểm

Chúa Giê-xu giáng sinh vào một thời điểm mà dân Do Thái đang trông đợi Đấng Mê-si. Cũng như họ, chúng ta được kêu gọi sống với thái độ tỉnh thức, sẵn sàng gặp Chúa bất cứ lúc nào. Hãy luôn chuẩn bị tấm lòng, vì Ngài có thể trở lại bất ngờ (Ma-thi-ơ 24:44).

Kết luận

Dựa trên các bằng chứng Kinh Thánh và lịch sử, nhiều khả năng Chúa Giê-xu giáng sinh vào khoảng năm 6–4 trước Công nguyên. Sự không chính xác của lịch Gregorian không làm mất đi tính lịch sử của sự kiện; ngược lại, nó cho thấy sự quan phòng của Đức Chúa Trời trong dòng thời gian. Điều quan trọng nhất là chúng ta nhận biết rằng Chúa Giê-xu đã thật sự đến thế gian, chịu chết vì tội lỗi chúng ta và sống lại, mang đến sự cứu rỗi cho bất cứ ai tin. Hãy để sự hiểu biết về năm sinh Chúa thúc đẩy chúng ta tìm hiểu Lời Chúa sâu hơn và sống với lòng biết ơn trước tình yêu vĩ đại của Ngài.