Ô-bết là ai trong Kinh Thánh?

Trong bức tranh rộng lớn của lịch sử cứu chuộc, Kinh Thánh điểm xuyến những nhân vật dù không được mô tả chi tiết nhưng lại đóng vai trò then chốt như những mắt xích không thể thiếu. Ô-bết (אוֹבֵד, ‘Ōḇēḏ) là một trong những cái tên như thế. Tên ông, trong tiếng Hê-bơ-rơ, có nghĩa là “người phục vụ” hoặc “người thờ phượng”, và cuộc đời ông thật sự đã minh chứng cho ý nghĩa đó. Mặc dù Kinh Thánh không ghi lại một lời nói hay hành động cụ thể nào của Ô-bết, vị trí của ông trong gia phả Chúa Giê-xu Christ khiến chúng ta phải dừng lại, suy ngẫm và học hỏi những bài học thuộc linh sâu sắc từ một đời sống trung tín thầm lặng.

Trước khi đi sâu, cần phân biệt một số nhân vật mang tên Ô-bết trong Kinh Thánh:

• Ô-bết, con của Bô-ô và Ru-tơ (Ru-tơ 4:21-22; 1 Sử ký 2:12): Đây là nhân vật trung tâm của bài nghiên cứu này. Ông là kết quả của mối tình đẹp giữa Bô-ô người Y-sơ-ra-ên và Ru-tơ người ngoại bang Mô-áp. Ô-bết chính là cha của Giê-sê và là ông nội của vua Đa-vít.
• Ô-bết, con của Ê-phân (1 Sử ký 2:37-38): Một nhân vật khác trong chi phái Giu-đa, thuộc một nhánh gia phệ khác.
• Ô-bết, người giữ cửa đền thờ (1 Sử ký 26:7): Một trong những người Lê-vi trung tín được Đa-vít lập lên canh giữ các cửa đền tạm.

Khi nói đến “Ô-bết là ai?”, phần lớn người đọc Kinh Thánh nhớ ngay đến Ô-bết, con của Bô-ô và Ru-tơ, vì vị trí quan trọng của ông trong dòng dõi Đấng Mê-si. Bài viết này sẽ tập trung khai thác nhân vật này.

Để hiểu về Ô-bết, chúng ta phải quay trở lại với sách Ru-tơ, một câu chuyện tình yêu và sự chuộc lại (redemption) diễn ra trong thời kỳ đen tối của các Quan Xét. Sách kết thúc với một gia phả ngắn nhưng có ý nghĩa vô cùng:

“Bô-ô sanh Ô-bết; Ô-bết sanh Giê-sê; Giê-sê sanh Đa-vít.” (Ru-tơ 4:21-22, Kinh Thánh Tin Lành Việt Ngữ 1925)

Sách 1 Sử ký, chương 2, cũng xác nhận điều này: “Bô-ô sanh Ô-bết; Ô-bết sanh Giê-sê” (1 Sử ký 2:12). Ô-bết là cầu nối giữa câu chuyện cứu chuộc gia đình của Bô-ô và sự thiết lập vương triều Đa-vít. Ông sinh ra trong một gia đình mà mẹ là một người ngoại bang đã từ bỏ thần Chemosh để tôn thờ Giê-hô-va Đức Chúa Trời chân thần (“Dân của bà sẽ làm dân của tôi, Đức Chúa Trời của bà sẽ làm Đức Chúa Trời của tôi” – Ru-tơ 1:16). Cha là một người nam công bình, giàu lòng thương xót, biết giữ luật pháp và thực hiện bổn phận người chuộc sản nghiệp (go’el).

Môi trường gia đình này chắc chắn đã ảnh hưởng sâu sắc đến Ô-bết. Ông được nuôi dưỡng trong sự kính sợ Đức Giê-hô-va, giữa một dân tộc mà thời đó “ai nấy đều làm theo ý mình lấy làm phải” (Các Quan Xét 21:25). Sự trung tín của cha mẹ ông đã tạo nền tảng cho một thế hệ kế thừa, dẫn đến vua Đa-vít, người được xưng là “người theo lòng ta” (1 Sa-mu-ên 13:14).

Đây là điểm then chốt khi nghiên cứu về Ô-bết. Ông không phải là một anh hùng, một tiên tri hay một vị vua. Ông đơn thuần là một người con, một người cha trong một dòng dõi. Thế nhưng, sự hiện diện của ông lại mang tính quyết định cho lời hứa của Đức Chúa Trời.

Trong Ma-thi-ơ 1:5-6, khi liệt kê gia phả của Chúa Giê-xu, Sứ đồ Ma-thi-ơ đã ghi: “Sanh-môn bởi Ra-háp sanh Bô-ô; Bô-ô bởi Ru-tơ sanh Ô-bết; Ô-bết sanh Giê-sê; Giê-sê sanh Đa-vít là vua…” Điều này cho thấy Ô-bết là một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi 14 đời từ Áp-ra-ham đến Đa-vít (Ma-thi-ơ 1:17). Nếu không có Ô-bết, sự nối tiếp từ Bô-ô đến Giê-sê và Đa-vít sẽ bị đứt đoạn. Lời hứa Đức Chúa Trời ban cho Áp-ra-ham về dòng dõi (Sáng Thế Ký 12:3), lời hứa cho Giu-đa về cây phủ việt (Sáng Thế Ký 49:10), và lời hứa với Đa-vít về một vương quốc đời đời (2 Sa-mu-ên 7:12-13) tất cả đều được bảo tồn và truyền qua những con người trung tín như Ô-bết.

Ô-bết chính là bằng chứng cho thấy Đức Chúa Trời thường hành động qua những cuộc đời bình thường, thầm lặng để hoàn thành những mục đích phi thường của Ngài. Sự trung tín trong đời sống gia đình, trong việc nuôi dạy con cái kính sợ Chúa (như thể hiện qua việc Giê-sê đã nuôi dạy 8 người con trai, trong đó có Đa-vít), chính là sự đóng góp vĩ đại của Ô-bết cho vương quốc Đức Chúa Trời.

Tuy không có một câu chuyện riêng, nhưng vị trí của Ô-bết dạy chúng ta nhiều bài học quý giá:

1. Sự Trung Tín Trong Chức Vụ Thầm Lặng (Faithfulness in Obscurity): Ô-bết sống cả đời có lẽ không nổi tiếng hay quyền thế. Nhưng ông đã trung tín trong vai trò của mình: một người con nối dõi tông đường, một người cha trong nhà. Đức Chúa Trời đo lường thành công không phải bằng sự nổi tiếng, mà bằng sự trung tín (1 Cô-rinh-tô 4:2: “Vả lại, điều người ta trông mong nơi người quản gia là phải trung tín”). Chúng ta được kêu gọi để trung tín trong những việc nhỏ, trong gia đình, nơi làm việc, Hội Thánh địa phương – những nơi thầm lặng nhưng là nền tảng cho công việc lớn lao của Đức Chúa Trời.

2. Tầm Quan Trọng Của Việc Xây Dựng Gia Đình Tin Kính (The Importance of a Godly Legacy): Ô-bết được thừa hưởng một di sản thuộc linh mạnh mẽ từ Bô-ô và Ru-tơ, và ông đã truyền lại di sản đó cho Giê-sê. Điều này nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm dạy dỗ con cháu về đường lối Chúa (Phục Truyền 6:6-7). Sự ảnh hưởng thuộc linh của chúng ta có thể kéo dài nhiều thế hệ, dù chúng ta không nhìn thấy kết quả ngay.

3. Vị Trí Của Chúng Ta Trong Kế Hoạch Lớn Của Đức Chúa Trời (Our Place in God’s Grand Plan): Giống như Ô-bết, mỗi Cơ Đốc nhân đều là một mắt xích trong câu chuyện cứu chuộc vĩ đại của Đức Chúa Trời. Có người được đặt lên làm “Đa-vít” nổi bật, nhưng phần lớn chúng ta được kêu gọi làm “Ô-bết” – trung tín, vô danh, nhưng thiết yếu. Mỗi chúng ta đều có một vị trí và một phần việc quan trọng (Ê-phê-sô 2:10).

Làm thế nào để sống như một “Ô-bết” trong thế hệ của chúng ta?

1. Sống Trọn Vẹn Trong Phạm Vi Ảnh Hưởng Của Mình: Thay vì mơ ước những chức vụ lớn lao, hãy tập trung sống trung tín nơi Chúa đặt bạn: là một tín đồ chân thật trong Hội Thánh, một nhân viên liêm chính, một người chồng/vợ yêu thương, một người cha/mẹ dạy dỗ con cái theo Kinh Thánh. Sự trung tín trong những điều nhỏ mới dẫn đến trách nhiệm lớn (Lu-ca 16:10).

2. Đầu Tư Vào Thế Hệ Kế Tiếp: Hãy chủ ý đầu tư thời gian, lời cầu nguyện và sự dạy dỗ vào con cái, các bạn trẻ trong Hội Thánh, hoặc những tân tín hữu. Hãy truyền lại cho họ niềm tin chân thật vào Chúa Giê-xu Christ và lối sống theo Kinh Thánh. Bạn có thể là “Bô-ô” hoặc “Ru-tơ” thuộc linh cho ai đó, và họ có thể trở thành “Ô-bết” cho thế hệ sau.

3. Tin Cậy Vào Chương Trình Của Đức Chúa Trời Dù Không Thấy Toàn Cảnh: Ô-bết có lẽ không biết rằng cháu nội mình sẽ làm vua, và đặc biệt không biết rằng mình nằm trong gia phả của Chúa Cứu Thế. Chúng ta cũng vậy, có nhiều khi chúng ta phục vụ trong sự thầm lặng, không thấy kết quả. Hãy tin rằng Đức Chúa Trời đang dùng sự trung tín của chúng ta để xây dựng vương quốc Ngài theo cách nhiệm mầu mà đôi khi chúng ta không hiểu hết (Rô-ma 8:28).

4. Trở Thành “Người Phục Vụ” (Servant) Và “Người Thờ Phượng” (Worshipper) Đúng Như Tên Gọi: Hãy để cuộc đời chúng ta phản ánh ý nghĩa tên gọi của Ô-bết. Đời sống chúng ta phải là sự phục vụ Chúa và phục vụ người khác trong tình yêu thương (Ga-la-ti 5:13), và là sự thờ phượng Chúa trong mọi hoàn cảnh (Rô-ma 12:1).

Ô-bết là một nhân vật thầm lặng nhưng có tiếng vang lớn trong lịch sử cứu chuộc. Ông nhắc nhở chúng ta rằng không phải tất cả những người hùng của đức tin đều đứng trên chiến trường hay ngồi trên ngai vàng. Nhiều người trong số họ đang sống cuộc đời bình thường một cách phi thường, trong sự trung tín với Đức Chúa Trời, trong việc xây dựng gia đình và trong việc truyền lại di sản đức tin. Trong mắt Chúa, giá trị của một đời sống không đo bằng sự nổi tiếng, mà đo bằng sự trung tín với phần việc Ngài giao.

Hôm nay, bạn và tôi có thể được kêu gọi để trở thành một “Ô-bết” trong gia đình, Hội Thánh và xã hội. Hãy trung tín. Hãy xây dựng. Hãy truyền lại. Vì bạn không bao giờ biết được Đức Chúa Trời sẽ dùng sự trung tín thầm lặng của bạn để tạo nên một “Đa-vít” hay thậm chí chuẩn bị đường cho sự đến của Chúa Cứu Thế trong vinh quang. Hãy sống như Ô-bết – một đời sống của người phục vụ và thờ phượng, để danh Chúa được cả sáng qua những mắt xích trung tín trong dòng dõi đức tin của Ngài.

“Vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (1 Cô-rinh-tô 10:31)