Giê-đu-thun Trong Kinh Thánh
Trong bức tranh sống động về sự thờ phượng của Y-sơ-ra-ên, bên cạnh những gương mặt lỗi lạc như vua Đa-vít, có những nhân vật trung tín, âm thầm nhưng để lại một di sản thuộc linh sâu đậm. Một trong những nhân vật đó là Giê-đu-thun. Tên ông có thể không quen thuộc như các trưởng tộc hay các vị vua, nhưng âm vang về chức vụ và sự đóng góp của ông vẫn còn vang vọng qua các trang Thi Thiên, dội vang vào chính nếp thờ phượng của Hội Thánh ngày nay. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá thân thế, chức vụ và những bài học thuộc linh quý báu từ cuộc đời của Giê-đu-thun.
Giê-đu-thun (tiếng Hê-bơ-rơ: יְדוּתוּן - Yeduthun) xuất hiện lần đầu trong các sách biên niên sử với tư cách là một trưởng trong ba gia tộc ca nhạc chính được vua Đa-vít lập lên để phục vụ trong Đền tạm. Tên của ông có ý nghĩa là "người ca ngợi" hoặc "người tôn vinh". Ông được xếp ngang hàng với hai nhạc trưởng lừng danh khác là A-sáp và Hê-man (1 Sử ký 16:41-42; 25:1).
Kinh Thánh mô tả rõ ràng chức vụ của ông: "Đa-vít và các quan tướng đạo binh cũng để riêng ra mấy con cháu của A-sáp, Hê-man, và Giê-đu-thun là kẻ nói tiên tri có đàn cầm, đàn sắt, và chập chỏa" (1 Sử ký 25:1). Điểm đáng chú ý ở đây là cả ba đều được gọi là "kẻ nói tiên tri" (הַנִּבְּאִים - hanibbə'îm). Điều này cho thấy chức vụ âm nhạc trong sự thờ phượng của Y-sơ-ra-ên không đơn thuần là biểu diễn nghệ thuật, mà là một phương tiện để Thánh Linh Đức Chúa Trời truyền đạt lời tiên tri, sự cảnh báo và khích lệ cho dân sự. Âm nhạc thánh khiết là một công cụ của sự mặc khải.
Con cháu của Giê-đu-thun, được gọi là "các con trai Giê-đu-thun", cũng được phân ban để phục vụ theo thứ tự. Sách 1 Sử ký 25:3 liệt kê sáu người con của Giê-đu-thun là Ghê-đa-lia, Xê-rơ, Ê-sai, Ha-sa-bia, Ma-ti-thia, và Si-mê-i, dưới sự chỉ dẫn của cha mình. Họ được giao cho nhiệm vụ "nói tiên tri với đàn cầm, để cảm tạ và ngợi khen Đức Giê-hô-va" (1 Sử ký 25:3). Chức vụ này mang tính kế thừa và tổ chức rất cao, thể hiện tầm nhìn vĩ đại của Đa-vít cho một nền thờ phượng trật tự và xuất phát từ tấm lòng.
Chức vụ của Giê-đu-thun không chỉ dừng lại ở đời vua Đa-vít mà còn tiếp tục qua các đời vua sau. Trong cuộc cải cách thờ phượng dưới thời vua Ê-xê-chia, chúng ta thấy con cháu Giê-đu-thun vẫn trung tín trong chức vụ: "Người cũng đặt những người Lê-vi ở trong đền Đức Giê-hô-va có chập chỏa, đàn cầm, đàn sắt, tùy theo lệnh của Đa-vít, của Gát, là đấng tiên kiến của vua, và của Na-than, đấng tiên tri; vì lệnh ấy do nơi Đức Giê-hô-va cậy các đấng tiên tri Ngài mà truyền ra. Những người Lê-vi cầm các nhạc khí của Đa-vít, và những thầy tế lễ cầm còi, đều đứng tại đó." (2 Sử ký 29:25-26). Sự hiện diện lâu dài này cho thấy mô hình thờ phượng bằng âm nhạc mà Đa-vít lập ra, với sự đóng góp của Giê-đu-thun, đã trở thành di sản vĩnh cửu cho dân sự Đức Chúa Trời.
Di sản lớn nhất của Giê-đu-thun có lẽ được ghi nhận trong sách Thi Thiên. Tên ông được ghi trong phần đề tựa của ba Thi Thiên: Thi Thiên 39, 62, và 77. Cụ thể:
"Cho thầy nhạc chánh, cho Giê-đu-thun. Thi Thiên của Đa-vít." (Thi Thiên 39:1).
Điều này có nghĩa những bài ca này được giao cho ông, với tư cách là trưởng ban nhạc, để chỉ dẫn việc trình bày, hoặc có thể do chính ông sáng tác. Đặc biệt, Thi Thiên 77 ghi rõ: "Cho thầy nhạc chánh, theo điệu Giê-đu-thun. Thi Thiên của A-sáp." Điều này cho thấy "điệu Giê-đu-thun" đã trở thành một phong cách, một giai điệu hoặc cách hát đặc trưng được biết đến trong cộng đồng thờ phượng.
Phân tích những Thi Thiên gắn với tên ông, chúng ta thấy một chủ đề chung: sự trầm tư, suy ngẫm giữa nỗi sầu khổ và lòng tin cậy nơi Đức Chúa Trời.
- Thi Thiên 39: Bày tỏ sự thinh lặng đau đớn trước mặt kẻ ác, và cầu xin Chúa cho biết sự phù du của đời người. "Hỡi Đức Giê-hô-va, xin cho tôi biết cuối cùng tôi, Và số các ngày của tôi là thể nào, Để tôi biết mình hay hư nát là bao nhiêu." (câu 4).
- Thi Thiên 62: Là lời tuyên xưng sự tin cậy vững vàng nơi Chúa là nơi nương náu và hòn đá vững chắc. "Linh hồn ta nín lặng hầu cho Đức Chúa Trời; Sự cứu rỗi ta bởi Ngài mà đến." (câu 1).
- Thi Thiên 77: Diễn tả cuộc vật lộn trong đêm tối thuộc linh, nhớ lại các công việc quá khứ của Chúa để tìm lại niềm hy vọng. "Trong ngày gian truân tôi tìm cầu Chúa; ... Tôi nhớ lại các việc ngày xưa, Nhớ lại các công việc Chúa làm thuở trước." (câu 2, 5).
Cuộc đời và chức vụ của Giê-đu-thun không phải chỉ là một ghi chú lịch sử, mà mang lại nhiều bài học quý giá cho Hội Thánh và mỗi tín hữu ngày nay.
1. Thờ Phượng Là Một Chức Vụ Trọng Thể và Cần Được Tổ Chức: Vua Đa-vít đã thiết lập chức vụ của Giê-đu-thun và các con trai ông một cách có trật tự, với sự phân ban, phân phiên rõ ràng (1 Sử ký 25:8-31). Điều này dạy chúng ta rằng sự thờ phượng Chúa cần được chuẩn bị chu đáo, nghiêm túc và có sự dâng hiến chuyên môn. Dù là chức vụ âm nhạc, hát hay, nhưng tất cả đều nhằm mục đích tôn cao Chúa, không phải tôn cao cá nhân. Mỗi tín hữu cũng cần "tổ chức" đời sống thờ phượng cá nhân mình một cách kỷ luật.
2. Âm Nhạc Thánh Là Phương Tiện Truyền Tải Lẽ Thật và Cảm Xúc Chân Thật: Giê-đu-thun được gọi là "kẻ nói tiên tri" bằng nhạc cụ. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng âm nhạc trong Hội Thánh phải mang lời của Đức Chúa Trời và được Thánh Linh cảm thúc. Nó không chỉ đánh động cảm xúc mà còn phải khai sáng tâm trí bằng lẽ thật. Những bài hát chúng ta hát cần dựa trên nền tảng Kinh Thánh vững chắc. Đồng thời, các Thi Thiên gắn với ông cho thấy âm nhạc thánh có đủ khoảng trời để diễn tả mọi cung bậc của tấm lòng con người trước mặt Chúa: từ nỗi tuyệt vọng, thắc mắc đến sự tin cậy, ngợi khen trọn vẹn.
3. Sự Trung Tín Trong Chức Vụ "Hậu Trường": Giê-đu-thun có thể không nổi bật như Đa-vít, nhưng ông trung tín trong phạm vi chức vụ được giao. Ông huấn luyện con cháu, lãnh đạo ban nhạc, và giữ vững chức trách qua nhiều đời vua. Đây là bài học về tinh thần trung tín trong những việc nhỏ (Lu-ca 16:10). Chức vụ trong Hội Thánh không phải ai cũng đứng trên bục giảng, nhiều người âm thầm phục vụ trong ca đoàn, ban nhạc, kỹ thuật… Tất cả đều quan trọng và đẹp lòng Chúa khi được làm với tấm lòng yêu mến Ngài.
4. Để Lại Một Di Sản Thuộc Linh: Giê-đu-thun để lại một "điệu" nhạc đặc trưng. Ngày nay, chúng ta có để lại một "âm điệu" thuộc linh nào không? Đó có phải là âm điệu của lòng biết ơn, của sự trung tín, của tinh thần phục vụ khiêm nhường? Ông cũng huấn luyện thế hệ kế tiếp – các con trai mình – để họ tiếp tục chức vụ. Điều này thách thức chúng ta trong việc đào tạo thế hệ trẻ, truyền lại niềm đam mê thờ phượng Chúa và sự khéo léo trong chuyên môn để phục vụ Hội Thánh.
Giê-đu-thun, "người ca ngợi", đã sống trọn vẹn với ý nghĩa tên gọi của mình. Ông là một mắt xích không thể thiếu trong bức tranh thờ phượng sống động thời Cựu Ước. Từ chức vụ được vua Đa-vít bổ nhiệm, đến sự trung tín qua các triều đại, và di sản trong các bài Thi Thiên, ông dạy chúng ta rằng thờ phượng là một hành trình chân thật với Chúa, nơi mà âm nhạc trở thành lời cầu nguyện, sự suy ngẫm trở thành bài ca, và sự trung tín nơi hậu trường được ghi vào sách vĩnh cửu của Ngài.
Ước mong mỗi chúng ta, dù được kêu gọi trong chức vụ nào, cũng có thể tìm thấy "âm điệu Giê-đu-thun" của riêng mình – một tấm lòng chuyên nhất, một đời sống trung tín, và một tinh thần luôn hướng lên để cảm tạ, ngợi khen và phó thác mọi sự cho Đức Chúa Trời Toàn Năng, là Cha, và Chúa Giê-xu Christ, là trung tâm của mọi sự thờ phượng. "Hãy ca hát cho Đức Giê-hô-va, cả trái đất hãy hát xướng về danh Ngài!" (1 Sử ký 16:23).