A-xa-ria Trong Kinh Thánh
Trong hành trình khám phá Kinh Thánh, chúng ta thường gặp những cái tên lặp lại nhiều lần, mang theo những câu chuyện và bài học thuộc linh sâu sắc. "A-xa-ria" (אֲזַרְיָהוּ - *Azaryahu* hoặc אֲזַרְיָה - *Azarya*) là một trong những tên đó. Xuất phát từ tiếng Hê-bơ-rơ, tên này là sự kết hợp giữa gốc động từ "עזר" (*azar* - giúp đỡ, hỗ trợ) và Danh Riêng của Đức Chúa Trời "יה" (*Yah* - viết tắt của Yahweh/Đức Giê-hô-va). Vì vậy, "A-xa-ria" mang ý nghĩa trọn vẹn và đẹp đẽ: **"Đức Giê-hô-va đã giúp đỡ"** hoặc **"Ngài mà Đức Giê-hô-va giúp đỡ"**. Ý nghĩa này không chỉ là một lời tuyên xưng đức tin, mà còn là chìa khóa để hiểu về cuộc đời và di sản của các nhân vật mang tên này. Họ sống và đôi khi ngã xuống trong lời tuyên bố rằng sự giúp đỡ của họ đến từ Đấng Tự Hữu Hằng Hữu. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu vào các nhân vật A-xa-ria chính yếu trong Kinh Thánh, khai mở những bài học đức tin quý báu cho Cơ Đốc nhân ngày nay.
Có lẽ nhân vật A-xa-ria nổi bật và đầy uy quyền nhất được nhắc đến là vị thầy tế lễ cả trong thời trị vì của Vua Ô-xia (còn gọi là A-xa-ria) của Giu-đa. Câu chuyện được ghi chép tỉ mỉ trong II Sử Ký 26:16-21.
Vua Ô-xia ban đầu là một vị vua tốt, "làm điều thiện trước mặt Đức Giê-hô-va" (II Sử Ký 26:4) và được Chúa khiến cho "cả danh tiếng đồn ra đến các nước", trở nên rất cường thịnh (câu 8, 15). Tuy nhiên, khi đã trở nên cường thịnh, "lòng của người bèn kiêu ngạo, đến đỗi làm ác, phạm tội cùng Giê-hô-va Đức Chúa Trời mình" (câu 16). Sự kiêu ngạo của ông thể hiện qua việc tự mình vào đền thờ để đốt hương trên bàn thờ xông hương – một công việc thiêng liêng chỉ dành riêng cho các thầy tế lễ là con cháu A-rôn (Xuất Ê-díp-tô Ký 30:7-8).
Tại đây, chúng ta thấy sự xuất hiện đầy dũng lực của Thầy Tế Lễ Cả A-xa-ria. Kinh Thánh chép: "A-xa-ria, thầy tế lễ cả, và hết thảy thầy tế lễ khác đều ngó xem, kìa người đương bị bịnh phung ở trán. Chúng vội vàng đuổi người ra khỏi đó; và chính người cũng lật đật ra, vì Đức Giê-hô-va đã hành hại người" (II Sử Ký 26:20).
Hành động của A-xa-ria và các thầy tế lễ không phải là sự phản loạn chính trị, mà là sự **vâng lời tuyệt đối vào luật pháp của Đức Chúa Trời** và **bảo vệ sự thánh khiết của nơi thánh**. Họ đã can đảm đối mặt với quyền lực tối cao của đất nước để nói lên lẽ thật. Bài học từ A-xa-ria ở đây là về **thẩm quyền thuộc linh và sự can đảm nói lời sửa trị**. Trong Hội Thánh ngày nay, các mục sư, trưởng lão được kêu gọi phải giữ gìn sự trong sạch của Hội Thánh (Tít 1:9), dùng Lời Chúa mà "khiển trách, nài khuyên, sửa trị" (II Ti-mô-thê 4:2) dù đôi khi điều đó gặp phải sự chống đối từ những người có ảnh hưởng.
Một A-xa-ria khác mà nhiều tín hữu biết đến qua câu chuyện đầy cảm hứng về đức tin nơi lò lửa hực, chính là một trong ba người bạn Hê-bơ-rơ của tiên tri Đa-ni-ên. Trong sách Đa-ni-ên, ông được biết đến với tên Ba-by-lôn là **A-bết-nê-gô** (có nghĩa là *đầy tớ của thần Nê-gô*), trong khi tên Hê-bơ-rơ gốc của ông là A-xa-ria (Đa-ni-ên 1:6-7).
Cùng với Sa-đơ-rắc (tên thật: Ha-na-nia) và Mê-sác (tên thật: Mi-sa-ên), A-xa-ria đã thể hiện đức tin kiên định ngay từ đầu khi từ chối thức ăn dơ uế của vua (Đa-ni-ên 1:8-16). Tuy nhiên, thử thách lớn nhất của họ được ghi lại trong Đa-ni-ên chương 3. Khi bị buộc phải quỳ lạy pho tượng vàng của vua Nê-bu-cát-nết-sa, ba chàng trai trẻ này đã đáp lại với một đức tin bất di bất dịch: "Hỡi vua Nê-bu-cát-nết-sa, chúng tôi không cần trả lời về việc nầy đâu. Nếu điều đó xảy đến, thì Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng tôi, mà chúng tôi hầu việc, có thể giải cứu chúng tôi thoát khỏi lò lửa hực... Dầu chẳng vậy, hỡi vua, xin biết rằng chúng tôi không hầu việc thần của vua và không thờ phượng pho tượng vàng mà vua đã dựng" (Đa-ni-ên 3:16-18).
Hành động này dẫn đến hậu quả trước mắt: họ bị ném vào lò lửa nóng gấp bảy lần. Nhưng chính tại đó, Danh Chúa được tôn cao cách lạ lùng. Chúa không chỉ giải cứu họ khỏi lửa, mà còn hiện diện cùng họ trong lửa. Điều đáng chú ý là khi vua Nê-bu-cát-nết-sa nhìn vào, ông thấy "có bốn người không bị trói, đi dạo giữa lửa, chẳng có một mảy may bị thương; và hình dáng của người thứ tư giống như một con trai của các thần" (Đa-ni-ên 3:25). Sự hiện diện của Con Đức Chúa Trời (Đấng Christ tiền nhập thể) trong lò lửa là minh chứng hùng hồn rằng Chúa không hứa sẽ *cất* chúng ta khỏi mọi thử thách, nhưng Ngài hứa sẽ *cùng đi* với chúng ta **trong** thử thách (Ê-sai 43:2).
Tấm gương của A-xa-ria (A-bết-nê-gô) dạy chúng ta về **sự trung tín tuyệt đối và đức tin bất khuất**. Họ sẵn sàng đối diện với cái chết hơn là phạm tội thờ lạy hình tượng. Đây là lời kêu gọi cho Cơ Đốc nhân trong một thế giới đầy những "thần tượng" mới: chủ nghĩa vật chất, tình dục, danh vọng, chủ nghĩa cá nhân... Chúng ta được kêu gọi chỉ thờ phượng một mình Đức Chúa Trời, dù cái giá phải trả là sự chế giễu, thiệt thòi, hay thậm chí là bắt bớ.
Ngoài hai nhân vật chính trên, tên A-xa-ria xuất hiện trong nhiều bối cảnh khác, cho thấy sự phổ biến của tên này trong dân Y-sơ-ra-ên:
- A-xa-ria, con trai vua Giô-sa-phát: Ông là một trong bảy người con trai của Vua Giô-sa-phát (II Sử Ký 21:2). Sau khi vua cha qua đời, người anh cả là Giô-ram lên ngôi và đã giết hết các em trai mình để củng cố quyền lực (II Sử Ký 21:4). Cuộc đời của A-xa-ria này kết thúc trong bi kịch, một lời nhắc nhở về hậu quả của tội lỗi và sự tranh giành quyền lực trong gia đình.
- A-xa-ria, con trai vua A-ma-xia & là Vua của Giu-đa (còn gọi là Ô-xia): Chính vị vua này đã bị bịnh phung như đã phân tích ở phần I. Trong II Các Vua 15:1-7, ông được gọi là A-xa-ria, trong khi II Sử Ký 26 và Ê-sai 6:1 gọi là Ô-xia. Điều này cho thấy ông có thể có hai tên. Dù có một khởi đầu tốt và được Chúa ban phước, kết cục của ông là một bài học cảnh tỉnh về sự kiêu ngạo.
- A-xa-ria, thầy tế lễ dưới thời vua Ê-xê-chia: Ông là một trong những thầy tế lễ đã tham gia vào việc thanh tẩy đền thờ dưới sự lãnh đạo của vua Ê-xê-chia, một vị vua trung tín (II Sử Ký 29:1-19). Ông đã góp phần phục hưng sự thờ phượng chân chính.
- A-xa-ria, con trai của Ê-lê-a-sa, người xây dựng: Trong sách Nê-hê-mi, một người tên A-xa-ria là con trai của Ê-lê-a-sa, người đã góp phần sửa chữa tường thành Giê-ru-sa-lem (Nê-hê-mi 3:23-24). Ông đại diện cho những tín hữu âm thầm, trung tín trong công việc thực tế để gây dựng cộng đồng dân Chúa.
Từ cuộc đời của các A-xa-ria, chúng ta có thể rút ra nhiều bài học sống động cho hành trình đức tin hôm nay:
1. Sống Đúng Với Danh Mình Mang: Tên "A-xa-ria" nhắc nhở rằng sự giúp đỹ thật sự đến từ Đức Giê-hô-va. Trong mọi hoàn cảnh—khi đối diện với cám dỗ, áp lực, bệnh tật, hay thất bại—chúng ta cần nhớ rằng Chúa là Đấng giúp đỡ của chúng ta (Thi Thiên 46:1). Thay vì trông cậy vào sức riêng, tài năng, hay các mối quan hệ, hãy học tập kêu cầu Danh Chúa.
2. Can Đảm Bảo Vệ Sự Thánh Khiết: Gương của Thầy Tế Lễ A-xa-ria thách thức chúng ta can đảm đứng về phía Lẽ Thật của Chúa. Trong một thời đại tương đối hóa chân lý, Cơ Đốc nhân được kêu gọi sống thánh khiết và giữ gìn sự trong sạch cho thân thể (Hội Thánh) của Đấng Christ (I Cô-rinh-tô 3:16-17). Điều này đòi hỏi sự dạn dĩ để nói "không" với tội lỗi và văn hóa trái với Kinh Thánh, ngay cả khi điều đó khiến chúng ta bị cô lập.
3. Giữ Vững Đức Tin Dù Hậu Quả Ra Sao: A-xa-ria (A-bết-nê-gô) dạy chúng ta rằng đức tin không phải là bảo đảm cho một cuộc sống dễ dàng, mà là sự bảo đảm cho sự hiện diện của Chúa trong mọi hoàn cảnh. Lời tuyên bố "Dầu chẳng vậy..." (Đa-ni-ên 3:18) là đỉnh cao của đức tin vô điều kiện. Chúng ta thờ phượng Chúa vì Ngài xứng đáng, chứ không chỉ vì những phước lành Ngài ban. Hãy tập trung vào Đấng Christ, Đấng đã trung tín cho đến chết, và Ngài sẽ ban sức mạnh để chúng ta trung tín.
4. Cảnh Giác Với Sự Kiêu Ngạo: Số phận của Vua A-xa-ria (Ô-xia) là một hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ. Thành công, tài năng, và địa vị là những món quà từ Chúa, nhưng chúng có thể trở thành cái bẫy nếu chúng ta quên mất Đấng ban cho. "Hãy hạ mình xuống dưới tay quyền phép của Đức Chúa Trời, hầu cho đến kỳ thuận hiệp Ngài nhắc anh em lên" (I Phi-e-rơ 5:6).
Các nhân vật mang tên A-xa-ria trong Kinh Thánh, từ vị vua, thầy tế lễ cho đến những người bị lưu đày, đều là những mảnh ghép trong bức tranh lớn về lịch sử cứu chuộc của Đức Chúa Trời. Họ nhắc nhở chúng ta rằng, xuyên suốt mọi thế hệ, Đức Giê-hô-va vẫn là Đấng trung tín giúp đỡ dân Ngài. Ý nghĩa tên gọi của họ trở thành một lời tuyên xưng sống động.
Là những Cơ Đốc nhân ngày nay, chúng ta cũng mang một Danh cao trọng hơn—Danh của Chúa Giê-xu Christ (Công Vụ 4:12). Cuộc đời chúng ta phải phản chiếu đức tin, sự trung tín và lòng can đảm như những A-xa-ria thời xưa. Dù ở trong cương vị nào—lãnh đạo, người lao động, phụ huynh, hay con cái—chúng ta đều được kêu gọi sống sao cho Danh Chúa được tôn cao, tin chắc rằng Đức Giê-hô-va, Đấng đã giúp đỡ họ, cũng chính là Đấng sẽ giúp đỡ chúng ta "nhờ quyền phép của Đức Thánh Linh" (Rô-ma 15:13). Hãy bước đi trong sự giúp đỡ và ân điển của Ngài mỗi ngày.