Sên-na-chê-ríp Trong Kinh Thánh
Trong dòng chảy lịch sử cứu rỗi được ghi chép trong Kinh Thánh, Đức Chúa Trời thường dùng những nhân vật đối nghịch, những đế chế hùng mạnh để thử nghiệm đức tin của dân Ngài và bày tỏ quyền năng tể trị tuyệt đối của Ngài. Một trong những nhân vật nổi bật và đáng sợ nhất, hiện thân cho sự kiêu ngạo, bạo lực và sự thách thức trực tiếp với Đức Chúa Trời Hằng Sống, chính là Sên-na-chê-ríp, vua của đế quốc A-si-ri. Cuộc đối đầu giữa ông ta với vua Ê-xê-chia của Giu-đa không chỉ là một trận chiến quân sự, mà còn là một trận chiến thuộc linh, để lại những bài học sâu sắc về đức tin, sự cầu nguyện và sự giải cứu kỳ diệu của Đức Giê-hô-va.
Sên-na-chê-ríp (trong tiếng Hê-bơ-rơ: סַנְחֵרִיב, Sanḥêrîḇ; tiếng A-si-ri: Sîn-aḥḥē-erība, có nghĩa là "Thần [Sín] đã bù đắp cho những người anh em") là con trai và là người kế vị của vua Sa-gôn II. Ông trị vì đế quốc Tân A-si-ri từ khoảng năm 705–681 TCN. Dưới triều đại của ông, đế quốc A-si-ri đạt đến đỉnh cao của sự hùng mạnh và tàn bạo, với thủ đô là Nine-ve (Ni-ni-ve) – một thành trì kiên cố và đồ sộ được mô tả trong sách Na-hum.
Theo sử liệu ngoài Kinh Thánh (như Biên niên sử của Sên-na-chê-ríp – Taylor Prism), ông đã tiến hành nhiều chiến dịch quân sự lớn, trong đó có chiến dịch chống lại Giu-đa và vây thành Giê-ru-sa-lem. Sự kiện này được ghi chép song song một cách chi tiết và có chủ đích thần học trong Kinh Thánh, cụ thể ở ba phân đoạn: 2 Các Vua 18:13–19:37, Ê-sai 36–37 và 2 Sử Ký 32:1-23. Sự trùng lặp này nhấn mạnh tầm quan trọng thuộc linh của sự kiện.
Sau khi vua Ê-xê-chia của Giu-đa nổi dậy chống lại ách thống trị của A-si-ri (2 Các Vua 18:7), Sên-na-chê-ríp đem quân tiến đánh. Kinh Thánh chép: "Năm thứ mười bốn đời vua Ê-xê-chia, thì Sên-na-chê-ríp, vua A-si-ri, đến đánh các thành kiên cố của Giu-đa và chiếm lấy." (2 Các Vua 18:13). Ê-xê-chia đã cố gắng chuộc tội bằng cách dâng cống vật rất lớn từ kho báu đền thờ và cung điện (2 Các Vua 18:14-16), nhưng lòng tham và tính kiêu ngạo của Sên-na-chê-ríp là vô hạn. Ông ta không dừng lại, mà sai các tướng lĩnh với một đạo quân hùng hậu đến thẳng Giê-ru-sa-lem để đe dọa và khủng bố tinh thần.
Phân đoạn 2 Các Vua 18:17-37 và Ê-sai 36 mô tả một cuộc đối thoại đầy kịch tính. Quan tổng binh (Rabshakeh) của A-si-ri đứng trước thành, nói bằng tiếng Giu-đa để toàn dân có thể nghe, nhằm phá hủy niềm tin của họ. Lời nói của hắn là một bản cáo trạng về sự kiêu ngạo và sự hiểu biết sai lầm về thuộc linh:
“Các ngươi chớ để Ê-xê-chia dỗ dành các ngươi, mà nói rằng: Đức Giê-hô-va sẽ giải cứu chúng ta. Các thần của các dân tộc khác há có giải cứu xứ họ khỏi tay vua A-si-ri sao?... Há có một thần nào của các nước đã giải cứu xứ mình khỏi tay ta chăng? Thế thì Đức Giê-hô-va có thể giải cứu Giê-ru-sa-lem khỏi tay ta chăng?” (2 Các Vua 18:30, 35).
Điểm then chốt ở đây là sự ngang hành giữa Đức Giê-hô-va, Đức Chúa Trời chân thần duy nhất, với các thần tượng hư không của các nước. Sên-na-chê-ríp và thuộc hạ của hắn hoàn toàn không có khả năng phân biệt giữa thần tượng và Đấng Tạo Hóa. Sự kiêu ngạo của con người (hybris trong tiếng Hy Lạp) đã đưa hắn đến chỗ phạm thượng trực tiếp.
Phản ứng của vua Ê-xê-chia trước cuộc khủng hoảng này là một khuôn mẫu tuyệt vời cho mọi Cơ Đốc nhân đối diện với sự tuyệt vọng. Thay vì trả lời bằng sự kiêu hãnh hay chiến thuật quân sự, ông đã làm ba điều:
- Khiêm nhường và đau buồn: Ông xé quần áo mình, mặc bao gai và đi vào đền thờ của Đức Giê-hô-va (2 Các Vua 19:1).
- Tìm kiếm sự cầu thay của người của Đức Chúa Trời: Ông sai các đầy tớ đến tìm nhà tiên tri Ê-sai (2 Các Vua 19:2-5).
- Chính ông cầu nguyện cách cá nhân và tha thiết: Khi nhận được thư đe dọa trực tiếp từ Sên-na-chê-ríp, Ê-xê-chia đã lên đền thờ, "giơ bức thơ ấy ra trước mặt Đức Giê-hô-va" (2 Các Vua 19:14). Lời cầu nguyện của ông (2 Các Vua 19:15-19) là một kiểu mẫu: Ông tôn cao Đức Giê-hô-va là Đức Chúa Trời chân thần duy nhất, là Đấng Tạo Hóa; ông thừa nhận sự thật về mối đe dọa; và ông cầu xin sự giải cứu để mọi vương quốc thế gian biết rằng một mình Ngài là Đức Chúa Trời. Đây không phải là lời cầu nguyện ích kỷ, mà là vì sự vinh hiển của Danh Chúa.
Qua tiên tri Ê-sai, Đức Chúa Trời đáp lời cầu nguyện của Ê-xê-chia bằng một sứ điệp đầy uy quyền (2 Các Vua 19:20-34). Ngài phán phán xét Sên-na-chê-ríp:
“Nàng đồng trinh, con gái Si-ôn, khinh dể ngươi, chế nhạo ngươi sau lưng ngươi; con gái Giê-ru-sa-lem lắc đầu theo ngươi... Ta biết ngươi, sự ngươi lên xuống và đi ra đi vào, cùng ngươi nổi giận nghịch cùng ta. Bởi vì ngươi nổi giận nghịch cùng ta, và sự kiêu ngạo ngươi đã lọt vào tai ta, ta sẽ xỏ cái vòng ta vào lỗ mũi ngươi và cái khớp ta vào miệng ngươi, khiến ngươi trở về bởi đường mà ngươi đã đến.” (2 Các Vua 19:21, 27-28).
Hình ảnh "xỏ vòng vào lỗ mũi" là hình ảnh rất sống động về sự kiểm soát hoàn toàn. Dù Sên-na-chê-ríp tưởng mình là một đại đế, trước mặt Đức Chúa Trời, hắn chỉ như một con thú được dẫn dắt. Sự giải cứu xảy ra một cách siêu nhiên và bất ngờ: "Xảy đêm ấy, có một thiên sứ của Đức Giê-hô-va đến, đánh một trăm tám mươi lăm ngàn người trong trại quân A-si-ri. Sáng dậy, người ta thấy thây chết đầy cả." (2 Các Vua 19:35). Đế quốc hùng mạnh nhất thế giới lúc bấy giờ đã bị đánh bại không bởi vũ khí, mà bởi một thiên sứ duy nhất của Đức Chúa Trời.
Sên-na-chê-ríp rút lui trong nhục nhã về Nine-ve. Kết cục của ông ta được Kinh Thánh ghi lại như một lời cảnh cáo đời đời về sự kiêu ngạo: "Một ngày kia, người đương quỳ lạy trong miếu thần Nít-róc, thì hai con trai người là A-tra-mê-léc và Sa-rết-se, dùng gươm giết người, rồi trốn trong xứ A-ra-rát. Ê-sa-ha-đôn, con trai người, kế vị." (2 Các Vua 19:37). Ông ta bị chính những đứa con của mình ám sát, một sự kết thúc phổ biến cho các bạo chúa trong lịch sử A-si-ri, minh chứng cho sự không chắc chắn của quyền lực thế gian và sự đoán phạt chắc chắn của Đức Chúa Trời đối với kẻ kiêu ngạo (Châm Ngôn 16:18).
Câu chuyện về Sên-na-chê-ríp không chỉ là một ghi chép lịch sử, mà là một kho tàng bài học thuộc linh cho chúng ta ngày nay:
1. Bản Chất Thật Của Những Cuộc Tấn Công: "Sên-na-chê-ríp" trong đời sống chúng ta có thể là những áp lực tài chính, bệnh tật, mối quan hệ tan vỡ, sự cám dỗ mãnh liệt, hay những lời nói đe dọa, chế nhạo nhằm vào đức tin của chúng ta. Chúng thường lớn tiếng, hợp lý (như quan tổng binh nói tiếng Giu-đa), và tìm cách làm chúng ta hoảng sợ. Bài học đầu tiên là nhận diện rằng đằng sau những cuộc tấn công này thường là một trận chiến thuộc linh nhằm phá hủy lòng tin cậy của chúng ta nơi Đức Chúa Trời (Ê-phê-sô 6:12).
2. Con Đường Của Đức Tin Và Sự Cầu Nguyện: Phản ứng của Ê-xê-chia dạy chúng ta không nên vội vàng đáp trả bằng sức riêng hay thỏa hiệp (như cống nạp ban đầu). Thay vào đó, hãy:
Chạy đến với Chúa trước hết: Mang mọi sự lo lâu, đe dọa, thư từ (tức là email, tin nhắn, tin xấu…) “giơ ra trước mặt Đức Giê-hô-va” trong sự cầu nguyện.
Tìm kiếm sự cầu thay và khuyên bảo từ Hội Thánh: Như Ê-xê-chia tìm đến Ê-sai, chúng ta cần những người bạn thuộc linh trưởng thành, những mục sư để cầu thay và cho chúng ta lời khuyên dựa trên Lời Chúa.
Cầu nguyện tập trung vào Danh và Vinh Quang của Chúa: Hãy học theo mẫu cầu nguyện của Ê-xê-chia – bắt đầu bằng việc tôn cao Chúa, công nhận quyền tể trị của Ngài, và sau đó trình bày nhu cầu với ước muốn sâu xa là Danh Ngài được tôn cao qua sự giải cứu.
3. Sự Kiêu Ngạo – Kẻ Thù Nguy Hiểm Nhất: Sên-na-chê-ríp là hình ảnh thu nhỏ của sự kiêu ngạo con người đối nghịch lại Đức Chúa Trời. Chúng ta được cảnh báo: "Đức Giê-hô-va ghê tởm mọi kẻ có lòng kiêu ngạo; quả thật chúng nó chẳng khỏi bị phạt." (Châm Ngôn 16:5). Trong đời sống, chúng ta phải cảnh giác với sự kiêu ngạo trong thành công, tri thức, địa vị, hay ngay cả trong sự phục vụ thuộc linh. Chỉ có sự khiêm nhường và vâng phục mới đem lại sự bảo vệ (Gia-cơ 4:6-7).
4. Tin Cậy Vào Sự Bảo Vệ Siêu Nhiên Của Đức Chúa Trời: Đức Chúa Trời có vô số phương cách để giải cứu con cái Ngài. Có khi Ngài dùng chiến tranh, có khi Ngài dùng ngoại giao, nhưng cũng có khi Ngài dùng những cách siêu nhiên mà con người không ngờ tới – một thiên sứ, một dịch bệnh, một biến cố thời tiết, hay một sự thay đổi lòng người (2 Sử Ký 32:21-22). Nhiệm vụ của chúng ta là vâng lời và tin cậy, còn phương cách thuộc về Ngài. Câu chuyện này củng cố đức tin của chúng ta rằng không có “Sên-na-chê-ríp” nào, dù hùng mạnh đến đâu, có thể ngăn cản được kế hoạch cứu rỗi và bảo vệ của Đức Chúa Trời cho dân sự Ngài.
Sên-na-chê-ríp trong Kinh Thánh là một biểu tượng mạnh mẽ về sức mạnh thế gian, sự kiêu ngạo phạm thượng và sự thất bại tất yếu trước quyền năng tể trị của Đức Chúa Trời Hằng Sống. Câu chuyện của ông ta soi sáng cho chúng ta thấy rằng Đức Chúa Trời vẫn đang ngự trị trên ngôi, Ngài nghe thấy mọi lời thách thức, và Ngài bênh vực cho Danh Ngài. Đối với Cơ Đốc nhân ngày nay, đây là lời kêu gọi kiên định trong đức tin, sốt sắng trong cầu nguyện, khiêm nhường trong lối sống, và tin quyết rằng Đức Chúa Trời chúng ta tin thờ là Đấng giải cứu quyền năng. Như lời tiên tri Ê-sai đã truyền lại: "Vì cớ ta và vì cớ Đa-vít, kẻ tôi tớ ta, ta sẽ bảo hộ thành nầy và giải cứu nó." (2 Các Vua 19:34). Sự giải cứu cuối cùng và vĩnh cửu đã được bày tỏ trong Chúa Giê-xu Christ, Đấng đã chiến thắng mọi quyền lực của sự chết và tội lỗi – những “Sên-na-chê-ríp” lớn nhất của chúng ta – trên thập tự giá.