Ra-b-sa-kê là ai trong Kinh Thánh?
Trong lịch sử Kinh Thánh, đặc biệt là thời kỳ các vua Y-sơ-ra-ên và Giu-đa, chúng ta thường bắt gặp những nhân vật có chức danh hơn là tên riêng. Một trong số đó là Ra-b-sa-kê, người đóng vai trò quan trọng trong cuộc tấn công của đế quốc A-si-ri vào Giê-ru-sa-lem dưới thời vua Ê-xê-chia. Câu chuyện về Ra-b-sa-kê không chỉ là một sự kiện lịch sử mà còn ẩn chứa nhiều bài học thuộc linh sâu sắc về đức tin, sự khiếp sợ và quyền năng giải cứu của Đức Chúa Trời.
1. Tên gọi và chức vụ Ra-b-sa-kê
Từ "Ra-b-sa-kê" (רַבְשָׁקֵה, Rabshakeh) trong tiếng Hê-bơ-rơ không phải là một tên riêng mà là một chức danh, có thể được dịch là "quan tửu chánh" (chief cupbearer), "quan thượng thư" hoặc "tổng tư lệnh". Một số học giả cho rằng đây là chức vụ cao cấp trong triều đình A-si-ri, tương đương với chức vụ tổng chỉ huy quân đội hoặc quan phát ngôn của nhà vua. Trong bối cảnh Kinh Thánh, Ra-b-sa-kê được cử cùng với Tạt-tan (Tartan) và Ráp-sa-ris (Rabsaris) làm đại diện cho vua San-chê-ríp (Sennacherib) của A-si-ri để đối chất với vua Ê-xê-chia của Giu-đa (2 Các Vua 18:17). Trong ba người này, Ra-b-sa-kê là người nói tiếng Giu-đa và đã thay mặt vua A-si-ri tuyên bố những lời đe dọa, phỉ báng Đức Giê-hô-va.
2. Bối cảnh lịch sử và chính trị
Để hiểu rõ vai trò của Ra-b-sa-kê, chúng ta cần nhìn lại bối cảnh lịch sử thời đó. Vào khoảng năm 701 TCN, San-chê-ríp, vua của đế quốc A-si-ri, tiến hành một chiến dịch lớn nhằm khuất phục các nước nổi loạn ở vùng Cận Đông, trong đó có Giu-đa. Vua Ê-xê-chia, lúc đó trị vì Giu-đa, đã cố gắng thoát khỏi ách thống trị của A-si-ri bằng cách liên minh với Ai Cập, đồng thời củng cố thành Giê-ru-sa-lem và chuẩn bị kháng cự. Tuy nhiên, San-chê-ríp đã nhanh chóng đánh chiếm nhiều thành của Giu-đa, bao vây Giê-ru-sa-lem, và cử các sứ giả đến đe dọa, yêu cầu đầu hàng (2 Các Vua 18:13-16).
Ra-b-sa-kê được chọn làm phát ngôn viên vì ông biết nói tiếng Giu-đa (có lẽ là tiếng Hê-bơ-rơ) và hiểu văn hóa của họ, nhằm gây ảnh hưởng tâm lý trực tiếp đến dân chúng và binh lính trên tường thành. Điều này cho thấy A-si-ri rất tinh tế trong chiến tranh tâm lý: họ muốn dân Giu-đa hoảng sợ và từ bỏ niềm tin vào Đức Giê-hô-va, từ đó đầu hàng dễ dàng.
3. Cuộc bao vây và lời đe dọa của Ra-b-sa-kê
Sách 2 Các Vua chương 18-19, Ê-sai chương 36-37, và 2 Sử Ký chương 32 ghi lại chi tiết cuộc đối đầu giữa Ra-b-sa-kê và các đại diện của vua Ê-xê-chia. Ra-b-sa-kê đứng trước thành Giê-ru-sa-lem và lớn tiếng công kích cả vua lẫn Đức Chúa Trời của họ. Ông ta đưa ra ba luận điểm chính:
- Chê trách sự nương cậy của Ê-xê-chia nơi Đức Giê-hô-va: "Ngươi nói rằng: Ta có mưu và năng lực đặng tranh chiến; nhưng ấy chỉ là những lời hư không. Vả lại, ngươi nương cậy nơi Ê-díp-tô, là cây sậy đã gãy nát, nó đâm vào tay kẻ nào chống trên nó, và xoi lủng tay họ." (2 Các Vua 18:20-21).
- Nhạo báng Đức Giê-hô-va và cho rằng Ngài cũng không thể cứu họ: "Có lẽ ngươi sẽ nói cùng ta rằng: Chúng ta nương cậy nơi Giê-hô-va Đức Chúa Trời chúng ta. Nhưng há chẳng phải Ngài là Đấng mà các nơi cao và bàn thờ của Ngài đã bị Ê-xê-chia dỡ đi, và người đã bảo Giu-đa và Giê-ru-sa-lem rằng: Các ngươi khá thờ phượng trước mặt bàn thờ nầy tại Giê-ru-sa-lem hay sao?" (2 Các Vua 18:22). Ra-b-sa-kê cố tình hiểu sai cải cách tôn giáo của Ê-xê-chia (dỡ bỏ các nơi cao) thành một sự xúc phạm đến Đức Chúa Trời, từ đó cho rằng Đức Giê-hô-va không hài lòng với Giu-đa.
- Đe dọa về số phận bi thảm nếu không đầu hàng: Ra-b-sa-kê liệt kê các dân tộc khác đã bị A-si-ri tiêu diệt, và cho rằng các thần của họ không thể giải cứu. Ông ta còn chế nhạo: "Vậy thì, hãy giao cho ta một của lễ chuộc tội; nếu không, ta sẽ đi lên đánh các thành có vách thành kiên cố như thế nầy, và sẽ bắt đi cả dân ở đó." (2 Các Vua 18:31-32).
Điểm đáng chú ý là Ra-b-sa-kê dùng tiếng Hê-bơ-rơ, cố ý nói lớn để dân trên thành nghe thấy, khiến họ hoang mang. Các quan của Ê-xê-chia đã xin ông nói tiếng A-ram để chỉ họ nghe, nhưng Ra-b-sa-kê từ chối, muốn gieo rắc sợ hãi trực tiếp vào dân chúng (2 Các Vua 18:26-27).
4. Phản ứng của vua Ê-xê-chia và dân Giu-đa
Khi nghe những lời phỉ báng này, vua Ê-xê-chia đã xé áo mình, mặc bao gai và vào đền thờ cầu nguyện. Ông cũng sai các trưởng lão mặc bao gai đến gặp tiên tri Ê-sai để cầu xin sự giúp đỡ (2 Các Vua 19:1-4). Hành động của Ê-xê-chia cho thấy ông thật sự tin cậy Đức Chúa Trời và nhận biết rằng chỉ có Ngài mới có thể giải cứu họ khỏi tay kẻ thù. Ông không trả lời trực tiếp những lời đe dọa của Ra-b-sa-kê bằng lý lẽ của con người, mà tìm kiếm ý muốn của Đức Chúa Trời qua tiên tri.
Về phía dân chúng, Kinh Thánh ghi rằng họ "im lặng, chẳng đáp lại một lời nào, vì có mạng lịnh của vua truyền rằng: Các ngươi chớ đáp lại" (2 Các Vua 18:36). Họ vâng lời vua, không tranh cãi, không sợ hãi đến mức mất tinh thần. Sự im lặng này có thể được hiểu là biểu hiện của đức tin và sự chờ đợi Đức Chúa Trời hành động.
5. Lời cầu nguyện của Ê-xê-chia và sự can thiệp của Đức Chúa Trời
Sau khi nghe lời tường trình từ các sứ giả của Ê-xê-chia, tiên tri Ê-sai đã nhận được lời hứa từ Đức Giê-hô-va: "Chớ sợ vì các lời ngươi đã nghe, tức những lời các đầy tớ vua A-si-ri dùng để nói phạm ta. Nầy, ta sẽ khiến một thần linh vào trong nó, nó sẽ nghe một tin đồn, và trở về xứ mình; ta sẽ làm cho nó ngã chết bởi gươm trong xứ mình." (2 Các Vua 19:6-7).
Tiếp đó, khi San-chê-ríp gửi thư đe dọa lần nữa, Ê-xê-chia đã trải bức thư ấy trước mặt Đức Giê-hô-va và cầu nguyện một lời cầu nguyện đầy đức tin (2 Các Vua 19:14-19). Đức Chúa Trời đã đáp lời qua Ê-sai, bày tỏ rằng Ngài sẽ bảo vệ Giê-ru-sa-lem và đánh bại A-si-ri. Đêm đó, thiên sứ của Đức Giê-hô-va đánh giết 185.000 lính A-si-ri, khiến San-chê-ríp phải rút về Ni-ni-ve, và sau đó ông ta bị hai con trai mình giết chết (2 Các Vua 19:35-37).
Như vậy, Ra-b-sa-kê – người đã tự tin tuyên bố sự thất bại của Đức Chúa Trời – đã hoàn toàn sai lầm. Đức Giê-hô-va chứng tỏ Ngài là Chân Thần duy nhất, có quyền năng vô hạn để giải cứu dân Ngài.
6. Bài học thuộc linh và áp dụng thực tiễn
Câu chuyện về Ra-b-sa-kê không chỉ là một sự kiện trong quá khứ, mà còn mang nhiều bài học cho Cơ Đốc nhân ngày nay.
a. Đừng sợ hãi trước những lời đe dọa của thế gian
Ra-b-sa-kê đại diện cho thế lực thù nghịch, dùng lời lẽ kiêu ngạo, phỉ báng Đức Chúa Trời và đe dọa dân sự Ngài. Trong đời sống, chúng ta cũng có thể đối diện với những áp lực, sự chế giễu, hay đe dọa từ những người không tin Chúa. Nhưng Đức Chúa Trời phán: "Đừng sợ, vì Ta ở cùng con" (Ê-sai 41:10). Chúng ta cần giữ vững đức tin, không để sự sợ hãi chi phối, vì biết rằng Đức Chúa Trời đang kiểm soát mọi hoàn cảnh.
b. Chớ trả lời theo xác thịt, nhưng tìm kiếm ý Chúa
Ê-xê-chia không vội vàng trả lời Ra-b-sa-kê bằng lý lẽ hay thỏa hiệp. Ông im lặng và đem mọi sự đến trước mặt Chúa. Điều này dạy chúng ta rằng khi đối diện với sự tấn công thuộc linh, tốt nhất là đừng tranh cãi bằng sự khôn ngoan của con người, nhưng hãy cầu nguyện và tìm kiếm sự hướng dẫn từ Lời Chúa. "Hãy phó thác đường lối mình cho Đức Giê-hô-va, và nhờ cậy nơi Ngài, thì Ngài sẽ làm thành việc ấy." (Thi thiên 37:5).
c. Lời cầu nguyện đức tin có quyền năng
Lời cầu nguyện của Ê-xê-chia là một mẫu mực: ông tôn cao Đức Giê-hô-va, xưng nhận Ngài là Đấng Tạo Hóa, thừa nhận sự yếu đuối của mình, và kêu xin Ngài giải cứu vì danh Ngài. Chúa đã đáp lời cách mạnh mẽ. Chúng ta cũng có thể đến với Chúa trong mọi nỗi sợ hãi và nan đề, tin rằng Ngài nghe và hành động vì lợi ích của chúng ta (Hê-bơ-rơ 4:16).
d. Đức Chúa Trời bảo vệ danh Ngài
Ra-b-sa-kê đã phạm thượng, xúc phạm đến danh Đức Giê-hô-va. Điều này khiến Chúa không thể bỏ qua. Ngài đã can thiệp để chứng minh rằng Ngài là Đức Chúa Trời chân thật duy nhất. Ngày nay, chúng ta cần nhớ rằng Đức Chúa Trời vẫn quan tâm đến danh Ngài, và Ngài sẽ không để những lời phỉ báng cứ tiếp diễn mãi. Điều này an ủi chúng ta rằng công lý cuối cùng sẽ được thực hiện.
e. Trong lúc thử thách, hãy vâng lời những người lãnh đạo thuộc linh
Dân Giu-đa đã vâng lời vua, im lặng không trả lời Ra-b-sa-kê. Sự vâng phục này đã giúp họ không rơi vào tranh cãi vô ích và giữ được tinh thần đoàn kết. Trong Hội Thánh, sự vâng lời những người lãnh đạo mà Chúa đặt để (Hê-bơ-rơ 13:17) là điều cần thiết để cùng nhau đứng vững trong đức tin.
f. Sự giải cứu đến từ Đức Chúa Trời, không từ con người hay đồng minh thế gian
Ra-b-sa-kê đã chế nhạo Ê-xê-chia vì nương cậy Ê-díp-tô, và ông nói đúng phần nào: Ê-díp-tô là cây sậy gãy. Thật ra Ê-xê-chia đã sai lầm khi tìm sự giúp đỡ từ Ai Cập, nhưng cuối cùng ông nhận ra chỉ có Đức Chúa Trời mới có thể cứu. Điều này nhắc nhở chúng ta đừng đặt hy vọng vào những thế lực trần gian, dù là tài chính, quan hệ, hay sức mạnh con người, nhưng phải hoàn toàn tin cậy Chúa. "Đáng ngợi khen Đức Giê-hô-va, vì Ngài đã tỏ ra sự nhân từ Ngài cách kỳ diệu cho thành bền vững!" (Thi thiên 31:21).
Kết luận
Ra-b-sa-kê, một viên chức cao cấp của A-si-ri, đã trở thành công cụ để thử thách đức tin của vua Ê-xê-chia và dân Giu-đa. Qua câu chuyện này, Kinh Thánh dạy chúng ta rằng Đức Chúa Trời là Đấng toàn năng, luôn bảo vệ dân sự Ngài, và Ngài sẽ không để những lời phỉ báng chống lại Ngài cứ tiếp tục. Là Cơ Đốc nhân, chúng ta có thể rút ra nhiều bài học quý giá về sự tin cậy, cầu nguyện, và vâng lời. Dù có những "Ra-b-sa-kê" nào xuất hiện trong đời sống chúng ta, hãy nhớ rằng Đức Chúa Trời vẫn đang ngự trị, và Ngài sẽ chiến đấu cho chúng ta nếu chúng ta kiên trì trông cậy nơi Ngài.
Cuối cùng, hãy để lòng mình được an ủi bởi lời hứa trong Ê-sai 54:17: "Mọi khí giới đã rèn đặng hại ngươi, sẽ chẳng được thắng; mọi lưỡi dấy lên tranh cãi với ngươi, ngươi sẽ lên án nó. Ấy là cơ nghiệp của các tôi tớ Đức Giê-hô-va, và sự công bình của họ do ta mà đến, Đức Giê-hô-va phán vậy."