Kinh Thánh nói gì về việc chăm sóc sức khỏe?

Trong một thế giới ngày càng chú trọng đến sức khỏe và thể chất, với vô số trào lưu, chế độ và triết lý khác nhau, người tin Chúa cần tìm về nền tảng không hề thay đổi: Lời của Đức Chúa Trời. Kinh Thánh không phải là một cuốn cẩm nang y khoa, nhưng nó chứa đựng những nguyên tắc vĩnh cửu, sự khôn ngoan thần thượng và một cái nhìn toàn diện về con người - một thực thể được tạo dựng gồm thể xác, linh hồn và tâm linh. Bài nghiên cứu này sẽ đi sâu khám phá quan điểm của Kinh Thánh về việc chăm sóc sức khỏe, từ đó rút ra những áp dụng thực tiễn cho đời sống Cơ Đốc nhân ngày nay.

Nền tảng thần học quan trọng nhất về thân thể chúng ta được tìm thấy trong thư của Sứ đồ Phao-lô: “Anh em há chẳng biết mình là đền thờ của Đức Chúa Trời, và Thánh Linh Đức Chúa Trời ở trong anh em sao? ... Vì chưng đền thờ của Đức Chúa Trời là thánh, mà chính anh em là đền thờ ấy.” (1 Cô-rinh-tô 3:16-17). Ở một chỗ khác, ông nhấn mạnh: “Anh em há chẳng biết rằng thân thể của anh em là đền thờ của Đức Thánh Linh đang ngự trong anh em, là Đấng mà anh em đã nhận bởi Đức Chúa Trời, và anh em chẳng phải thuộc về chính mình sao? Vì chưng anh em đã được chuộc bằng giá cao rồi. Vậy, hãy lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời.” (1 Cô-rinh-tô 6:19-20).

Từ ngữ “đền thờ” trong nguyên văn Hy Lạp là “naos” (ναός), không chỉ nói đến toàn bộ khuôn viên đền thờ, mà cụ thể là nơi chí thánh - nơi Đức Chúa Trời ngự. Thân thể chúng ta được tôn vinh đến mức đó. Việc chăm sóc sức khỏe, do đó, không đơn thuần là một lựa chọn lối sống, mà là một trách nhiệm thuộc linh. Chúng ta quản lý và chăm sóc một điều gì đó thuộc về Chúa và là nơi ngự của Ngài. Quan điểm này nâng tầm việc ăn uống, nghỉ ngơi, luyện tập và tránh những chất độc hại từ một hành động vị kỷ thành một hành động thờ phượng – “lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời.”

Một trong những bằng chứng rõ ràng nhất cho thấy Đức Chúa Trời quan tâm đến sức khỏe thể chất của dân sự Ngài nằm trong sách Lê-vi Ký và Phục Truyền Luật Lệ Ký. Các luật lệ về sự thánh khiết (“tahor” trong tiếng Hê-bơ-rơ, có nghĩa là thanh sạch, tinh khiết) thường bao hàm cả chiều kích thuộc linh lẫn thể chất.

• Luật Về Thực Phẩm (Lê-vi 11; Phục Truyền 14): Sự phân biệt giữa thú vật thanh sạch và ô uế, dù có ý nghĩa biểu tượng về sự tách biệt khỏi các dân ngoại, cũng mang lại lợi ích sức khỏe to lớn. Các loài vật được xem là thanh sạch (như loài nhai lại, chẻ móng) thường ít mang mầm bệnh và ký sinh trùng hơn. Việc cấm ăn máu (Lê-vi 17:10-14) và mỡ (Lê-vi 3:17) cũng có cơ sở y học, vì máu có thể chứa mầm bệnh và mỡ động vật (đặc biệt khi chế độ ăn cổ đại không kiểm soát) liên quan đến các vấn đề tim mạch.
• Luật Về Vệ Sinh Cá Nhân Và Môi Trường: Kinh Thánh đề cập đến việc rửa sạch cơ thể và quần áo (Lê-vi 14:8-9; 15:5-13), cách ly người mắc bệnh truyền nhiễm (như bệnh phung, Lê-vi 13), xử lý chất thải hợp vệ sinh bên ngoài trại quân (Phục Truyền 23:12-13). Những chỉ dẫn này, được ban hành từ hàng nghìn năm trước khi khoa học vi sinh ra đời, đã bảo vệ dân Y-sơ-ra-ên khỏi các đại dịch.

Kinh Thánh trình bày con người là một thể thống nhất. Sức khỏe tâm linh và cảm xúc ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất, và ngược lại.

• Sự Bình An (Shalom) Toàn Diện: Khái niệm “shalom” (שלום) trong tiếng Hê-bơ-rơ không chỉ là không có chiến tranh, mà là sự trọn vẹn, thịnh vượng, bình an và khỏe mạnh trên mọi phương diện. Châm Ngôn 14:30 chép: “Lòng bình an là sự sống của thân xác; còn sự ghen ghét là đồ mục của xương.” Sự căng thẳng, lo lắng, phẫn nộ và tội lỗi không được giải quyết (thuộc linh/cảm xúc) có thể dẫn đến bệnh tật thể xác (“đồ mục của xương”).
• Sức Mạnh Chữa Lành Của Lời Châm Ngôn: Sách Châm Ngôn đầy dẫy sự khôn ngoan cho một đời sống lành mạnh: tiết độ trong ăn uống (Châm Ngôn 23:20-21, 30-35), giá trị của công việc chân tay và giấc ngủ (Châm Ngôn 6:6-11), tác hại của sự giận dữ (Châm Ngôn 14:29, 29:22). Châm Ngôn 17:22 tuyên bố: “Lòng vui mừng vốn một phương thuốc hay; còn trí nao sờn làm xương cốt khô héo.” Tâm trạng vui vẻ, lạc quan có tác động trị liệu mạnh mẽ.

Chức vụ trần thế của Chúa Giê-xu Christ không chỉ tập trung vào sự cứu rỗi linh hồn, mà còn thể hiện sự quan tâm đầy lòng thương xót đến nhu cầu thể xác của con người. Các phép lạ chữa bệnh của Ngài (chữa người phung, người mù, người què, người bại, kể cả việc khiến La-xa-rơ sống lại) cho thấy Ngài là Chúa của toàn bộ con người. Chữa bệnh là một dấu hiệu của Vương Quốc Đức Chúa Trời đã đến (Ma-thi-ơ 11:4-5) và thể hiện quyền năng chiến thắng tội lỗi và sự hư nát.

Đặc biệt, trong sự chữa lành của Chúa Giê-xu, chúng ta thấy thường có sự kết nối giữa tội lỗi và bệnh tật (dù không phải tất cả bệnh tật đều do tội cá nhân, xem Giăng 9:1-3), và quan trọng hơn, là sự kết nối giữa đức tin và sự chữa lành. Lời Ngài phán với người đàn bà mắc bệnh: “Hỡi con gái ta, đức tin con đã chữa lành con; hãy đi cho bình an và được lành bệnh.” (Mác 5:34). Sự bình an (shalom) và sự lành bệnh đi đôi với nhau.

Trong khi khuyến khích chăm sóc thân thể, Kinh Thánh cũng cảnh báo chống lại hai thái cực:

1. Lạm Dụng Và Phóng Túng: Thân thể là để làm vinh hiển Chúa, không phải để thỏa mãn mọi ham muốn vô độ. “Mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng phải mọi sự đều có ích; mọi sự tôi có phép làm, nhưng chẳng để sự gì bắt phục được tôi.” (1 Cô-rinh-tô 6:12). Việc ăn uống quá độ, nghiện ngập (rượu, ma túy – Ê-phê-sô 5:18, Châm Ngôn 20:1, 23:29-35) là sự nô lệ và làm ô uế đền thờ.
2. Thờ Hình Tượng Thân Thể Và Sự Tự Hành Xác: Ngược lại, việc tôn sùng thể hình, tuổi trẻ và sức khỏe như mục đích tối thượng cũng là một hình thức thờ hình tượng. 1 Ti-mô-thê 4:8 nhắc nhở: “Vì sự tập thể dục ích lợi chẳng bao lăm, còn như sự tin kính là ích cho mọi việc, vì có lời hứa về đời nầy và về đời sau nữa.” Từ “tập thể dục” ở đây trong nguyên văn là “gymnasia” (γυμνασία), ám chỉ việc rèn luyện thân thể của các vận động viên Hy Lạp. Sứ đồ Phao-lô công nhận lợi ích của nó, nhưng đặt dưới mục tiêu cao trọng hơn là sự tin kính.

Từ những nguyên tắc Kinh Thánh trên, chúng ta có thể rút ra các áp dụng cụ thể:

1. Quản Trị Thân Thể Cách Có Trách Nhiệm: Xem việc lựa chọn thực phẩm lành mạnh, uống đủ nước, tập thể dục đều đặn (dù chỉ là đi bộ) và ngủ đủ giấc là một phần của sự vâng lời và thờ phượng Chúa. Đây là sự quản lý những gì Chúa giao.
2. Sống Tiết Độ: Tránh xa sự quá độ. Ăn uống trong chừng mực, giải trí có kiểm soát, không để bất cứ điều gì trở thành chủ và điều khiển mình (1 Cô-rinh-tô 6:12).
3. Chăm Sóc Sức Khỏe Tâm Linh Và Cảm Xúc: Nuôi dưỡng đời sống cầu nguyện, học Lời Chúa và sự thông công để có “sự bình an của Đức Chúa Trời vượt quá mọi sự hiểu biết” (Phi-líp 4:7). Tha thứ, giải quyết xung đột, bày tỏ lòng biết ơn – tất cả đều là “phương thuốc” cho tâm hồn và thể xác.
4. Tìm Kiếm Sự Cân Bằng: Không thờ ơ với thân thể, cũng không đặt nó lên hàng đầu. Sức khỏe là một công cụ để phục vụ Chúa và phục vụ người khác cách hiệu quả hơn, chứ không phải là mục đích cuối cùng.
5. Tin Cậy Chúa Trong Mọi Hoàn Cảnh: Dù chúng ta cố gắng chăm sóc bản thân cách tốt nhất, bệnh tật và sự yếu đuối vẫn có thể xảy ra (2 Cô-rinh-tô 12:7-10). Trong những lúc đó, chúng ta tìm đến sự an ủi, sức mạnh và ý muốn hoàn hảo của Chúa. Ân điển của Ngài là đủ cho chúng ta.

Quan điểm của Kinh Thánh về việc chăm sóc sức khỏe là một quan điểm toàn diện, cân bằng và thánh khiết. Nó bắt nguồn từ chân lý rằng chúng ta được tạo dựng theo hình ảnh Đức Chúa Trời, được cứu chuộc bằng giá cao, và đang là nơi ngự của Đức Thánh Linh. Việc tôn trọng và chăm sóc thân thể là một hành động của đức tin, sự vâng lời và lòng biết ơn. Khi chúng ta tìm kiếm sự “shalom” – sự bình an toàn diện – từ nơi Chúa, chúng ta sẽ kinh nghiệm sức khỏe không chỉ là sự vắng mặt của bệnh tật, mà là sự sung mãn của sự sống mà Chúa Giê-xu đã hứa (Giăng 10:10). Ước mong mỗi chúng ta, với thân thể và tâm linh, đều ngày càng được mạnh mẽ để làm sáng Danh Ngài.