Kinh Thánh nói gì về việc ăn đồ ăn vặt?

Trong thế giới hiện đại ngày nay, đồ ăn vặt (junk food) với hương vị hấp dẫn, tiện lợi và giá rẻ đã trở thành một phần không thể thiếu trong thói quen ăn uống của nhiều người. Tuy nhiên, với tư cách là Cơ Đốc nhân, chúng ta được kêu gọi sống một đời sống làm sáng Danh Chúa trong mọi phương diện, kể cả những điều tưởng chừng như nhỏ nhặt nhất như việc ăn uống. Kinh Thánh không trực tiếp nhắc đến “khoai tây chiên”, “nước ngọt có ga” hay “bánh ngọt”, nhưng Lời Chúa ban cho chúng ta những nguyên tắc nền tảng, vĩnh cửu về thân thể, sự tiết độ, sự thờ phượng và sự quản lý những gì Chúa giao. Bài nghiên cứu này sẽ khảo sát Kinh Thánh một cách chuyên sâu để tìm ra câu trả lời thỏa đáng cho câu hỏi: “Là một tín đồ, tôi nên có thái độ và ứng xử thế nào với đồ ăn vặt?”.

Trước khi đi vào chi tiết, chúng ta cần thiết lập hai chân lý nền tảng từ Kinh Thánh về chủ đề này.

1. Thân Thể Chúng Ta Là Đền Thờ Của Đức Thánh Linh: Đây là nguyên tắc then chốt. Sứ đồ Phao-lô tuyên bố cách rõ ràng: “Anh em há chẳng biết rằng thân thể của anh em là đền thờ của Đức Thánh Linh đang ngự trong anh em, là Đấng mà anh em đã nhận bởi Đức Chúa Trời, và anh em chẳng phải thuộc về chính mình sao? Vì chưng anh em đã được chuộc bằng giá cao rồi. Vậy, hãy lấy thân thể mình làm sáng danh Đức Chúa Trời.” (1 Cô-rinh-tô 6:19-20). Từ “đền thờ” trong nguyên văn Hy Lạp là “naos” (ναός), chỉ về nơi chí thánh, nơi Đức Chúa Trời ngự. Việc Đức Thánh Linh ngự trong chúng ta biến thân thể xác thịt trở nên một nơi thánh. Do đó, cách chúng ta đối xử với thân thể không còn là vấn đề cá nhân hay sở thích nữa, mà là vấn đề thuộc linh, liên quan đến sự thờ phượng. Chúng ta có đang quản lý “đền thờ” này cách khôn ngoan, giữ gìn sự thánh sạch và sức khỏe của nó để phục vụ Chúa cách hiệu quả nhất không?

2. Sự Tự Do và Nguyên Tắc Làm Gương: Trong bối cảnh tranh luận về đồ ăn thịt cúng thần tượng, Phao-lô đưa ra nguyên tắc vĩ đại: “Vậy, anh hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (1 Cô-rinh-tô 10:31). Mọi hành động, kể cả ăn uống, đều có thể và cần phải trở thành một hành động tôn vinh Chúa. Đồng thời, ông cũng khẳng định sự tự do của Cơ Đốc nhân: “Mọi vật đều có phép làm, nhưng chẳng phải mọi vật đều có ích…” (1 Cô-rinh-tô 10:23). Chúng ta có tự do, nhưng tự do ấy phải được sử dụng trong khuôn khổ của sự khôn ngoan, ích lợi và đức ái (không gây vấp phạm cho anh em mình – 1 Cô-rinh-tô 8:13).

Từ hai nền tảng trên, chúng ta rút ra được những nguyên tắc Kinh Thánh có thể áp dụng trực tiếp vào thói quen ăn đồ ăn vặt.

1. Nguyên Tắc Tiết Độ (Tự Chủ): Đây là một trái của Đức Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22-23). Từ Hy Lạp “egkrateia” (ἐγκράτεια) mang nghĩa sự tự chủ, kiểm soát bản thân, đặc biệt đối với những ham muốn, dục vọng. Ăn uống là một nhu cầu chính đáng, nhưng khi nó trở thành sự ham muốn không kiểm soát, chúng ta đã thất bại trong việc thể hiện egkrateia. Phao-lô ví sự sống Cơ Đốc như cuộc chạy đua và sự tự chủ là điều kiện cần: “Hết thảy những kẻ đua tranh, tự mình chịu lấy mọi sự kiêng kỵ...” (1 Cô-rinh-tô 9:25). Ông cũng cảnh báo rằng những kẻ “lấy bụng mình làm chúa mình” (Phi-líp 3:19) là kẻ thù nghịch với thập tự giá của Đấng Christ. Đồ ăn vặt thường được thiết kế để kích thích vị giác, gây nghiện và khiến chúng ta dễ dàng vượt qua giới hạn của sự tiết độ.

2. Nguyên Tắc Quản Gia (Quản Lý Tốt): Chúng ta là quản gia của mọi thứ Chúa ban, bao gồm sức khỏe, tài chính và thời gian. Việc tiêu tiền vào đồ ăn vặt một cách vô tội vạ có phải là quản lý khôn ngoan không? (xem Lu-ca 16:10-12). Hơn nữa, nhiều nghiên cứu y khoa cho thấy tiêu thụ quá nhiều đồ ăn vặt dẫn đến các bệnh như béo phì, tiểu đường, tim mạch – những điều có thể làm suy giảm khả năng phục vụ Chúa và gánh nặng cho gia đình, xã hội. Chăm sóc sức khỏe thân thể là một phần của bổn phận quản gia.

3. Nguyên Tắc Không Làm Gương Xấu (Vấp Phạm): Nguyên tắc này đặc biệt quan trọng trong cộng đồng. Nếu một tín đồ non trẻ hoặc một người đang đấu tranh với chứng rối loạn ăn uống thấy chúng ta tiêu thụ đồ ăn vặt cách thiếu kiểm soát, điều đó có thể khuyến khích họ phạm tội với lương tâm yếu đuối của mình. Phao-lô nói quyết liệt: “Vậy, nếu đồ ăn làm cho anh em mình sa ngã, thì tôi chẳng hề ăn thịt nữa, hầu khỏi làm dịp cho anh em mình sa ngã.” (1 Cô-rinh-tô 8:13).

4. Sự Khôn Ngoan và Hiểu Biết từ Sách Châm Ngôn: Sách Châm Ngôn đầy dẫy những lời khuyên khôn ngoan về việc ăn uống và sự tự chủ.
“Hỡi con, có phải con mê mệt mật ong?… ăn vừa phải kẻo con chán chường mà mửa ra chăng.” (Châm Ngôn 25:16, 27). Đây chính là nguyên tắc “vừa phải”, tránh sự thái quá.
“Người nào chậm nóng giận thắng hơn người dõng sĩ; Và ai cai trị lòng mình thắng hơn kẻ chiếm lấy thành.” (Châm Ngôn 16:32). Cai trị lòng mình bao gồm cả việc kiểm soát ham muốn ăn uống.
“Đường kẻ biếng nhác như rào gai… Còn nẻo người ngay thẳng được ban bằng.” (Châm Ngôn 15:19). Thói quen ăn uống thiếu kỷ luật thường đi đôi với sự lười biếng, trong khi lối sống kỷ luật, lành mạnh giúp đời sống thuận lợi hơn.

Điều quan trọng cần nhấn mạnh: Bản thân đồ ăn vặt không phải là tội lỗi. Kinh Thánh nói: “Vả, phàm vật Đức Chúa Trời đã dựng nên đều là tốt lành cả, không một vật chi đáng bỏ, miễn là mình cảm ơn mà nhờ lấy thì được; vì nhờ lời Đức Chúa Trời và lời cầu nguyện mà vật đó được nên thánh.” (1 Ti-mô-thê 4:4-5). Một thanh kẹo, một gói bánh được tạo ra từ những nguyên liệu Chúa dựng nên. Vấn đề nằm ở:
1. Động cơ (Lòng tham, sự thỏa mãn quá độ, ăn để giải tỏa cảm xúc thay vì tìm đến Chúa).
2. Sự thiếu kiểm soát (phạm vào tội ham mê, tham ăn).
3. Hậu quả (gây hại cho “đền thờ”, lãng phí, làm gương xấu).

Ăn một viên kẹo với lòng biết ơn và trong chừng mực thì khác xa với việc ăn cả túi kẹo vì buồn chán, thèm muốn và mất kiểm soát.

Làm thế nào để chúng ta sống vâng phục những nguyên tắc này một cách thực tế và đầy ân điển?

1. Tự Kiểm Tra Động Cơ: Trước khi mở gói đồ ăn vặt, hãy tự hỏi: “Tôi ăn vì đói thực sự, hay vì buồn, chán, stress? Điều này có vinh hiển Chúa không? Tôi có đang kiểm soát được nó không?”. Hãy cầu nguyện và tìm kiếm Chúa trong những lúc cảm xúc trỗi dậy (Thi Thiên 62:8).

2. Thiết Lập Ranh Giới Với Sự Tự Do: Tự do thật sự không phải là làm mọi thứ mình muốn, mà là có khả năng không làm điều có hại. Bạn có thể chọn:
- Chỉ ăn đồ ăn vặt vào những dịp đặc biệt, không phải hằng ngày.
- Chọn những lựa chọn lành mạnh hơn khi có thể.
- Đặt ra giới hạn về số lượng (ví dụ: chỉ một phần nhỏ).
- Dành ưu tiên ngân sách thực phẩm cho những đồ ăn bổ dưỡng nuôi dưỡng cơ thể.

3. Nuôi Dưỡng Thân Thể Cách Lành Mạnh: Hãy xem việc ăn uống lành mạnh như một hành động thờ phượng. “Ấy vậy, anh em hoặc ăn, hoặc uống, hay là làm sự chi khác, hãy vì sự vinh hiển Đức Chúa Trời mà làm.” (1 Cô-rinh-tô 10:31). Khi bạn chọn một bữa ăn cân bằng, bạn đang tôn trọng “đền thờ” của Đức Thánh Linh.

4. Tìm Kiếm Sự Giúp Đỡ và Tương Giao: Nếu bạn nhận thấy mình hoàn toàn bị đồ ăn vặt chi phối, đó có thể là dấu hiệu của một vấn đề sâu xa hơn (sự trống rỗng thuộc linh, thói quen tội lỗi). Đừng ngần ngại tìm kiếm sự cầu thay, khuyên bảo từ những anh chị em trưởng thành trong Chúa (Gia-cơ 5:16).

5. Sống Trong Ân Điển, Tránh Chủ Nghĩa Hình Thức: Mục tiêu của chúng ta không phải là tuân giữ một bộ luật ăn uống khắc nghiệt mới. Đấng Christ đã giải phóng chúng ta khỏi ách nô lệ của luật pháp. Đừng để vấn đề này trở thành gánh nặng luật lệ hoặc nguồn cơn kiêu ngạo khi bạn “giữ được”. Cũng đừng lên án người khác vì sự lựa chọn của họ (Rô-ma 14:3). Hãy sống trong sự tự do đầy trách nhiệm và ân điển.

Kinh Thánh không cấm chúng ta ăn đồ ăn vặt, nhưng Lời Chúa kêu gọi chúng ta sống một đời sống tiết độ, khôn ngoan và làm sáng Danh Ngài trong mọi sự. Thân thể chúng ta là đền thờ quý báu của Đức Thánh Linh, đã được chuộc bằng giá cao là huyết của Chúa Giê-xu. Việc quản lý nó cách cẩn trọng, bao gồm cả thói quen ăn uống, là một phần của sự thờ phượng thực tế và sống động.

Thay vì tập trung vào “cấm đoán”, chúng ta hãy hướng lòng về sự đầy trọn và thỏa lòng nơi Đấng Christ. Ngài là Bánh Hằng Sống thật sự có thể thỏa mãn mọi cơn đói khát thuộc linh của chúng ta (Giăng 6:35). Khi tâm trí chúng ta được nuôi dưỡng bởi Lời Chúa và tấm lòng được thỏa mãn trong Ngài, sự lệ thuộc vào những thỏa mãn tạm bợ của thế gian – kể cả đồ ăn vặt – sẽ dần mất đi sức mạnh. Ước mong mỗi chúng ta, trong sự tự do và tình yêu, có thể nói như Phao-lô: “Tôi làm mọi việc vì cớ Tin Lành…” (1 Cô-rinh-tô 9:23), và tìm thấy niềm vui cao quí nhất trong việc làm vinh hiển Đức Chúa Trời qua cả những lựa chọn nhỏ nhặt hằng ngày.